Triennium philosophicum quod P. Andreas Semery Remus e Societate Iesu. In Collegio Romano philosophiae iterum professor dictabat Io Baptista Passerus eiusdem discipulus ... Carolo card. Barberino D.D.D. Annus primus tertius

731쪽

De Coelo. 6ssetnotum sublunarium: & principium hoc nihil valet, quia petit priticipium. Est enim potitio: quod quomadmodum ex sublunari- bus alia sursum alia deorsum sciuntur, ita

cor Icilia mouciatur in orbem, omnia autem

ab intrinseco . Vel principium hoc est etrea sublunaria dumtaxat, && a sublunaribus arguit ut ad Caelestia:& tunc dupliciter peceatur; Primo dum est unxitur in sublunaribus nihil moueri ab intrinseco inter inani anata nisi vel sursum , vel deorsum. Multi

eum alios motus naturales recognoscunt, qualis es. V. D motus traicetionis, qui st

eluti per diametrum quadrati: & huiusmo-ci motum aiunt vadere se in cometis etiam sublunaribus. Sccitudo peceant in eo quod amotibus quibusdam arguunt ad omnem, decepti co argumento , quo per inductionem probatur a bestiis, nos etiam ese bestias. mge enim equum philosophari circa teren ipsius ratiocinium, Et Miuus cst bestia , &l Rana est bi ilia , di Elephas εἰ e. ει ego sum

bellia : cigo etiam homo est bestia. Lece argumentum ab inductione : nec ullo arsumeto ab inductione , magis concluditur. - NOsa u tem non ab Inductione sed ab idelitate rationis per motum lapidis deorsiim, ignis vero sursum 'concludimus cslesia corpora moueri in orbem aeque ab intrinseco ae illa alia: quae sursum feruntur & deorsum.

Confirmatur hoc nostrum ratiocinium per doctrinam Doctoris Angelici, qui gravia & leuia moueri dicit ab auctore naturae ad sua centra sicut sagitia mouetur a Sagi Maio ad suum scopii m. Mouetur autem sa

732쪽

νσο DUI vh, q. oitta per impetum impressiim ar Sagittareo hane dirigente ad scopum, igitur & graue

deorsum,& leue sursum mouettir ab auctore naturae per impetit ira viri q. inditum, a dirigente alterum sursum, alterum vero deo sum : sicut autem auctor naturae viri impetu quo deorsum , alteri vero impetum quo sursum moueatur, indidit: cur non etiam corporibus cadestibus impetu indiderit quo moueantur in orbem. Ea quae contra huiusmodi motum ob ijei pos t. audiemus sequenti articulo. Iam enim expedienda est altera positio: qua sta tuimus Caelum non esse animatum. Omnis auima est vel vegetatiua , vel sen- stiva vel intellectiva. Nulla ex his animat Caelum, ergo Casum non est animatum. Maior continet diuisionem animae adqquatam Si enim Aduersarius velit aliquod aliud fornis genus esse animam controuersia erit de nomine:& eodem iure asseres lapidem este animatum, quo hic asserit animatu esse Solem aut quodlibet aliud ex caelestibus Minor probatur quia in Caelo nullum est indicium neque vegetatiuae , neque . sensiti uet , neq.: intellecturae r stult

est aurei a thi animam ponere ubi nullum est animae indicium. Unde argumentum primo loco propositum pro anima caelesti daborat

in supposito: non enini ibi ponenda est ani, ubi non pi. ma

probatur efficaciter eam no esse; sed potius ibi neganda est anima, ubi non probatur emaciter adesse. Quod si ea omnia esse probarentur . quae non probantur , essicaciter non esse, quid

733쪽

de D. o I hora Tuream non saltare, di alia huiusmodi infinita. An propterea est certa positio: Turca saltat; & aliae huiusmodi infinitae. Porro non esse indicium in Cado ullius

animae apparet: quia nullum est argumenta vegetataonis , sensationis intellectionis. Quis enim dicat Caelum nutriri, augmenta-xi, sentires Cum potius ex ipsius constructione appareat constare partibus omnino homogeneis sne ullo prorsus indicio orga. nizationis requisitae ad functiones vitales. Ipsa autem uniformitas motus quo corpora caelestia mouentur perpetuo non est in ditiuquod moueantur ab anima intelligente, quae ipsa animet; nam anima intelligens non uniformiter mouet, eum sit libera. Motus aute Caeli est ita Caelo neeessarius ut nullum stinditium ipsum se moueri , quia vult: unde ordo ille invariabilis quo mouentur Caeli adeo non probat Caelos esse sapientes,ut probet necessario moueri vel a forma determinata ad Vnum, quo pacto mouentur mobilia inanimata, vel ab aliquo mouente extrinseco, sicut mouetur rota figuli. Ex his patet ad ea qui initio proponua tur. Ad primum retorquetur. Non probat fullo argumento non solum e ca, sed neque probabili Clios esse animatos, ergo stulte aseritur esse animatos.

- Ad aliud de perfectione dictum est alibi negando corpora caelestia perfectiora esse sinpliciter&ex toto genere quam sublum

Ad illud de eausis V niuersalibus die, ita

esse eausas uniuersales ut non sint causae adl-quatae istorum sublunarium. Non autem est

734쪽

de ratione causi partialis continere totam perfectionem,nec uni uoce nec aequivoce, luet est in e sectu. Ad confirmationem. Verum est Doctorem Angelicum ponere pro causa principali genitorum ex putri eorpora caelc-ssia: sed vel nomine ea usae principalis intelligit causam applicatiuam agentis ad passu: vel in cati se principali non exigit tantum persectionis quantum est in effectu. Causa prinei palis si idem est apud ipsum ae causa applicans activa passivis ; potest Caelum diei causa principalis eorum, quae gignutur ex putri , utpote applicans per motum semina eorum que giguntur:puta murium , serpentium, ranariam;materiae aptae per huiusmodi semina animari in vermes, ranas & mures. Quae omnia alibi ex professo tractabuntur. Quod autem si ponat CaeIum pro causa principali huiusmodi effectitum no exigat in causa principali tantum perfectionis quantum est in effectu mani fellum est: quia est apud D. Thomam vel uti primum prinei elu: quodlibet vivens perfectius esse , quolibet non vivente. Ad alia quae naturali ratione nituntur pa.

t t ex dictis. Ad illud de seriptura die '

commendari non intellectum quo eadi in telligant . sed intellectum & sapientiam eius qui Caelos condidit Dieitur enim Deus Deisse Caelos & omnia in intellectu , quia sapienter iecit omnia.

735쪽

Audiuntur rationes contra morum ab in-ΑRtieulo superiori id unum suit nobilpro post tum ut ostenderemus Caucis P non esse animatos. Eosdem autem moueri ab intrinseco pra babile esse ibidem statuis

l P mus. Contra tamen.

Obile tur primo Caeli mouentur ab in- telligent ijs, ergo Caeli non mouentur ab intrinseco. Probatur antecedens tum auctoritate scripturae, tum ratione. Scriptura Dei maiestatem describens dicit: coram quo euruantur qui portant orbem : dantur igia ur aliqui qui portant orbem , igitur orbes mouentur ab extrinseco, serunturQ. circu.iariter ab intelligentia assistente. Probatur hoe idem ex conlin se Patrum , qui unani m iter motum corporum caelestium tribuunt intelligentiae assilienti: quam aiunt ita mo- uere Caelum sieut equus molietur a se flare, currus ab auriga, &c. Probatur denique ra- rinne : quia motus corporum cadestium sun im timuissimi ut patet Syste 'ate a . nobis tradito , in quo non omnes planetae sunt co- centrici. Nam centum Liane & Solis, Iouis& Saturni est eentrum mundi circa quod voluntur. Ipse autem Sol est centrum Mercuris Veneris & Martis. Adde quod planetali ipsi dissimili velocitate seruntur. Motus a tem implieati & non vn i formes longe congruentius tribuntur motori extrinseco & intelligenti,quam qualitati innatet. Immo ne

736쪽

Qq vo . . Hi, η. queunt eongruenter tribua alteri quam inistelligenti, se ut v. g. motus statuar ij aut euiuslibet alterius artificis non tribuitur instrumento quod mouet , sed ipsi Artiferi De hoe motu no vniformi planetarum multa habes apud Ricciolium. Dicendum est probabilissimum esse quod Caeli moueantur ab extrinseco hoe est ab Intelligetitia assistente. Hanc intelligentiam aliqui ex veteribus Cqli anima appellariit. Ita alicubi loquitur Philosophus. Plato autem & Platonici fere ubicunq. de Cel otum

notu loquntur. Non eodem tamen sensu

loquitur Philosophus & Plato ; Plato enim se animari putat Celum ab intelligentia:

scut corpus humanum animatur ab anima rationali: utrumq. tamquam a forma assissente. In sensu autem Philosophi corpus humanum animatur ab anima rationali, tamquam a sorma informante; Cilum autem non habet intelligentiam pro anima nisi metaphorice: sicut nauis dicitur habere pro anima Gubernatorem : caercitus Imperato

rem .

Hse senitntia de motu C lorum ab intelemia est eo minuta is R. at ter i, quam suprM dirimus esse probabilem, priserenda praeca eue ob auctoritatem Sapientuin , & ob disia formitatem illam motuum, quam in planetis obseruatit rerum Cetlestium peritiores. Qui tamen oppositam tueri volet, habet in articulo praecedenti unde satis saciat argumentis hic propositis.

Ad illud de scriptura Deile est dicere noesse ibi sermonem de ijs qui rotant, sed qui

potiant orbem, adcoque eodem argumento

737쪽

De Corio. probari polle praeter rotatores suos, habere etiam orbem uniuersum suos portatores, quod est ineptum. Per eos qui portant orbem poteris eos intelligere, qui in orbe sunt primi potentatus,adeoq. inter omnes creaturas primatum tenent: qui tamen coram Deo nihil sunt, & ideo curuantur hoc est agnoscunt se prae Deo minus esse quam exigua arena prae toto orbe terrarum,& vel git tuta prae toto oceano, Ad auctoritatem Patrum & Sapi en tum die esse etiam sapientes qui oppositum censuerunt. Ad difformitatem motus die hoc ipsum non ita constare ut inter se non certent A

stonomi & adhuc sub iudice lis sit.

De aternitate mundi. ARTICVLVS I,

Mundus potuit esse ab aeterno. Vndum esse ab in no di duraturum aeternum existimauit Pnilosophus, Nerrauit Deus enim in principio creau. t Caelum & terram. Controuersia igitur intoreor qui credunt Scripturae, non est de facto sed de possibili. In hac controuersia licet unicuiq. per religionem sentire quid velit: nec enim minus CathoIiei sunt qui putavi potuita mundum essu ab terno , quam. qMisecur , ci inter praecipua Catholicae rele,

738쪽

res Di p. um . v. nis Columina fuere & sunt quibus pro I dubitato est potuisse mundum esse ab

aeterno .

Augustinus ubi eontra eos disputat qui Mundum putant suisse ab sterno , non neg timmo supponit potuisse. Ea liba argumen-rpm quod in fauorem, aeternitatis sibi proponit nomine Philosophi gentilis. Vel

Deus potuit ereare Mundum & non ereavit eum posset: vel non potuit : utrumq. Deo repugnat, ergo , &c. Minor probatiar : quias voluit, sed non potuit: Deus est impotens est etiam impotentiae non posse quod velis :sipothit,sed noluit; fuit inuidus: est enim inuidiae non facere alteri bonum quod potest, sine praeiudicio tua: Helieitatis. En responsonem Augustini. Deus noluit etiam cum.

posset: nec suit impotens per hoc quod non posser,nec inuidus per hoc quod etiam potens nollet, sed creando in tempore ostendere voluit, quam liberaliter daret id quodldat,& quam non indigeat ijs: quae creauit qui per totam iternitatem aeque Deus & c61equenter etque selix suit sine illis ae sui staset cum illis. In hae responsione vides non, supponi ab Augustino impossibile mundunt fuisse ab qterno , quandoquidem libertatidiit inae tribuit quod non fuerit. His positis

explicanda est , & stabilienda positio quam

habes, pro titulo. Haec propositio. Mundus potuit ese ab aeterno potest facere duplicem sensum. Pri--us sensus est potuisse mundum esse ante quodlibet instans assignabile ': seu nullum esse instans cogitabile, ante quod mundus, non potuerit eue.. Secundus sensus est mundum.

739쪽

De ternitate mundi.l 'oratum posse verificare nunc: Fuit ab aeterno. per hoc quo reipsa aeternum durauerit. In primo sensu ly Ab .eterno sumitur syncategorematice, in secundo sumitur eat ego rematice. in primo sensu intelligenda est eon- elusio posita. De secundo videbitur postea. Probatur autem concluso posita, quia in quolibet instanti Deus creauit mundum, ita creauit illum , ut potuerit creare ante

adeoq. quodlibet inflans , quod reipsa fuit

primum potuit esse non primum . Hoc est potuisse esse ab. aeterno syncategorematice; ergo mundus potuit esse ab aeterno syncategorematice. Hoe eodem modo dicitur et ter num duraturus , seu posse in aeternu durares. quia vet. in nullo instanti destruetur,in quo no possit coseruari,adeo'. quandoum q. de- fruetur; ita destruetur,ut veru sit:posset durare ulterius. Sicut .n. volentis suit creatu potius quando creauit, qii, mille annis antea, ita volentis destruere , quando destruit potius quain mille annis polle . Eli igitur veru mundum potuisse esse ab aeterno; sicut verum est posse in aeternum durare. Quia quemadmodum per hoc dicitur posse in aeternum durare , ouod possit diira quodlibet instans assignabile : ita di - cetur potuisse esse ab aeterno, per hoc quo ipotuerit esse ante quodlibet instans assignabile. Non tamen est verum mundum Pa s uisse ab aeterno , sicut verum est creaturamisturam in aeternum. Quia non . quemadmo

dum anima erit post quodlibet instans assignabile, ita mundus sest ante quodlibet inuans assignabile. Dister Non est assignabile ullum iust/ns,

740쪽

dio a Disput. ιθ. vli. . in quo non fuerit mundus, ergo mundus fuit in quolibet instanti assignabili. Antecedens probatur: quia i mylicat ante mundu, seu ante omnem creaturam fui sie aliquam creaturam: sed quodlibet instans est aliqu creatura; ergo impi icat ante omnem creaturam mille aliquod in statis. Resp. distinguendo antecedens et non suit ullum instans realiter , & reale: concedo, possibiliter , aut imaginarium : nego. Ante mundum non fuit ullum tempus I quia ante

omnem creaturam non fuit ulla creatura.

Vnde quaerenti quid Deus faceret antequam quidquam faceret, fidenter respondit Augustinus : nihil faciebat: & Vtinam sic omnias ei rem , sicut scio , quod Deus antequam quidquam faceret, nihil faciebat. Si autem nihil saei bat, nec faciebat tempus, & consequenter antequam quidquam saceret non

erat tempus.

Instabiς: Deus est ante mundum, ergo ante nauudum fuit tempus. Probatur consequeritia; quia si Deus est ante mundum, pr cedit tempore mundurni non enim est aiare, pura anterioritate canis. Nam quod est ais . te aliud pura anterioritate cauta habet illualiud sibi eo aruum, ut patet , & in Solema bente euaeuam lucem , & in pede coaevum

babente vestigium. Resp. concesso antecedenti: negando consequentiam. Deus mundum praecedit non

solum natura, sed aeternitate; quia ita sem-yer est, ut sit impossibile ipsum ante suile. tempore , & tempus Mundus autein est ici ipsum est, ita ut potverit este aut e. Absorbet agit it Dras C: Gnitate sua tempus non sa luin