Disquisitio physicomathematica, gemina, de vacuo itemque de attractione quibus probatur, nullum in rerum natura dari, vel posse dari vacuum; ipsaque experimenta variorum, ... Autore Antonio Deusingio ..

71쪽

sa DE VACUO tum extet ni tum interni, substantiam aetheris transmittentis, eandemque allicientis per sui rarefactionem, ac inter nisum omitatiis Hydrargyri i terni deorsum nitentis.

EXPERIMENTUM II L2M exterioris Aeris cum interiore Hydrargyri Cylin, dro et Equipondium seni spputatur.

Ed ut tu inquipondium e terioris Aeris cum Hydrargyro interiori stabiliat

Experimentum vacui in Vacuo,Audoris sagacitate primo tentatum, in medium producit.

a. Nempe, superiori similem, &simili protensam collo Iagenam viatream assumit, nisi quod juxta b sin , amplo hiatu patentem, canalic lus adsiit exilis, per quem quoties lu- bet, pateat Aeri ingressus in ipsam lagenam: per inversae sublimisque basis

72쪽

I: ΑΥΤ RACTIONE. 33 lis, apertum ostituti immittit in ampullam vasculum quadratum parallelopipedum , sic ut 4 us capacitas ver

sus supremum basis hiatum per quem immissum est vasculum ) pat Ia , fundo suo intus lagenae invertacollo seu tubo horizontaliter immi neat:Sὰ nempe vasculum quadratum suis quatuor angulis externis orbic laris vitri capacitati intus innitens, relinquit inter latera sua plana , ipsamque lagenam orbicularem, arcuatas intercapedines, per quas humor i

fundendus possit defluere. 3. Immittit porro in vasculi c Pacitatem , per praedictum basis hiatum,verticalem seu perpendiculariter erectum tubum vitreum, cuj uscunq; 'longitudinis, utrinq; apertum, quem in ipsa basi ampullae velica suilla , qua& basis hiatum obturat, arctissime ad aeris exclusionem constringit; similiterq; ostiolum canaliculi prope basin existentis arctissime obturat: Tu q; ministrum, quo utitur,jubet digia

73쪽

to colli lagenae inverta ostium tamdiu obturatum continere, donec infuso Hydrargyro per apertum adsci-titit tubi verticem,& vasculum ipsum intus impositum, & eodem ad lat ra vasculi defluente) lagenae collum inserius, ac porro serim machinam totam ad supremum adscititii tuta osculum, adimpleverit: Eoque demum osculo suilla membrana obturato , digitum tubo stili estim, im- 'mersimque ut in prioribus Exper mentis) restagnanti exterius in pec Eari vase Hydrargyro, retrahi j ubet pquo facto, totus hiperior tubus adscititius , ad incluc vasculi latera, ipsaeque inter latera illa & ampullam intercapedines , descendente Hyrdrargyro evacuabuntur, Qto vasculo interiori in capacitate sila Hydra gyrum servante; ipseque tubo lag

nae Hydrargyrum ad septem se

gmti pollicum circiter altitudinem retinente: ini nequelm Hydrargyri Ea tubo remanentis cum exteriore

Aere

74쪽

Aere AEquilibrium esse contendit. q. Quod si tunc acu, si1btilissima vesiculam , quae canaliculi basi adsistentis ostiolum obturat, per raveris, & Aeris nonnihil concesseris intus irrepere, is cum dilatato intra Lagenam commixtus, hujuste, judice equeto, intendit Elaterem , lic ut sortiori jam conamine quaqua Ver sum agat, & subjectum in collo Hydrargyrum deprimat; quin & com- 'primens ipsam quae in vasculi interi

ris capacitate continetur, Hydrargyri molem, in superiorem tubum n tabili culindro eandem comt ascendere; utque adeo , ut etiam pro aerIS irrepentis augmento sensim ad septem& viginti pollicum altitudinem in s periori illo tubo, inserioris tubi Hydrargyro penitus detru , obser'etur

assurgςre. . Deorsum deprimere creditur Pecqueto internus Aer Hydrargyrum in tubo lagnae inferiore, propter mutatum ex infusis adventitii ineris, C l audi

75쪽

auctario AEquipondium extranei ae ris cum incluῆ Hydrargyro sS sum pellit idem Aer internus in tubum si periorem, j udice Eodem,quia repara tus Virtutis compressoriae nisiis etiam intus , ut ait, quaerit aequilibrium, Ac denique colligit exsuperitis recitatis ,

Aerem ext neum aequipenderare interioris Hydrarg=ri cylindro, scilicet ad altitud1nem 27. pollicum remanenti; Ergo Ah em etiam in Da, ut sunt, sphaeraponderosum cst. 6. Agnosco equidem aeri ob m terire modum per formam tributum, suum quoque in sphaera propria pondus seu gravitatem competere, non minus sane quam materiae coaeva est indeterminata quantitars, idemque jam pridem ante annos octodecim

peritis allegato loco,ostendi: At aerem. in sua sphaera,vel corpus quodcunque in medio consimili, seu aeque ponderose, ne jam dicam, corpus levius r Uectu gravioris) gravitare, seu nisum

76쪽

& ATTRACTIONE. 37 gravitatis suae exercere,idipsum nega mus, idemque a ratione alienissimum esse,in praecedentibus ostendimus. 7. Μira autem aequilibrii ea ratio videtur, qua aer externus , qui quantuscunque levis est respectu Hydrargyri, quique grariori corpori pr menti facillime cedit,Hydrargyric lindro intra tubum lagenae contento . aequiponderare dicitur : Nec minus mira AEquilibrii ratio, quam virtutis compresseriae nisus intus quaerere dicitur, compellendo Hydrargyrum insuperiorem tubum sursum.

8. Quin & mirum prosect5,definiri altitudine Hydrargyri intra tubum,

- aequiponderantis Aeri externo, cum

ne quidem tubi diameter definiatur; uti nec vasis subiecti Hydrargyrum continentis, quod ab aere externo premi dicatur, latitudo vel angustia. Et sane si vel tubi differant diametrorum quantitate , vel si vasa t bo si1bdita angustia vel, latitudine diversa . sint, ac adeo HydrargyriC ue con-

77쪽

Da VACUO; contenti superficies sint magnitudine , diversae, Hydrargyri tamen altitudo eadem in ipsis tubis observabitur: An vero in tubis magnitudine diametrorum differentibus sub eadem altitudi ne Hydrargyrum externo aeri aequia ponderabit. Ergo ejusdem materiae aequales in diametro cylindri sibi, invicem aequiponderabunt. Et an tantundem premetur Hydrargyrum in vase angustiore contentum, atque in latiore δ Ergo tantundem premet mianor Aeris moles, nempe stiperficiei

minori perpendiculariterineumbenis, atque moles Aeris major, thcumben scilicet majori superficiei. 9. Vel, sumatur tubus, qui subsequali diametro sit brevior ipsa aequipondii, quod statuit Pecquems ,.stitudine: Nimirum, repleatur Hydrargyro tubus altera parte sit -

tus, qui ne quidem 27. pollicum habeat longitudinem, sitque v. g. dun--cat, pollisum et O. atque invertaturtitante rarananebit utique in illo tu

78쪽

bo aliquis Hydrargyri cylindrus,ipib

etiam tubo illo breviore brevior: adeoque brevior cylindro aequiponderante aeri: non ergo propter aequilibrium remanet. Io. Et cum in tubulis , quibus Oenopolae ε doliis vinum promunt,

digito superiori orificio imposito vinum suspenditur, quodnam aequi-pondium istic detinet vinum φ Velan quis Elater idipium , ne defluat sua gravitate, repellit' An vero faciulius corpora apta moveri contra naturam quiescunt, Vel suspenduntur in alto, quae deorsim nituntur,quam apta quiescere contra naturam mΟ ventur seu in altum seruntur contranissim gravitatis ' Si vero h1c alia, causa quaecunque quam aequipo dium concipienda, cur circa tubumpemetianum fingemus aequipo dium Hydrargyri in tubo contenticum Aere exteriore III. Dicamus ergo potius,ob praepeditum di theris assiuxum uberi C s rem r

79쪽

co 'DE VACUO rem, suspendi ac detincri intra tubum Hydrargyrum, per renisum aeris i tus violenter expansi , extus Vero violenter condensati, ipsique gravitanti Hydrarg το contra nitentis,

commmi natura corpora omnia con-neetente ne divulsio contingat, Ut ante expositum.12. Quod autem pauxillo Aeris admisse suspensum in collo Hydra Met um descendat, id nequaquam a guit intendi Elaterem aeris intra I genam dilatati per affluentis aeris commixtionem: sed arguit potius distentum intus aerem evadere laxi rem , ob novi aeris affluentis commixtionem , eundemque 4 statu Violento, quodammodo propius p cedere ad statum naturalem , si . que renitum illius ex parte remi ti ; quin & condensationem acris

exterioris, ac per consequens CX-

pansivum illius nisti imminui: adeoque non destendere Hydrargyrum contentum per deprellionem ab a

80쪽

re factam, sed per propriam gravia

tatem.

13, Et sane , qui posset ata tantillus , quantus quantus posset a lagena comprehendi, suo pondere & elatere praevalere & ponderi & Elateri tam

vastae molis extranei aeris,ut non m

do aequilibrium instin eretur, sed &Hydrargyrum ipsum e tubo omnino

deprimeretur, contra obnitentem &pondere & elatere uniVersam extranei aeris molem ' an non potius cr dendum, Hydrargyrum contentum sua gravitate descendere, non imp diente externo aere,atque nec pondere ullo nec Elatere obnitente P . 14. Cur autem Hydrargyrum e Vasculo interno,in tubu superiorem ipsi immersum, cogatur ascendere hanc reddo rationem: quod aere extrins

cus sensim admisse, eodemque affusbaeri interiori qui in ampulla contin tur, hujusce nisus contractivus quo astatu violcnto distensionis contendit ad statum naturalem,sensim remittat,

. C 7 donec