장음표시 사용
31쪽
TIT. Aut Ararim Parthuae bibet, aut Germania Tigrim, Quam nonro illius labatur pectore vultus. At nos hinc alii sitientes ibimus Afros:
Pars s thiam, tar rapidum Cretae Ῥeniemus Oaxem, Et penitus toto diu os orbe Britannos.
En nquam patrios longo plost rempore snes, Pauperu tuguri congestum ce stite culmen, Post aliquo mea renna Uiden mirabor,aristast Impius haec tum culta novalia miles habebit Barbarus bassigetes en quo disicordia ciues
P erduxit mileros: en queis constuimus agros. Instere nunc Meliboee Dros,pone ordine mites.
I te meae, quondam felix pecus,ite capellae: Non ego os posthac iridi potestas in antro, P mos pendere procul de rupe videbo.
Carmina nulla canam non me pii centricapellae, Florentem Othisium,m silices carpetis amaras. Hic tamen hac mecum poteris requiescere nocte
Frondesiver Ῥiri junt nobis mitia poma, Callaneae molles,cr presii copia laetitis: Etiam siumma procul illarum culmina fumant, Maioresque cadunt altis de montibus Ῥmbrae.
EclogaJ c ολ electio separatio, explanatio: hic tem collocutio est :& Cicero secunda decimisexti ad Atticum, Eclogarios appellat eos, qui colloquuntur in libro de Gloria: De gloria, ait, misi tibi: custodies igitur ut soles: sed notentur eclogatij, collocutores vulgo di-euntur in fabulis poetarum. Turus J Tityrus Lybice hircum significa ut Probus ait: vel arietem maiorem, qui gregem anxpire solet, ut
beluio placet: vel dorica lingua Sauram, It alij xoluere:quidam
32쪽
re: quidam putant etiam hoc nomine calamum, lingua L conica significari: hoc aute nomine Virgilius a rismis restitutus intelligitur: nomen tamen est sumptume Theocriti Idyllio tertio, aut potius sexto: ubi Tityrus pro rustici carnunis peritissimo adhibetur: tametsi in nominibus vel fingendis vel aliunde trafferendis, nulla magnopere adhibita videtur poetae ratio, ut e colla
tione Theocriti & Virgilij intelli tapud quos idem
nomen diuersis personis accommodatur.
MeliboeusJ οτι ιλάλει αυτω et λοων, qudd illi cura sit bou.& hoc nomine significatiar Mantuanus a Vas eiectus. TioreJ Primae eclogae hoc est enthymema:Tityrus est otiosus per Octauium receptis agris: quapropter ei gratias agit: sed ad rem augendam, enthymematis antece dens per tres partes tractatur, Ut otiosus, ut per Octauium, ut agris receptis: & perpetua dissimilitudine i bores Meliboei comparantur.
DureJ Propositio est de otio ex effectis Tityri. . RutulaeJpatulis ramis diffusae, ut Cicero primo de Or toe loquitur. lactansJ requiescens. Π OJumbra: synecdoche est seneris pro specie. Ea J notabis Virgi-Hium,decori rationem caeteris in rebus,tum in loco ha-uisse,ut pastoribus locus idoneus ad canendum & a-endum proponeretur: sic ecloga prima, patulam farina, secunda. umbrosa cacumina fagos, tertia, mollemerbam,quinta, corylis mistas ulmos & antru, ut sexta, ptima argutam ilicem, octaua, teretem olivam proponit: vel antiqui victus habita etiam est ratio nam Plinius libri decimi sexti 'capite decimotertio sic ait: Dulcissima glans omnium fagi, ut qua obsessos etiam homines durasse in oppido Chio tradit Cornelius Alexander. Tit reJ Versus idem repetitur in fine Georg, coci,sed paululum immutatus: T re,te patulae cecini sub tegminefari. S lue laeJ in sylvis bucolicu carmen cantari solitu:hine paulo post, Formosam resonare doces Amaollida oluain,
ite α. ecloga, Monti μι Cristus sti dis iasiabat inani.
33쪽
Ite 4. ecloga, Si canimus seluas oluae sint conside digna.
Ite 6. ecloga, Nostra nec erubuitbluas habitare Thalia: sed praecipue initio AEneidos: Isse ego qui quondam gracili modulatus aliena Carmen, er egressus Iuluis Nicina coegi.
Vt quanuis auido parerent ama colono. c.
Quibus locis Ethraeus vindicat sylvestrem) lege dii: attame ni ius, libri noni capite quarto, agre stem legit manitast cum syllabae,a,& gre quantitatem
interpretatur. LAI .mJ metonyiam pro carmen. f ditarisJ με rrer, ait Seruius, qui latinum de . Graeco d ducit. OMJ metonymia pro fistula a uenae culmo facta: ut allic - gracili modulatus aurea: quales tropi erunt
deinde, stipula, calamus, cicuta. DNos pati J Antapodosis ex ei et his Meliboei. DulciaJ Sic Ouidius de Poto: Nescio qua natale solum dulcedine cunctos Tangit,cτ immemores non sinit esse sui. Nos nos J Anaphora. LTu UiureJ repetitur propositio
mutatis verbis. si e naret dum tu canis carmen de formosa Amaryllide, Iluae ipsae resonant:quo genere ΟΙ - tionis Cicero pro Archia poeta dixit, Saxa atque solitudines voci respondent, bestiae saepe immanes canta flectuntur & consistunt.' a ridat metonymia pro 'carmine composito de Amaryllide, ut Seruius : &. hoc nomine Roma & Romani familiares Maronis & amici intelliguntur, quorum laudes Virgilius cecinit: sic paulo post, Mirabar quid maesta deos ta dolii vocares
αμ υπω, luceo, αμιωρυγμα splendor: malo aute in simpliciter intelligere amicam Tityri, ut otiosus Pastor a mores suos decantet: Sic etiam apud Theocritum te
tio Idy llio, Amaryllis amatur a Tityro O Melibocci Secunda pars argumeti principis,longam periphrasim habet Octauij,ex adiunctis, quod deus sit, Se quidem Romae: in tota ecloga nusquam nominatim appellatur:diuinitas ipsa primum suis adiunctis approbatur : deus vero vel ob beneficiora gratiam modo dicitur,iuxta prouerbium, Homo homini deus: vel quoa
34쪽
reuera Virgilius deum statueret, ut Romani tum statuere: sicut Horatius testatur: Pia ηti tibi, mMuros largimur honores: Iuranda que tuum; er nomen ponimio aras: rt Suetonius in Augusto, capite quiquagesimo nono, bleraeque prouinciarum templa & aras constitueritiu: Cuius adulationis απιρε inrae primo Georgico copiosius
tractatur. f Deus deusJ in principio tisne, epanalepsis. Ouili ιJ abductus supple. ImbuetJ propriὰ perfundet.
tapud Hotatium, Quo semel in imbuta recens eruabli odorem
&apud Cicerotiem qu snta Philippica, Clim autem gi dium scelere sena et imbuisset. Ille illius 2 polrptoton. . Ille measJ iteratur prima pars de otio, ex adiunctis,l bera pastione & cantione. ErrareJ synecdoche generis pro specie, pro libere pasci,Yt ecloga secunda, de meae Siculis errant in mont Aus agnae.. Iu creJ synecdoche similis pro canere: qualis est insin 'quarti Georgici, Carmina qui lusipa torum. CalamoJ metonymia. calamus enim propriὸ est frutex quatilis, tibiis & scripturis aptus, cana minor & arun- .ine: hic pro fistula ex calamo:quomodo erit postea, Tu calamos instare leves. Non equide J antapodoses ex iunctis laboribus & eoru prςdictionibus, quae diuina stimonia sunt. Non equidem inuidcoJ sic Id Illio primo.
Nequaquam tibi inuigeo. Sic ad verbum redditus est Theocritus: neque hane c&uersio taeni pueris quibus haec scribimus alienam putaui. Itaque de in reliquis etiam locis proponemus. Sic igitur idem iterum Ιdyllio Ist.
Mῖ rJ correctio ex maioribus: ubi mirari, pro cum voIuptate intueri, recte sumetur: ut tertio Georgico N aius illud explicat,
35쪽
Ceu quis olympiacae miratur praemia palmae. Protenus J loci est adverbium pro longe, ut Seruius de Caper, cum Protinus, sit teporis:at Sipotinus,Protinus, hic per i. tertiam vocale scribit,ic interpretatur valde. Coo Jad lucta sunt loci ad commiseratione augendu, cum mollib' stratis excipi edus foet' fuerit,ut 3. Georg. Et multa duram thula ilicumque maniplis. Densas autem appellauit corylos epitheto proprio: itaque propter hanc densitatem nimiam, vetat Georgico secundo in arbustis corylos seri, Neve inter uites cor tum fere. ConnixaJ synecdoche pio enixa: c5niti enim n5 in partu solum dicitur. SaepeJ Propositio est terti j connexi :Sino fuissemus stulti, poterat illud evitari: at fuimus,propterea non euitauimus: sic eni expleto syllogismo intellige. Leua stulta: sic enim rursum 2. Aeneidos iteratur,
Et si ata dei m i mens non laeua fuisci,
Impulcrat ferro,argolicas factare latebras. Contra autem in auspiciis laeuum dicitur prosperum: Intonuit tauum', secundo AEneidos: quia sinistra fulminum intuentibus dextra sunt. De caelo tactasJ id est scito minatas,fulmine ictas:quomodo tertia Catilinaria Ci cero loquitur: Tactus est ille,qui hanc urbem condidi Romulus. ubi canum pro aere,& aer pro tepestate ac sumitur duplici metonymia. PraedicereJ Metaphorarem in animatam a re animata. Quercus J Quercus olivictum sua glande suppeditavit hominibus,& in tute Iouis erat: itaque hoc augurio significabatur ira Caesaris, tanquam Iouis quercum ferientis, id est agros eripientis:& huc referri potest illud primi Georgici.
Non alias caelo cecideruntplura sereno Fulgura.
SaepeJ Anaphora est: hic aute versus in veteribus quibusdam codicibus no habetur, nec Seruius interpreta. tur: & Cicero cotra in primo de Diuinatione ait a sinistra cornice ratum & l tum auguriu fieri. Quid augur ait:cur a dextra coruus,a sinistra cornix facit ratu3 M v t
36쪽
ex Varrone constat libro quinto epistolicarum qu stionum,A deoru sede cum in meridiem spectes, sinisterest
oriens,dexter est occidens. Quare hic versus videtur merito ab interpretibus expungi. Est tamen ecloga nona eiusdem auguri j,& pene iisdem verbis versus, LAnte sinii ira caua praedixit ab ilice cornix: Quo videtur & hic defendi: nec omnino sequitur, si cotra Cicero Varr6q; senserint, ut Virgili j versus ideo nost: videmus enim eundem authorem interdum sibi ipsi contraria profitentem. Sed tamenJ postulatur apertior definitio propositi dei: cuius gratia deinde Roma describitur maxima ciuitatum, bi deus est Octauius. Stultus Jpastoralis simplicitas declaratur simili, similibus aliis illustrato. Huic nostraeJPeriphrasis Mantuar ex adiunctis. Depellere J vulgo id ablactare dicitur: atVarro in Re rustica secudo libro depellere dicit, ut hic Virgilius : Cum depulsi sint agni a matribus, diligentia adhibeda est, ne desiderio senescant.& ibidem, C sim porci depulsi sint lia mamma, a quibusdam delici appellantur, neque iam laedetes:& sic ecloga tertia dicetur - depulsis arbutus haedis. Hoc idem Varro ibidem dicit a mamma diiungere:Fe- τε ad quatuor menses a mamma non diiungutur agni. Vel depellere pro deducere dictu est nempe ut ibi vae-
Quanuis multa meis exiret victima septis:
Ubi potest etiam synecdoche intelligi speciei pro ge-Cre: nec enim solos agnos, sed hoedos, vitulos deducitastor. Teneras foetusJ periphrasis agnorum ex genere α adiumsta differentia. Sic canibus J Anaphora,& in canibus catulos,paronomasia:Columella libro secudo capite nono hac similitudinem aliter assumit: nihil enimiait dubium est,quin ipsa natura sobolem matrismile esse voluerit: unde etiam pastor ille in Bucolicis ait, Sic canibus catulos similis,sic matribus haedos Noram - In quo tamen magis suum quam Virgild sensum sequitur: pastor enim hic errorem suum Ggnificat, qui magnis parua comparet:naturet similitudi-
37쪽
nem in sobole non indicat. Matriuml periphrasis e
prarum, quae sunt matres licedorum. Verum J Correctio cit ita ius simplicitatis per dissimilitudine Romae x Ma- tuae Roma vero tum caput mur di fuit artia iis, Terrarum dea gentium lue Roma,
Citi par en nihil .eIn nihil secundum. Et Virgilius serio AEneidos, - Illa inc ta Rema
Imperiam terru,animos aequabit olympo.mburnaJ Viburnum, frutex humilis, ut genistae, myri caemuidam putat esse vitem albam, Gallis , turtium: videtrita una litera de viburno, vi urna facta sit: vide Ruellium. Et interponitur finis Romam veniendi, libe tas , & illustratur periphrasi aetatis, pastoribus decora, nempe barbae sectione. CandidiorJ Seruius refert ad,libertas. potest etiam lanuginis periphrasis esse: candida cnim est: proprie nitenti quadam specie perfusam: ac quan uis cadi da barba hie pro cana diceretur , alienum fortasse non esset: nam Tityrus hic etiam senex fingitur:vt paulo post erit,
Fortunate senex ,ergo tua rura manebunt.
Et nimirum sera libertas illa fuerat,quet longo post tepore ad Tityrum, senio consectum ve necit. Ineu J Metaphora pro desiide: proprie siquidem qui carent artibus ingenuis, inertes dic situ , ut se cudo de Finibus Cicer ait: Sed lustremus animo maximas artes: quibus quic rent, inertes a maioribus nominabatur. 4eJexiti Epa- nodos. PostquaJilba stratio altera ex dissimili habitu su Galatea,quod Mantuae, seruus I pauper fuerit. Pecidi a Apocope. pro peculii: Omne autem patrimonium,peculium antiquis dicebatur,quia in pecoribus erat omnis eorum substantia: nunc autem seruorum. QuaniasJAugetur seruitutis miseria ex adiunctis fructibus, unde tam ea nil redit ad seruum. SeptisJ synecdoche pro ovi- Iibus. Ingra, quae gratias habet exiguas pastoribus,1 quibus tamen alitur. Hi id synecdocile pro Mantua re metonymia pro urbanis. EreJ metonymia pro aerea moneta per synecdochen : accipitur generaliter pro omni
38쪽
omni pecunia : aere autem rudi primo Romanos usos esse Timaeus aut lior e It Seruius autem primus signauit nota pecudis:vide Plinium libro decimo octauo capito tertio,& tricesimo tertio capite tertio.
Mirabari Illustratio tertia finis propositi ex eius efficiente I adiunctis hyperbolicis absentis Tityri. an hic Amaryllidis nomine, Romanos intelliges deo Augusto pro Marone supplicantes imo potius amicae v tum pro reditu Tityri sui absentis: nec enim placet allegoria Servij, nec laudes Maronis hic accipio, quem
Romanae musta expectarint: simplicem tantum M Iasticum tensum inicae, amatorem desderatis congruere iudico: mirabar Amarylli, cur moesta deos, vocares: caussa nempe moellitiae& obseerationis tuae, fuit ab
sentia Tityri,cuius etiam poma pendere patiebaris in arbore,nec ea legebas,ita desiderio tabescebas: denique non Amaryllis sola Tityrum absentem desiderauit, sed pinus, fontes, arbusta. Ergo mirabatur Meliboeus abes se ityrum,cum tantopere desideraretur: at cognita ab
sentiae caussa, libertate, mirari iam desinit.Tale est illud quarto Idyllio,
H.e iuuencae autem ipsism mulientes desiderant. Pinu J Pulcherrima pinus in hortis, erit postea septima eloga:& undecimo AEneidos, -euertunt citas ad odera pinas. Arbu AJ Arbusta, ait Valla in Raudensem,sunt multas arbores ad fructum consitae,ut olivetum, avellanetum, amygdaleti vel vites arbori a plicitae: Seruius fruteta hic interpretatur:at in scriptoribus rei rusticae, arbusta video de arboribus , ixium maritis dici etialii fructiferae non sint. hinc etiam arbustare pro arboribus conserere ad maritandas vites: Plinius libro decimo septimo, capite vicesimo tertio, Transpadana Italia praeter supradicta, corno, populo, tilia, acere, orno, quercu arbustat agros. & Varro de Re rustica capite tricesimo septimo,
pomarium & arbustu videtur distinguere. Itemque Co.
39쪽
Iumella libro quinto,ubi de arbusto & Italico &Gallico praecipit capitibus quinto & sexto,ia eiusdem libri capite decimo, separatim de pomiferis arboribus : quod itefacit libro de arboribus separato. Notabis igitur sicubi arbustum de pomario dicatur, aut etiam de quibusvis arboribus no vitiferis. Quid sceremZJ Tertia illustratio ex contrario libertatis, & eius facultate: ubi responso est ad tantum absentiae desiderium quavis maxime deinsiderabar, attamen libertatis caussa abesse, & Romam venire debui. Hic illum J Repetitur prima periphrasis Octauit, & accomodatur ad Romae periphrasim, quod Romae sit ille deus: & diuinitatis ratio repetitur. Hic mihiJ Anaphora, ubi repetitur tertio Ioco Tityri otium. PueriJ Pueri appellatio tres significationes habet: una
cum omnes seruos pueros appellaremus, alteram cum puerum contrario puellae nomine diceremus, tertiam cum puerilem aetatem demonstraremus, ait Paulus in
verboru significationiblillic prima significatio couenit. SubmittiteJ Vide num sit epi synaloephe. pro supermit e remee enim saliendis vaccis tauri proprie submittutur, sed supermittuntur: quida a susum antiqua praepositi ne derivant. est autem verbum hoc Georgicon: Tu modo quos in sit emistatuis submitteregentis' tertio Georgico.& item ibidem, Et quos aut pecori malunt submittere habendo.
Vitulos bobia pubmitteres,siubsterilibus aure tauros,
Et hi quidem simul pascant,m in foliis errent.
Fortunate senexJ concluditur tertia pars argumeti principis de receptis agris. FortunateJ Exclamatio ut apertior postea secundo Georgico, O fortunatos nimium, siua si bona norint, gricolas.
Et tibi J Topographia agri Virgilianimam a monte unque ad lacum, & inde usque ad veterem quandam fagum , Virgilio donata terra fuerat, ait seruius, sed sine author
40쪽
authore. Talis erit topographia nona ecloga, Ceria equidem, oe c. Syntaxis autem est, At tibi satis magna pascua manebunt, supple qua nuis nudus lapis & palus obducat omnia limoso iunco. ObducarJcircundet & terminet. Non influetat adhibetur definiti agri ad augendam beneficii gratiam commendatio ex 'adiunctis salubri pastione & pastoris voluptatibus, restigeratione ,somno, catu tum frondatoris, tum palum-bium,tum turturum. Foetas grauidas: nam foetae etiam dictitur quae pepererunt. Sacros J propter N aiades nymphas, quibus sacri sunt sontes. Opacum J metonymia, quia fit ex opaco loco, qui propriὸ dicitur opacus Mumbrosus: ut aucis babitamus opacir. sexto AEneidos, Te Diuis euadit opacis, undecimo AEneidos: Hinc opacare de sole Cicero ait secundo de Natura deorum. Cum terras larga luce copleuerit easdem mmdo his, modo illis partibus opacet. Et primo Georgico, Hinc altae frondes m rami matris opacant.' HincJ paulo ante shἰc inten polyptoton : Syntaxis est horum trium versuum, hincipes, uuae tibi est, supple, semper a limite vicino depasta florem salicti ab apibus hyblaeis, suadebit &c. LimiteJ pro termino inter te & vicinum tuum. ImbubJ Hybla, oppidum Siciliae,& mos oppido vicinus, ubi thymi & salicum copia rideoque mel optimum: species igitur pro genere hic sumitur, &synecdoche est, hyblaeis apibus,pro optimis. Florem Jintellige secundum, ut graece aut M.quod poetis est usitatissimum,
Salicti) Salicetum, locus salicibus consitus,& per syncopem salictum: non modo in metro,sed in prosa: Accedit ed mons Gaurus, accedent salicta ad Mynturnas, Cicero secunda Agraria. Quod autem apes fioribus salicum pascantur,est etiam quarto Georgico, . Iasiuntur cr arbuta pasiim