P. Virgilii Maronis Bucolica, P. Rami, eloquentiae & philosophiae professoris Regij, praelectionibus exposita quibus poëtae vita praeposita est. ..

발행: 1558년

분량: 182페이지

출처: archive.org

분류: 시학

51쪽

constat esse candidissimos: Toto candidior puella crano, Cento niue illo lustro, ait Martialis libro primo. Vaccinia J Vaccinium quid sit, magna controuersia est inter homines eruditos: Nicolaus Leonicenus putat esse acinos ligustri: sc Raphael Volaterranus hic vaccinia legit: item pro acinis ligustri: Massari' mauult esse mora agrestia,& Leona dus puchsius eum videtur secutus: Seruius violas facit purpurei coloris:& Ruellius Seruium secutus, hyacintho idem facit: vacie tum putat esse Gallicu. Vicesimo octauo Idyllio consimilis comparatio est:

Et rosa pulchra est, m tempus ipsam tabefacit: Et iuiola pulchra esti in Vere,oe citis senestis: A lbum lilium Ohmarcescit quando cadit: Illa autem nix alba, m sit quesit quando congelata est Et pulchritudo pulchra est puerilis, sed parum vittit. Item Idyllio tricesimo sexto:

Non gloriare, citό enim te praeteritiaqua somniu pubertasma isa passa est,m rosus ca perit. DespectusJ Accusatus est adhuc Alexis, deinceps ad e alliciendu laudatur ex adiunctis Corydon, quod sit diues, musicus,sormosus: diuitiae probantur per species. Misse mea J Locus ex undecimo Idyllio sumptus est:

Sed ipsi talis cum sim,oues mille pasco, at ex iis optimum miapum lac bibo:

52쪽

Castusque no descit me neque in aesitate neque in aut uno, Non semis extremitate.

Cantii J Secundus laudis locus, de musca quae probatur collatione parium, quod Corydon sit musica par Amphioni. Talis musicae suae commendatio est Id Illio

Dhicis autem mihi cantus, Grsis tuti cano,

Et si tibia loquor, o si calamo, si fistula compacta. A blanJ Amphion & Zethus filii Iouis ex Antiopa:

Amphion Lydios modulos & citharam inuenit, ait Plinius libri septimi capite quinquagesimo sexto. Dircaeus autem hic dicitur a Dirce fonte Thebano, ut ait Probus. meminit Amphionis Horatius libro tertio carminum ode undecima, Mercuri,nam te docilis magistra Movit Omphion lapides canendo. Tt in arte poetica: Didius Amphion Thebanae conditor arcis saxa moueresono testudinis.

AEDOJ id est litorali ait Seruius: nam Aracynthus Ions est Thebanus litoralis,& ἀκά graecum,tanquam

itine Acta dicitur apud Virgilium quinto AEneidos: At procul in Ala fecretae Troades HAmiss-m Ambisin 'bant.

Et septima Verrina apud Ciceronem:Ipse tamen cum vir esset Syracusis, uxorem eius parum poterat animo soluto ac libero tot ih acta dies secum habere. Aracynthus tame aliis est in Attica, aliis in Boeotia,aliis in Arcadia . Solinio & Solino mons est Acarnaniae: quorum s sentetia vera est,necesse est in tot regionibus cognominem esse montem. AELeri non Atheniensi ait idem Seruius, quan uisorie dictae snt Athenae,vel ad imperitiam pastoritiam demonstrandum ita dixit poeta contra rei veritatem, quod Theocritus saepe facit. quo genere priora illa de Tigri, Arati, Oaxe possunt accipi.

53쪽

ia P. RAMI PRAELECT.

Naec fumi Tertia laus a forma, quae probatur adiunct'imagine & parium collatione, qualis est,sed apertior, Idyllio vicesimo quarto plurimis versibus. Nec sumJExtenuatio est, qualis est pro Caelio Ciceronis.Vt eum nihil poeniteat non deformem esse natum. Locus autem est e sexto Theocriti Idyllio: .

γ ehν ὴλ μόνς εχ' -κον,ως με λεγγπι.ὲ μυλ γκαν ερ πινγ ν ε λλεο ν, ῆς δε γαλανα. Etenim sane neque formam habeo malam, ut me dicunt: Etenim nuper in mare restexi, erat autem tranquillitas. At hoc argumentum Seruio falsum est .ac negatur ait per rerum naturam fieri, ut In mari cospiciatur imago:& rusticam imperitia hic decore seruari, ut apud Theocritum. Caelius tamen Rhodi ginus libri decimiquarti capite decimo , Seruio resistit licet mare in serenitate colore sibi trahat, & oleo sum pingue in eo supernatet, indeque imago reddi nequeat, ut in speculo obnubit,to attamen placidum ventis mare ex Seneca interpretatur, cum leuiter nec in unam tantum partem commouetur: Sc Lucianum citat, tranquillum mare speculo sta- paratem. Atque eiusdem libri capite nono ait oleo sum

illud in mari,flatu Aquilonis discuti, ut Aquilone fiante mare lucidius efficiatur. O tantum J Repetitur secunda laus de musca Si mecpastotitiam vitam agere velis, Pani musica similis eris collatio est similium. O tantumJ Optatio. TibiJ quae t putas. HumilesJ dixit antea pauper tugurium. CemosJ Metaphora dicuntur cerui in aedibus rusticis, ubi singula extrema bacilla forcillatam habet figuram IiterqY,a similitudine cornuu cerui, ait Varro de Lingua latina. HibistοJ Poetica Sy niaxis, ut It clamor caelo- pro ad hibiscum & ad coelum: Est autem hibiscus vel hibiscu, ut a quibusda ebiscus, herba no dissimilis maluae, ait Theophrastus, sed solio maior cauteque pilosior. Plinius libri 19. capite quinto, Hibi scii a pastinaca gracilitate distat, damnatum in cibis, sed medicinae utile. Ecloga decima videtur pro iunco aut vimine accipi,

54쪽

fuit antea. PanaJ πιιν παν-e uniuersum dicitur, inde oue instar uniuersi pingitur hic deus. cornibus, solis radios dc lunae cornua ostendit: facie rubra, aethercm: ne bride in pectore stellata, itellas: inferiore parte hispida, 'virgulta & arbores: caprinis pedibus, solidam terram: septem calamorum fistula, septem planetarum harmo nia: curuo pede, annii in se recurrentem: victus amore, quod omnia vincit amor. Syringa enim amauit,& cum esset auxilio terrae in calamu cduersa, e calamo fistulam

fecit: vide Seruium. PanJ Pana & Pan,polyptoton. PanJ Anaphora. Oves oviumqueJ polys toton Nec teJ Prolepsis,quae refellitur collatione parium. Am ntas J Amyntas pastoris nomen in Idyllio ultimo apud Theocritum. Est mihiJ Continuatur laus musicae ex instrumento, instrumen rique Sc adiunctis Sc autho re & adiuncta inuidia. Disparibus J quarum sunt aliis γliae maiores. CicutuJ Cicuta herba venenosa, de qua Plinius libri 11. capite 13. Cicuta quoque vςne aura est Pu blica Atheniensium poena inuisa: - Barbatum crede magiybum Dicere borbitio tollit quem dira cicutae, ait Persius de Socrate: eius calamo conficiuntur etiam pastoritiae fistulae, & sic erit ecloga 'uinta, Hac te nos fragili donabimus ante cicuta. Q pacto fortassis hic etiam videri possit a poeta ductum: Seruius tamen cicutae nomine ait hic fgnificari spatium inter nodos cannarum, ut fistula sit septem diasparibus internodiis cera fortasse compactis.

DamoetusJ nomen est pastoris in Idrllio Ti, ocriti sexto. Dono J Idyllio quarto:

Dono mihι ipsam reliquit. Praetereat repetitur prima laus de diuitiis per varias species donorum:prima est de capreolis versicoloribus copiose lactentibus, amatis a The te: quae noua ad

55쪽

P. RAMI PRAELECT. iuncta sunt. capreoliJ Caprea Diuestris est capra , Martia. lib. I 3. Pendentem Amma capream de rupe videbis, casturam speres, decipit illa canes. . capreoliJ locus e tertio Idyllio Theocriti r

Certe quidem tibi album gemellos parientem capra struo, uam me σ Mecnoxiis Eritharis nigri coloris Pollulat, dabo ei quoniam tu mihi delitias facis. AbducereJ Orat abducere, ut abducat, figuratum ait

Seruius.

Huc adesJ Secunda species opum , e suauium herbarufasciculo per nymphas collecto. LiliaJ postea decima ecloga erit, Florentes ferulas,s grandia lilia quassos. CalathisJ καλαθbe graecum est, latinum vero qualus vel qualum, quasillus vel quasillum. NymphaeJ Nun D sp

n utrices Liberi patris : αμαδρυαδες tamen proprie quae cum arboribus & nascuntur & intereunt: sicuti 'υαδ equae inter arbores vivunt. Pallentes J Plinius libri V. ea. 6. ait violas alias esse purpureas, alias luteas, alias albas florii aute primu Ver nuntiatili sunt albae violae,ait eiusde libri capite undecimo. Papaueral fuisse autem inlion ore papauer apud Romanos seper, indicio est Tarquinius Superb', qui legatis a filio missis decuti edo papauera in horto altissima, sanguinariu illud responsum facti ambage reddidit, ait Plinius lib. I9.ca. g. Idrilio II. - φερον δε ι : κρίνα λευμ,

-Ferrem autem tibi vel lilia issa, Velpapauer tenerum rubra folia habens.

NarcisumJ Narcissus flos est non a fabuloso puero in

56쪽

eum conuerso, ut ait Seruius, sed a narce, id est torpore nominatus,vi a firmat Plinius libri 2I. capite i s. cum caput grauet : Ruellius ait apud nos in montibus fie-quentem esse, rusticis tamen incognitum , & sine nomine. netbi J Anethum herba boni odoris. Plinius libri 1 o. capite I 8. Anethum quoque ructus mouet,tormina sedat, aluum sistit. Idyllio neptimo:

Et ego illo in die anabinam,vel roseam, mel violaceam coronam circa caput fruans.' GDJfrutex & casia est, iuxta cinnami campos nascitur, amplitudine trium cubitorum ait Plinius libri 11. capite 19. Virgilius tamen hic herbam facit, ut Seruius interpretatur an hic etia pastoris αμαρ in fuerit: quidam tamen casiam faciunt aliam herbam, aliam fruticem: fruticem vero casiam tum aromatitem,quam officinae vulgo canellam vocant,tum fistulam ligneam qua cassam. Mollia J Plum ei tactus, ait Seruius ad hyacin- in ulla respiciens. Luteo aJ lutum prima longa quibusdavidetur herba esse,qua tingitur chrysocolla,

- Iam croceo mutabit vellera luto,

rit ecloga quarta. Calibri calendulam vulgo nomini,Franci solsiam,cuius folia olent non flores ait Pliuus libri 1r. capite s. IN J Amplificatur proxima doniecies variis fructibus & ramis. CanaJPeriphrasis est cydoneorum,vel ut latini loquuntur cotoneom, ex adiuncta canicie: sunt enim praestatissimi odoris quae sunt candidiora ait Plinius libri 1i. capite 6. item ex lanugine. NucesJ Nux genus est, significat enim omnem fructum tectum duro cortice . species sunt avellanae,amygdalae, iuglandes, castaneae. Cerea cerei coloris aut mollia,ut ait Horatius:

Cerea Telephi laudat brachia. Et idem, Cereus in visium feta. P-οJ Pomum item est generalius nuce, de omne a

57쪽

18 P. RAMI PRAELECT

botis fructum esui aptum significat, seu mollem seu daerum. Et in J Apostrophe. LauriJ Synecdoche totius pro parte . nam ramum laureum significac. ImrteJ altera apostrophe, ubi similis est synecdoche. Idyllio vicesimo locus est non absimilis de variis soribus, narcisso, hyacintho, viola, serpyllo. Illi Jreuocatio sui ipsius ex adiuncto fastu & despectu munerum,& ex maiori, qudd Iolas donet largius : Apostrophe est. EheuJ Exclamatio, qua duobus similibus Al xidis fastum coarguit: placet enim potius quam stultitiam Cori donis,cum paulo pδst amens Alexis dicatur.

Σb J Idyllio tertio,

Heu mihi ego quid patiori usi rumJ Auster humidus & calidus est, & mortui

hominis capite flores efflate vulgo pingitur a Cosmo graphis: Zephyro autem contra flores nascuntur:graecὁ autem vo e dicitur,& νοτὶρ est humor,& latine scribitura quibusdam Hauster, velut ab hauriendo dicatur. Aprum4 qui luto delectatur, Saepe volutabris pulsos olustribus apros

Latratu turbabis agens- tertio Georgico.s o luistJExclamatio,qua reuocatur adhortatio paribus premitur. Paris J csim de forma dearum. iudcauit. Dardanius autem dicitur a Dardano Electra: Iuisque filio, Ilij primo conditore,unde postea Paris.TIe est Idyllio octavo,

-Dic Milon Aod Proteus Phocas, deus,pascebat. Et Idyllio vicesimo quarto suasionis consimilis argumenta sunt bubulci,quod etiam Dionysius & Venus de Luna & Rhea & Saturni des &C3bele rusticos amariatia PallasJ permissio ex dissimili: Pallas inter multa alia dicitur etiam in uentrix aedificiorum: & ἔρυσἰῆελις ac r ausis, custos ciuitatum dicitur. Nobis' An inpodosis coIIa-

58쪽

eollatione similium illustrata ubi etiam colligitur e specialibus generale. TomaJ κλίμαs seu gradatio trium graduum. Tora J Locus ex Theocrito, Id illo ra.

Capra otium, lopus capram sequitur,

Grus aratrum .ego in te depereo.

AspiceJ altera sui reuocatio per Apostrophen ex adi ctis teporis & omissi negoti j. Quintilianus in his signis synecdochen tropu statuit ineptὸ, cum propriis verbis omnia dicta sint, nec significationis propriae hic ulla fiat mutatio. piceJPeriphrasis est noctis, Equo fuit antes Et iam summa procul villarum culmina fumant.1t Sod Pro quo ante,

Maioresque cadunt aliis de montibus umbrae. Me tament Quanuis solis ardor adue tu noctis remittatur. Quis enimJ Ratio ex adiunctis: qualis de Phaedria apud Terentium: . Here,quae res in ste considium,neque modum bdet ullum, Eum consilio rexere mon potes.

Ab cordidoni Locus est totus E Cyclope Theocriti, Idyllio undecimo:

O CIclops, clops,quὁ mentibus euolassi Vtinam veniens cati: hosique plicares, m ramum metens unis ferres, forse multo magis haberes mentem.

Praefentem mulge.

Cor don,co donJ Epizeuxis. SemiputataJ Geminata negligentia, semiputata vitis & vlmus frondosa: nau-que utrunque obest: unde est Georgico secundo: - Bis vitibus ingruit umbra. Est autem ulmus vitibus amica, ideoque illis maritatur ut amplissime percipietur in Georgicis. 2κin tuJ Proponitur amoris remedium er contrarii q

59쪽

co P. RAMI PRAELECTnegotio & spe alterius amoris. Detexerellasse quiddam 131llio primo:

hic culmis pulchrum texit si cellam, Iunco adaptans. Ecloga decima ide serὸ repetitur Inuenies J Locus hic etiam ex Cyclope,

- Quid fugientem perstequeris Invenies Galateam, forte etiam pulchriorem aliam

ECLOGA TERTIA.

Palaemon.

Menalcas. Dumari . Palaemon.

v v Ic mihi Damoeta, tum pecusῖ an Meliboei D . Non, erum Aggonis: nuper mihi tradidit agon. ad Ε Infelix Oseemper ouispecus: si Neaeram Dum foue a ne me sibipraeferat illa, veretur, Hic alienus oueis custos bis mulget in hora Eisceus pecori,s' lassubducitur agnis. D A. Porcius issa Uiris tamen obiicienda memento. Nouimis σ qui te transiuersa tuentibus hircis, Et quo, edfaciles omphae risiere,sacello. M E. Tum credo,cum me arbustum Nidere Maconis: Atque mala Ῥites incidere falce nouellas. D A. Aut hla ad ,eteres figo cum Daphnidis arcumrregi Si,cr calamos,quae ruperuersi Menalca Et cum Ῥidissi puero donata, dolebas:

60쪽

IN BUCOL. VIRGILI I. Tu uid domini facient, audent cum talia fures it

Non ego te vidi Damonis 'efme caprum Excipere insidiis semultum liatrante Ocifica' Et cum clamarem: Quo nunc e proripit ille' Tiore coge pecus tu poti careesti latebas. An mihi cantando vietas non redderet ille, Quem mea carminibus meruissetfistula caprum' si nesiis neus ille caper fuit,s' mihi Damon

a e fatebatur ed reddereposse negabat.

Cantando tu illum aut nquam tibi fissula cera Iuncta fuit' non tu in triuiis indoctesolebas stridenti miserumstipula in perdere carmen'o ergo internos quid post , terque vici m periamur'ego hanc ruitulam ne forte recusis, Bis enisad mul Anum binos alit 'ubere foetus)C Onortu dic mecum quo pignore certes. I9egre e non ausim quicquam deponere tecum: Esi mihi nanque domi pater, ea iniusta nouerca: Bi que die numerant ambo pecus,alter σ haedos.

ferum id,quod multo tute ipse fatebere maius, Infinire libet quoniam tibi) pocula ponam Fagina,caelatum diuini opus Alcimedontis: Lenta quibus torno facili superaddita vitis, Diffusios hedera e iis pallente cor mbos. In medio duo signa,Conon: π,quis fuit alter' Descripsit radio totum qui gentibus orbem:

Tempora quae messe quae curuus arator haberet.

Necdum illi; labra admoui,sed condita simo. Et nobis idem Alcimedon duo pocula fecit'. Et molli circum ea ansas amplexus acanthor

SEARCH

MENU NAVIGATION