장음표시 사용
341쪽
Acuit L U TAR ee rinci contra se irritet,&conuertat cui noster tacta citus,ppter longitudine itineris in tempore auxilio venire nequeat. Quin prius transitus confir mandus, cauendum ne a tergo quid pericula immineat,priusquam tanti momentii essius tar. Incroatia duo sunt praecipua itinera, xum ad Savum,ad Drauum alteram tendit. Illud
confirmandum Petrinae propugnaculi auxilio. fluuius occupandus. Quod si ab ea parte Bic 'eiacum locis finitimis occupari posset conseni illa contra Bosmam tuta existerent,ac exercitus ibidem subsisteret Inde alterum iter, quod ast Drauum ducit tentandum, quod Bobaccia exsemo interuallo ab eo distet, propugnaculati 'in locis, quaedam construenda quo sese exerci .eus recipiat, si maioribus viribus Turca ingrui Tet,hac ratione plurimum damni tu, stibus 4 ri potest, tum propter vichnitatem Sigeusi, cuiust
illi maximam curam gerunt , tum propter com meatus defectum, atque impedimentum, fi versus Budam excurrere velint. Itaque exercitus
hie si in tuas regionibus solummodo quietus subsistat, reliquis duobus plurimum onducet donec ves reuera Temesinariis obsidiosust tui, vel sialtem fingatur, ut hostium consilia, at que copia distrahantur, quo Buda, vel Alba regalis maiori cum securitate obsideri possit. Haec de praesenti materia dii ha susticiant, in relio quis idem ordo, eaedem regulae in tribus illis
342쪽
RTE quibus dux belli inprimis excellere debet inordinandis aciebus, pugnis cωρομ δε mittendisconsistunt: in his si probe veriatus , ωα instructus est, reliqui errores, qui ipsius culpa co a. mittuntur,facile corrigi,&perferri possitnt: Qui contra artibus hisce destituitur, etsi reliqua militarem disciplinam optime sciat, nunquam tameta ad prosperum finem bellum arduum deducet. Namque pugna prospere commissa defectus priores omnes deler, obliterat, victoria vero amissa reliquas actiones quae praedecesserunt inutiles&vanas reddit, quantum porro gloriae honoris victoria habet, tantum ignominiae de periculi clades adferunt siquidem in rebus bellicis fortuna ut plurimum dominatur, in pugnis eius imperium in primis adparet ubi decretum Ducis, non recte , intellectum , vel perceptum , ubi ordo praescriptus non recte obseruatus , ubi temeritas , aut vana quaedam vox,
minimo milite edita , victoriam hosti parat , quem victum credebamus , ubi denique ex improuiso innumeri casus eueniunt, quos dux belli consilio suo praevertere, vel x assequi nunquam potuit. 'deoque superius, ubi de militibus dixi, tandem in hunc sensum conclusi , Turcam commodius vinci non posse, quam crebris pugnis , in quibus tamen magnam ille praerogatiuam habet , ideoque relictis communibus illis stratagematibus ad ea reuertar quibus ut plurimum victoriam nobis hostes eripuerunt , ante omnia de cierum ordine dicendum foret , quo-
343쪽
modo tam numeroso exercitui resisti posset, sed cum ea materia pluribus capitibus constet ad finem huius libelli eam reseruaui. Perpendi saepius Lecum in examinaui pugnas celebriores, in quibus Christiani a Turcis victi, eas praeci pue quae in Ungaria commisi, fuerunt, ubi posthabitis caustis, ob quas ad manus ventum fuit, quatuor praecipuos erroresin causisas cladis nostrae me reperisse puto , qui neces sario in posterum praecauendio corrigendi sunt. Error insignis videtur si exiguae copiae praelio cum immensa hostium multitudine confligant: si nimio pugnae feruorevi cupiditate hostem aggrediamur, similites ordines deserant, vel prae das agant, hoste nondum penitus deuicto, vel lucrata victoria si nimis diu hostem fugientem insequantur. Hos errores,in quae adhibenda sint remedia, ubi pro dignitate materiae probe deduxero , spero me satis euidenter deis monstrasse, Turcam in Ungaria optime vinci
WTsci victoriae non hominum multitudine, X sed militum strenuorum fortitudine apprehendantur, innumera texempla testantur eorum qui cum impari plane hostium numeronus feliciter conseruerunt, inter quae clarissima omnium Luculli est victoria, qui aperto Marte
granem immensa hominum manu stipatum profligauit. Qui cum Romanorum castra e longinquo lustrasset, per iocum dixit ad Legationem
344쪽
ΤvRec , IN CIBI LIB. 3o '. tot hominibus non opus esse , ad exercitum maiores copias requiri. Attamen Turcae non
adeo sunt stupidivi insulsi, cuiusmodi a nonnullis finguntur, siquidem ab infantia ad labores& bellica exercitia assuefiunt meque in nostro exerciis ea disciplina militaris cernitur, qu ς quondam floruit , unde pauci ,pius heroica
plane faci ra, inuasi miracula contra numerosissimos hostes ediderunt. Quemadmodum igitur belli dux merito ignorantia vel timiditatis accusaretur , si ad Turcam vincendum io vel oo hominum millia conscribere vellet, quo aequalem hostili exercitum haberet, non consideratis aliis praerogati uis: Sic stulta temeritatis notam merito quidam incurret , si cum Iri vel o Oo O militum victoriam sibi promitteret. Nam etsi eius rei exempla in regibus doducibus quibusdam habeamus,
ii tamen non studio, sed vivi extrema nccessitate coacti ad manus peruenerunt. Viadissau putans Amurathem plane Europa exclusum esse βρυ cum 2 DO OO. in expeditionem profectus est etsi Dracola ipsum praemonuisset, ne cum tanta paucitate ulterius procederet, siquidem Turca ad venationes maiores copias secum traheret Hoste igitur subito comparente , tuto. ei cedere pedem rererre non licuit, nec subsistere etiam poterat , quod commeatus inopia exercitus laboraret, fortunam entare coactus
Paulo post Ioannes Coruinus , ut ignomi ν δ niam illam antiquaret cum acio O pugnam uiae .
inuitus cum eodem Imperatore iniit, prius. P
345쪽
,61' Acur LLI TARDUC PI quam reliqua aduentarent auxilia Neque Ludovicus studio contra Turcarum aciem , quae 3 ooooo hominum constabat cum aso oo in praelium descendit, sed cum hostem ad Drauum transitu prohibere cogitaret,& serius aduenisset, recedere periculosius duxit quam gnare. Nec subsistere poterat commode, donec reliqua auxilia aduentarent. Huc tamen non debet refer
i A. xi Sigisnundi clades,qui cum Goocio militum
, caesus fuit, non equidem propter exercitus d bilitatem, sed propter alios errores, de quibus postea dicemus. Ad Agriam nuper exercitus noster o fere millibus militum constitit, caesus tamen, non quidem copiarum defectu, vel hostium fortitudine, sed propter alias quasdam confusiones , vel quod exemplo Ludousci in insidias fuerint deducti, vel quod nimis praecipitanter, ut Sigismundus in praesium procu
rerint, unde postea consternati milites, a terrore perterriti fuerunt.
Sussicietu igitur Oo oo militum ad pugnam
cum Turcis ineundam, maxime si eius vires, ut
supra dixi distractae, nec in unum locum collectae sint, praeter rationes superius allegatas
exemplum me mouet Romanorum, ροα- ua copiosissimos hostium exercitus maiorescopias non duxerunt. Accedit ad rationem experientia quoque, quae non ex successa examinan-
L, in quibus Drtuna partem quoque sibi ven- dicat, Malia occasiones , praeter pugnandum fortitudinem , interueniunt, sed ex hostium confessione propria desumenda. Cum ladis. ρε lao sine , qui in prima sua expeditioncs OOQ.
346쪽
ΤvRea , IN CIBILI s. O liominum in aciem duxit, manias conserere ausus non est, quin ne ad pugnam cogeretur,trans. itus dissiciliores Thraciae obstruxit. Multo minus Vladislaum II cuius exercitus coocio con 'stabat in acie expectare voluit, sed ut tuto co- vias reducere, domum reuerti posset, specie legationis, indiretarum eum decepit, ia-. xiis excursionibus ipsum distraxit Solimannus omnium Imperatorum Turcicorum fortistimus bis in Austriam cum a G. coo milli δ' 'bus militum Germanorum innixus discordiis, descendit, verum ubi saltem exercitum a nostris conscribi intellexit, qui tamen nondum in
psius conspectum venerat, turpiter inde discessit, eiusque discessus fugae haud fuit absimilis Ddem trigonium atque Albam Regalem cum
Noo oo militum expugnauit. Sed cum Fer u s. dinandum cum o ooo hominum Pa
niam aduenisse δε recta contra ipsissim tendere inaudiuit, subito reduxit exercitum, copiasque dimisit. Infinita eiusmodi exempla in medium
adduci possunt. Agria quoque eius rei testis est, ibi quae gesta sint , recenti adhuc memoria tenemus, sene perinvitus, nec absque timore hostis in aciem descendit, cogitans nostrorum saltem animos tentare,vel conflasiones inter eos excitare,quae ipsius commodo seruirent.ubi vero nostros superare paludes&aristius illi instare viadit, neglecto armorum praesidio fuga salutem
quaesiuit. Rationes denique ex multitudine hominum
desumo,cui neq; victi comeatu Espici, nec eR
347쪽
3o Ac HILLI TARDV cci I certo ordine regi, infreno contineri potest. Deinde vere mihi persuadeo, copias nostras, ammis instructas eo ordine in aciem collocari posise,ne ab hoste inermi circumdari possint. Tandem quod hostium vires disiunctet sint,ad plures imperii limites defendadas. Quod si omne suum
robur omnemque potςntiam unitam haberet, nostri quoque contra non secus costas suasc pia recolligere, vel conatus eius eludere poterunt, donec reliqui exercitus in aliis prouinciis, iustis praesidiis priuatin, alias expeditiones perficiant. In discessu vero extremum eius agmen aggrediendum Minfestandum foret.
SEcv Nnus errore nimia militum audacia,& pugnandi desiderio prouenit, rimilitaris audacia tu pugnis probatur, imo duces quoque, militum animos ad eam excitare debeant, semper tamen x Pauli similii consilio, penes belli ducem consistere debet, locum, tempus,es formam pugnae designare,quae ducis muniis mili-
. tes sibi sumant ossicii rationem excedunt, siquidem verus militiae ordo inuertitur,4 confusio, nes introducuntur quas ordinarii sequuntur ef-,fectus, cuiusmodi Ungaria sepius maximo suo malo experta est Clades; d Nicopolim Vngarorumvi Gallorum contentione contigit. Hi e- nim negloria priuaretur,quod primi hostem aggressi essent, ante tempus impetu in Turcas fecerunt: Illius ad Varnam', caussa exstitit nimia quarundam legionum temeritas,quae hostem in planitie circumcursitantem conspςxerant,cumque
348쪽
Tu Rcc VINCI BILIS. Osque aggressi contra ordinem praescriptum, insectando,in loca incommoda fuerunt delati, quae caussa ruinς totius exercitus fuit Ad OhazVngari differre potius, quod commode poterans, Quam inire praelium debuerant, donec aduentu
auxilior tam exercitu Sips Ortim confirmatus ruit-
set. Illi vero primas hostium turmas qua est On- sin quo comparuerunt cum impetu adorti eos fugarunt, tam diu insecuti sunt, donec in insidias inciderunt. Et si clades ad Agriam nostro exercitui, non propterea quod paludes milites superarint sed ob alias quaidam confusiones, quibus ordines fuerunt turbati, illata fuerit, negari tamen non potest, summo cum periculo pugnae
initium fuiste semim , si qui de hostis dum nostri
alibi paludes superant, in alio loco, ubi minime cogitarant, adoriri pro libitu aciem Christianam potui illat: Nisi ruinae caussas, praedandi lcsiderio potius quam pugnandi studio adtribucre velimus, siquidem auaritia equites seducti in funes&tentoria hostium fuerat delati, ubi misere perierunt Paulus Emilius non solum nimiam militum in pugnis, sed in verbis quoq; temeritate castigabat: cum no datum sit cuilibet Duci, constantiam & lenitatem Fabii Maximi imitari, qua erga Minutium usus est.
TERTIUS ERROR.ERT Pus error depraedationibus committi-- tur. In militia Romana cautum erat,ne mi
les praedas ageret, priusquam certum aDucibus signum ederetur. Nec dissicile erat sub ordini-ia bus copias cominere. 4: Sara clade Pompeii
349쪽
Pharsalica subito restituit ordines,ut profligaret Pompeianos quosda, qui collem proximum o cuparant. Vtilissima haec&necessista est disici plina omnibus qui lucratam victoriam in Ρ bitum reuocari nolunt, ut pius euenit: siquΘ dem milites spoliis atque exuuiis colligendis ad eo disperguntur , ut in aciem reduci nequeant, quodcunque sane periculum immineat, saepius eo stratagemate milites fuerunt dece
pti, quibus hostes , simulat fuga , spem prae
. μ δε dae opimae iniecerunt , castra omni genere poliorum referta eis diripienda concesserunt i ter fugiendum res pretiosas proiecerunt,uel carinros atque vehicula subducere, ne hosti in m nus venirent, simularunt, ut eorum aciem hac ratione dirimerent, cuiusmodi stratag γ mata Frontinus plura recenset. multi duces ut errorem hunc euitarent, commoditates iusmodi suis praeripuerunt, plurimi propugna cula magni momenti, iam victa feres, capere
M., noluerunt, quod hostibus praesidium licet exiguum aduentare scirent, verentes ne dum mistites in colligenda praeda occupati essent, ho- stes eos adorirentur imparatos Turcae eius rei obseruantissimi sunt, nec urbes, nec castra di
ripere solent, nisi omni susipicione imminentis periculi vacui sint,in liberi, ne amittant certam victoriam spe praedae exiguae, quae ut dic bat Ambioriges, victoribus tandem, serotio t et cedit. Ad Varnam Turca per triduum a dire ptionibus castrorum abstinuit, post pugnam ad Agriam commissam, sequeti die integro omnia impedimenta salua visasunt, &intacta: sane qui hac
350쪽
Tu Rea , INci BILI s. o hae ratione in bello procedunt, non timide sed prudentisti me agunt, secus quam fecerunt quidam h nostris centurionibus, a quibus vix hostis discesserat,non vi in fugam coniectus,sed spontes subducens, nam etsi hostis non ut nostros deciperet, sed prae timore aufugit, illi tamen suos ipsim et ordines turbarunt,& hosti caussam praebuerunt insidias struendi, in aciem redeundi. Antiqua huius rei exempla minus nota sunt,sed nostra recentiora omnibus patere debent in Ungaria Aladana, paulo post Deutelius, m xima suorum strage insignes amiserunt victorias iam partas , quod nimis avide praedae inhia .rent milites, ob eandem caussam Clissapropu 'gnaculum fortissimum nuper amissi im tuit Ex cuius conseruatione fructus sperabamus amplisismos. Non igitur milites in loca ducedi sunt ubi
se subducere, vel ordines deserere possint: quod si aliquando euitari nequeat Foxii istius Gallici nducis regula tenenda, quam obseruauit cum ex 'f'' arce Bre sciana urbi iam capta ab hostibus praesidio acceleraret, imperans ut proximi quique Ο-mnes eos trucident, qui in ardesciuium prius. quam hostis penitus deuictus, atque fugatus ellet sese ingererent. Quin Turcarum more
ossiciarii quidam post acies substituendi qui sine
discrimine primos occident, qui ordines egrediuntur vel deserunt, de quare inferius, ubi de ordinatione aciei dicendum.