Bobbio illustrato dal padre don Benedetto Rossetti ..

31쪽

as quosque, di ignavos prius loquatur. Inquit si ruris cultor, re terrae agricola, qui agrum suum seminibus praeparat jactandis, non sibi sussicere putat terram ipsam forti Vomere proscindisse, ac frequenti aratro duras edomuisse glebas, sed insuper studet agrum ipsum intacundis graminibus' emundare, noxiis evacu3re ruderibus, spinnarum ac stirpium lamites excussos radice convellere. Nequaquam credens terram suam boni

esse germinis futuram, nisi mali graminis vacuam, ad se dictum putans illud propheticum: novate

vobis novalia, N. nolite seminare suPer Spinas. Quanto magis nos oportet agrum cordis nostri noxiis vitiorum passionibus emundare, di non sumere credamus nobis terram corporis nostri

jejuniorum, & vigiliarum labore conficere, nisi

in primis studeamus Vitia corrigere moresque componere , qui spem fructuum non terrae credimus , sed coelo repositam. Studeamus ergo inprimis vitia eradicare, virtutesque insinuare. Eradicemus superbiam, Plantemus humilitatem. Eruamus iram, fundemus patientiam. Excidamus invidiam , insinuemus benevolentiam. Ceterum si CBro Conteratur, N. anima non fructificet. Sic est quasi arari campus non desinat, & nunquam Iamen messis 3ppareat; aut siquis statuam deforis auream, deintus luteam aedificaret. Quid enim prodest si extra civi tatem bellum geratur,& intus excidium patiatur , Vehit siquis extra vineam , & in circuitu ejus foderit, re intus incultam spinis ac tribulis relinquat. Quid ergo prodest exIerioris hominis religio, nisi interioris

32쪽

quoque non adhibeatur emendatio. Fictus esse ,

dc latro potest, fictus & hypocrita est quicum- sue aliud habitu ostendit , aliud moribus. Ne

simus ergo tamquam sepulchra dealbata, delatus, non de foris speciosi, ac ornati apparere studeamus. Vera enim religio non in corporis, sed

in cordis humilitate consistit. In quo enim alio Dominus habitat, nisi in veri humilis corde juxta illud Isaiae: ad quem amem respiciam, aut cum quo requiescam nisi inper humilem, re quietum, re trementem se nes meos i Quicumque ergo se habitaculum χei essici voluerit humilem, requietum se Mere contendat, ut non verborum aviditate corporis flexibilitate, sed humilitatis veritate cognoscatur esse deicola. Cordis enimbor sis non verborum fictis indiget religionibus. V a est ergo nutibus colorata corporis religio, vana similiter corporalis sola adilictio, re cassa

hominis exterioris diligentia, nisi comitetur animi fructuosa temperantia. Quid prodest passiones impugnari a famulo, quae inveniuntur pacem habere cum Domino Ideo ne sorte sine fluctu laboremus, liberari a vitiis operam, Deo auxiliante , demus , ut postea virtutibus ornari possimus. Mundemus itaque nos, . quantum Praeva

lemus ab omni vitiorum labe, a superbia primum, ab invidia, ab iracundia, a blasphemia, ab insequitate , a malitia , a tribtitia, a vanagloria, a cupiditate, a malignitate, ab omni amarit dine, ut humilitate, re lenitate, ac benignitate, mansuetudine, temperantia, misericordia , justitia , laetitia, caritatequa possideamur. Sed quid facimus t haec quasi similia recitamus , quasi

33쪽

similiter innoxia, inculta, ac indiscreta relinquimus : legendo ea delectamur: expellendo dissolvimur. Numquid nos salvabit ea audire, quae intra nos non habere comprobamur ρ Numquid si semper nobis legantur, dc nunquam emen dantur a nobis, crebra nos adjuvabit lectio eorum , quae tardae a nobis expelluntur Numquid solo sermone quis suam domum a quolibet squalore mundabit, aut sola loquela Pulverulentos aggeres immundi ruderis submovebiti aut numquid sine sudore , vel quae ad vitam quotidianam pertinent, quis essicere potest y Patientia ergo,

dc diligentia , & labor, ac studium infaticabile

interioris hominis nobis domum mundantibus necessaria sunt, ut in injuriis patientiam, in religione diligentiam, in operibus laborem, in Profectibus studium demonstremus. Crebro nobis praedicantibus tarde emendamur ,' crebro ODfensi , raro patientes ἱ crebro victi, raro victores ,' crebro seducti , raro intelligentes sumus.

Quid ergo nobis quasi infirmis ac indoctis pugnatoribus , quibus arma Vertuntur in Vulnera , subveniet, dum nec Budire laus est, sed complere Τ Non enim auditu lex sanctificat , sed facto procul dubio. Unusquisque non verbis tantum , dc corporali labore , sed morum maturitate , &hcordis puritate Dominum honoret, nec dicatur de nobis: hic populus labiis me honorat, cor autem eorum longe est a me : & quando Budis pugnam , crede Vulnera, & fugas interesse ,' & dum unusquisque pacem possidere a septem gentibus hostilibus se impugnantibus non

34쪽

. is potest, tamdiu accinius dimicare non ' cessat, donec septem gentium rex, dc rector, Dei dono viriliter dimicando, existat. Nullus enim coronatur , nisi qui legitime certaverit; 3c nemo legitime in primo certamine certat. Primum itaque certandum est, dein standum est, iubello studendum est, ut postea legitime certa dum sit. Utinam dc nos legitime Certaremus, ut Sc coronari mereremur, dc sicuti in eodem apparatu, & sub iisdem armis sumus, ita cum hostibus nostris quotidie dimicaremus, ut non in nosmetipsos, sed in adversarios nostros telato ueremus. Hoc longus bellandi usus eum Dat gratia praestabit per Dominum Nostrum Iesum Christum, cui est honor, & glυria, de virtus in saecula saeculorum. Amen.

tiem III. De dilectione qua Deum prosequi debemus.

Quid in mundo optimum est ρ Auctori ejus

placere : quid est ejus voluntast complacere quod jussit. Hoc est recte vivere, re pie aeternum quaerere. Pietas enim , dc aequiras, pii, re recti voluntas est ,' ad id quomodo pervenitur studio studendum est: ergo in pietate, δέ aequitate ad hoc conservandum. Quid juvat intellectus, qui caetera alia eventilans, nihil cui inhaereat firmum inveniens de his, quae mundus habet, ad unum quod aeternum est ratione convertitur. Mundus enim transibit , di quotidie transit, eirotatur ad

finem. Quid enim habet quod fiat non adsigne

35쪽

3. re quodammodo vanitatis columnis fukItur. Quam

do autem vanitatis finis adfuerit, tune ille cadesidi non subsistet; quod autem non finitur, de mundo non dicitur. Morte ergo, εc occasu omnia transeunt, re non stant. Quid ergo sapiens diligere debet mortuam imaginem, ex parte mu eam, re ex parte sonoram, quam videt, re non intelligit. Si enim intelligeret, forsitan diligeret; ised re in hoc offendit, in quo se non ostendit. Quis enim intelligit vel semetipsum, vel alterum, florem terrae, εc terram de terra factum, qua dignitate Dei Filium, re carticulam facit, terra, re pulvis post modicum futurus, re nisi anima mediante numquam profuturus. Siquis hoc intelligit , cui Deus donavit, qua vita vivere oporret , ut aeternus sit de mortali, sapiens de si Iido, coelestis de terreno ' primum sensum habeat Purum, quo utatur ad bene vivendum , εc non

quod est, sed quod erit, videat; id enim erit,

quod non est, re Per ea , quae videt, eΘ, quae non videt, cogitet, re nitatur esse , quod creatus est, re Dei gratiam suo advocet conamini: impossibile est enim solum per se unumquem

que adipisci quod perdidit in Adam. Quid au

tem prodest sensum accipere, ε non eo bene uti P Bene utitur ille, qui sic vidit, ut numquam aut Poeniteat, aut non poenitueriti Poenitentia enim sera male usum arguit, & hona conscientia vitam laudat. Quid ergo sensus purus

diligere sapit ρ Illud certe quod diligere, re eae

tera omnia fecit, semperque manet, & numquam senescit. Nihil aliud, extrinsecus diligendum est secundum veri rationem, nisi feternum, re aeternae

36쪽

qa voluntas, quae ab aeterno mirabili, inest ili, imuisibili , incomprehensibili omnia implente, re

omnia excedente , praesente, & fugiente inspiratur, & animatur. Nihil hic sapiens diligere debet, quod nihil durat: aeterna enim illuc cum aeterno, re caduca hic cum mortali sunt. Periculosum est ergo habitare inter fallentia, α falsa, & non vera videre, quae debes amare, re videre insuper quae fugiendo provocant, requasi in somnio te cum eis peccare Persuadent,

re re odiosa tibi blanditiis rident, re jure dili

genda , ac si non essent, sed subducuat. Constat ergo sollicitum esse debere eum , qui inter fallentes habitat velut qui non evadet, si non eos fugerit, cauteque se bene egerit. Nos quin- modo fugiemus mundum, quem diligere non debemus, qui in mundo sumus, quique ei mori docemur, re e contrario eum intra nos quadam livida cupidine cludimus, quem sub pedibus quasi nostris conculcare debuimus. Conculcat mundum, qui se ipsum vincit, qui vitiis, antequam natura, mente, quam corpore, moritur. Nemo enim se metipsi parcens mundum odire potest: in se enim solo mundum aut diligit, aut odit, nihil habet, quod amet de mundo, qui corpori& v luptatibus mortuus est. Tali morte moriamur , quia mors illa temporalis cunctos, ista paucos tenet ue paucorum enim sic vivere quasi mortui 3 quotidie, & dum non semper fuit, nec se eresse Potest in mundo, sed in quadam brevi medietate deget, unusquisque sic vive e debet quasi quotidie moriretur, ut aeterna tantum, recoelestia, in quibus, si meruerit, aeternus &

37쪽

eodestis futurus sit, huius mortis duobus eogitet. Quae enim ante mundum fuerant, ipsa erunt, re post mundum, re in perpetuum, &adhuc sunt, sed non apparent, & in tantum celata sunt, ut non liceat ea loqui hominibus; in cor enim, aut in aures hominis non asce dunt , neque intrant, neque humano visu perspici queunt. O quam dolenda conditioi Quae amare debuimus sic a nobis sequestrata, . N. incomperta, ignota sunt, ut quamdiu homines sumus, & in hoc corporis ergastulo constituti, omnino nobis impossibilia sunt videri, audiri, cogitari ea, quae vere bona sunt, & aeterna. Quid ergo faciemus i vel ignota amemus, quaeramus, ne forte in perpetuum ea ignoremus, re perdamus. Sine causa enim nBtus est, qui illa perpetua in perpetuum ignorabit, Zc illa aeterna in aeternum nesciet. Oh te miserum hominem l Quod vides, debes . odire , quod amare te conVenit, ignoras, laqueus tibi tua vita , in retiris velis nolis, in te habes quo compediris , in te non habes quo solveris. Cavebisne te miser in teque ne confides , quia te laquearis , nec a te solveris, .culos habens caecus, ligaris libensque morti duceris. O intolerabilis coecitast o dolo incomparabilis i O infelicissima miseria i Qui faves adversariis, qui libenter se tradit persecutoribus sibi numquam parcentibus, qui se alligantibus, & morti tra- , dentibus , gaudens consentit. Quis umquam laetus

ad morte m. pergit, quis ad jugulandum, vel ad decollandum libens ducituri Vae tibi humana

38쪽

miseriat Utinam tantum jugulareris, vel deco,

lareris, ut non in aeternum cruciareris. Quid te caecius, o misera humanitas, quae sic erras Videns licet; vides usque ad caelum non ultra; citra caelum sapis, ultra coelum non sapis r dura incompungibilisque ignorantia, quis tibi narrabit innarrabilia 8 Infelix humanitas quid tibi subveniet 2 Audi quid sapiens , dixit: cui pauca non sussiciunt, plura non proderunt. Audisti, credo, Dominum in Evangelio dicentem ite maledicti in ignem aeternum , re propter quid scis itur in

ignem miser homo esto misericors , forte a filio perditionis te sic abstrahere poteris. Ne parcas cibo, ne fragili parcas vestimento, ne tibi tua

praeseras plus te ames, quam tua, plus animam quam res tuas , tumet enim tantum es miser , di non tuae res, plus temet amare debes, quam aliena. Quid enim ruum est praeter animam s Noli ergo unicam tuam Perdere pro nihilo ἰ ne par-Cas caducis ne aeterna perdas. Alienus tibi totus mundus est, qui nudus natus, nudus. Sepeliris.

O inremediabilis dementia i Quid alienum caducum tanto amore diligis, ut aeternum proprium in aeternum perdas Cogita itaque mortem, quae finem dat mundi voluntatibus, & vide quo a maena divitum abiit laetitia, luxus, jocus, libido, luxuria, conticuerunt, Zc cadaver nudum vermibus, & putrediae dissolvendum limus susci- Pit, miserrima anima poenis aeternis reddita. Quid hac conditione lacrimabilius, quid hac miseria infelicius, qni usque ad corruptionem , N. inte ritum perpetuum hujus vitae humana sectΘtur φ Vere melior fuit unius horae patientia, quam

Vol. II. C

39쪽

aeterni temporis sera poenitentia. Τime ergo citra coelum mortem, ultra coelum ignem aeternum ;hoc quod vides, illud quod non vides, sed tamen credis ei, qui Vidit ς verax enim est Dominus Noster Iesus Christus, cui honor Sc gloria in saecula saeculorum. Amen.

Item IV.

De proemio aeterno pro Christo patientibus, O inserentibus in hac vita parato. Omnis disciplina juxta Apostolum in praesenti videtur non esse gaudii, sed maeroris; postea vero jucundum fructum placitumque mercedis foenus his, qui per eam exercitati sunt, reddit. Quid enim revera hic sine moerore vel labore discitur in tempore, vel maximae stoliditatis, & fragilitatis nostrae t Si vero temporalia disciplinarum genera praesentis gaudii suavitate in adimunt, qui de hac nostrae scholae disciplina sperandum est, quae etiam disciplina disciplinarum est, quaeque aeterni temporis jucunditatem, & aeterni gaudii amoenitatem praesenti moerore comparat ῖ Quod eni inest disciplinae genus; quod castigationis moerore careati Quantum tristitiae vel moeroris in artificiis fabrilibus inest; quantum laboris , quBntum industriae fabricantibus, vel etiam aedificantibus imminet i Quantis verberibus , quibus doloribus musicarum discentes imbuuntur Quantisve fatigationibus , vel quantis moeroribus medicorum discipuli vexantur φ Qualibus vero inquietudinibus sapientiae amatores, vel quantis paupertatis

40쪽

angustiis philosophi coarctantur, postremo quantis periculis gubernacula adpetuntur, cin quibus

omnibus post licet innumerabilium miseriarum Iabores pacatissimus finis patienter expectatur, cujus consideratione supradictae calamitates licet non sine moerore, licet cum multa amaritudine tolerantur. Etenim si eum moerore disciplina co- mitatur, finis tamen ejus in laetitia agit, dc labor in securitate Versatur, re mirum in modum pro laetitia tristitia, pro suavitate amaritudo, Pro Securitate labor, pro quiete inquietudo patientissime toleratur. Licet enim ignorant si ad cujusque disciplinae finem perveniant, tamen Vel pro incorta spe futuri gaudii praesentem maerorem sustinent , non aspernantur, & durum laborem non segniter adsequuntur. Quis enim eorum certus est, si vel magister illius unquam disciplinae, cujus laborem sustinet, futurus sit; vel si hujus gaudii, pro quo maerorem tolerat, particeps existati Quod si itaque pro temporalibus, re incertis tanta , re talia infatigabiliter tolerantur, quid nos pro aeternis, di veris, ῆertisque sustinere debemus, quorum finis aeternus est i Etenim si incertum est apud temporalium di;ciplinarum adpetitores quanto tempora adepta disciplina frui eis licebit, nulla tamen segnitia eam sequendi dissolvuntur, & sic dupliciter dubii nobis pertinaciores sunt, quasi ad disciplinae finem perveniant, ut dixi, incerti pro vitae scilicet incerto, & sensus stoliditate, nihilominus adepta disciplina denuo dubitant, quam longe

eadem utantur. Quanto enim incerti de perfuncta , tanto certi de amittenda in brevi disciplina