Animaduersionum iuris ciuilis, liber singularis. Gregorio Lopez Madera i.c. Mantuae carpentano autore. ..

71쪽

II inscienter praetura decreta est, valeant. P rimo tamen examinat quaellionem , An suerit vere prPI tor, ut Pomponius affirmarat . t ut mihi via detur, Vere praetorein non fuisse, asserit. Nam lucet ex legis utera utrunque elici possit: & fuisse nempe, & non filisse: ut contra scntientes doci

res probant, Varieq; contextum legunt. Turia

bus, ubi supra, qui ibi, ubi nostri libri habent,

, , atquin Verum est, praetura eum functum: legit, atquin, Vcra etiam praetura cu functum. Et Coi

eius in d. c. h. ibi, dignitate praetoria functus sit; reponit, dignitate praetoria functus non sit: quod& latinitatis ratio suadet. Superflua tamen es quaestio, An valerent per eum gesta, si vere prae torem fuisse, Vlpianus cocederet. md primo intuitu, iam diu in hac lege obseruaram , inuenique a apud Contium animaduersiim. t S uaderi etiam mihi non poterat, scruu, qui iure ciuili nihil est. l. quod attinet. V. de reg. iur. de iure ciuili praetorem esse. Dicit ergo eum praetorem non fiasse: quo selo estu es oppositionem. l. cum PH-tor. V. de iudic. Qua in concilianda, plura comminiscitur Anton. Gouean. in libr. I. variarum

3 lection. c. s. t Valere tamen de aequitate, pereu gesta, faretur Iurisconsultus, atq; aperte osten- dit. t Ibi, humanius est: vi ctiam agnouit ex hoc verbo, Accuuius: eo enim tendunt hae in hi G α Ie

72쪽

re appellationcs : accipiendae quidem de aequit te , quae summo iuri opponitur. S equitur ergo lpianus, auream illam Modestini, lententiam, quae habetur in l. nulla. V. de legib. ut nulla i

ris ratio, aut aequitatis benignitas patiatur, ut quq ero hominum utilitate introducta sunt, cotra irsorum comodum producantur. Vnde, Valere gesta, ob utilitatem eorum, qui apud hunc praetorem egerunt, humanius esse Vlpianus inquit. Estque differentia iuris, & aequitatis: ut summo iure, prPI tor non fuerit, qui eodem iure nullus erat . t Deaequitate, Valeret per cum gesta, sicq; reputandus, quo ad ea, praetor, ne sit effectus sine causa. Cum sit ergo de aequitate ; verum crit, si eum praei rem non fuisse asseramus ti sicut haeredem de qPLO tate , t id est a praetore, qui aequitatem sequebatur, factum, non dicemus haeredem. f. quos autem. Instit. de bonorum possession . Vt igitur aequitas non potest facere vere haeredem , quia in appellatio iuris ciuilis: et ita non potest facere vere praetorem, quod in ciuile ossicium : ex quo omnis huius lcgis pendet intellectus . E a cigo inflamma disserentia est inter Pomponium , VLpianum, quod ille de iure praetorem dicebat , suis

sertasse argumentis ductus: hic vero de aequitate: id est, quasi praetorem, ut Valerent per eum gesta,

ne sit sui dixi sine causa effectus.. Vnde etiam

73쪽

IVRIs C IvILI s. I publica utilitas versabatur, ut esset capacitas quPidam, de quasi possessio, quoad ea, quae edixit, &decreuit: ut recte B ut . noster annotauit in l. 2. C. de senten. inam vero tertiam quaestionem

docto .dicunt in hac lege: quaestionem non esse: Vel ex eo apparet: quod superfluum esset, & a surdum quaerere, an sit liber is , quem, ob seruia tutem, non cile vere praetorem I urisconsillius as. seuerat. Id tamen Vlpianus adducit in argumentum aequitatis , & pro decidendi ratione et quod potuit populus Romanus seruo decernere hanc potestatem : idemque Imperator, apud quos 1umma crat legum, suo cittoq; tempore,potestas. Vt recte dixerit, ubi sirpra ad fin. G ouem. quod non tantum nuda haec utilitas, quasi praetorem facit Barbatiuin: sed illud quoque, quia a populo creatus est , qui etiam seruo mandare hunc hon rem poterat . quodque, si scijset seruum esse, dando et hanc dignitatem , liberum essecisti. M erito id quidem , ne omne ius stibverti vid retur ut estet praetor, quod ciuile est, qui ciuiliter nullus erat ; contineret enim repugnantiam, nisi liberum effecisset. Neq; eX eo tamen, quod Baibarium seruum fuisse fateamur ut & te gnouit, dum se redemit,) sequitur, populu R manum eo tempore, seruum fuisse. Qiiod B an

8 lum nostium dixisse miror, t quasi populi R

74쪽

s ANIMADVERI IONVMimni stilus penderet ex statu praetoris r licet &nos, qui seruum fuisse agnoscimus, praetorem non fuisse, etiam affirmamus: sed tantum posses.sorem illius dignitatis. Q uibus, ut credo in satis haec lex intelligitur: veraq; differentia inter Pomponii , & Vlpiani opiniones agnoscitur. N eque nic de communi errore ius faciente, aliquid memianisse oportuit. Is enim communis error, iam est ab alijs recte explosiis: cum nihil minus in hac lege, quam error, ius faciat.

De conuentionum diuisione ad L. Conuentionum. f. de pact. Cap. VII.

r c mimes visiones,perduxerunt leges in potestat se mas Dei cultus, eae M agi aruum creario sunt iuris naturalis, ου gentium. s Traecipua pars iuris publici, I mperatarum tempore erat abolisu. n licet pro libito leges emendare. 3 ropter Tribonianum , siue I Qtinianum, alios Imr consul os d fendimus.c conuenciones publicae semper pacem resciunt.

75쪽

Irrici LΕ stiis doctoribuς videtur, c uentionu diuisione a Iurisconsulto tr ditam in l. Conuentionum. ff. de pari defendere : cui plura obij ciunt ,' neque setis explicant. Ego vero eorum placita non res ira , hanc enim legem mihi imposiai, ut in trans. serendis aliorum sententijs parum immorer, neque ex his paginas impleam. Quod,si esset a no-- stris I uris confultis sectu , melius cum iure actum esset : ut ne aliorum placita transferendo, eisdem sepissime verbis comprobarent. Ex quo, comesu nes opinioncs, ctiam aliquando falsistimat, oriuntur , T quae perduxerunt leges in potestate suam. N on tamen exinde antiquis inhaerendum , com-que sententias,& mplarundas, S referendas, non

probo ; id cum delectit fieri debere, & qua

do relatio illa aliquid petantet, constanter affirmo Quod etiam mini in hac animaduersione faciet dum crit, ut ex aliorum placitis , legem supradiactam intelligam, qualia non tamen ipsi ex hoc ii terpretantur. Erit igitur plani eius inaellectus , si tsimilem legem in diuidendi ratione , de eiusdem I urisconsiliti, consideremus. E a est. l. I. . huius studij. F. de iust. & iur. Vbi Vlpianus, ius p tacum , & priuatum ella dicit : priuatumque cotilictum ex praeceptis iuris naturalis, gentium, &ciuilis. Vnde alibi etiam inserunt, publicum tua

76쪽

s6 ANIMADVERsIONVM non ext eisdem colligi : ex eoque capite Vlpiamam reprehendunt licla tame id concedat de iure p. blico, Lorioitus de iuris arte, titu. de iure Axiom. x6. Vbi ius publicum, cum naturali communi nem habere non posse, assirmat: & Alciat. lib. r. parerg.rc. 3 i. qui naturalia, & iurisgentiupti cepta , ad statum rei Romanae non pertinere di , cit. t Miles autem plura ad Dei cultum , magistratuumq; creationem pertinentia, quae huius i ris sunt, Sc gentium etiam esse , religio est asse rere.hVnde Pitcr legem illam interpretantur Fo tunius G arsias in repetitione eiusdem s. huius studu. Anton. Vacca in notis ad eundem ex Ald brandino in. f. ta. Institui. de ius . S iur. Vbi idem docet H olom. & M isinger . N empe,non ibi negare Vlpianum ius publicum esse compa chim ex eorundem iurium praeceptis ii sed cum ius diuidatur in publicum , & priuatum : scilicet ius , ut est ars, quod silpra in c. i. ad omnem illam legem annotauimus atque I urisconsultis 3 pene nihil de iure publico erat agendum : t c ius praecipua pars, eo tempore, nulla erat: lege nempe Regia abolita , ut docet Rebard. lib. s. Variorum . c. I 2. Ideo reiecta prima diuisionis Prie, quae illi tractanda non erat 1, secundam, de qua erat futurus sermo , ex illis praeceptis coli cin esse dicit ; non per hoc negans priorem paris

77쪽

tem eisdem praeceptis constare. Ex his enim te gem hanc intelliges, ut non sit necessaria eme catio Rebardi lib. 4. Variorum. cap. t . qui eam omnem mutat, reiecto altero ex verbis , priuata, sliblatoque verbo, aut iuris gentium z tamquam Triboniani, aut scioli alicuius additamentu. QAod

ego semper abhorrui quia si pro libito leges

emendare liceret, aliaq; commenta esse dicerer plane in nostra esset potestate,omne ius ciuile mutare. Quod autem mihi minus placet ,estq; n

uioribus magis in usii, reprobatio est quorundam in iure , quod ea Tribonianus addiderit , eum cinorosiam, impium , & improbum appellando . Non tamen video, qua ratione astri sti simus, Papianiani , Vlpiani, Pauli, & aliorum I urisconsuli rum commentaria defendere,& ab omnibus in pugnationibus vindicare. N eque idem dicendum 1it de his , quae forte aliquando Tribonianus ex viii addidit; et propter quem , siue I ustinianum alios Iurisconsultos defendere,nostrum munus est. Si enim Vlpianus dixisset, Conuentionum tres esse species, quae aut ex publica causa sunt , aut legitima , quod sibi Rebardus su lud, quis tamquam legem tutaretur 3 haberetne plus autoritatis, qua doctissimi Iurisconsulti opiatiioὶ aut sententia Z minime. Si ergo sic habe Pandectis esset relatum omnino il-

78쪽

dicham, sic defendere teneremur. Cum etiam

lectio illa plus in diuidedi ratione peccet. Si enim

tres sunt species, aut publica, aut priliata, aut legitima : sequitur quod legitima, non sunt publica, neque Privata. Consequentia quidem necessaria test ; absurdum autem, quod sequitur , pr ter alios , satis ipse Rebardus improbat. Erit ergo defendenda haec lex, ut eam habemus, neque mutanda, ut defendamus. E t obleniandum, spe cies hic , ut I urisconsultis mos est, & genus , &speciem, significare. I nquit ergo Vlpianus, Conuentionum esse tres species ; publicae enim sunt, aut priuatae. Publicae auicni, licet sint & legit, inae , id est iuris ciuilis , & iuris etiam gentium , ut Ptet, satisque Rebardus ipse docet ii t quia i

men unicam semper causam respiciunt nempe pacem , ut I urisconsultus plane attestatur: nullaque exinde est differentia inter conuentiones publicas,

quae sunt iuris gentium, S quae sitnt tutis ciuilis; nisi i cicilem agere Iurisconsultus in lais tradendis vclici. A t quia inter priuatas conuentiones iuris gentium , 5 ciuilis, maxima quidem disterentia

est , ut in sequentibus legibus VPret: reiecto iulo primo diuisionis membro , de quo nihil erat agendum i secundum , quod sibi tractandum G.

79쪽

simit , shbdiuidit I urisconsultus in legitimum . .

urisgentiunt 1, facitque ex diuisione , & siibdiuisione altera,vnicam diuisionem. ordo , de si stricta diuidendi rationi non congruat, breuitati tamen consulens , non cit Omnino improbandus . N ain cum Vlpianus diiunire per partes diuisioncm nollet, nisi in eis speciebus, de quibus . . erat habenda disputatio; Ideo non omnino diui dendi regulas obseritavit . Explicantur autem duet illae subdiuisionis species in legibus sequentibus :de quibus in sequenti animaduersione erit age

D e Conuentionum Ile us ad L. Legiatima . s L . Iura gentium. U. de pactis. Cop. VIII.

r i conuentio Iurisconsidiis ea genus. a L Conuentio genera iter diutiitur in obligatoriam , o

non obligatoriam. explicatur numer . I T.

3 . Legitima conuentio semper Hi obvatoria. a. Le Ptimum es Azud, quod ad ius ciuile pertinet. ν sunt prius natura , sdi ordine praecedunt. c Stipulatio eni de iure ciuili, eo obligatoria. ν Ex Abgatione conuentionum diuisionem metiuntur

80쪽

3 I uri gentium conuentiones abae obseatoria , actae non obluasoria. 3 6onuentiones vltro , iatroque obligararia, id est rem tractus, obligant omnes de iure gentium. r o conuentiones non intro , citroque obleatoriae omnes non obligant, nisi sint legitimae .ra Pactum legitimum non es nudum, sed ilE ον

nitur.

ι3 Nusium de iure ciuili pactum non nudum , nisi legia: timum.

ONvENTIONvM Diuisionem iam supra explicauimus. Cui consequens est , ut eius partes ab luamus, aliterit, quam hactenus doctores fecerunt, intelligamus. In quo nihil mihi cum Cicerone, Cornifitio,&alus or toribus : quos in hoc a I urisconsiliis diuersa sentire, & aliter conuentionem , atque pactium a cipere, aduertit Iacob. Rebard. lib. 2. variorum. c. i. C um I urisconsultis ergo , si geneticam diuisionem facere velis, est a conuentione, priuata inquam, incipiendum ; t quae illis generis nomen est, ut docet Vlpian. in l. I. 3 . conuentionis verbum. ff. de pactis. Vnde contractus per conuentione describuntur in l. I uris gentium. u. eodem. Pactumq; conuentionem esse dicit I uriscon. in l. dictum. ff. de pollicitat . idque iam