P. Virgilii Maronis Bucolica, P. Rami, eloquentiae & philosophiae professoris Regij, praelectionibus exposita quibus poëtae vita praeposita est. ..

41쪽

Et glaucas sabces. μποJ susurrus, est leue murmur,vt frondium,& bieapum: & e re fictum nomen est quod Onomatopoeiam vocant. ' ' E que sacra resonant examina qΠercu, crit ecloga quinta: quod apud Theocritu est Idyllio T.

ω . καλον peμβευντι πτι σμήνεατι μέλια ae. Hic pulchrum resonant in alvearibus apes.

Et rursus idem repetitur quinto Idyllio. Sub rupeJ in rupe ait Mancinellus. FrondatorJ qui frones cim putat& ex iis manipulos ad hybernum pecorum panum c5ficit. arasJ in die, ait Seruius: Mancinellus autem hie sublimi voce,id est maxima, quod malo. Gemeret Palumbes propriὰ dictitur minarrire,ut est apta d AEliu

Spartianum:Roucoulare hoc dicut Franci: gemere ve-rd turturibus magis conuenit. ac in elegia Ouidio attributa, de auium vocibus, sic est, Et cesius turtur atque columba gemunt. Et Plinius libri decimi capite tricesimo quinto de palumbibus ait: Cantus omnibus similis atque idem te no conficitur versu, praeterqui in clausula gemitu,hyeme mutis, vere vocalibus. de palubibus erit tertia ecta.

Ipse locum, aeriae qm congessere palambes. Idrilio s. ταὶ de ἡπὶ δένδρω

6, J Metonymia ex subiecto significans ad viniactum, pro alta enim ponitur. Ecloga decima , v Inius alta proprie pro eodem dicitur, -alta Dber aret in ulmo. AnteJ Concluditur eclogae princeps enth7mema, ingratiarum actione,quae augetur hyperbolica minorum collatione. AetaJ Synecdoche pro inari. fretum enim proprie est angustum mare inter duas terras, ut fictum 5iculum, fretum Gaditanuma seruendo dictum.

PeremulisJ confusis, & sic ut Arar in Parthiam , de Tigris

42쪽

IN BUCOL. VIRGILII. 3

Tigris in Germaniam influat:& Germanus in Germania Tigrim bibat, Parthus in Parthia Ararim. & cxul, ad Parthus) tantum refertur: Parthi enim imgua Scythica dicu tur exules re est Syntaxis, Ante Parthus exul

bibet Ararim & GermaniaTigrini pererratis amborum. fluuioru finibus &c. Tigris autem ex Armenia o I tu S,

in Assyriam influens, delabitur in Persicum sinum, nee

Parthiam proximam Assyriis orientem versus, attingi Arar autem ortus e vicinia Vogesi ad Lugdunum Rhodano commiscetur, nec Germaniam attingit. Est tamen uterque fluuius propositis regionibus vi cuius, & imperitiae pastoritiae decorum aliquod fortassis hic sp etatum est quod ecloga secunda ad illum locum, nuper me in litiore vidi, Seruius adnotat Theocrito frequens esse: Ammianustam e libro I s. sontem Araris Germaniae primae tribuit.& vero Araris oritur proxime Vogesinas alpes in collia initio Cerinanoru & Germaniae primae. Itaque de hacia prima Germania intelligi posse locus Maronis Beato Rhenano visus est. At Virgilii tempore Galliae pars illa nondum prima aut luperior Germania dicta erat. Labatur pectore vultusJ Quarto Idyllio,

- γαρα ' ΑιλαρυΜι, μόνας Αθον ου. st γνοί meo gratiosa molli, foliin tui neque mortuae obliuiscemur. At nuncJ Antapodosis est lametationis de suturo exilio: primum de divisione exulum in diuersas orbis partes profugorum : in qua quatuor mundi cardincs Quo- dammodo notatur. meridies in Aphrica, Septentrio in Scythia,Oriens in Creta,occidens in Britannia. Sitientes J intellige, ad, praepositionem licentia poetica omissam: A sitientes propter zonam torridam, quae ab Aphris incolitur . metonymia autem est Aphros pro Aphricam , quae in hoc genere rarior est. Sothiemi ersus septentrionem, quae hodie Tartaria dicitur.

Oaxem fluuium Mesopotamiae, qui sua velocitate,

43쪽

o P. RAMI PRAELECT

rapit albam cretam, 'nde fit turbulentus, ait seruius: neque creta hic pro insula mediterranei maris, sed proterra Seruio intelligitur: alij interpretes Cretae insulae

fluuium faciunt: Quidam ab Oaxe filio Apollinis etiadictum putant:alh etiam regiunculam Cretae altam, ut Etymologicus:& Oaxus oppidum Cretae dictum,quὁd

loca praerupta Cretes αfre vocant. Vide Plin. de Oxo fluuio non valde a Seruio dissidentem: & quanuis hic Hermolaus & Politianus valde laborarint, attamen Oxus ille Plinianus, qui ante Hermolaum Plinio, dc nunc Capellae Oaxus dicitur,magis diuisioni terrarum conuenita Virgilio propositae: Oaxus enim est orientis suuius a Caucalis motibus,inter Bactriana & Sogdianam fluens in mare, Caspium. parit autem arenam multo auro foecunda: ut Arist. ait in m udi mirabilibus. Vtrum hic pastor hanc arenam Cretam dicat, an Creta dixerit pro Bactrianae errore idiotis pastoribus non incongruo, ut iam dixi, consederato. Vide Camertem in Solinum. Britannos1 diuisos toto orbe dicit, quia continens quae Oceano alluitur) orbis est terrarum, exim quem sunt insulae Oceani ut Britannia:vel quia Romani versus Oceanum Britannicum, Morinos ultimos hominum putabant: unde Virgilius octauo ΑΕ neidos, Extremque hominum Morini. ideoque Britannia orbis alter illis dicebatur.

En unquamJ Secundus lamentationis locus est, ex enumeratione adiunctorum bonorum,quae relinciuuntur, domus, novalium, segetum . metaphora, pro meas possessiones,quarum domInus eram. Sic o ratorio. 1.Tullius,Id nisi hic in tuo remo essemus, non

tulissem. ristasJ in segetibus quod culmus extulit,

dicitur spica: ea tria continet,granum, plumam, id est grani thecam, aristam apicem grani & velut acum tenuem: Arista autem dicta est, quod arescat prima: haec ex Varrone, primo de re rustica, capite quadragesimo

octavo. OristasJ metonymia est pro messes, M pex messes,annos intelligimus synecdoches tropo : sic in

44쪽

vno verbo duo sunt tropi, metonymia & synecdoche:&medio gradu intelligimus tertium, quam metalepsin Quintilianus videtur sensisse: sed quod sentiret, parum explicauit. Novalial haec novalis & hoc novale dicitur: Ubi satum fuit,& antequam secunda satione renovetur, requiescit: vel unde recens sylva sublata est: quod iterum dieemus ad illum primi Georgici locum, siremis idem tonsas cessare nouater. SegeterJ proprie dicu tur eorum seminum, unde sit panis, nondum tamen demessae, ait Valla libro quarto. Quaecunque alti is emittunt aristas, dicuntur frumenta, ut triticum, secate, hordeum. En quoJ Tertius locus ex efficiente caussa: nam victoriae ciuilis quoddam militibus praemium, fuit assignatio agrorum. En queis3 Anaphora est, qua repetitur secundus locus de seo etibus,& aliis partibus augetur, hortis,uiribus,pascuis. InstereJ Apostrophe ad seipsum. Pone ordineJ Sic secumdo Georgicon, Indulge ordinibus,nec steriiιsomnis in unguem boribuspositis ecto via limite quadret.

Itri Apostrophe ad capellas,& permissio. Dc Epano.

dus,qualis est septima ecloga, Ite domum passis quis pudor,ilae iuuenci: et Io. Ite domum satur de Venit besperuscite capellae.

Tale primo Idyllio,

O lupi, O thoes,δper montes latentes usi Valete: bubulcus vobis ego Daphnis no ampli' perolua, Non amplius ρτ lucos,non nemora: le Aressiua,

Et ui quis ditis pulchra iuxta Ndimbridem aquae. DumVaJ spinosa: dumus enim omnis spina dicitur. Animaduerti columellam no multu e dumis emine tem, ait Cicero s. Tusculana. PlistumJ Plinius libri decimiterib capite vicesimo quarto, Frutex est x cytisus

45쪽

ait, ab Aristomacho Atheniens miris laudibus praedi.

catus pabulo ovium:aridus vero, etiam suum: spondetque iugero eius annua H S. M M. vel mediocri solo,reditus : utilitas quae eruo, sed ocyor Catietas, perquam modico pinguescente quadrupede, ita . iiiiii e lita hors deum spernant: non ex alio pabulo lactis maior copia aut melior, super omnia pecorum medicina a morbis omni usu praestate. Quin & nutricibus in desectu lactigaridum atque in aqua decoctum , potui cum uino dari iubet, firmiores celsioresque infantes fore: viridem etiagallinis, aut si aruerit,madefactum. Apes quoque nunquam de re cytisi pabulo contingente , promittunt Democritus & Aristomachus : nec aliud minoris impendii est. Omnes vero authores rei rusticae, cytisum celebrarunt. aras. J hominibus, ait Seruius,nam capris suaves sunt di dulces. Hic tamen. J Concluditur ecloga hospitali inuitatione ex adiunctis, qudd adest lectus,& cibi copia, & ad uel perascit. Locus vero ex xv decimo Theocriti Idyllio sumptus est:

Iucundius in antro apud me noctem detes: Sunt Luriisti fiunt tenues cupressi,

Est nigra hedera,ei' vinea dulcis fructus. Item septimo Idyllio ad finem longe copiosior locus:

In ue profundis eundi liut cistoreis inclinati Amus,

Dyγe nuper incisis Ierantes pampinis: Multae autem nobis superne super caput moueb turi fini vim/u MaioriqueJ Ex umbris mathematicae descriptiones sunt

46쪽

sint multae,quod mane & vesperi maiores sint umbrae, meridie autem minimae. Fecerat era fulu tum sol alti us umbras, Ouidius quarto Metamorphoseωn definiens meridiem: Sc in limesasionibus corporum etiam adlubentur

umbrae. t

ECLOGA SECUNDA

Alexis.

Formosium pastor Coi don ardebat A lexim, P oΞ T A Delicias domini nec quid steruret rabebat. Tantum inter densas, mbrosa cacumina Mos Agidue xenicbat: ibi haec incondita flus Montibus, σ oluis studio iactabat inani.

O crudelis Alexi, nihil mea carmina evinus, CORY. Nil no Iri miserere,mori me denique cogis. Nonc etiam pecudes, nabrus, oe' frigora captant: Nunc virides etiam occultant spineta lucertos:

Thestylis rapidos is messoribus ae Ii ι

llia, ev Iumque.herbas contundit olenteis,t mecum raucis,tua dum vestigia lustro, olesub ardenti resonant arbusti cicadis. Ionne fatistius tristeis Amaollidas inusi Atque superba pati fistidia'nonne Menalcam' Quanuis ille niger, quanuis tu candi us esses. O hormose puer, nimium ne crede colori: Alba Istu ira cadunt accinia nigra leguntur. D e pectus tibi fum,nec qui sim, quaeris Alexi: Quam dities pecoris niuei, quam lactis abundanso . Mille meae Siculis errant in montibus agnae, Lac mihi non aestate nouum,non frigore desit.

47쪽

et P. RAMI PRAELECT. Canto,quae solitus,siquando armenta Ῥocabat,

Amphion Dircaeus in Adhaeo Aracintho.

N ec sum adeo informis: nuper me in littore Mili, Cum placidum Ῥentis staret mare. non ego Daphnim Iudice te metuam,si nunquam fallit imago. O tantum libeat mecum tibisordida rura, Atque humiles habitare casas in Dere ceruos, Haedorumque gregem Utridi compellere hibisto. Mecum una in diluis imitabere Pana canendo.

Pan primus calamos cera coniungere plures Instituit:. Pan curat oues,ouiumque mayrstros.

Nec te poeniteat calamo triuisse labellum: Haec eadem t ire quid non faciebat Ampnta Est mihi disparibus septem compacta cicutis Fistuti,Damoetas dono mihi quam dedit olim: Et dixit moriens, Te nunc habet isti Fecundum. .

Dixit Damoetas inuidit stultus Amnias. Praeterea duo,nec tuta mihi valle reperti

Capreoli parsis etiam nunc pellibus albo: Bina die siccant ovis bera: quos tibi feruo. Iampridem a me illos abducere Thesbiis orat: Elfaciet, quoniam sordent tibi munera no Fra. Huc ades o ormose pueritibi lilia plenis

Ecce ferunt umphae calathis: tibi candida Nais pallentes Ῥiolassiumma papauera carpens, Narcissum, forem iungit bene olentis anethi. Tum casia atque aliis intexens suavibus herbis, Mollia luteola pingit vaccinia caltha. st ego cana legum tenera lanugine mala, Castanea que nuces,mea quas Amollis amabat:

Addam

48쪽

IN BUCOL. VIRGILII. Addam cerea pruna: π honos erit huic quoque pomo. Et vos o lauri carpam in te proxima myrte: Sispositae quoniam suaneis miscetis odores.

Rusticus es Coodon,nec munera curat Alexis, Nec imuneribus cerres,concedet I olas.

Eheu quid volui misero mihi floribus Austrum perditus: liquidis immisi 'ontibus apros. Quem fugis ab demens habitarunt Dii quoque o

Dardaniusique Paris. Pallas quas condidit arces Ipsa colat: nobis placeant ante omnia oluae. Torva leaena lupum sequitur opus ipsi capellam: Florentem istisiumstequitur lasciua capella: Te Corydon o Alexi:Trahit siua quenque voluptaS. Aspice,aratra iugo reserunt si pensa iuuenci, 4t sol crescentes aecedens duplicat mbras: Me tamen Ῥrit amori. Quis enim modus adsit amoris Ab Co don,COIdon,quae te dementia coepitΘ. Semiputata tibi frondosa Ῥitis in ulmo est. . Murn tu aliquid saltem potius, quorum indiget sus; iminibus,molisque paras detexere iunco'

virentes alium,si te hic fassidit Alexis.

49쪽

IN sECUNDAM ECLOGA M.

ORMosvMJ Proponitur initio argumentum eclogae, incontinenria amam iis, de suis amoribus in solituatne conqueretis: modo enim amasium partim accusat, partim allicit: modo amans ipse seipsum reprehendit: qualis AE poliquerimonia est in Comalle Theocriti de sua Amarvllide:& amatoris in elicis, Idyllio vicesimo octauo: Sc Phaedriae in Terentii Eunucho de sua Thaide. lexis Jα est priuatiua particula,& λε fledictio: hic Alexis,quia nihil hic dicat, ait Mancinellus: apud Theocritum non est sed Amaryllis. Alexidis nomine Caesar intelligitur, ait Seruius: alij malunt Alexandrum puerum a Pollione Maroni donatum, hoc nomine celebratu: mihi magis placet comunem locum , & communem assectumnetis nominibus a poeta cantari, ut sine tropo res sim pliciter intelligatur,praesertim cum Theocriti imitatio constet. CO dou J Corydalus alaudam seu galeritia nsgnificat: hinc Corrdonis fictum nomen apud Theocritum. quo nomine significatur hic Virgilius,ut Seruio placet: mihi vero Corydon ipse significatur, id est insanus & intemperans amator, qualis nempe tota eclogdescribitur. Densas fago, J patulas fagos dixit antea. Incondita temeraria, infaua: quia modo criminatur modo adulatur, modo sibimet resistit. Diub J ubi proprib Bucolica cantantur: ut, oluestrem tenui mresam meditaris aIlena.

O cm iusJ Accusatur Alexidis crudelitas tribus dissimilibus. O crudeli, J Exclamatio. Nil J & prius nihil,

Tibi totis incubo,tu aute mei ratione nulla facis. Idyllio.

Mori me denique ex eodem Id illio paulo anth.

irangulari me facies.

50쪽

IN BUCOL. VIRGILI L cJ Anaphora. I certosJ septimo Idyllio:

Pndo iam lacertus in Iepibus dormit. Thesbit,i velut a testa testilem, id est fictilem deducit

Seruius. Est tamen apud Theocritum veneficae nomen. SerpyllumJSerpyllus aut serpyllum, Sarpoletum Francis dicitur. Hic autem ad messoris refrigeratione he bas calidas Virgilius coniungit,quia sui ex Plinio citat Seruius) contraria contrariis, aliqua lo similibus etiam curatur: vi hic calor 8c aestus calidis herbis curatur: Pri autem contraria contrariis, pecudes captant umbras de frigora aduersus aestum: virides lacerti spinetis occultantur aduersus aestum. At mecum J Antapodosis, At i terea tamen uror. Cicadis J Cicada non est noster gryllus , quan ujs magnitudine prope sit eadem : cygallam Galli Prouinciales appellant: duoque eius genera sunt, minores,quae primae proueniunt & nouissimae pereunt: sunt autem mutae: maiores volatu rarae, e quibus squae canunt) vocantur acheta: quae vero minores sunt, te iti-gbniae: sed illae magis canorae: mares canunt in utroque genere, foeminae silent: getes vescuntur iis ad orientem. etiam Parthi opibus abudantibus . non nascuntnr in raritate arborum, nec in capis, nec in frigidis aut umbro is nemoribus. Plinius lib. undecimi cap. vicesimo sexto,

sc capite 27. Cicadς mentio est Id illo primo,sed aliter:

-τεττιγος ἐπιι τυγε Φερ ξον αδεις, - cicada quoniam tu melius canis.

NonneJ Secundum crudelitatis argumentum e miniatibus, Amaryllis & Menalcas sunt nimis crudeles Triste J sic ecloga tertia, Triste lupus stabulis,maturis frugibus Imbres , Orboribus venti,nobis Amaiyllidis irae. Quanuis J Illustratio ex dissimili. O formosiJ Tertium argumentum, est caussa superbiae, quae similitudine extenuatur. ColoriJ synecdoche pro candori. LigustraJ Ligustrum vulgo Franci troesnam vocant : metonymia hic est subiectae arboris pro fi us adiunctis, quoa