장음표시 사용
91쪽
rer obligat ri hoc ver' etiam de iure gentium, &ai sua natura nudum est. t Videamus cacemplum, quod a nemine traditu est ;Sum profecturus Romam , amicus N eapolim, conuenit inter nos simul iter nimiros ii quid haec est conuentio λ pamquoddam nudum. Est ne obligatorium Z Minia
me gentium. Non enim in conuentione tantum
a1 conlistit obligatio, sed in eo animo, ut obligatio nastatur : ut plane probat eleganter Iulius Paulus in l. obligationum sitstantia. ff. de action. & obligation. Si vero huius pacti nuditatem cum alterius conseras, hoc vere,&de sua natura nuduά-i 3 se videbis ; alterum vero ex positione. Ex quo pacto, quod vere nudum est, actionem otiri de iure Canonico , vel etiam Regio, si concedas , non parum errabis. Vbi enim obligatio proprijs vitibus non consistit, neque ossicio Iudicis , neq; Praetoris imperio, neque legis potestate confirm tur , ut op e P apuaianus ait in l. obligationes , quae . s. ae actionio. & obligationib. Vnde, si ad Praetorem irem etiam in H ispania, ut amicum sumes mecum proficisci cogeret ; si ad Iudice E clesiasticum properarem ; siue ad denunchationem 'Euangelicam lut d stores aiuntὶ recurrerem, ria dcndus essem. Ego enim, etsi Praetor hispanus,
etsi I udex ecclesiasticus, etsi etiam suerdos in soro conscientiae, id seruare aliquem non cogerem , nequς ν
92쪽
he se, ut credo , aliquis faceret. againuis et iiiiii ius Canonicum generaliter disponat, pacta esse seruanda : δc quamuis ius Regium actionem
ex pacto concedat; id de hoc pactis nudo, quod
vere ex se, & sua natura nudum cst , interpret ri non potest : namq; repugnat eius naturae, det qua nullam ha t obligationem. t Actio autemeli obligationis coirelatiua , ut noue se considerasse ait B artolorneus de A ibornm in arte contracto. lib. I. titulo i. quod antea docuerat Seneca de nefic. lib. 1 . c . . & nos latius in taquenti carite explicabimus. Cum exin repugnet pacto vere nudo esse obligatiotium t igitur ex eo actionem dati. od de iure Regio minus h bet difficultatis ; quia lex illa, ex qua actionem da-rs ri de pacto nudo doctores astruunt, quae estis noua compilat. l. 2. titu. I 6 . lib. 1 . tantuni seruat naturam obligationis naturalis, ita ut ex casemper det actionem: quod intellige , nisi lex rosistit, ut in pupillo, & c. Vbicunque enim obligari constiterit, actio per illam legem conceditur, non tamen ex pacto vere nudo , in quo obliga . tio nulla est. Ideoq; aptissimis verbis utitu prse dicta lex, dum est et de quatriera manes , que uno se quiera obligar a Gro, que e olligari . A tin pacto hoc nudo neque se quis obligare intendit, neque potest. Non enim erit tune pactunt
93쪽
ex se nudum 3 non ergo de eo loquitur lex illa. Quia tamen aliquid noui inducere insinuat ; uiri nobis differentia inter iura aperienda est. Quae
omnia, ut rectius intelligas, eli obseruandum, iuris antiqui Romani coditores, videntes intcr pactu, seu conuentionem obligatoria, &no obligatoria:
id est, inter pactum iustu, & non iustum, saepissia
me parum interesse, semper esset duoiu in idem placitum, & consensus , & animus obligandi essetis decultus ti l solemnia verba instituerat, formulamque obligatoria, ut ea utentes obligandi animum aperirent. Vnde recte Iulius Paul. li. 1 . sentenis tiarum recepi. titulo 7. obligationum firmand , , rum gratia, inquit, stipulationes inductae sunt quc, , quadam Verborum solemnitate cocipiuntur , &,, appellatae, quod per eas firmitas obligationu con-i .stringitur. J Estq; stipulatio ide , quod firma con 1 8 Dctio, abstipulo, antiquis firmo, dediim , t ut deducit Iustinianus in princ . Institu. de verborum
obligat. Quam ethymologia magis probabis, si
originem sti alationum consideres. Neque 'uidem assentior Catelliano Cottae in memorabilibus suis, verb. stipulum, qui Iustinianum ex hac de ductione rcprehendit, Mi non haberet I ustini nus clusdcm sentcntiae Iulium Paulum autorem in d. titulo I. QNin unum, C atellianis, S Beroesdis millibus anteponendum non dubito . I n-
94쪽
74 ANIMADvΕRsIONVM quit autem cum Beroaldo Catellianus, stipulum pro firmo apud receptae fidei autores se non inuenire, ac si legerit antiquos omnes , & illos prae cipue, qui antiquorum nomine, Iulii Pauli temporibus,continebantur ; qui omnes pene in Italiqvastationibus ad unum perierunt. At id Paulus attestatur ,& cum eo etiam Isidorus lib. 3 . Ethymolog. impudentes nimis, si attestentur , quod non vidissent. E t ego sane illorum sententiae a Iustiniano approbatae refragari, impium esse existiamo et cum ethymologia haec magis, quam alia stipulationis naturae conueniat, quae obligationum firmitatem ostendit. Unde apud Plautum, Pse , , dolus , Roga me inquit, ut me estccharum tibi, , , quod promisi, scias. in act. I . Scen . I. & it Ium in act. 4. Scen. 6. Symo in eandem sententiam alloquitur. Et Impp. etiam in l. petens. , , C. de pactis. petens, aiunt, ex stipulatione, quet, , placiti lemandi causa interposita est. Cum ergo hanc formam obligationis restituerint , factum
est, ut alijsiconuentionibus, quae non haberent nomen, aut figuram contractus, iuxta dictam. l. I urisgentium . in quibus neq; negotiu ciuile vers
retur , iuxta. l. solent. st . de pKscript . verb. si non essetit specialiter a lege approbatae, iuxta legem legitima. V. de pactis. alijs inquam omnia Dus, etsi obligatori, ex se, nullum robur relinque-
95쪽
retur, quia de substantia obligationis iam in hisa' stipulationem requirebant. t V nde M odestinus
in lege obligamur. V. de action.& obligationib., , Verbis nos tantum obligari ait, cum praecedit in ,, terrogatio, & sequitur responsiolid est, cum in- , , terponitur Ibpulatio. aod idem Iustinianus in prin. I estit. de verb. obligat. resetit. A tq, exi de Iulius Paul. cum in pactis sustum versari dixisset in d. l. si unus. g. pactus ne peteret. V. de . , pactis. addit in stipulationibus ius cotineri. Quo est etiam sachim, ut plura dicta, quae ex se obligare poterant, nuda , dc infirma remanerent. Siacut his temporibus est circa matrimoniu per Conciliu. S. S . Tridentinu effectu . N am etsi ante illud firmum esset matrimoniu, si consensus accederet, ut idem C oncilium sub rina anathematis confitendum proponit: ut tamen certius libera volu tas, S contralaedi habilitas cognoscatur, quasdam selemnitates statuit, quae si omittantur, nihil agi iuri licet de se posset alias ille consensus obligare. Sic in pactis , cum stipulationis selemnitatem Roannii induxissent, ut animum obligandi cognosce rent: nisi ea adhiberetur , rictum inutile re manebat , quod alii, forte obligatorium foret. Lot Quando nempe animo obligandi esci pactum;
quod est pactum iustum , in quo obligationem
96쪽
ralis. V. de solution. Ne tamen obligato tum hoc forte pactum, de iure ciuili infirmum, inutile pror sus remaneret; siclit solutio naturalis debiti repetitionem apud eos impediebat: ita & implementum huiusnodi pacti exceptionem parabat; ita, ut post agnitam obligandi volutatem , per paciscenti tis factum , obligationem tuerentur. At ius Regium iniustum prorsus putans , obligatoria quandoque pacta actionem non parere : omnibus pactis, quae obligationem continent, actionem ii tribuit; t etiamsi stipulatio non sit interposita.
od verba praedicta legis consideranti palam
erit: quae sunt.' P are endo que et, se quise obligar a otro , Ira tenuia de complir aquesio, aque se ob-lgo s I no pueri pover exception, que no fue hecha strapulacion, que quiere deor prometimento con ciertas.lenni ad de derecho Ex quibus cognosces dis iarentiam inter ius Regium, & ciuile. Non vi R gium actionem ex vere nudo pacto concedat,
quod esse non poteth, ut supra diximus ; sed quod
stipulationis solemnitatem tollendo, ex omni o ligatorio pacto actionem tribuat'; & nudum p Gim ad sitam naturam reducendo , in angulti res fines concludat, quod antea latius euagab
13tur . t Et idem prorsus dicendum est de iure Canonico, dum pacta seruari iubet. Seruat igiatur praedicta lex Regia obligationis , actionis
97쪽
relativorum naturam. Iam ergo, etsi pacta non adijdiantur incontinenti contractui, vel etiam ante implementum dum tamen obligatoria sit con uentio , sitque pactum non nudum ex se, id est omni obligatione non destitutum, per hanc leghiusq; Canonicum promissum est ea valeret, eruntque iam omnia pacita non nuda de sua natura,s
1 cta legitima ,& lege approbata. t Vt iam non dupliciter possit considerari pactum nudum , 'tconsiderari poterat in iure ciuili: nempe i duila ex sua natura, id est conuentio sine ulla obligatisne , animo, aut habilitate obligandi qua ratione B artoli dissinitionem probauimus & conuent obligatoria.quidem ex se, tamen ob dubium v lutitatis obligandi a lege destituta, iuxta Baldi dif-αJ finitionem . t Etenim nulla pacta de iure Regio dei lituuntur, nisi ea nuda ex se , non Obligatoria sint. Et exinde crit alia differentia, quod iam non crit verum, si asseramus pacta nuda e si ceptionem producere. t Cum enim nullum sit pactum nudum , nisi non obligatorium , etiam naturaliter : nulla obligatio , ne quidem naturalis, exceptionem parere non potest, quae ex aliqua obligatione, vel etiam naturali oritur. Α ut igitur
habebit pactum simul actionem,& exceptionem, pro modo opponentis aut nihil ex his ; quia iam quod est pactum nudum, nullam in habet oia
98쪽
τη ANIMADvERsΙΟNVM ligationem. Vnde neque recipiendum est, quod dicitur de denunciatione euagelica ad validitatem pacti ; neq; quod inter mercatores fiat, quos horusmodi pacta nuda neque seruare, neque eos silos conrules ad id cogere , experientia satis demonstrat: cum sepe apud Ianum medium conueniant, se simul negotium aliquod tractaturos, quod non efficiant: & esset turos quod non tr Mnt. Quae omnia, ita mihi, S vera, & perspia a videntur, ut non sit opus in eorum deanon- stratione longius immorari.
Quo iure simi inuenta actiones, squomodo se habeant ad obligationem. Cap. X.
e iactio duplisiter eonfiiaratur: non de iure Ro
a M. tio est corresarma obidarimu s θ' tunc es dei re gentium , num . s. 3 mo, obluatio ex animo , es consimo ortu
4 6 ontractus nomen dicit mitro citros obligatorium , non comprehendi sipunitionem . num. 3 - ν Ut sit obluatio necessaris reluiri r , quod aduri qua-
99쪽
ar O bligatio iurugentium, a uando iure ciuili - re putatur obligatio ,stea eo ius e neritas quandoque ,
12 Actiones esse de iure ciuili, qua rurione intesidem
I Intesiectus. l. a. titulo I 6. lib. s. compilae.11 vittas, seruus , γ' similes non habent legimmum animum ad se obluandum . inde nec se uecti obligari censentur. V M actionis , & obligationis naturam cognoscere, ad ea, quae in superiori animaduersione tradita sunt, maxime conducat; ut clarius lex illa compilationis. Σ. tit. I c. lib. ue . intelligatur, filii hic necessarium de eis. dem tractare. Vt vero ab origine actionis id repetamus, eam a iure ciuili ortum habuisse , communis omnium doctorum traditio esto: quod i men non probat Vldaric. Zasius. lib. Σ. sing
lar. respons. c. 3. num. T. Ego Vero antiquorum sententiam , & ipsam simul Zas j obseruotionem defendi posse arbitror; reprehensionem a tamen non Probo . t enim animadue
100쪽
tendum , actionem dupliciter considerari posse , quod docto. non conliderarunt ..t E shq, actio aut correlativa cuiusque obligationis , quae simul cum ea sit l, aut formula quaedam i, seu iuxta diffinitionem Celsi, in l. nihil aliud. ff. de actionita& obligationib. & I ustiniani in princip. I nstit. de actionio. ius persequendi in iudicio, quod sibi debetur , possem obscurius hac distinctionem con- .fingere , quod quibus iam placet, dum in medio iure philbsophari student, qui sumi actionem, aut in abstracto , aut in concreto dicerent . in Primo modo sumpta actio correlativa obligationis, ita se habet ad eam, ut nulla sit obligatio , quam actio
non comitetur , iuxta correlativorum naturam ,
quae unum sine altero esse non patitur. Vnde S neca de actione , 3c obligatione intelligendus libro 3 . de bencsc. c. 7. Dcbitor no est sine creditore , inquit, no magis quam maritus sine uxore ; aut sine filio pater. Vbicunque ergo obligatio est , ex sua natura actionem simul esse desiderat : quae nullo alio modo per se , quam cum obligatione considerari potest. ua ratione , & actio, Sc obligatio ex animo, & consensu oris sinem ducunt. Nam ex contractu Irque proce dere, si quis cum Albornopio in lib. i. artis c5- tractuum, quam nostro idiomate satis acute scri-Dsit, titulo primo, Hirmet, non parum errabit.