장음표시 사용
231쪽
D, SYSTEMATIS NERUOSI OFFICII S. et i
bulo M Excitatione,' Excitement . Hic autem status di vel sillimis gradibus in corpore excitato ecte potest et phae nomena diversissima edere. Huc itaque respiciens pro f. noster videtur usurpasse nomina Excitationem' et Col. lapsum ' quorum posterius ab Haltero, sed haud in eodem sensu, primo, ni fallor, prolatum fuit su). Per haec verba Doct. Cullenus eae primit, The different states, or degre es of mobili ty, of Whicli the nervo us fluid is truly cap able, but without intending by the se term s to ex - presse or determine any thing With regard to the nature of the nervo us fluid, or inhere in iis different states con-
In praelectionibus eius quidem de praxi Medica, plerumque, vel sere semper, utitur vocibus, Vis Nervosa,' seu Cerebri Energia.'Sic pauca de vis nervosae natura referre ausus sum. Sed cernent eruditi si chartulam meam aspicere dignentur)mihi esse nil certi, nec reconditi, nec ex proprio Penu, quod depromere postum. Post omnia, forsan haud ineptum foret, iterare voces sa illi gacissimi Gaubii sγὶ, Non refert utrum a spiritu, quem l vocant, animali, per nervos diffuso, eandem repeta S, an quoquo alio modo ab ortu putes inditam, mecumve in re obscura opinando nihil augureris.'
IVERSOS fieri status functionum nervorum, id est,
varios status esse et gradus sensus motusque, nemo inficias ibit. Hi fortasse ex natura statuve solidae materiae, quae fibras sentientes et moventes facit, interdum oriri possunt. Ex asse diibus etiam cerebri, aut nervorum, eorumque involucrorum, sensibus obviis pendete possunt; nec non ex statu systematis sanguiferi, utpote quod plus minusve fibris musculosis tensionem dat, ex quibusdam
etiam causis naturae similis, quamvis minoris momenti. Praeterea autem, sensus et motus, Vel per totum Corpus,
vel in quibusdam partibus, saepe aut minuuntur vel intcnduntur, nulla ex supradicitis manifeste apparente, et e X A liis causis, quas in sensorio agentes, quamvis modo haud facili in velligatu, credere par Cit.
232쪽
Describere unumquemque horum statuum, qui generi nervoso contingere possint, cuncta phaenomena enumerare pendentia ex iis statibus, quos notare conabimur, rationem instituere, qua singulos distincte comparare, eorumque gradus detegere, et veluti modulo dimetiri possimus, denique dijudicare, utrum ullae omnino, vel quales distinctiones inter eorum genera fieri debeant, et ingenii infirmitas, et rerum insolentia prohibent. Equidem revera nescio, an hi systematis nervosi statua
usque adhuc adeo perfecte spectati fuerint, ut systematice tractari possint. In praesenti igitur pauca, vel singula per se, vel pro lectoris arbitrio, simul colligenda, annotare satis habebo.
Conditiones Vis Neretiosae nonnullae, imo, OMNIUM profecto, quae notare lubet, praecipuum et gravisina tum estslatus υitae. Haec fortasse animi proprium esse, atque ad corpus duntaxat pertinere, quatenus illi conjunctum, videatur. Ait vero systema nervosum est ipsa copula animi et corporis, And liis, se far as that is corporeat, confisis in the excite ment of the nervo us system, and e specialty of the brain, whicli unites thedi L ferent paris, and forms them into a whole set . 'Respiratio quidem diu ista oeconomiae animalis actio existimata fuit, qua imprimis vita nitebatur. Post vero circuitum sanguinis repertum, illuc cunctae vergebant physiologorum theoriae, cordisque actio omnium princeps habebatur. Neque talibus commentis scatebant solummodo philosophorum libri, sed sagacissimi ipsi medici halitum juniorum, tranSfusionemque eorundem sanguinis, ex spe scilicet juventam reserendi, praeceperunt, adhibueruntque. At experimenta instituta sin quibus facem praetulit illustris L. Pro f. Blach) sa) aerem e pulmonibus redditum vitae esse exitio commonstrant, et nescio an inter juvenum senumque sanguinem multum intersit. Cerebrum vero omnino instrumentum vitalitatis primarium, optimo jure haberi meretur. Hoc enim, secundum observationes accuratas illust. Halleri in sine tu evolvitur,
antequam cor hujusve motus percipi potest b . Et certe, . si z) Instit. os Med. f Ι36.
233쪽
s achio cordis a vi quadam ex cerebro derivata pendeat, rem ita sese habere praesumendum est. Vis porro caloris, maxime a Deo, Creatore nostro atque Conservatore, ad vitam germinum animalium vegetabiliumque excitandam, eandemque tuendam, adhibiti, primum omnium systema nervosum assicit. Jam diximus, sensum motumque in istis animantibus, quae per hiemem torpeant, ante fluorem sanguinis restitutum e X citari.
Syncopen etiam, seu asphyXiam, quae, quum morbus idio pathicus sit, ex magno vis nervosae collapsu oritur) felicissime amovere nitimur istis medicaminibus quaei in sensus agant; quippe, his excitatis, motus cordis cito redit. Caeterae quidem corporis functiones, vel potius una quaeque pro se, integrae valetudini conserunt; praecipue
vero vis cerebri, ad cujus excitationem tuendam aliae im-l primis necessariae sunt. Circuitus sanguinis, verbi causa, ad animalium caloris ortum, ad humiditatem corporis conservandam, ad justam illam vasorum cerebri, et revera Omnium partium tensionem, quae qua dant enus ad systematis nervosi excitationem requiritur, necessarius ecte videtur At actio tamen cordis atque arteriarum, ut diximus, eX vinervosa pendet, et cor pro primo movente minime est habendum.
Atque etiam, ut vita ex systematis nervosi excitatione pendet, sic mors, quam maximam ejus diminutionem, vel totum et irreparabilem collapsum, subsequitur : The' causes of de ath, indeseri are ei ther direct or in direct .
The sirsi are thos e whicli direct ly attach and destroy thes vitai principie, as lod ged in the nervo us system, or de- stroy the organs immediate ly connected with it. The seconit, or the in direct causes of de ath, are tho se whicli interrupi sucii functions as a re necessary to the circulation of the bl ood, and thereby nece sary to the due continuance and support of the vitai principi e sc).'
Harum priores effectus suos primo edunt in sensus et motus corporis ; et mors saepe subit, nulla partium materia laesa, crasi fluidorum nequaquam mutata, ne C ulla existente assectione morbida virium, quae ad sanguinis Circuitum pertinent. Talia sunt frigus, vapores in ephitici,
234쪽
venena plurima, contagio typhi, pestisque, aura electrica
sive natura sive arte accumulata, assecius animi subiti, nimis e fierentes vel deprimentes, R C. Posteriores autem, etiam ii quaeda morgana, vel fluida, vel functiones quasdam pii mo invadant, mortem tamen haud prius inserunt, quam vitae sedem attigerint, et aliquam morbidam cerebri nervorumque conditionem effecerint.
acio, Alia conditio insignis vis nervosae est illa, quae vigorem dat. Hic quidem sane dubio saepe oritur a generali structura solidorum corporis, nec non etiam a te nisi Onesiangularum ejus partium. Quamvis autem densitas et tonus ad vires musculorum Conierant, et plerumque eandem rationem habeant cum his, ac saccidit a. et laxitas cum debilitate; attamen vigor Pendere videtur multum a vi nervosa, hujusque variis statibus. Consensus omnium musculorum in unaquaque sere actione dissicile reddit dictu, quantum vis unius vigentis atque ad voluntatis arbitrium agentis, sibi mortuo praestat; praestat autem fortasse multum. Certe nemo est, qui non
saepe transitiones a debilitate ad vigorem senserit magis subitas, quam ut illas ex ulla gener plis solidarum partium compagis mutation ς fieri, credibile sit. Si quis, quantumvis licet labore et vigiliis exhaustus, meraci aliquid hauriat liquoris, illico sese refectum sentiet, ac de integro ad eosdem labores valentem. Quis credere potest, hoc fieri ex liquore in sanguinem sorpto et ad corporis nutritionem lapplicato ξ Nonne verisimilius est, liquorem illico in ventriculi nervos, et ita ex consensu in cerebrum ac totum nervosum systema agere t Laetus quidem nuncius, vel quaevis hilaritatis causa, eodem valebit. Hinc saepe homines, qui et aliis et sibi vix apti movendo cogitandove videbantur, vi corporis et virtute animi pollentes subito evaserunt. Vigor vero ex cerebri quam maxima excitatione Ortus, in mania et phrenitide correptis, super omnia apparet. Foeminae alioquin debiles, his malis laborantes, vires robustissimorum nominum aequare videntur. Nec hic ce quidem vigor per intervalla tantum accedit, aut breve ad tempus durat ex voluntate, vel affectu temporario, sed in toto gestu motibusque corporis usitatissimis apparet. Sed, contra ea, quid debilitatem citius vel certius collapsum patientibus eis ciati Haec quidem ex prima cor poris fabrica, ex inedia seu parco victu, aliisque id genui, oriatur; ast debilitas saepe accidit hominibus, qui muscu los torosos habent, et qui sc copia victus curaui; et reverλ
235쪽
nihil tam cito ac multum robur deprimit extenuatque, quam quae vim nervosam minuunt. Hoc complures ob
vii contagio Typhi, aliique ab animi affectibus, experti 1 unt. Quam lassitudinem infirmitatemque haec robusti iasimis sacessunt i Fertur, quosdam vestigio temporis, noxiis
e fluviis e laxata mercium sarcina statim interiisse ; nec non etiam multis prosperrima valetudine utentibus, subito moerore vel timore astediis, horae momento, vires cordis aliorumque organorum, sed ventriculi praesertim, defecerunt. Omnia quae mala, ut jam diximus, tam brevi tempore, ac tali modo tolluntur, ut non dubitandum est, quin
causae eorum systema nervosum invasilient.
3tio, Alius quoque est itatus cerebri, ex effectu hocce apparens, qui mobilitas audit. Ea, hinc a vigore, illinc a debilitate, distinguenda. Illa est vis, qua actio musculorum praestari queat; haec est facilitas, qua eadem excitari potest. Debilitas etiam saepe cum torpore quo nihil mobilitati magis contrarium) conjungitur. Ue argumento quidem hocce perobscuro res sane paucas proponere laudeo.
An vis nervosa in hoc excitationis statu quodammodo itidem existat, ac suida elastica, i upra memorata, quando horum excitatio est in elasticitate major quam in densitate tHaecce conditio certe est horum mobilitati commodissima. Aer, Verbi causa, terram ambiens, calore rarefactus, est tunc subitarum mutationum patientissimus. Sed, utcunque hoc erit, conditionem cerebri, vocabulo Mobilitatis' ex p ressa na, nobis tam in sanitate, quam in morbo, saepe videre licept. Mobilitas quidem in prima corporis fabrica qua dantentis niti .p si ve in quibusdam hujus statibus, qui ex
principio vita i haud pendeant. Fibrae molles certe sunt mobiliores, quam rigidae. Neu non te Iriae quam laxae : inc in ob litas ejusque e sectus tam saepe occurrunt in adolesce P bus. et scies inis, et in hominibus temperamenti sanguinei, 'iique otio et deliciis luxuriant ; eandemque Vero ex cera i statu, et causis ibi agentibus, frequentissime oriri, satis constat. Huic porro torpor est contrarius; quo quidem existente, motus Corporis segnius ac magna cum molestia praestantur. Hic itatus saepe quidem occurrit in temperament Ophlegmatico, et qua dant enus ex primaria corporis constitutione pendeat; veruntamen frequenter oritur ex cerebri statu, causisque contrariis istis, quae mobilitatem gig
236쪽
a laudita apparet. Prima quidem corporis fibrarum natura, organorum sensuum perfectio, tegumentorum tenuitas inter nervi impressi extremitatem, et rem impressionem facientem, attentio animi impressioni adhibita, sive ob novitatem, sive jucunditatem, sive Ob ullam aliam causam, liberum denique commercium nervi extremi Cum cerebro, haec, inquam, singula seu universa sensilitatem adauctam mentiri possunt. Praeterea, haec quidem revera fieri potest ex fabrica statuve eX tremitatum ipsarum, ex caloris gradu, in quo hae versantur, ex tensione vasorum, impetu ve sanguinis in vasis, cum iisdem nervorum finibus connexis. Hinc plerumque sensus acutius extitit in temperamento sanguineo, sexu muliebri, viris mollioribu S, regionum calidarum incolis, denique in illis qui parum frigori obnoxii
voluptatibus assuunt. Veruntamen sensus auctior haudquaquam istis vel talibus rebus solis, sed etiam sensorii ita tu, nititur. Cujus rei luculentum testimonium esse potest varietas ejusdem sensus variis temporibus, secundum varios animi motus, dum implessio ipsa, quae sensum excitat, et omnes aliae res eodem prorsus modo se habent. Stuporem quoque esse collapsus effemina aeque constat, ac sensialitatem adauctam ab excitatione Oriri. Stupor quidem a laesa cerebri fabrica, vel nativa hujus
Conformatione pendeat. Sunt certe quidam ex temperament' parum sentientes. His nullae omnino res gaudium vel moerorem magnum excitare valent. Impressionum si
tenaces sint, hoc in primis forte, ut videtur, fit, quod novas vix tandem percipiunt, de omnibus quibuscunque judicium caute tardeque constituunt, affectusque nunquam animos praeoccupant, aut errare faciunt. Veruntamen sunt Causae, quae hunc corporis animique statum in temperamento qualicunque essicere queant, nimirum quae cerebrum in primis assiciunt. sto, Postremo, animadvertere oportet, excitationem nervosi systematis haud minus in animo, quam in corpore versari. Hoc equidem tam bene exprimere nequeo, quam in
verbis ili. Boerha avii et Halleri; Homo sit),' ait ille,
constat mente et corpore Unitis, quorum utrumque na-
tura ab altero disteri, adeoque vitam, actiones, aflectiones
237쪽
c ones diversas habent. Tamen ita se habent inter se, ut
cogitationes mentis singulare S determinatis corporis con-
ditionibus semper jungantur, et vicissim .' Halle rus sic scribit: Aliam se) naturam este animae et corporis insic niti demonstrant tamen haec anima, adeo di- versa a corpore, aristissimis cum eo ipso conditionibus religatur ; quae et cogitari cogatur ad eas species, quas corpus ipsi repraesentet, et absque cerebri corporeis spe -- ciebus non videatur aut meminime posse, aut judicare, et cujus denique voluntas in corpore vel causa vel occasio velocissimorum maximorumque motuum est.' Rationem hujus explicare, vel ostendere, quomodo animus adeo perpetuo a causis nervosum systema excitantibus assiciatur, argumentum est non modo dissicillimum, sed etiam inexplicabile ab omnibus habetur. Sed modeste fecerunt, qui ignorare hanc vinculi rationem fassi, in legibus acquie- Verunt, qua S a Creatore possitas non excogitarent, sed experirentur f).'Quendam cerebri statum revera esse ad idoneas animi functiones necessarium, inter omnes quidem constat. Harum depravatio vel interitus, ut jam diximus, subsequitur
laesiones fabricae cerebri. Unusquisque, porro, Certe novit, quasdam impressiones cogitationes excitare, et seipsum sentit quibusdam corporis conditionibus ita assici, ut animum ad cogitandum commode instituere nequeat. Plerique etiam conscii sunt gaudium et spem, metum et dolorem, hoc illo ve statu corporeo orta, mox, statu nempe mutato, abi i se, cum etiam remotae causae nihilominus superessent. Hos etiam corporis status ex systematis nervosi affectibus pendere, bene novimuS. Hujus quidem excitatio, cum aut aucta aut minuta sit,3nimum pro rata parte affecturn habet. Aristoteles olim
citante Seneca in dixit i), M Nullum magnum ingenium
sine mixtura dementiae; quod Poeta nostra S optime reddidit,
Great wit to maduis fure is near alii d, And thin partitions do their bount diυide. Hoc in mania conspicuum est. Excitatio ibi in animo aeque ac in corpore apparet. Si ad rem ipsam, de qua quae runt vel meditantur, solum spedies, nihil nisi desipientia deliriumve exstat. Ast in eandem prosequendo, acum Uri
238쪽
callidumque consilium saepe enitescunt, nec non vividi imaginationis impetus in colloquiis scriptisque elucent. Judicium sanum mente captus fert a falsis principiis; neque male ratiocinatur, seci decipitur homo, qui Jovem te credens Jovis fulmina posceret si j. 'Ad summam, etiamsi, ut verbis praestantissimis Culleni utar, In the living man there is an immateriat thini ing substance or Mind, constantly present; and e very phe - nomenon of thin hing is to be considered as an assection or faculty of the mind alone. Y et this immateriai and thin ing part of man is so connected with the material and corporeat part of him, and particular ly with the ner-ε uous system, that motions excited in this give occasion
to thought; and thought, howe ver occasione d , give S Oz- casion to ne π motions in the nervo us system. Thiss mutuat communication, or influence, ve asium e With conside iace as a fach. But the mode of it we do not under stanti, nor preten d to explain ; and there fore are
not bound to obvia te the dissi culti es that attend any of the suppositions that have been made concerning
Haud scio an, citra morbum, ullus sit praeter somnum status, contrarius achivitati corporis et animi, quae plerumque in recte valentibus existit. Et hic quidem ex ejus dem potestatis collapsu, cujus excitatio istam activitatem parit, fieri videtur. Somnus, perpetua vice vigiliam premens, cunctis animantibus accedit. Variae autem fuerunt opiniones de modo, quo fiat. Fluidi, in cerebro secreti, quod nempe sensu motuque
exhauriatur, et refectionem et accumulationem per somnum, esse ad idem necessarium, multi opinantur.
Haecce autem Opinio ponit, tale sui dum in istis functionibus versari; et jam ausi sumus dubitare, an tale quid sui dum ibi ad eum finem secernatur. Deinde, non liquet ubi haec secretio, quando non usurpata sit, ad poste tum recondi possit. Somnus denique ac vigilia saepe fiunt durantque ex causis, quae, ut nobis videtur, tale fluidum assicere nequeant, idque ubi id nec exhaustum nec suppletum arbitrari li
Compresso quoque cerebri statum somno similem parit, ut in depres e cranio, in apoplexia, paralys, aut epilepsi λ, ex effusione vel congestione intra caput ortis, nec non et iam f) D. Gregorii conspect. Med. Theor. f 236. iὶ Dr Cullen's Institui. of Medicine, * ai.
239쪽
tiam in hydrocephalo, Videre est..Et quandam etiam compressionem talem, nescio quomodo, existere, et somnum sua vice arcessere, existimatum fuit. Sed, praeter differentiam inter stuporem, morbi comitem, et naturalem salubremque somnum, quae in eo vexsatur, quod homines hoc alantur rencianturque, illo vero non modo non reficiantur, sed multum debilitentur, et
male omnino se habeant; ex hoc deinde sacile excitari possint, ex illo haud ita; praeter ea, inquam, nullum est certum indicium talis compressionis, sed status saepe huic
contrarii indicium certissimum ante somnum naturalem existenti S. Multo verisimilius videtur, somnum ex ipsius nervosaeris affectione oriri. Omnes quidem causae somnum inducentes sitiat tales, tuae sensum motumque imminuant, vel sut idem aliis ver-ns dicam) collapium pariant; et singulae causae nervolam im augentes, vel e X citationem facientes, eundem pellere
Denique, in somno, simul cum collapsu animalium vi-ium, vitales ac naturales quoque functiones quendam di- minutionis gradum patiuntur. Nihil igitur clarius aut cerius somni accidentibus indicare potest, et omnem sensus notusque varietatem saepe quadam status ipsius nervosaei is mutatione pendere, et hanc ipsam mutationem qua Dam tantum cerebri partes et corporis functiones, vel aliasa agis aliis, assicere posse.
Vis Nervosae excitatae Causae aliquot. NUNC vero his pauculis, quae saepius in humano cor-0re si unt, quaeque ex certis nervosae vis conditionibus riri videntur, praedictis, breviter consideremus causas eΟ-am remotas seu occasionales, unde nempe eas inde oriri larius apparebit. ino, Princeps et frequentissima causa excitationis est
diis dire a in i emaneret osum, quae quidem ab externo um impulsu, et ab ipso corpore, et ab animo, fieri possit. Ii sensus conscientiae, illi impressionis, a Professore nOro nominantur ),
Dicentes autem excitatio nona pendere ab actione directa a nervosum systema, non volumus, gradum ejus ut mo-
is in rebus inanimatis) ese secundum vim ilia pulsus seu Vo L. IV. H li impresia l) Institui. Os Medicine, , rο-
240쪽
impressionis. Sensus plerumque intervenit inter externi corporis appulsum atque effectum in vim nervosam, id cst, excitationem); et hic magis pro ratione sensus, quam impressionis existit; gradus autem sensus a multis aliis i lpraeter impressionis vim regitur si . Non igitur annotare possumus gradum excitationis, quem eaedem impresssione si idiversis hominibus, aut iisdem hominibus diversis tempo ribus, sacessent, etiam ii impressiones in nervosum systema factas causam excitationis longe frequentissimam esse, prol l
Haec quoque ex impressionibus, non solum ubi factaei fuerint, sed etiam alibi procul perceptis, fieri potest. Ta
lia sunt exempla plurimorum sensuum et motuum, pei partium consensum seu sympathiam, causae proximae qu0- irum hactenus adeo lateant. Porro, huic loci excitationem, ex naturalibus appetitibus vel propensionibus ortam, referre liceat. Hujusmodi sunt sames, sitis, sexuum appetitio, nec non variae propensi- ones ad sternutationem, suspirium, tussim, singultum, vo mitum, urinam et faeces reddendum, &c. Omnia qua ex certis corpori S statibus, vel quibusdam causis sensoriumi lassicientibus, oriuntur; et pauci quidem sunt, ut novimus isensus motusve majores istis ita effectis.
Excitatio deinde oritur ex impresionibus factis intra acorPUS, quarum, etsi illae perpetuae sint, tamen haud la mus conscii, nisi modo inusitato et vi quam solita majore 4 fiant. Tales sunt impressiones factae ab omnibus isti
propriis statibus cordis, pulmonum, canalis alimentarii l&c. quorum a Stio haud plurimum a nobis dirigitur, nec sentitur, quam nihilominus, insolitam vel enormem, alii
sensus motusque, cerebrum certe excitante S, sequuntur. Nec cerebrum extrinsecus solummodo excitatur, sed pol
test etiam ab animo ipso, sine impressionibus in corpui factis, excitari. Quatenus hic valeat animus, dictu difficillimum cst. Utcunque animi praesentia ad omnia, qu
bus sungimur munera, necessaria siit, tamen certe multi exsistunt, quae non regit, et quorum omnino non conscidi est. Unusquisque vero novit, motus quosdam mera volluntate fieri posse; et etiam cogitata, et animi motus post lcitra voluntatem, conflantaneos ac saepe summos excit itionis gradus praestare. Ido, Deinde nervosum systema legibus subditum est, quilhua, sine excitatione directa, cedit paretque. Talis quid R