Metaphysica ad usum scholae accommodata; authore Antonio Seguy ... Tomus primus secundus

31쪽

matur idea universalis. Tum quia ex ipso authore idea universalis circuli nullum debet circulum determinatum M numericum exhibere ; qui autem intuens circulum omnino determinatum & singularem ob oculos positum, simul conciperet per Dei omnipotentiam effici polΙ circulos in infinitum similes ; is innumeros sibi representaret circulos determinatos Sc numericos; tum quia si diameter circuli prie oculis positi cognosceretur essct unius pedis , qui cogitaret Deum posse circulos in infinitum similes efficore aliud nihil sibi reptiesentaret nisi circulos quorum diameter pedalis esset. Proindeque ut haec idea circulis omnibus fieret

communis , abstractione opus esset, qua mens a diversa circulorum magnitudina praescinderet. Ergo &c. . ' .

Dices si idea ex singulari fieret per

abstractionem universalis , dicendum eias et ideam hominis quem in coetu quodam viderem, quin ad determinatam ejuS magnitudinem , orisque lineamenta attende rem , esse ideam universalem : atqui ilia lud falsum est & absurdum. Ergo &c.

N. maj. locus enim , tempus, coeteraque adjuncta ita ad existentiam singularem dc numericam determinant, ut certo sciatur cum qui in multa hominum frequentia conspicitur, esse certum quem

32쪽

dam hominem , quamvis ignoretur quis M qualis sit. Ergo, idea illa singularis est

non universalis.

De uniνersales in signissando. V Llniversale in significando est nomen

universale : nomen autem a Logicis terminus appellatur , quod propositionem terminet. Terminus universalis duplex est; alter collectivus , i alter communis. Ters minus universalis collictivus ille est cusadjunguntur particulae universales, omnis, nullus ; quae individuorum collectionem exprimunt ό ut omnis homo , nullum Brutum. Terminus communis ille est qui ideam pluribus coinmunem significat ;Υ-lg. circulus, homo. Idea autem multis. mmunis aut universalis fit per mentis abstractionem , ut diximus. Cum omnia quae existunt aut reipsa possibilia concipiuntur , singularia sint Mindi vidua, necessarium videri posset, ut termini seu voces ad res. illas designandas destinatae forent singulares. Contrarium tamen in variix ominum linguis obse Vatur, in quibus pleraque nomina gene ratia sunt & communia : quod profectis ratione & necessitate , non casu aut Degligentia factiun est. . Singulis enim quae in hac rerum uni- versitate cernuntur individuis , si nomen

33쪽

speciale fuisset impositum ; singulorum

lapidum, plantarum , brutorum &c. n mina , eorumque cum rebus significatis ,

conneXionem nemo mentoriae suae mandare posset aut retinere , cum prodigio simile duxerint omnes , quod Imperator singulos exercitus sui milites nomine proprio appellare potuerit. Quare homines ad id earum suarum objecta attendentes cum plura conspexissene individua inter se similia ; haec ad certas classes revocaverunt, iisque remotis qui bus inter se differrent variarum classium

individua , quae in illis similia cernebane sola eonsideraverunt ; sicque ex sinsularibus ideam communem & univerealem efformaverunt.'Porro terminus generalis

seu communis ille est qui ejusmodi ideam

universalem exprimit cic significat. Quoties individuorum cognitio parum utilis judicatur , ea nominibus appellamus generalibus ', Ex. gr. lapides cos vos , pisces communi appellatione designamus. Verum si quaedam individua necesse videtur aut utile , ut distincte cognoscamus; iis nomen speciale tribuimus; Ex. gr. singulos homines quibuscum vi tam agimus proprio nomine signamus. Immo ovium pastor singillas oves , venator singulos canes , singulari nomine appellare solet.

34쪽

Igitur & necessitate ut memoria non obrueretur, & utilitate ut sermo facilior esset atque expeditior , ut etiam in Verim talis inquisitione nimia vocum multitudo

moram non afferret; ideo termini generales & communes excogitati sunt. Quotvlax numeretur uni sole in se. Quintuplex vulgo numeratur uniUer

sale in esse , nempe genus differentia , species, proprium, & accidens. Ex innumeris autem otiosis quaestionibus quas Dagoumerius coeterique philosophi de his universalibus instituerunt,ut quae prae Cipua sunt, ususque frequentioris intelligantur, sciendum est quid sit essentia. Essentia rei ab esse fuit appellata; ide que essentia rei id dicitur , quod ipsa res est ; vel ut alii loquuntur , essentia rei est intima rei constitutio. Essentiam au tem ex duabus quasi partibus conflari

Olunt, altera , quae communis sit rei

definitae aliisque ab ipsa diversis; altera Vero , quae sit ejusdem rei propria & specialis. Genus est pars essentiae communis, seu 'attributum quo res cum aliis diversis rebus convenit: talis esse dicitur in circulo figura , per quam circulus cum triangulo,

quadrato , coeterisque conVenit.

Differentia est pars essentiae specialis,

35쪽

ro META PHYSICA seu attributum per quod res ab iis discrepat quibuscum per genus convenit. Talis est in circulo rotunditas , per quam circulus discrepat a triangulo , quadrato , coeterisque quibuscum per figuram con

venit.

Tota vero rei essentia, quae In multis individuis sive existentibus sive possibilibus similis est , appellatur species. Quare species genus δc differentiam complecti

tura

Proprium quadruplex a veteribus admittitur, nempe proprium,ut aiunt, primo

modo , & illud dicitur quod convenit soli non omni ; sic soli , non omni homini

convenit esse muscum. .

Proprium secundo modo , 3c illud dicitur quod convenit omni non soli , ut eidem convenit homini , quod sit bipes. Proprium tertio modo , Eu illud dicitur quod convenit omni, li ; sed non semper ; sic omni de soli animali , sed

non semper convenit motus spontaneus.

Proprium quarto modo illud est. quod omni de soli de semper convenit. Solum hoc proprium stricta significatione proprium appellari potest, sicque defini

tur.

Proprium stricte dictum est attributum quod necessario ex essentia fluere concipitur; sic divisibilitas est extensionis realis

36쪽

GENERALIS. LI

Proprietas ', quia ex extensione necessaridi equitur. Hinc est quod genus & differentia rei appellantur attributa primaria I proprium vero attributum secunda

rium.

Accidentis nomine luc intelligitur , quod rei necessarium non est , vel ut aiunt, quod potest adesse vel abesse sine subjecti interitu ; sic rotunditas respectu cerae, vel alterius corporis. Quale quotu exsis genus. Genus in suo conceptu non includit differentias in quas dividitur ,& quibuscum varias species constituit: sic figura in

suo conceptu rotunditatem aut quadraturam non includit i ii enim rotundit tem ex. gr. includeret , nulla esse posset figura , quae non esset rotunda. Idem de omnibus dicendum generibus. Hinc natum

illud axioma ab omnibus admissum pli, losophis ; genus abstrahit a differentiis dia

eibile cum differentiis divisivis ; 19. di ferentiae concipiuntur generi superadditae. Ita sentiunt philosophi omnes , id ramen inter eos differt; quod Thomistae asserunt in individuis cujustibet speciei attributum genericum & differentiale reipsa non dis lingui, sed esse unam eamdemque rem ,

37쪽

LL META PHYSIC Annam eamdemque, ut aiunt, entitatem rScotistae vero , maximeque Dagoumerius

contendunt genus & differentiam esse te ipsa & independenter a nostra cogitatione duo distincta. Sic substantia, quae genus dicitur respectu spiritus& corporis, in quolibet spiritu, & in animo meo exi tento re ipsa distinguitur a spiritalitate. . G cnus multiplex , aliud remotum , aliud proximum remotum est , quando aliud genus medium reperitur inter ipsum& differentiam cum qua speciem constituit ; proximum vero quando nullum aliud est medium , sic νiνens Dicitur genus remotum hominis ; quia animal medium est inter vivens & rationale ; animal vero proximum est , quia nullum

aliud genus est medium Item genus aliud supremum , aliud subaliernum, aliud infimum. Supremum illud dicitur quod est omnium universalissimum , nullumque agnoscit supra se

tale dicitur ens.

Subalternum , quod alterum supra , alterum infra se admittit ; sic vivens respectu hominis. Substantia enim genus est Iuperius 8c universalius ; animal vero inferius est , & ad pauciora extenditur. Infimum quoa supra se alterum agnoscit . non vero infra i sic animal supra

se habet haec genera, νυens, subsantia a

38쪽

nullum vero infra; ex quo fit ut proxime accedat ad differentiam ; idebque appelletur genus proximum. Hinc quarumdam specierum genera ipsa sunt species relativδ ad genera quaedam superiora dc universaliora I EX. gr. animal est genus respectu hominis & br ri , ipsumque species est relative ad via Vens , corpus est quaedam substantiae spe cies ; & genus est plantae de animalis. Hinc etiam species aliae infimae , aliae sub alternae Sc. Hanc generum de specierum seriem 1 genere supremo ad individuum exhibent stemmata , quae Porphyrius S Purcho-ἔius texuerunt , vulgo dicta arbores Porphyrii& Purchotii : cumque a genere supremo ad individuum quasi per gradus fiat descensus ; ideo haec attributa appel-Jantur gradus metaphysici ; quod nomen

jam tribuitur non attributis necessariis solum, sed etiam affectionibus rerum con-xingentibus.

Quaeres jam quid fini species & genera.

j R. iv. Species non simi universalia inesse. Etenim inter contingentia sive exiLtentia sive possibilia nulla res aut natura re ipsa unica est in multis individuis; ut iam demonstratum est. Idem degeneribus dicendum.

Species aliud nillil sunt nisi ideae

39쪽

a METΛP1I YSICA quaedam multis communes, quae ex singularibus per abstractionem fiunt universales , communique nomine significantur. Quare species lunt mentis opera ; nec proinde in rebus ipsis reperiuntur ; quamvis rerum singularium similitudo menti nostrae fundamentum praebeat species e

formandae.

Hinc cum res aliqua cujusdam esse

speciei dicitur , id significat rem illam

osse, repraesentari per ideam quae omnius ejusdem classis individuis propior eorum similitudinem communis est. 3φ. Genera aliud nihil sunt nisi ideae abstractae 3c partiales specierum aliae aliis universaliores prout plus es vel pauciores differentias abstrahunt , sicque plUribus vel paucioribus rerum clallibus diversis

communes fiunt.

Itaquε si ab idea vulgari hominis ab traho rationalitatem ; superest idea animalis , quae idea hominis est universalior squia hominibus & brutis convenit. Si ab idest animalis abstraho ideam motus spontanei, sensuumque; remanet idea viventis quae idea animalis est univer salior ; quia ad plantas . bruta de hominos extenditur. Sicque de aliis generibus unia versalioribus. Ita sentit cum omnibus plai Iosophis Lockius. Atque ad haec pauCaxevocantur, quae fusius apud Lockium degeneribus

40쪽

GENERALIS . 2 3

generibus & speciebus disputata sutit ;quinque multi putant ab eodem authore inventa ; cum tamen in veterum philosophorum scriptis frequentius nihil oc

currata . e

Quaerendum superesset an ideae generum arboris porphyrianae , pluriumque aliarum , sint merae fictiones mentis , an Vero exhibeant res positivas in individuis

possibilibus possibiles, in existentibus existentes , quae sint dumtaxat compatibiles cum differentiis, & quibus differentiae superaddantur. Cui quidem quaestioni ut lux major afferatur, de quibusdem aliis

prius dicendum est. . . t De Ente.

Εns ab existente dictum id omne appellatur quod est reale & positivum, quod nihilo opponitur , ideoque qxistit audexistere potest. Sic autem in nobis e formatur idea entis. Cogitare nos cum sentimus ; etiamsii noremus , quid sit illud quod in nobisCogitat ., Don pQssiumus, quin id concipianaus ut positivum quiddam dc reale. Similiter dum ea attendimus quae extra nos videmus, tangimus , quaeque variis nos afficiunx sensationibus , sive intimam eo-xiam constitutionem cognoscamus,sive non Mognoscamus ; haec nota possiimus non