Orationes quas Franciscus Sanbenedictus ab rhetore suo in nobiles adolescentes ad pronunciandum dispersas collegit

181쪽

non commendaret; Vbi tamen quartum'& vicesimum annum attigit citra omnem, quae quidem si proderet, causam , in stuporem incidit menti Suerum q. Omnium obliuionem. Quare natura quaecumq. fiue diuturniora, siue firmiora escte cupit, ea non celeri nimium; sed maturo artificio elaborat. Non dubito A. quin orationem meam vestra cogitatio praecurrat, & multa, quae hoc a me loco dici possent ante prouideat. Scita omnibus sunt illa, cucurbitae aduersus pinum de proceritate gloriatio, primae hiemis co- memoratione repressa: pr coces fructus plerumq. fatuos ; animalia grandiora uteru diutius gestare; properatos foetus vel abortus esse, vel parte aliqua vitiatos, vel viribus destitutos: nec sine causa iactari prouerbio , canem festinantem caecOS parere catulos,nihilq., quod praeter consuetas naturae legeS contingat,

esse posse diuturnum. Quid vero A. si

. . non

182쪽

non naturae, hoc est praestantis ingenij, beneficio sed domesticis rationibus, vel laboris impatientia, vel liberioris vitae cupiditate, vel demum gloriolae auidulate ills studiorum qiates perturbentur. Erit ne ab huiusmodi hominibus expectandum aliud, luam ut de literario suo tam breui curriculo sordidi potius, qua de palaestra exercitati, ubi ad agendum in forum descenderint, tyrocinium deiabeant clientibus , iudicibus pytagoricum quinquenni; silentium, ludibrium uniuersis P Quis enim risum contineat

cum videt illos nec dum mento virum praeferentes nitentem indu S togam , Ut percussa leui Arepitantem tractea ven-ro , bene semper Olentem , Venantem Oculo S, irritantem amores , in qua nulla ruga, nisi ab arte, nullus sinus nisi compositus, curiam frequentare, cursitare

per forum, se iure consultissimos profiteri , aucupari clientes, quibus clam rabi a

183쪽

rabiosa fori iurgia meaedant , iras, vemba licent. Nec tamen o rem ridicu lam, &Catonis dignam cachinno a clietibus, aut domi frequentari, aut in foro stipari , illarum instar virginum , quae quod nemini placeant, semper nuptu- lriunt, nunquam nubuntὸ nemo enim est, qui non ab sene, vel saltem ab homine consilium petendum putet Θ nemo, qui

tyronculorum operam in causa alicuius momenti, et obolo conducat, quOS ego

nec de stillicidijs quidcm, aut impluvijs

paterer meis sumptibus in soro rixari. At enim pudenda, inquiunt, res est in magistri disciplina consenescere, & non modo barbatum, sed etiam canescentem ad agendum descendere. Sed ubinam gentium quaeso consuetudo tanta barbara inoleuit,ut in publicis, priuatisue negotijs, siue deliberationibus, siue iudicijs, siue curanda valetudine pudori sit, aetate paulo esse maturiore ξ aut quisVnquam

184쪽

unquam ignorauit aetatem, suam apud omne S commendationem inuenire, nisi

forte apud illos, qui nihilo doctiores in dies fianti illud profecto erubescendum esset, Adolescente inter grauissimos reipublicae patres, & in clarissima illa fori

luce versari, ibiq. otio su esse, ubi summa Reipublicae negotia geruntur; non Veroad multam aetatem discere, aut doceri,

quod longe maximi , ac sapientissimi

viri suo exemplo secere gloriosum Enim vero Plato non contentus dusciplinis, quas Athenae praestare poterant , iam duo de triginta annoS natu SMegaram se ad Euclidcm cum alijs Socraticis contulit, inde Cyrenem prose,ctus Theodorum Mathematicum udi uit: parum erat lustrasse Graeciam ; in. Italiam ad Pytagoreos nauig uit, hinc ad Aegypti Sacerdotes, quorum arcan perdidicit : decreuerat ad Indos Ma-

bos l. progredi , nisi bella , quibus Asia

flagrabat

185쪽

Is Σllagrabat viam interclusissent: nec ta. men quadragenario minor destitit maia

gistros audire , ac doceri : singulari alioqui, ac prope diuino ingenio praeditus , quo praeceptoris cuius'. doctrinam breui exhauriebat. Quid Aristoteles, quem sapientes omnes Platoni magistro non parem modo, sed etia Muperiorem arbitrantur,& propi ingenij excellentiam Plato idem gymna i) sui mentem, alij naturae Genium, ac Daemonium appellarunt Θ quamdiu existimatis ta portentosum ingenium, quod doctissimis quibusq. est horrori tulisse doctores incredib1le dictu est; sed tamen Verum,

Platonem unum a decimo septimo sua aetati S , totos Viginti annos magistrum halluit. Neque vero tanti praeceptoris

Obseruantia, sed discendi studio id secit; etenim Platone relicto philosophum aliutres annOS audiuit, ut ne ipse quide ante quadragesimum annum discendi fecerit

186쪽

Romanum Oratore ire, qui cum mature

satis in serum venisset, quippe, qui sex es viginti natua annos pro sexto Rostio, summis audientium clamoribus perorarit , huius tamen quasi poenitens facti in Asiam nauigame,i se l. tum alijs sine duia bio eloquentiae , ae sapientiae magistri tum praecipue Apollonio Moloni, quenta Romae quoque audiuerat, Rhodi rursu γformandum, ac recoquendum dedito 'Franseo Scipiones, qui crepidati a phiallo hicis exedris non cessabant: Tib rium Imperatorem iniurias ipsem sua in Antiῆphistarum contentionibus viciscentem. Quid Pytagoras e ille nimi rum sapientum fere antiquissimus, qua quam sua modestia non tam sapiens inquam sapientiae adamator, ille, inquam,

iuvemutis formator egregius, quot anu nis obsecro eloquentes, ac sapientes vi

ros reddidisse consendus est , quos peri M quin-

187쪽

quinquennium volebat infantes λ suit hoc, opinor, A., fuit prudentis antiquiuitatis iudicium, neminem debere magis: erubescere ,quod doceatur, quam quod discat. Quem vero mortalium, quamli-het sapientissimum pudet, ex doctorum virorum scriptis aliquid quotidie lege re cur pudeat eos ipsos loquentes audire Θ nisi sorte hoc ideo pudori est, quod eo minore labore audimu quam legimus, quo prosectu maiore. aut p test mortuus melius aliquid, quam nOS sensisse, ac scripsisse;vivens autem nobis laudientibus eloqui omnino non potem Quasi vero non aliquando vixerint ij, quorum nunc se ripta euoluimus, aut ij, quos audire integrum nobis est non sint oiquando morituri: vel res humanae ita quotidie in deterius ruunt, vi nihil una quam meli , nisi retro aspicientibus 'possitoccurrere. bide, Verim quaedam nulli magnifica,atq. preclara

188쪽

Is praeclara Morum defensio in mentem veni cui iris vehe mentenresistam,Οmnem hodiernae dictionis fructum amisero. Eam enim ad omneS meoS impetuS, quasi murum quendam aggeremque si missimum opponunt. Aiunt, humanarum aetatum periodos nostris hisce tem

poribus multo esse breuiores, quam priscis illis, quae antea commemorata sum Medicorum illum aphorismum, ArS longa, vita breuis non de medica solum doctrina ; sed de ceteris quoque facultati- 'bus merito usurpari; proinde tum ceteras parteS humanae Vitae cursus; tum Ve- rQ illam, quae Omnium prima est, & qua ad reliquum iter comparamur, oportere contrahi, S incitari; ut communi bono, 'reiq. publicae consulatur. Etenim si iuuentutis institutio ita sit diuturna, quo- 'modo prodesse civilibus reipublicae ne- 'gotijs poterunt, qui tam multis doctria

narum preludijs insenescunt ut necesse

189쪽

Impsit agendi, iuuandi rempublicamhrmuissimum esse tempus, minuricidaricum, viribus iam discendi Iabore illo tam diuturno consumptis. Ad haec ingenij, di virtutis nunc esse , quam aetatis cum sum celeriorem : ab excellenti autem Virtute progressum aetatis expectari non oportere, alioqui necesse sit, saepe magnam indolem virtutis priusquam rei Publicae prodesse potuerit extingui. In pleris q. Reipublici negotijs plus Valere sum, quam tot doctrinarum non dicam praesidia necessaria, sed ornamenta: consuetudinem csse, qui vires cito iacit,st diorum vero fructum viridem, S adhuc dulcem promi oportere,dum S venia,&spes est,& paratus fauor Eurialo, S auis dere non dedecet : si quid desit operi supplet aetas, di si quae iuueniliter dicantur , aut fiapi pro indole accipiuntur . Demosthenem adhuc puerum actiones pupillares habu e. Clsarem Augustum . duode-

190쪽

duodecim natum annos auiam pro rostris laudasse : Ciceronem non mulio post vicesimum summis audientium ci moribus pcrorasse . Verumtamen haec tam illustris, tamquam exaggerata dein senso', non usq. adeo est sortis, ut debulitati facile non possit, ac penitus vinci.

Quale enim quaeso illud est , quod inquiunt , cursum tum aetatis, tum etiam ingenij celeriorem nunc esse, quam temporibus illis,que paulo ante commem raui quam Vanum,quam inane, quam

aperte falsum p Quem enim eorum, qui vel mediocriter in priscis annalibus Versati sunt, ignorare arbitrantur, querelam illam, ars longa, vita breuis , non modo nostra ; sed etiam Aristotelis, ac Platonis aetate antiquiorem esse ρ Diu admodum, ac pene ad tidium Vs . Vix

rint felices illi recens nati in adhuc fi rentis orbis propagatores υ Blaetamen amplissima viti spari ita paulatim c-

ι 1 3 tracta