장음표시 사용
71쪽
enim ipsum , quod Berninus hinc inde deeidat hoc, vel illo modo particulas marmoris 1 marmor o marmore rudi in Constantinum euadit. Quomodo autem lignum etia-
dat in ignem ; aut potius quomodo materis prima euadat in ignem , aut lignum , aut quamlibet aliam substantiam non est facile intelligi: Deile autem intelliges, si de operibus naturae ita philosopheris, sicut vides contingere in operibus artis. Quaedam opera artis sunt per decisionem partis a parte, sic ueaeeidit in Seulptoria : Marmor enim euadit quaelibet Statua per hoc, quod Statuarius partieulas ab ipso hoc, vel illo modo deci-dar. Secus accidit in Pictoria: Pictor enim quamlibet imaginem facit, non per decisionem partis a parte , sed per iuxta positionem partis ad partem , coloris videlicet ad eolorem, propterea doctrinam Atomisticam etiarudes facile intelligunt, quia eodem modo
putant operari naturam , quo vident operari artifices , etiam operum rudiorum. Quem admodum enim artis o nihil ponit de notio, nisi dispositioiem partium eomponentium arte factum: ita putant naturam nihil ponere de nouo , praeter dispositionem partium,
Dieunt alij sermas ipsas latitare in materia prima, de virtute agentis natu ratis suis e latebris euocari. Hoc etiam si me taphorice dicatur, nihil dicitur ; si proprio, absurde dicitur . si enim ante actionem agentis sint in rerum natura , idque unum obtinet
agens naturale , ut appareant: vere, & rea-
liter hoc habetur, ut appareat quod latebat, non autem ut sat, quod non crat - & conse
72쪽
De composit. cors nati e quenter non fit unum ex alio; cum tamen unum ex alio fieri omnes admittant.
Dicendum est igitur Atomistas crassam aequi uocationem pati in argumento proposito. Dactum est iam supra quisnam esset senisus huius proloquij: Ex nihilo nihilsit. Philosophus , & veteres loquitur de ipsis sub.
stiriatijs, seu corporibus, quae oriuntur,& C cidunt: & in hoc conueniunt, nullum corpus fieri de nouo , quod non ex aliquo sibi praeexistente conset :ly Ex aliquo, intelligunt Atomist ex aliquo corpore; Peripatetici , non ex aliquo corpore , sed ex aliqua re communi corpori, quod sit, & corpor ex quo sit. Vtrique autem recte saluant hoc principium: Ex nihilo nihil bit. Hoc autem,
quod utrique corpori commune est vocant materiam primam , quae cum prima solana, pristinum et eum Apua , nouum corpus con
sii tuit. Quod si formam solam conlideremus, lam q. dicamus fieri, eertum est illam anteae non sitisse , adeoq. heri ex nihilo sui : sieue etiam dispositio illa localis,quam unice pomnunt Atomista: pro forma , quam dicimuli substantiali, antea non erat, & sit ex nihilo sui. Quemadmodum autem inepte urgentur Atomistae hoc argumento, 'uod videt ieer
ipsa localis dispositio, & alia huiusmodi fiant ex nihilo , adeoq. non saluatur apud ipsos hoc principium : Ex nihilo nihil M.
ita ineptissimo urgemur ab ipsis contra idem Prioc priura, ex eo quod ipsemet forma , o dicimus, substantialis en nihilo fiat. Solum
igitur in hoc disserimus, quod ipsi purunx
turam nilui operari posse, nisi per motum et v loca
73쪽
38 Di put. a. u. st. I. localem , nos aliquid aliud poste dicamus. In hoc autem euidens est ipsos ninias crasse
philosophari. Quid fit autem fieri ex nihilo sui, qModeoncedimus formae, & concedunt suae dispo sitioni loeali Atomista: sacile explicatur. Hi hil enim aliud est , quam formam, quae antea non erat, modo esse; quid autem sit non esse ex nihilo subiecti, sed esse ex subiecto, seu fieri ex subiecto , non adeo facile explicatur. Explicatio autem pertinet ad tractatum de Causis, ubi ostendetur causalitas materiae primae in formas, quae propterea dicuntur materiales. Intcrea , educi formam de potentia subiecti non est fieri in subiecto: nam etiam Anima rationalis fit in corpore, nee tamen de potentia eorporis educitur,
cum creetur : nec est formas ante latentes,
tandem apparere , cum hoc non sit fieri, sed monstrari: fieri igitur, seu educi ex subiecto dicit verum , & realem concursum materiae primae in formam , quem suo loco dicemus. Ad argumentum in forma , patet ex dictis. Nam vel fieri dicitur de substantia, seu de corpore & tunc manifestum est non fieri ex nihilo, eum intrinsece constet ex aliquo substantiali , quod in osset eorpori , ex quo fit. Vel fieri intelligitur de forma, & tue illa qui de fit ex nihilo sui, no autu ex nihilo subiecti: sieut & dispositio,& motus, per quς dispositio Atomotu habetur. Concurrit autes ubi ςctum non per modii diuersimode dispositi in partibus su is secundum locum , sed
alio genere concursus, per quem ponitur interum natura plus aliquid de nouo , quam ιocalis dispositio partium. Peripatetici eui in pro
74쪽
De composit. cors. nat si proe rto habent naturam plus aliquid posse , quam localiter mouere corpora ; cum
nihil aiaplius illi concedant Atomittie.
Satist obiectionibus contra formam substantialem. ΑRguunt omissae posse corpuscula per
diuersam disposicionem facere diuersa corpora eT eo , quod ex litteris alphabetieis diuersimode collocatis habeantur diuersissimaropera , puta opera Platonis disserunt ab operibus Aristotelis; & sic de alijs , cum tamen viginti quatuor characteres omnibus suffieiant. Idem videre est in opere musaeo, constante ex lapillis hoc, di illo modo di. spositis. In opere artis pictoriae, in qua viui attefactum ab alio non differt , nisi secundum diuersam collocationem eorundem colorum. Praeterea neq; hoc requiritur, ut eadem omnino corpuscula nec plura , nec pauciora sint in uno corpore, quae in alio: dumis
modo nulla de nouo fiant: nihilque natura noui essiciat, nisi congregare dum gignit, disgregare dum destruit corpuscula , initiomuundi abundanter creata a Deo. Sic igitur arguunt. Ex litteris alphabeticis: siue ijsdem varie collocatis, siue partim ijsdem , partim diuersis, siunt diuersae voces, & diuerta epigrammata , dic. ergo eae ijsdem atomis varie collocatis, vel pariun ijsdem, & partim diuersis fient diuersa eorpora naturalia.
di corpus . sit diuersitas secundum substanti-c vi tiam
75쪽
tiam; intcr carmen, & carmen, est diuersitas secundum accidetis. Quod autem adest Iliadesse substantiale, quod tribuimus formae, Non suffieiat dispositio localis, siue earundem,si - ue diuersarum atomorum ς ostensium cst Hr-pra ex eo, quod in quolibet toto, quod est aratura, reperiatur principium quoddam e seruatiuum, & recuperatiuum earum qualitatum , quae ipsi debentur. Si in carmino
Virgiliano vel Homerio G. Anum characterem loco dimoueris; utiquam se in suum locum restituet, secus si alteraueris corpus naturale. Et haec disparitas est physice eui-dcns; facitque physice euidens, corpus naturale suos motus habere ab intrinseco , arte factis autem omnia ab extrinseco adesse. Hinc apparet necessitas ponendi ultra dispo- isitionem atomorum aliquid aliud , quod sit principium praedictorum motuum : unde ifi dieeret Atomista etiam inter hanc, di illa voeem dari diuerfitatem substantialem, eo quod sit aeque notabilis, ac diuersitas , quae est inter ignem, & paleam, permitte illi, ut
diuersitatem suam vocet ut voluerit: tene
autem quod negare nequit, nisi despiat, dari in corpore naturali principium aliquod per quod ab intrinseco hoc, δε il lud praestet ocprincipium non dari an ullo arte facto. Ηoe principium vocatur forma si inantialis, quod quia in diuersis ditiet sum est, ideo corpus a corpore substantiat iter differt. Immo, ut obseruat Philosophiis motus, qui arte factis inest ab intrinseco, inest illis non lecundum formam, sed secundum male riam puta si Statua marmorea sibi relinqv Iur,nou mouebitur secundum formam,qua habet
76쪽
De compos.corp. na Ar. 6 ih abct ab arte nio tu videlicet progressivo
qui est proprius pedatorum : sed deorsum
ruet, qui motus eii secti udum naturam marmoris. Matcria autem artis est substantia completa adcoque constans ex materia , dc
sorina substantiali: unde motus, qui arte factis in est ab intrinseco , inest illas a forma naturae, noua forma artis. Et proptes aqua- doque artefacta corrumpuntur, quia eo tendunt secundum sormam naturae, quo serrinequeunt sine praeiudicio sormae artis. Obijeies secundo unumquodque componitur ex his, in quae resoluitur ; sed omne corpus sensibile resoluitur in corpuscula; ergo omne corpus sensibile componεtur exeorpusculis. Maior est indubitata. Domus xesoluitur in carmenta, lapides, & ligna : coponitur ex caementis, lapidibus ,&lignas
Vox polysyllaba resoluitur in syllabassyllabae in litteras : vox ex syllabis,syllabae ex Iitteris constant, Homo resoluitur in cor pus,& Ari: mam: ex corpore & Anima homo, eonflatur, Est igitur uniuersaliter verum ex
eo coponi quodlibet, in quod resolliatur, seu in id, uod ipsius disio lutioni superstes est.
Minor autem probatur,quia corpus sensibile vel est simplex, ut sunt elementa : Igni aer, &c. vel est mixtum, vi su it metalla, la-'pides, ligna, plantae, animalia. Si est simplcx, Iesoluitur In multas particulas eiusdem rationis. Ita quaelibet, vel minima, moles: aquae in niuitas guttulas ; quaelibet mologignis in multas scintillas. Si vero sit mixtum in quatuor elementa resoluitur e nam
ex qualibet planta , di ex quolibet mixto et trahuntiu terra & aqua die.
77쪽
Resp. primo, quod qui totum daret Aduersariis, nihil daret. Hoc autem argumentunon magis probat non dari formam substantialem in toto, quam non dari formam artis dialem in domo. Verum est constare unu-
quodque cx ijs, in quae resoluitur; falsum est ex ijs dumtaxat. Domus ipsa constat ex cet- mentis, lapidibus,& lignis, quae ipsius distolutioni supersu ut ' sed tu super sorma artificiali, quae non superest dissolutioni domus. Constent igitur planta, Sc pecus, & aduersarius ipse,si velit,corpusculis, quae remanent
post eius interitum ; dem modo in super in
suo esse includat formam non artis, sed natu-Iae,quae in pecude quidem interit, in aduersario non interit.
Resp. secundo interrogando quid intel- rigat Aduersarius per eorpuscula. Si enim nihil aliud tutelligat, quam tenuissimas quasdam particulas huius,vel illius rationis
manifestum est unum quodcunq. corpus in corpuscula abire. At controuersa non est circa Koc punctum inter Atomissas& Peripateticos ι illi enim negant poni in rerum natura quid quam de nouo , praetet disposi-rionem localem atomorum praeexistem inmihi assi mant aliquid poni, pro certo habeΠ res naturam aliquid plus facere , quam momuere,& disponere localiter corpora. Praeterea circa haec ipsa corpuscula , seu minutissimas particulas eorporum disse, ciunt a Peripateticis Aloin istae; dum aiunt ea
esse ingenerabilia, Sc incorruptibilia r euius positionis salsitatem demonstrat Philosopbus zx trani mutatione , qua in se inuicem
-qua ia Rerema aer in aquam . di quodlibet
78쪽
in quodlibet transmutantur , unde.haec ipsa corpuscula constant ex materia,& sorma: ut ostendetur in libris elementorum. Ad arsn- mentum in forma distingue r unum quodque componitur ex his &c. solum: nego, cx his,Zc aliquo alio: omitto. Veritas huius distinctionis est ab oculos in omnibus arte factis. Obijc. tertio. In quolibet corpore natu tali debent admitti multi spiritus , quibus abeuntibus destruitur corpus naturale ἰ ergo Corpus naturale eomponitur ex illis sine ulla alia forma substantiali. Conseq. probatur, quia posito quod huiusmodi spiritus dentur in corpore naturali, & ex desectu ipsorum corpus corrum p atur ; sine sundamento ponitur sorma substantialis distilicta ab ipsis,
vela coordinatione, seu dispositione loeali ipsorum. Antec. patet experientia. Si vinum sine operculo diu reliqueris,e vino fiet aeetu non alia de causa nisi quia ex vino effluent multi spiritus,quos etiam oculis usurpamus
Eum es fluunt. Idem die de multis alijs liquoribus, de pulveribus , unguentis, & alijslHHusmodi, quae propterea ma ima cura assis eruari debent. Constat hoc etiam in animalibus' inter eaetera in homine: nam stonaachus, ut docet Aristoteles , ideo est debilior aestate quam hieme,& haeme calidior quam aestate; quia hieme ob frigus aeris circumfusum pori coarctantur , , continent intra stomachum spiritus igneos, aestate Vero a circumfuso calore aeris pori dilatantur, & per apertos poros praedicti spiritus sicile effluui. Vnde oritur debilitas stomachi, quae aliqua do tanta est, ut animal intereat
79쪽
εη r. Erudest. 3. Resp. non esse dubium dari praedictos
spiritus, & exiIs pendere vitam animalis: debet tamen , praeter illos, admitti forma substantialis,quae indiget huiusmodi spiritibus, quibus utitur ad operationes vitae , tam vegetantis in vegetabilibus,quam senti cutis in sensitivis. Immo isti spirienim elaboravi de novo,& ab aliquo principio intrinseco spiritus huiusmodi , quibus animalis infirmitati subueniatur. Quemadmodum autem requiruntur ad conseruati
nem animalis , ita proportionaliter ad eon seruationem aliorum, in quibus ait Aduersarius eos reperiri. In animalibus spiritus huiusmodi non sunt pars animalis: proba- .ile est in vino, alijsue liquoribus, aut Vnguen ris habere rationem partis a Vnguentat enim,& alia huiusmodi sunt mixta amperfecta,non habentia unam sormam,secus an iamalia. Voeant ut mixta imperfecta aggregata ex multis corporibus tritas, & contritis anter se, sicut accidit in Thiriaca di alijsti
Ad ii quod dieitur 1 stantibus huiusmodi spiritibus stat animal 1 discientabus Ani mal deficit; responde cum distinct. his sa tibus star,his defetentibus duficit sormali
rer per huiusmodi desectum,nega discit co, sequenter coneede. Deficiunto quoliber ad vitam necessario, deficit vita si hoc ne, etesiarium est eonstitutiuuin viventis, per de sectum ipfius sor aliter descit vivens; si n&esteonstitutivum, sed aliquid, quo indiget vivens ipso deficiente, consequenter descit.
Obij. q. ximo . ordo, qui est inteae parto
80쪽
De composit. cor'. nat. Guniuers, recte saluatur sine forma totali uniuersi; ergo pariter in quolibet toto puta ialeone, in cane &e. saluari potest ordo totius, sine forma totius. Antec. probatur, quia Ox-do uniuersi non inest illi a principio intrinseco, ordinante singula in bonum totius, sed ab extrinseco, utile licet a Deo, qui omnia facit in pondere,numero,& mensura. Resp. cone. ant. & probatione eiusdem neg. cons. Disparitas est, quia uniuersum est aggregatum per accidens,siue Umim per acincidens: Leo vero; & quidlibet aliud huiusmodi est unum per se. In uno autem pet se recte ponitur principium intrinsecum, ordinatiuum partium in bonum totius: secus in uno per accidens,constante ex innumerabilibus unis, seu entibus per se. Fuere qui dicerent mundum esse vallum quoddam,& immensum animal. Fuere qui dicerent homine ab Anima regi, sicut nauis regitur a Nauta, equus a sessore. Suo loco ostendemus mundum regi a Deo, ut regi rur nauis a naura;hominem vero, ab Anima,non tamquam a sorma assistente, sed tamquam ab informante corpus, esse hominem; etiam 'patebit in loco o
Clauditur prima disputatio. AD conet usionem coepti operis in hae
disputatione aduerte sententiam peripateticam duas aduersum se opiniones habere extreme oppostas. Altera ex pret dictis