Desiderij Erasmi Roterodami Lingua, sive, de linguae usu atque abusu liber utilissimus

41쪽

suae forma facit ad vocem promenadam; unde pistes, quoniam linguam habent a tetremi lias animansibus different eta, 'innino muti sunt. Noristia i i ngua ill eon tingi r dentes pr mstres . xe Boserto , κcutior est, ea pars pilogio itis Graecis dicitur. Ad formandos Mers vocum sonos set vit ii palarum quoq; aediuites , quibus Iese vatiis modis assie ct ir ὸ n e di duetis : nune eontractis. serviunt δε

labra , e thasta, didina, porrecta.

Denique set viam & fauces euita suis M arteriae musculis , quorum miniasterio vox exit grandios, acutior, obtusior, blandior , austerior.' Porro clim singulis an i m intib us rerreit t

n militudine, ut si tantum audias imi ἀtat orem, credas vagire puerum, gruri Lirepor Eum , hinnire equum, uxo arem eum maris rixasi coccycei certatae cum l ssei n i a.' E, pende' nutiem 1 H literarum rhllabarum, ac πο- cum differentias , linguarum pecu

42쪽

ER ASMI ROTAR. IIliares hiatus, stridores, ac sibila. Has tantas varietates unicum illud plectrum eiungit ac reddit in diversiarum gentium compluribus linguis. Nam ferunt Mithridatem regem viginti duas linguas sic tenuisse . ut unicuiquejus redderet sine interprete. Si hoc potuit homo Barbarus & regni negotiis distentus, quid facereea

Atticus nulli rei vacans nisi forman- , dae linguae Z Itaque non omnino te . mere sic hominem notavit aenigmδ. Vetus , primum quadrupes , delud . bipe , mox tripeS, per omnes terras volitat, &Οinoium animantium linguis loquitur. Sunt autem musices harmoniae quae dam ac numeri modique , qui secreta quadam energia se'

dant, aut movent diversos hominum affectus. Ea res cum diversis, organis peragatur ab artificibus , omnium. vim ac potentiam unicum linguae plectrum complectitur. Haec ad bel-.lum tuba est aut cornu , eadem Ieceptui canit cum libet, ad hilaritatem tibia est, ad voluptatem cithara , eadem cum vult lugubre canit. Mira-

43쪽

3x L I N c ae Amur piscem remoram , corpusculo pusillo navim ingentem plenis veliscitatam tepente sistere, & non miramur linguam haud ita multo majo-Tem rem Ora , tot hominum millia quocunque lubitum est vocare , re in Ocare, concitare, sopire, nec civitatem modo cum civitate , verum etiam Africam , Asiam , & Europam inter sese committere. Quid igitur hoc membro felicius , quid porctius Sed rursiim quid periculosius ' Proinde natura talem addidit temperaturam , ut si quando res moram non patitur , sed praesentem orationem

postulat, in promptu sit usus linguae. Si e Croesi filius servavit patrem , dc gladium in caput illius vibratum inhibuit. Cetterum quemadmodum natura voluit linguam humanae vitae moderatricem esse promptam omiscio, ita diligenter admonuit, ne praecipiti petulantique facilitate perniciem afferret pro utilitate , exitium pro ossicio, venenum pro remedio, eoque cum oculos binos, aures binas , nares binas addiderit , unicam

44쪽

duntaxat linguam dedit, cumque aures sic finxerit homini, ut velit nolit semper habeat patulas, quae nec claudi possunt nec averti, quod tamen videmus multis animantibus non esse negatum, nimirum ipsa re clamitans quod docet Iacobus in epistola: Sit autem omnis homo velox ad audiendum , tardus ad loquendum: Tum oculos cum non nisi tenui pellicula texerit ad somnum duntaxat, linguam velut in specum abdidir, eamque tot vinculis alligatam , superne sub extremis palati partibus, deinde ad utrumque latus faucium extremarum , tum Ietinaculis ad pectus tendentibus , in serne vero in

mandibula inferiore usque ad vallum dentium quae pars Graecis hypoglottis dicitur, si castrictam , ut nonnulis lis incisone sit opus , quo loquantur explanate et atque adeo Varro putat linguam a ligando dictam esse. Ad haec opposuit geminum vallum ac Iepagula dentium triginta duorum. Nam & Homerus significanter γρκης φέρH ν appellat, quo vel morsu vul-s s neIe-

45쪽

fie MeoErcere queat si minus obis

temperet rationi. Nam & in prima statione collocastit dentes ad vulnerandum aptiores, quos ob id Graeci μῶς appellant. Neque raro usu venit, incautius inter edendum volventibus linguam ut dolore admoneantur non temere proferendum hoc membrum. Mox & valvas obiecit labiorum videlicet doeens in lingua pretiosum est e thesaurum, quam sic recondiderit, sed cujus intempestivius atque immoderatus usus luminnium habeat . periclitum , quam tot retinaculis cohibitam , non simplici munimento praesepsit, adversus effrenem petulantiam, non promendi verba sed fundendi temere quicquid in

buccam venerit. Quo vitio vix aliud

fuit apud ethnicos etiam homines aetestabilius , quod graviter M. Caio u rimi' probri loco objicit. M. Celio, non vitium appellans sed morbum , qui si quem teneat, non alit et illam vexet insatiabili libidine garrielidi, quanti veternus bibendi atque dormiendi. Huius autem morbi tam imp O-

46쪽

E .RAS MI ROT . sim potentem ait esse vim, up qui eo laborat, non solum ad quamvis occasionem indulgeat vitio sito, verum-epam si desit qui audiat, ipse ultro

conducat convocetque quorum aures oneret inani loquacitate , non ali

rer quam solent circumforanei pharmacopola: , qui posita mensa populum ad se pelliciunt ingentibus promissis. Atque hos magna linguae volubilitate multa miraque jactanteis, audiunt quidem aliqui, nemo tamen illis auscultat, quod fide careat illo rum oratio. Itaque verba quidem illorum audiuntur ab his quibus nishil est: quod agant domi: nemo i men est omnium qui se illis, quamlibet prodigiosa remedia pollicentibus, ausit committere si aegrotet. Ei dem Celio M. Cato exprobat parem facilitatem vel loquendi vel tacendi Frusto, inquiens , panis conduci pusti est, vel uti taceat, vel uti loquatur,sgnificans homini nihil esse turpi

quam habere linguam vilem paulo que venalem , vel ad dicendum quidlibet, vel ad silendum cum res postu

47쪽

Graeci non ineleganti vocabulo γλωπινγα ως appellant. Verum de Catone fortasse nemo magnoperum trabitur, si viro mere Romano, nec

milis graecani earum artium deliciis effoeminato displicuit inepta garrulitas, cum M. Tullius qui totam aetarem consumpsit in eloquentiae stu- dio, cujusque eelebratur illud , Concedat laurea linguae , malit indiser- Tam prudentiam , quam stultam loquacitatem , neque quicquam arbitretur furiosius , quam verborum vel optimorum atque ornatissimorum inanem sonitum , nulla subjecta sententia. Etenim qui sic loquuntur ne- seire videntur se loqui, sed quemadmodum de furentibus vatibus di- ctum est , dant sine mente sonum, cum nec cogitent quid loquantur, nee intelligant suas ipsoruin voces, quae non proferuntur sed excidunt, meoque saepenumero fit, ut quemadmodum non praecogitant quid dicturi fint, ita nee meminerint quid di- erint , adeo ut nonnunquam quae

temere

48쪽

Ε R A s MI ROTER. 37 temere dixerunt , pari impudentia se dixisse per negent. Homerus autem cum Thersiten proponeret -mnium deterrimum turpissimumq;, qui ad obsidionem Trojae veneIant, nihil in eo describit accuratius, quam immodicam, citraque delectum, inconditam , clamosam pariter ac rabiosam loquacitatem. Sic enim habet

Modus in re quavis optimus exatam proverbio dicitur , qui tamen nusquam indecentius aut periculaesius abest, quam in dicendo, unde Thersiten ἡ-τρο vocat, nec eum dicit loqui sed tumultuari, Multa noverat dicere potius quam apta, eaq; nullo delectu, nulloq; ordine profundebat, unde &-vocarpoeta. Quoniam autem huiusmodi linguae volubilitas intempestiva fructu caret, sed ossicit magis, addit Fere fit autem ut qui it ultissime loquaces sunt improbissime vociferen tu I . nec hoc vitium tacuit poeta:

49쪽

Quod vitium salsissime taxasse ferunt Ciceronem , qui dixerit oratores argumentis impares se ad clamorem ut claudos in equum conscendere. Iam poeta Thersitae dictionem , con tentionem & irritationem appellat non orationem , & ideo non tacet

Theisiten prae caeteris insensum fuisse Achilli & Ulyssi, quorum uterque fingitur, & ad dicendum instructus,& ad rem gerendam strenuus. Deirlysse non est opus ut doceam. De Achille , quoniam rerum gestarum floria eloquentiae suae laudem obleuravit, proferam Homeri testimonium , siquidem Ilia. i. de Phoeniceolii Achillis adolescentiam institu

Iam eloquentiam Nestoris , Ulyssig& Menelai , quanquam diversis viraeatibus placuerunr , tamen dissimi' lem ueis Thersitae loquaci tali, N .stori tribuens orationem melle dul

cius figenpem ex ore seolli, Ulyssi

. . Gibuit .

50쪽

E si a s M i R o TI R. ttibuit grandem ac vehementem , sed hunc dici cogitabundum facit, ante inquam incipiat dicere, & addit ingentem vocem e pectore depromi. Menelao tribuit argutam breviloquentiam , ac dictionem nusquam aber- rantem a re , contra Thersitae assi git orationem amarulentam, deinde nullo rerum ac verborum delectu, sed ut lingua cogit , postremo rabi se cum o iam , & inani verborum stre. pitu radentem auxes. Proinde eum

liis oratio suavis, cordata gravisque, copiosa ubi res pbstulat, brevis &ia guta cum opus est, apta rebus , remis potiae personis summam laudem parere soleat : Thersites dum sceptro percussus fundit lachrymas , risui est exercitat, suo malo duces xacem, qui loqui non didicerae, ne non verum esset quod scripsit Euripides: Κν -

am Dua.Non potuit significantius e primere linguam temere .vagam ac liberam , incogitanter effutientem quidlibet , nullo ceno consito perpenden temere profusam , tionem praeveniret