Desiderij Erasmi Roterodami Lingua, sive, de linguae usu atque abusu liber utilissimus

21쪽

questa. Verum ut febres ae pestilentia.

quadam, cum nunquam prorsus intermoriantur , tamen aliquando ex interis mallo velut erumpentes inundationera,

latius is aerius saviunt, perinde quasi

internecionem humano generi ministenturr ita videmin nune hunc fatatim lingua morbum miro contagio totum orbem occupasse et seseque per aulas principum . per domos idiotarum , per scholas theologorum , per sodalitates monachorum , per collegia sacerdotum, per militum cohortes, per agricolarum , casas sparsisse, ranta violentia, ut honestis disciplinis, ut integriι moribuε, ut publica concordia, ut ecclesia procerum, ut profanarum principum auctoritati panolethriam quandam ac perniciem moliri videatur. Dormitatum sini-sis3 adversus orientem pestem de qua; modo diximus: nec adhue vigilatur adversm contagium , eum citam lepra, Ieviore malo , semoveantur ab homiΑnum eommercio: Sed maiore rerum humanarum exitio cesssatum es hactenus, adversus linguarum intemperias, Osdhus celsatur. Iruerim malum indiea

22쪽

rystos fit immedicabile. Extitere quidem nonnusii, qui quod solent imperiit

mediet , morbum sinistra curationet nihili aliud quam exacerbarunt . Hapartes erant episeoporum, qui Christianam prudentiam , qui euangelicam eruditionem, cum animi moderatione conjunxerunt . turis , sectionibus,

o, compedibus quid hactenus profe-

videmus. Nos tametsi nec auctoritate nee eruditione prudentiaque

practi sumtas, quantam morbi fatalis magnitudo requirit, tamen ad publieam orbis Christiani calamitatem iingemiscentes , qualecunque pharma cum attulimus, quo si malum hos funditus tolli non pote I, eerte mitigetur. Ex ornatissimo viro Iohanne a Lasco, cognovi plurimum prisea integritatis spud vestram gentem residere: ut Astraa, loquar enim poetarum more, fugiens e terris ishic ultima pressise vestigia videri possit: nec mediocriterso rere rectis institutis , sub integerrimo vigilantissimoque prasule Iohanne a Labeo archiepiscopo, priscorum prα- sulum exemplum in hane corruptus -

23쪽

,12 ERaesul o T E m 'mam atatem refere . Id eo fartim e. credo , quod in ipso qui hac narrato , , eam morum one eritatem modestiam- que persestiam , ut parem hactenus non temere in quoquam alio repererim.

tia nondum υestram attigit Poloniam,

misum ea hoascripto vfra gratulaxi salicitati. Sin o suo aliqua ρην contagij Ierψι, mi m antidotum. Id ne tui nominis aulpiciis emulgar4mus vir illus ris, fecit modo dictus Io.hannes a Labeo, qui non desinit , ud--irabili quodam assectu , suas dotas

ac virtutes eximim pradicare, ut ipse quoque succensus . admirarione lamis dum suarum euar primum te tibi, reinde toti Polonia νegno , latim ne otiorum administratoram graιulari.

c. qui persuasit, iuvenis quidam .a sed novectis moribus , sed δε- nili iudicio. Nec fastituν ram oculatui , net fingit, qui hac tam romJayter , tanto pectoris ardore de te tradicatis. aeuo. F. hunc homunci nem non gravaberis in ιuorum na morum 6 νibιxe, Ira Habor mihi,

talem

24쪽

. E ' i s T. N ii Me u P AT. τ rialem vel patronum vel amicum. Non me pudet hujus ambitisnis. Tatiumvirorum amiciriam in praei ua fetiarit eis paxis numerare soleo. Quamquam cum principum Uisorum Ρ-vores ambimus , non ram nobis ambimus , quam optimos sudiu, quam pietati , qua nune quoνundum s ditiosis rumuiribus ubiqueIerielitantur: eon ura . nisi tui similium assectoritate , studioque fulciantur. R diculm essem si nune Ambirem dignitates aut opes , propediem hine emi graturu3. Sarcina sunt ista , quo

gravant evolare meditan/em, nec tamen comitantur exeuntem . si quid

lucubrationitus meis , si quid par bonos viros nospis hoptatibus exi mulatos iuvimus, vel honesa studia, vel pistatim Christianam , hoe viaricum lubens mecum extulero. Sed nimium diu te νemoror a lingua , in qua vereor necμbi sua prudentia dι- mei ει ordinem magis digestum. A gum/ntum eνat in ira varietatis ,

ita a dum singula cogoν attinge M , miscenι interim sacra profanis, vin

25쪽

34 ERΑs. Ro T. EP. NuNCuP. mis e gi rerum confusionem , ρ sertim cum non vacaret expolire quod erat congestum. Bene vale . Ea

tia , postridie Idus August. Anno

M. D. XXV.

26쪽

Icturus non de asini, quod aiunt umbra, sed de his quae praecipuum

habent momentum ad humanae vitae vel felicitatem vel perniciei , precor ut o mnes, quandoquidem ad omnes haec oratio pertinet , his auribus atque animis auscultetis , quas in rebus gravissimis maximisque bene consulenisti praebere soletis. Atque illud in pri- .mis suo quisque cum animo perpen. dat , si quis vestrum venenum deserat praesentaneum, quod vel ipso conintactu subitam mortem afferret, idque. se deferat inclusum vasculo ut non posset abjicere nonne is , quam liberi aliis On rebus incurius, hic tum m solicitudine caveret, ne Per impruden tiam aut incuriam exitium conscisce Letur, vel ipsi qui teneret, vel aliis quibus.

27쪽

xs LiNGUA quibus bene vel set, veluti liberi aut uxori ' Quanta cara seponeret eam pyxidem , quam religiose caveret ne quid emueret, aut nequis spiritus letalis exhalaret , ne quis imprudens avringeret. Rursus si quis pharmacum

circumferret, ad verius omnia moll-borum genera praesens habens remedium , quo vel iuventus revocari posset, vel mors iam urgens propelli, an nonrs anxie solicitus esset, nequa pars rei tam pretiosae perirer, erqua bene dispensata tam admirabilis utilitas esset reditura, non solum ad ipsum qui teneret , verum etiam ad .mnes, quibus vellet Communicare Non arbitror quenquam tam socordem esse , ut hic sit futurus incogitans. Qibi fit igitur , ut mortalibus nullius rei minor cura sit quam linguae, cum in hac circumferamus utrumque, &lethale venenum,& sal berrimum pharmacum Z Nihil enim inter homines mala lingua nocentius , nihil eadem salubrius, si quis

ut oportet, utatur. Intellectum est,

xtque etiam Posteris. proditum , a Pris

28쪽

seis illis sapientibus , qui cum chri- si philosophiam ignorarent, tamen

humana ratione plurima deprehende Iunt , quae non mediocrem ad se Iuni utilitatem ad vitam honeste feliciterque transgendam. Olim enim cam nondum opera Platonis, Carneadis & Chrysippi didicisset esse loquax sapientia , sed brevibus dictis,

velut oraculis traderetur , aut factis etiam veluti symbolis aphonis significaretur, Amasis rex Agγpti misit Pittaco , qui celebratur inter septem Graeciae sapientes , hospiti pecudem immolatiliam, pollulans ut inde sibi remitteret partem quam judicaree esse pessimam, ac rursus quam existimaret optimam , ratus futurum , ut duas partes dissimillimas remitteret. Is exectam linguam misit regi, significans in homine nihil esse melius bona lingua , mala nihil nocentius. Nam in caeteris animantibus nec pessima pars est lingua, nec optima. Α-

se iam illud quisque secum reputet, si quis haberet pyxidem , qualis fuisse fertur Paudor in qua plus esset ines usum

29쪽

a 8 Lr Nou Aclusum mali. quam illic erat, hoc est

omnium corporum exitia, nec p/aciora sed graviora animorum et tum in eadem essent totidem commoda quot incommoda, totumque discrimen in hoc esset, si quis non in tempore promeret, aut non ea moderatione qua oporteret, nonne is summa cura daret operam, ut disceret tam

periculosi thesauri dispensationem, praesertim si tale periculum esset, u lues ad neminem certius perveniret quam ad promum condum Etenim mala lingua , non raro prodest iis quos studet laedere, sed fieri non potest, quin laedat auctorem , si non damno rerum corporalium , quod de ipsum fere solet , certe graviore jactura bonae mentis. Ac pyxidem qui dem eiusmodi si quis possideret, liceret vel in pelagus abjicere, sicut nec

laederet quenquam mortalium , nec juvaret. At linguae thesaurum veli- mus nolimus, nobiscum circumferimus. Quo religiosior est adhibenda cura, ut sobria moderatione quam minimum mali nobis inde nascatur, , sed

30쪽

ERAsMI ROTER. Issed quam plurima ad omnes di manet utilitas. Nam hoc ita fere natura co- paratum videmus, ut quibus ex rebus summa proficiscitur utilitas , ex iisdem nascatur extrema pernicies. Quid corporibus coelestibus salubrius aut magis necessarium At ex iisdem si quando parum commod jungantur, quanta mortalium calamitas Θ Aere spiramus , verum is in fectus quantam stragem infert animantibus flumina & maria, praeter alimoniam & opes quas affatim por- Tigrint, quantum habent commodiistatum ad itinera vitaeque commercia Verum ex iisdem concitatis aut exundantibus, quantum damni quantum periculi 3 Unde major usus quam ex igni' Sed rursum unde forismidabilius discrimen Terra parens& altrix rerum omnium, habet tamen suas concussiones , hiatus, ruinas, ex halationes pestiferas . Nec alia parit plus venenorum, Quam quae frugum ac medicarum herbarum fertilissim est , qualem ferunt esse Africam. At ticae mella celebrantur prae caete Iis,