장음표시 사용
141쪽
Romanum imperio Asiae succedere haeredem iusserat. Hinc itam Licinius Crassiis colat et pontifex maximus, aduersus Aristonicii Attali fratre,qui tradita per testamentum Romanis Asiam peruaserat, cum instructissimo mis ius exercitu, praeterea magnis regibus, hoc est,Nicomediae, Bythiniae, Mitridate, Ponti Sc Armeniae,Ariarate,Cappadociae, Philomenae,Pa flagonig,eONPr maximis copiis adiutus,cdserto tamen bello uictus est,& cii exercitu post plurima caedem in fugam a sto: ipse iam circuuentus ab hostibus et pene captus esset, uirgam qua erat usus ad equu in oculu Thracis impegit. Barbarus aute cum ira 8c dolore exarsisset,latus Crassi gladio iras uerberauit. Ita ille excogitato genere mortis,effugit dedecus seruitutem. Perpenna cosul,qui Crasso successerat,audita morte Crassi,& clade exercitus Romani, raptim in Asiam peruolauit, Aristonicu recenti uictoria seriatum improuisum bello adortus, nudatum omnibus copηs, in suga uerstit. Cum* Statonice urbem,ad qua ille fugerat,obsidione cinxisset cruciatu fame ad deditione coegit. Perpena colat apud Pergamu correptus morbo die ob it. Aristonicus Romae iussit senatus in carcere stragulatus est.
Quo in tempore conspiratio seruorum longe, latem essesbuit, Sc mox a domininis seu Romanorum consulibus poenis adaeti,deleti iunt. Quo in tempore Aethnavltra modum insolitos euomuit ignes,& in Aphrica locustaυ magnitudo masri immersa ad littusq; reuoIuta, nimiam corrupto aere pestilentiam mortalibus
Gitur conspiratio seruorum in Sicilia longe, lateque non modicam e
tauit tempestatemdia Sicilia quide dum quadam insoleua dominiit obstinerent,male adeptum serui, Piso cosui VIII. M. eoim patibulis affixit Cui succedens Rutilius,ultra XX. M. ex rebellatibus seruis trueidauit. Qui tame prius obsidione cincti, tanta necessitate compulsi sunt,ut cadauera suom deuorarent sociom. Nam dc Mint is CCCC. L. serui in cruce acti:& Sinuessa ad Ili I. M. seruo , a Q. Metello oppressa sunt. In metallis quoq; Atheniensiu idem tumultus seruilis a Periclito praetore discussita est. Apud Delon etia serui nouo motu intumescetes,ab oppidanis Puenientibus pressi sunt. Iisdem teporibus Cicero nascitur,matre Eluia,patre eques stris ordinis,ex regio Vulscoim genere. Turpilius comicus senex moritur. Quibus etia dissius Aethna uasto cocussa tremore exundauit igneis globis. Rursusq; alio die Lippara insula, Sc uicinii circa eam mare intantu efferabuit, ut uastas qΦ rupes dissoluerit, tabulata nauiu liquefactis ceris extorsruerit, animatos pisces sup atates excoxerit, holes quo nisi qui longius Potueriit diffugere,reciprocato anhelitu calidi aeris adustis introrsum uitalibus suffocaucrit. Locustatu etiam in Aphrica tata uis efferbuit,ut nosOlu iuretia quae. cosumerent,uerumetia amaros cortices at* arida ligna Proroderent. Sed repentino arreptae ueto,atP in globos coactae,portatae
que diu per aera, Aphricano pelago immerss sunt. Harum cum immensos aceruos longe undis urgentibus lavetiis per extenta late littora propulsisssent,iterum nimis atque ultra opinionem pestiferum odorem tabida Sc pus
142쪽
CHRONICORUM TOMVs I. LIB. VI. I. LXVM tresecta congeries cithalain. Vnde omnium pariter animatium tanta pestilentia cosecuta est, ut auium, pecudit,ac bestiam corruptione ams dissolusta est, Sc putrefacta passim cadauera uitiu corruptionis augerent. At uero quata fuerit holita lues,ego ipse dii refero,toto corpore perhorresco. Siquis .
dem in Numidia, in qua tunc Micipsa rex erat D. CCC. milia hominum,
mortua sunt, circa oram uero maritimam,que maxime Carthaginensi atm
Vticensi littori adiacet,plusu CC. milia militum,quae ad me sidium totius
Apesicae ordinata fuerant,extinctia atque abrasa sunt. Quae clades tam res Pentina ac tam uiolenta institit, ut tunc apud Uticam sub una die per unam Porta ex illis iunioribus plusu M. D. mortuos elatos ficisse narretur. Iisdet oribus Antiochus non cotentus Babylonia at* Ecbactana, totoq; Mediae imperio, aduersus Phratatem Parthoru regem cogressus et uictus est. Qui cum in exercitu suo C. M. armatoiu habere videret,CC. M.amplius calonum atq; Iixam immixta cohortibus, scortis 8c histrionibus trahebat. Itaq; facile ab uniuerso exercitu suo Parthom uiribus compressus intcriit. Eodem tepore Ptholomaei Alexandrinom regis misera uita miseriore uit ritum dedit. Is em sororem sua stupro cognita ac dcinde in matrimonium recepta: nouissime turpius,quam duxit abieciti Privigna uero sua hoc est, filiam sororis Sc comugis, coniugem atauit. Filium suum,quem ex sorore susceperat, necnon 8c siliu fratris occidit. Quam ob rem tantis insertus parricidiis,facitus execrabilis ad Alexandrinis regno pulsus est.
De Iohanne filio simonis, iHircanus est nuncupatus. qualiter plures ciuitates Syriae,arque SamaritanoN,Idumaeorumq; ceperit,bellis etiam prospere i iis gesti ,summa cum pace,felicitateq; consenuit. Quomodo etiam filius eius Aristobolus,qui primus post reuersionem Iudaici populi de Babylonia nos meregium usurpauit,matre,fratremi Antigonum occiderit,& ipse vix anno expleto,in regno detestabilitermortuus sit. Cap. VII.
Tholomaeus Phison,qui Sc Soter,annis X. SI VII. A reaedisic
tione uero templi,annis CCC. LX VIl Johannes uero filius Simonis Iud tu dux dc pontifex erat. Qui aduersum Hircanos bellum gerens,Hircanus est nuncupatus. Is nano ut paloeno potitus est honore, & deo sacrificia reddidit, uelociter Ptholomaeu petit,qui matre,stasucscp uinctos secu retinebat,& patre esus Simone neci dolo in couiuio tras diderat. Dum aggressiis esset castestu, in aliis quide rebus superior erat, iusto aut dolori cedebat. Ptholomaeus em quoties premeret,matre esus fratres cp in miama productos,palam ut possciat cdspici,uerberauit,eos se precipitatura, nisi a primu recederet,minitabatur. Vnde Hircanu quide plus timor ac misericordia u iracundia commouebat. Mater uero esus nihilplagis aut intela nece perterrita, manus prstendens filium precabat ne uel suis fractus iniuriis parceret impio. Siquide ipsa morte sibi a Piliolomaeo prosposita,immortalitate duceret meliore, dummodo illa poenas eoru,quae in domo sua cotra fas admisisset expederet. Iohanes aute nunc obstinacia matris cogitas ac preces eius audiens,ad irruendum impcllebat.Μodo uerbes
143쪽
rari eam, lacerarim cospiciens effoeminabatur,totusq; dolore plenus erat. Ob haec autem diu traeta obsidione,seriatus annus aduenit Quem septimo quoque orbe apud Iudaeos cessare moris erat, exemplo septimorum dies rum: Sc ob hoc Piliolomaeus obsidionis requiem nactus, Datribus Iohanaisis una cum matribus occisis, ad Zenonem confugit: i Cotyla cognominatus est Philadelphiae tyrannum. Antiochus autem ob ea,quae per bina
nem passus fuerat,iratus,in Iudaeam ducit exercitum. l bique adstacias Hierosolymis Hircanum obsidebat. Ille aute patefacto sepulchro David, qui regum ditissimus fuerat, ablatisque inde pecuniae plusquam tribus milibu talentorum, Antiocho persuasit, trecentis ci talentis datis, ab obsidione dis scedere. Atque ut facti inuidiam leuaret, sertur hac pecunia Hircanus insitatuisse primus xenodochia, quibus aduentum susciperet pauperum per minorum. Ruriumque tamcn quando Antiochus contra Medos Milo se, Icepto tempus ei uindictae praebuit, sestim aduersus ciuitates Syriae per rexit,uacuas propugnatoribus esse ratus,quod erat uerum. Medabam quidem & Samagam cum proximis,nce non & Siciniam, et Angarizam ipse capiti in super his Cutheorum genus,adiacentia phano loca incolentium, exemplo eius quod est Hierosolymis aedificato capit. Idumaeae quo. non paucas alias ciuitates, & praetcrea Adoreon 8c Maresan. In Samaria uerouscp progressis,ubi nuc est Sebaste ciuitas ab Herode rege codita,ex omni
eam parte Gclusit, sitiois suos Aristobolu 3c Antigonu obsidioni praeserit. Quibus nilail remitte tibus, adhoc famis penuria,qui erant intra ciuitate uenerunt,ut etia suam came cogerentur attingeret Igitur Antiochu adiutos rem sibi aduocat. Spondium cognominatu. uicum propia esus uoluntas
te paruisset,ab Aristobolo et Antigono superat, dc ille quide ad Scythopolim us* perseque tibus eum,memoratis fiatribus effugit. Hi uero in Samariam reuersi, & multitudine item intra inum compellut,& expugnata ciuitate ipsam diruunt, Sc habitatores eius captos abducut. Prospere autem gestis ita cedetibus alacritate refrigescere no sinebat, sed cum exercitu Scythopolim us* progressi Sc ipsam peruaserunt,et agros intra Carmelu oes in ter se partiti sunt. Secundaru aute rem Iohannis 5c filiae eius inuidia sedistionein gentiliu concitauit. Multiq; aduersus eos collecti sunt,nec quiesce bant donee aperto bello deuicti sunt. Reliquu uero tepus Iohannis cum sortunatissime.iuueret optime rebiis per annos XXXIll. administratis,& V. relictis filiis moritur,uir plane beatissimus,& qui nullam dedisset occasios nem,cur eius causa de sortuna quispiam quereretur. Denique tria marin praecipua solus habebat,quia princeps et potita:prsterea et propheta, mqub deus ita colloquebatur,ut futurorum nihil penitus ignoraret. Quinetisam de duobus maioribus filiis suis, quod rerum domini permansuri non essent, ante uidit Sc praedixit. Quorum uitae qui suerit exitus, narrare non indignum uidetur, quantumque a paterna selicitate diuerterint. Patre nansque mortuo, natu maior Aristobolus translato in regnum principatu,
144쪽
CHRONICORUM TOMVs L LIB. VI FOL LXIX. diadema ini primus imposuit CCCC. LXXV. annis ac tribus mesibu , Postu populus in eam terram aduenit,seruitio quod apud Babylonas susti: nuit,liberatus. Fratrc uero a se secundu Antigonum, nanq; illu diligere uidebatur,) in honore pari producebat. Alios autem iunctos custodiae traodidit matremo itide conligauit,ausam aliquid de potestate cotendere, nanque hanc rem dominam Iohannes reliquerat,eoq; crudelitatis processit modo,ut uictam fame necaret. Horum autem facinorum poenas Antigoni fratris morte persoluit,quem plurimum amabat, quem habebat regni participem. Nam 8c hunc interemit,adductus criminationibus per malevolos regni compositis. Aristobolus uero post necem matris atm Antigoni frao tris dignissimo ac crudelissimo uiscem dolore tortus, detestabiliter morit, cum no plus anno regnasset. Uxor uero eius fratru uinculis dissolutis rege costituit Alexadrum, qui aetate maior erat,& modestia prestare uidebat.
De reaedificatione Carthaginis,Ac de seditione seruorum orea Romae spe libertatis, qualiter etiam Galli Allogobrogeses&Galli AIuemorum aRomanis victi arsque deleti sunt.Τuniat; incendium Aethnae Catinenses afflixit. Cap. UlLO Vibus etiam temporibus iubente senatu,Carthago iterum reaedificatur,anno XXII. postquam fuerat reuersa dedueti s illuc Romanorum citabus cum familiis repleta ac restituta est. Romae etiam seditio orta est, quam Gracchus 8c Flaccus excitas uerant tribuni, serius libertatem, agros publicos diuidere, promittentes. Quo tumultu amplius tria milia necata sitiat in urbe,cum authoribus sedistionum. Quibus diebus Metellus bellando peruagatus, Baleares insulas edomuit. Tunc etiam Domitius proconsul Allobrogas Gallos iuxta oppi dum Vindesium grauissimo bello uictu maxime eum elephantorum nouaserina, ut hostium,hostes conterriti distinissent, XX. M.ibi Allobrogum caesa reseruntur II. M. capta sunt. Eo tempore Aethna mons ultra solitum exarsit,& torrentibus igneis, superfusis, lateq; circumfluentibus Catinam urbem, fines* eius oppressit:ita ut tedia aedium cladis cineribus perusta,& pergrauata corruerent. Cuius leuandae cladis causa, senatus X.annorum uinsalia Catinensibus remisit. Interea Fabius consul Bituito regi Aluemotu Galliae ciuitatis, bellum maximo instruetii comparanti,adeo cum Paruo exercitu occurrit,ut Bituitus paucitatem Romanoru uix ad escam canibus, quos in agmine habebat, sitfficere posse, iactaret. Qui cum sibi ad transferendas copias unum pontem Rhodani fluminis paruum esse instelligeret,alium compactis lintribus,catenis* connexum superstratis consfixis tabulis struxit. serta pugna diu grauiter agitata,victi Galli, n/Dexsi in figam:dum quisque sibi timet, coaceruatis inconsulte agminibus ' Prepropero tra situ pontis uincula ruperut,ac mox cum ipsis lintribus mersi sunt C. LXXX. Μ.armatom, in exercitu Bituiti fuisse traduntur,ex quibus C. L.M. Icssa uel mersa sunt. Victus Martius coses,Gallom gente
sub radice Alpium sitam bello adgressus est. Qui cum se Romanis cophsΜ iij circum
145쪽
circumseptos uiderent. bello impares fore intellioerent occisis coiugibus ac liberis in flammas se proiecerunt. Qui uero ploccupantibus Romanis Peragendae tunc mortis siue copia non habuerant,capci fuerant,ali j serro, alii suspedio,atri abnegato cisi sese consumpserunt.Nullusq; omnino uel paruulus super fuit, qui struitutis conditionem,uits amore tolerarit.His ita se habentibus senatus lugurthae regi Numidiarum bellum indixit.
De Iugurtha Numidarium rege,& de consulibus, qui contra eum pugnauci
Gitur Iugurtha,Micipsae Numidarum regis adoptiuus,hgresque intre
naturales eius filios factus primum haeredes suos,id est Hiemsalem occidit, Atherbalem bello uictum Aphrica expulit. Calpurniu deinde consulem aduersus se missum pecunia corrupit atq; ad turpissimas condistiones pacis adduxit. Praeterea cum Romam ipse uenisset, omnibus pecu nia corruptis aut attentatis , seditiones, dissensionesque premiscuit. Quam cum Uriaeretur infami satis notauit elogio, dicens: O URBE Μ VENALEM, ET MATURE PERITURAM, SI EMPTOREM INVON E Ri T. Qui anno sequenti Aulum Posthumium Posthumii consulis fiatum, quem is X L. milium armatorum exercitui praesecerat, interem ae pene totam Aphrica a Romanis deficientem, o ninxit regno. Deinde Metelli disciplina coercitus duobus* prsi is uictus tria milia perfugarum reddidit, trecentosque obsides dedit. Conditionem pacis non custodiens, iteorum ρssariani consulis qui non illo minori astutia praeditus erat deui ctus, dum de propri js diffideret uiribus, Boccum Maurorum regem ad sua coduxit auxilia. Cuius copiis au His,Marianu scpius afflixit exercitum. Postremo apud Circam urbem antiquam, aduersus Romanos,cum quadrimgen iis militibus multum instructius occurrit. Quos tribus diebus pariter bellando ita contriuit, ut omnibus desperatis Romani telis plurimi occi undique pressi siti ac ingenii seruore Solis, puluereque desecti, nullam de inceps sibi spei arent salutem e dum omnia paterentur intollerabilia. Equistes uero Numidarum atque Maurorum,uelut sine labore pene captos,ata quecircumseptos trucidabant Romanos. Subito sin agium est Romanis elo missiim. Nimbus enim uehemens ruit, ae tempestas ualida orta est. quae Romanos ref igerans conualescere secit, Mauros uero atque Numis das inermes pene reddidit: dum hostilia eorum, quae sine amento erant tu brica, stura uero quae G coriis elephantorum, uelut spongia aquam ebibentia inhabilia fassica sunt, qua fortuna Marius taperior saeius uicit. Bocchus atque Iugurtha fugientes, nonaginta milia suorum amiserunt. Ergo Bocachus cum Romanis pugnare diffidens . pacem petiit: lugurtham dolo captum, conditione pacis catenatum ad Marium misit, quem ante currum suum triumphator abegit, oc in carcere positum strangulari iussit. Praetorea Iugurthini temporibus belli, Cassius consul in Gallia Tigurinos usque Oceanum persecutus,rursusqν ab isdem ins s circuuenius occisus est.
146쪽
De consulibus Romanoν, qui contra Gallos ins si iter dimicares uicti atm interepti. sint. nnaMGallos ob vindicta consulsi Sc sines tuendos Marius consul quartore quinto cieatus,dirigit. Galloν CCCCXL.milia intersectirpi ster mulieres 8c par, uulos,qui sese necauerunt, in A sia vero dc Syria,qui etia tunc regnabant. Cap. X.
Hinc M litus consul Sc Cipio proconsul , aduersum Cimbros M
Teutonas,8c Tigurinos, & Ambronas, Gallorum 8c Germa, norum gentes quae tunc ut imperium Romanum extinguerciat, conspirauerant misJ,prouincias sibi Rhodano fluuio medio diui tinti ubi dum inter se grauissima inuidia 8c contentione decertant, cum magna ignominia,& periculo Romani nominis uicti senti Siquidem in ea Pugna Marcus Aemilius consularis captus atque interfectus est, duofilii consulis caesi: LXXX. milia Romanorum sociorumq; ea tempestate tru cidata XL. milia Catonii at* Lixaru interketa: Athlas scribit ita ex omni pene exercitu,X.tantummodo holes qui miserum nuntiu ad augendas misserias reportarent: superfuisse resinini Hostes binis castris at* XX. praeis da potiu: noua quadam atq; insolita exccratione cinis qus ceperat.pessim dederunt. Vestis discissa dc proiecta est:aurum arxentuq; in flumen proiectu lorics uiroiu conscisis,phalere equorum disperditae, ut ipsi gurgiatibus immers homines laqueis collo inditis, ex arboribus suspcnsi sunt: ita ut nihil priHs uictor:nihil uiictus agnosteret. Maximus tune Roms non solum luctus uerumetiam metus fuit: ne confestim Cimbri Alpes transegrederentur taliam* delerent. Igitur Marius quarto consul,contra Galfios dirigitur: qui cum Tigurinis 8c Allobrogibus duobus praesiis dimiscans non sine magno suorum discrimine uicit. Ex quibus CC. milia arma torum besto intersecta sunt,LXXX.milia capta:uix IlI. milia effugisse re seruntur. Mulieres iram eorum paruulis suis ad saxa conlisis: cunilae sese seno ac suspendio peremerunt. Tutones autem & Cimbri integris copηs, Alpium niues emens, in Italiae plana peruaserunt. Ibique cum poculis, ei bis,ac lauacris emolliretur, Marius quinto consul, 8c Catullus aduersum eos missi sunt. Qui Hannibalis ingenium secuti in nebula deposuerunt pu gnam:& in sole disposuerunt. Sol nanque cum uento onus, exaduersis e micuit:uisus inimicorum puluis oppleuit:& spledor hebetauit. Ita factum
est,ut tanta ac terribilis multitudo, minima Romanorum clade, sua autem ultima internitione caederetur,CXL.eorum tunc in bello caesa, LX. milia capta referuntur. Mulieres autem eorum per multa miserabilia mortis granera sese cum paruulis suis neci dederunt. ita in his duobus piliis CCCC.8c XL. milia perempta sunt:abscp innumera mulierum multitudine: quae se suosq; paruulos Demineo furore, uirtute aute uirili dilaniaverint. Qui bus etiam diebus Publicius Malleolus Romanis incognitum antea iaci nus perpetrauit. Siquidem matre suam interfecit, seruis adnitetssius. Quam ob causam damnatus parricidii, insutusque in culleum, & in mare prole eliis est. Eo quidem tempore in Syria & Asia Antiochus,qui 3c orsus, regnabat, cui successit Antiochus Crinus . qui ab Antiocho Cytino regno
147쪽
pulsus ac rursus Crippus Anthiogus, superato Cytino, regnum recepit. Ita ex successione aduersum se dimicantes,regnabant Syriae 8c Asiae. Quisus diebus Marcus Terentius Varro philosophus, 3c Cicero nastuntur.
Marcus Furius poeta, cognomento Babylus, nascitur Cremonae.
De diuersis praesiis atque seditionibus,seu de parricidijs,quae Alexam der secundus rex δc sacerdos Iudaeorum cum externis nationibus stupropria gente gessit. Cap. XL
PThplomaeus, qui & Alexander, pulse de regno Fiscone Piliolo ,
maeo per matrem Cleopatram, & in Cyprum secedente, regnauit annis X.Iterum Ptholomaeus,qui a matre fuerat riectus, regresisus de stiga,regnum obtinuit,& regnauit annis VIII. quoniam Aleandrum,qui ante eum fuerat,ob intersectionem matris ciues pepulerant. Areaedificatione uero templi anni sunt CCCCXIIIudaeorum uero pontiis catum 8c regnum,ut praemisimus, post mortem Iohannis, Aristobolus susceperat. Quo etiam mortuo,ut supra meminimus,Ianneus qui Sc Alexander eius stater regnum pariter 8c sacerdotium Iudaeorum obtinuit: δέ in ciues suos crudelissime regnauit. Dum enim uinculis, quibus iussu seatris alligatus fuerat,est solutus, quoniam aetate maior erat caeteris fiatribus susis, & modestia praestare uidebatur: rex pariter Iudaeorum Sc pontiis est declaratus. Sed ille potestate adepta,statrem quidem alterum regnum appetentem occidiualterum autem uita contentum, ablatis rebus,substantiis nudatum,secum habuit. Pulium etiam cum Ptholomaeo committit: multos
quidem hostium peremit: sed uictoria in Piliolomaei parte propensior susit. Cum Theodoro autem filio Zenonis saepius dimicauit: 8c superior soctus, de possessionibus illius castella 8c loca munita suo regno adiunxit: suis a Theodoro eius exercitus usep ad X. milia caesus reseratur. Is nan cum Gazam & Rassim at* Antidonem perdomuissetis itiones Iudaeo rum perpessus,quoda die sesto concitatur in eum populus. Nan plerunsque epulae seditiones accendunt: nec uidebatur insidias posse imprimere, nisi peregrinos haberet auxilio. Igitur crebris cum propria gente pulijs grastis, superior factus, non minus L.milibus Iudaeoru per VI .annos intersiscit.Nec tamen uictorijs laetabatur, quoniam regni sis uires consumpserati 'Vnde cum Iudos conabatur reconciliari. Illi aut inconstantiam esus monet que uarietatem in tantum oderant, ut percunctati causam,qnam pacto eos sedare posset:dicerent:Si moreretur. Nam uix etiam mortuo daturos ueniam,qui multa seelerate secisset. Pugnauit etia cum Demetrio, quem Iudaei euocauerant sibi in auxilium . A quo uictus, recessit in montes. Immutata quippe sextuna,sui qui eum prius deseruerant, sericordia mou,relinquentes Demetrium, ad Alexandrum usque ad VI. milia se contulerunt.inio rum uirtute auctus,se bello reparauit. Demetrius huius inclinationis destis tutione stactus,mox inde egressus est, non tamen reliqua multitudo ob abascessum auxiliorum simultates deposuit: Sed cum Alexatio tamdiu bello
148쪽
assiduo decertauit, donec pleris interfectis uictor Alexander caeteros caspios Hierosolymam adduxit. Verum immoderata secit iracundia , ut crus delitas eius ad impietatem usque procederet,D. C C C.enim eorum in meo dia ciuitate cruci affixos, mulieres eorum atm filios in conspecitu ipsorum necauit, atque hoc potans , SI cum suis concubinis recubans prospecitabat. Tantus autem populu terror inuasit, ut etiam diuersae partis studiosi, proorima nocte VII. milia extra totam Iudaeam profugerint. Quorum exilio mors Alexandri finis fuit. Cum eiusmodi fustis tandem aegre otium rem: quaesiuet,ab armis requirint. Ergo qui latius eius actus scire uoluerit, tertiisi decimum losephi librum antiquitatis historiar legere curabit. Belli auterequiem secutum est morbi principium. Qui X X X.8c VII. regni anno moritur.Coniugis sue Alexandrae regni reliquit gubernacula,Iudsos es uel maxime audientes sere non dubitans,quod longe ab eius crudelitate discreapans,& iniquitati resistens aeneuolentiam sibi populi comparasset, neque spes eum iEcllit.
De bellis socialibus,quae Romani perpess,quando tota tralia ab υ eis defecit,& deportentis ditis aris mirabilibus, quae haec mac. ia praecesserunt. Cap. XII.
Vibus exum diebus Romanos multiplices perturbauerunt cas
lamitates, quamuis iam domini multaru uocitaretur gentium,
quas succinctae breuitatis gratia trascurrere statui. Sed si qui casplenius stire uoluerit, quintum librum Orosii legat. Igitur S
tuminus tribunus plebis, excitati tumultus in urbe author extitit, qui cum Mario consule sexto,& Glaucia praetore conspirauit. Primum Metellum Numidicum, uirum acerrimum,innocentem, per scelus iudicum,qui sadem factionis erant, in exilium cum totius urbis dolore miserunt. idem Sasturninus Memnuum,uirum acrem Sc integrum, fieri consulem timens cidi ac deinde contentionem agens in domo sua ab aliis imperator,ab aliis uero rex est appellatus.Quam temeritatem indignantes Romani, auiliore Mario consule Saturninum 5c cius factionis authores interfecerunt. Quo rum bona omnium publicanda decreuerunt. Itaque interfectis tantae coniurationis seditiosis,quies populo fuit. Inde Rutilius uir integerrimus, peri rio iudicum condemnatus est. Qui Smirnam commigrans, literarum stu
dua intentus consenuic Igitur I V L I O C AB S A R E & Mareo
Philippo consulibus, intestinis causis, seciale bellum totam commouit Italiam. Siquidem Liuius Drusus tribunus plebis Latinos omnes spe lis bertatis illectos,cum placitum explere non posset,in arma excitauit. Quisbus malis A N E XIV S domi suae, incerto quidem authore intersectus est. Igitur Picentes, Vestini,Marses, Peligni, Marrucini,Samnites, Lu cani, cum adhuc occultam defectionem meditarentur, Gaium Seruilium praetorem legatum ad se missum, apud Asculum occiderunt. Statimque
clausa ciuitate, omnes ciues R O M AN OS indicta caede, iugularunt.
149쪽
pRE CULPHI EPISCOPI LEXOVIENs Is, Continuo atrocissimam perniciem infamissima praecessere prodigia.Namque omnium generum animalia, quae maniis hominum blande perpetiat. que inter homines uiuere solita erant, relictis stabulis, pastuisque, cum ba/Jatu, hinnitu, mugituque miserabili, ad sylvas montesque sugerunt. G. 1 es quoque, quorum naturae est extra homines esse non posse: lachrym sis ululatibus uagi luporum ritu oberrarunt. Tunc etiam sub ortu selis globus igneus a regione septentrionis, cum maximo coeli stagore emicuit. A. pud Arentinos cum panes perconuiuia stangerentur, cruor mediis panis bus fluxit. Praeterea per septenacontinuos dies, grando lapidum, immixtis etiam testarum tamentis, terram latissime uerberauit. In Samnitibus mastissimo hiatu terrae flamma prorupit: Sc usque in coelum extendi uisa est Complures praeterea in itinere uidere Romani globum coloris aurei, Gesto ad terram deuolui: maioremque factum, ruinis a terra in sublime adorientem serri ac magnitudine sua ipsum solem obtexisse. Igitur Gncius Ponipeius praetor cum Picentibus iussu Senatus bellum gessit,& uictus est Postquam sibi Samnites Papium Mutilium imperatorem praesecerant: Marsi autem Agmennonem archipiratam praeoptauerant, Iulius Caesar Samnitum pugna uictus, is fugit exercitu. Rutilius consul Marium propinquum suum legatum sibi legat, quem asssidue submonentem moram bello utilem Bre,5 paulisper in castris cxerceri militem oportere tyrone: do Io id agere ratus, contempsit seseque in insidias Marsorum, & uniuersunt agmen exercitus sui incautus iniecit. Vbi 8c ipse consul occisus 8c multi nobiles interfectu Sc UII I.milia Romanom militum esse sunt. Arma 8c corpora intersectoiu in conspectu Marii legati Tolenus Fulvius pertulit,at
in testimoniti cladis merit. Marius raptis continuo copiis,uictores insperatus oppressit:& UlII.milia ipse Marsorum interfecit. Cepio autem a Vesstinis 8c Marsis deductus in insidias, cum exercitu trucidatus est. Lucius uero Iulius Cesar,postquam apud Eserniam uinctus aufugerat, contractis undiq; cophs aduersus Samnites 8c Lucanos dimicans: multa hostium milia intersccit. Cumq; ab exercitu imperator appellatus esset, Roma nun tios de uictoria misisset:senatus saga, hoc est,ueste moeroris,quam morio
sociali bello sumpserat, hac spe arridente deposuit: atque antiquit togae de corem recuperauit. Marius deinde VI.milia Marsorum ciecidit, Ud. .lia armis exuit. Sylla cum XX. 8c IIII. cohortibus Eserinam missiis, ubiai tis lima obsidione Romani ciues 8c milites premebantur, maximo bel lo 8c plurima caedehostium urbem sociosque seruauit. Gntius Pompe ius Picentes graui proelio sudit: qua uictoria Senatus laticlauia, Sc caetrara dignitatis insignia recepit: cum togas tantummodo de uictoria Cetos iis, primum respirante, sumpsisset. Portius Cato praetor: Sc rursus Plossius lcgatus, Umbros plurimo sanguineimpenso,& difficillimo labore uisceriit:Gneio Pompeio, L. Portio Catone consulibus. Pompeius diu obsodit Asculum ciuitatem: nec tamen expugnassset, nisiPopulum in campum
150쪽
Prorumpentcm,grauissima opressione uicissct.X. λ VIII. milia Marsora in ea pugna cum Franco imperatore suo caesa sitiat. Eade die Picentcs consgressi,& uieti simi. Quo etiam tepore Sylla Samnites, bello superauit&uicit:quo proelio X. SI UIll. milia Samnitum cssa sunt. Ergo Marrucini, Vestini a Sulpicio legato Pompei persecuti atin uastati sunt. Ab eodcm eotiam Sulpicio imperatores italici horribilli prillio oppressi sunt & occishPompeius Asculum ingressus praesectos,centuriones, cu stosep principes eoru uirgis caecidit, securiq; percussit:seruos predam* ocm sub hasta uendidit: reliquos liberos quidem, sed nudos 5c egentes abire praecepit.
De Civilibus bellis, quae inter Syllam S Marianos gesta sunt, S usq; ad decimum annii protraxis: quibus lectissimorum CL.milia caesa sunt. Cap. XIII.
lGitur nondum finito sociali bello, Romae primum bellum Civile moa
tum est. Eodemque anno Mitridaticum bellum, δέ si minus ins me. non tameia minus graue coeptum est. Itaque Marius septimum conluslatum,& bellum suscipere Mitridaticum affectauit. Dum Syllae conssuli contra Mittidatem in Asiam cum exercitu prosccsturo, in Campania haec res innotuisseuconfestim ira indignationeq; permotus,Romam reuersus est. Siquidem ante urbem Marii legatum, quasi prima uictimam,Ciuilis belli occidit,mox urbem irrupit. Marius uero cum permovere nobilitatem, inflammare plebcm, ordinem equestrem perarinare, aduersus Sy lolam frustra tentassentandem in Capitolium concessit. Sed partibus Syllas nis ibi grauiter contritis, ab co cistugit magna suorum caede: ibique tunc Sulpicius Marii collega occisus est. Marius quoque fugiens, cum perse quentum instantia circumseptus esset: in Minturnensium paludibus sesse abdidit. E quibus infeliciter luto oblitus ignominioseque protractus, turpi autem si istaculo, Minturnas deductus , contrususquc in carcerem: Percussorem ad se missum, io uultu exterruit.Deinde lapsus a uinculis in Aphricam transfugit: solutoque ex Utica silio, ubi is in custodia obserua, hatur, continuo Romam regressus: Cinnae consuli societate scelerum coniunctus est. Igitur ad profligendam uniuersam Rempublicam, exercitum sibi in .quatuor partes diuiserunt. Tres siquidem legiones Mario datae: Parii copiarum G. Carbo praepositus est, partem Sertorius accepit: ille, scilicet Sertorius iam hic Ciuilis belli incentor particeps. Qui etiam hoe finito, aliud post Hispaniae bellum excitauit:quod per multos annos maXiν
mis Romanorum cladibus traxit. Caetera uero exercitus portio Cinnam secuta est. Porro Gntius Pompeius, qui a Senatu cum exercitu accersitus, i ut Reipublicae opitularetur, & diu sese nouarum rerum occupatione susspenderat, contemptus a Mario, uel Cinna, ad Octauium alterum conssulem sese contulit S mox cum Sertorio conflixit. Infelicem pugnam interuentus noctis diremit: DC. ex utraque parte milites trucidati sunt. Igitur
Marius Coloniam Ostiensem ingressus, oia ibi genera libidinis,auaritiae,