장음표시 사용
21쪽
que quum specialem rectius Introductionibus spo cialibus relinquere videamur, hiblica generalis tantum hic nobis delineabitur. . . V
Muttia inter Hermeneuticam et criticam ratio.
Quum sensus loquentis certis verbis nonnunquam ita sit adstrictus, ut iis mutatis longe alius Prodeat, vel saltem mutatione aliqua admissa verus sensus nonnunquam dissicilius inveniatur ;do veritate lectionis autem critica judicare doceat, patet Hermeneuticam critica carere non posse ad sinem suum certo vel felicius saltem obtinendum. ' Sed quum vicissim testes pro certa quadam lectio in ne non semper-ita consentiant, ut ex illorum authoritate de ea decidi queat, sed argumenta interna, quae HermeneVtica Suppeditat, in subsidium vocanda sint , haec quoque gravissimam disciplinae cxiticae opem sert. d
Termini dise*lini hermen tici. Quum finis Hermeneuticae sit docere, quis sit sensus verborum loquentis, seu aliis verbis ressicere, ut loquens intelligatur i. e. auditores vel' Ηine nori in eonveniens fuerit, introduetionem bibliosΔm guneralem, quae theoriam critieam complectitur, Moringaeu uom Praemittere.
22쪽
leviores idonei reddantur iisdem cogitatibus eum
verbis suis copulavit; id vero effici possit, imo
ero effectum esse debeat, antequam de veritate dictorum constet aut ejus rei. investigatio fieri queat, ad eam objectivum Veritatis dictorum examen pertinere nequit '), eoque magis ab ea ab-
esse debet , ad pronissima, praecipue in sacris
scriptoribus , sit solicitatio, id ceu sensum statuendi , quod veritati objectivae consentit; quam tamen utrum loquens Viderit, non a priori, . ut dicunt, potest supponi. '')Neque, si is est finis disciplinae Hermenhv-licae, quem esse diximus, ad interpretis provinciam referri poterit, homileticos textuum usus assignare, quum illi plerumque veri sensus angustiis non contineantur , Sed ultra eum Progrediantur ; et praeterea facile contingat, ut tyrones non modo iis potissimum acquiescant, de ipsa
Qraeelare Melanehtonius apud Ernestium ait. - NOM potest seriptura intelligi theologiee, nisi antea ,, intellecta fuerit grammatiee. Ab objectivo dietorum examine probe distingui deis bet eorum ad sensum Veri eXaetio ', quum hie quidem omni et singulo . qui sana ratione est praeditus , non aeque vero subtilior philosophiea vel historico- eritica rerum indago adjudicari queat.
23쪽
sensus veritate minus soliciti , sed haud raro
plane impediantur ab assequendo tenendoque Vero sensu ad alia omnia iis deducti. Denique licet aestheticum orationis examen minime alienum sit ab interpretis provincia, sed inde saepius pendeat Veri sensus inventio atque
cognitio, regulas tamen ipsas, quibus adstringuntur diversa dicendi genera, non ipsa tractabit disciplina hermeneutica , sed ex rhetorica poesique rectius tanquam notaS suPPonet. S. 4. De discrimino inter signiscationem si sensum. Ne autem e contra interpres muneri suo jam satis cisse arbitretur, si quae cuivis Vocabulo significatio subjecta sit, docuerit, Sciat oportet, magnum eme significationem inter sensumque discrimen, et tantum quidem , ut quis optime te-
nere possit singulorum vocabulorum Significatus, quin tamen sensum ipsum assecutus sit. Sensus nimirum est notio a Ioquente spectata, Vel Sententia orationi subjecta ; significatio autem est
notio verbis in se spectatis sive singulis sive junctis subjecta. Haec iam quantopere ab invicem disserant , ex sequentibus intelligere lice-hit;
2. Significationes unius ejusdemque vocis Vel formulae, si non semper, saepius tamen Plures
24쪽
sunt; sonsus Vero semper eSt certa quaedam notio vel sententia a loquente spectata.
ae. Significationes semper immediate patescunt εPotestate verbi; senSus Vero haud raro pex res demum , significatas verbis, indicatur.
Σ. Quaecunque potestas est Verbo alicui subjecta, ea semper est ejus significatio; in oratione ve-
vo Saepius Sunt, quae ad solum ejuS Ornatum,
ad sensum autem vel prorsus non, Vel . non . nisi remotissime pertinent. 4. Significationes semper expresse indicatae esSedebent; oratio vero saepius quaedam eogitanda relinquit aut relinquere potest, ex serie et ne Απu membrorum cognogcenda; vel etiam r ex so-Ia quadam membrorum mutua ratione senSus est eruenduS.
In significatione semper nuda solum notio spectatur; in sensu autem constituendo maxime simul ejus, earumve ad animum habitus est expendenduS. 6. Notio, quae cum Voce conjuncta est, et quam significationem dicimus , semper pertinet ad illud ipsum verbum erius ea notio est; at no
tiones vel sententiae orationi respondentes non semper sunt Ioquontis ipsius notiones Nel sententiae, Sed eorum, ex quorum mente, vel ad quorum captum Ioquitur.
25쪽
. Denique significationes Plerumque Vagae sunt, et diversae culturae hominum cogitationibus exprimendia inserviunt, at e contra sensus semper est certi cujusdam Ioci, et subjecti ineerto culturae gradu constituti, ita ut pro eo notio, nec quoad ambitum nec quoad gradum p prsectionis, Vaga atque indefinita esse posεit.
Ita verum est, Sen Sum non BSSecutum e Se . .
qui modo potestatem verborum cognovit. S. 5
Quos in sensu inveniendo spectanda sint pSunt proin in sensu inveniendo praeter usum loquendi , qui est nexus voces inter et significationes initus, consilium et nexus orationis atque cuItura loquentis spectanda. Usus Ioquendi enim significationes quidem pandit, sine quibus nuIIa Potest cogitatus in animo' Iatentis cognitio obtineri, at quae prae caeteris certo in loco spectata sit, aut quis sit notionis spectatae ambitus, exeonsilio demum patet , quia omnis diversitas significat onum recte inde prodit, quod eadem vocabula diversis consiliis significandis destinata sint; et proin cognito certi loci consilio haud om-
Plius obscurum esse queat , ' quae sit adoptanda significatio, aut quibus Iimitibus circumscribenda. Utrum porro tenuior Vel persectior conci-
26쪽
Pierida' sit specta a notio , Periclet. a cultura Ioquentis S. 6 Sensus hisce conditionibus re Ondens verus est Rationis humanae enim ea est indoles, ut omnia ad unitatem redigere conetur, et temporis adstricta limitibus non plura simul complecti va- Ieat. Pro eo jam Vero quantacunque sit vocis veI formulae potestas, quam egredi alioquin nemini licet, non nisi unica ubique notio concepta cogitari potest ; quae simul pro eo , ae Certum semper atque definitum consilium est, quod Io-quens intendit, non vaga, sed certos intra Iimites contenta esse debet. Eodem modo culturae
gradus, unde pendet notionis vel persectio vel :lenuitas, in quovis individuo, uti quaelibet res in sacto posita, ex omni parte determinatus est, ita ut nec Persectior , nec tenuior esse possit no
tio, quam quae huic ipsi gradui respondet. Quod
autem Ita comparatum est, ut non nisi unicum et uno modo eSse. Possit, id simul verum esse debet. Quum jam notio a Ioquente spectata sensus dicatur, etiam sensus , qui usui loquendi, orationis consilio et nexui, ac culturae loquentis respondet verus esse debet. ' a. Huic contrarium videri possit, , quod noni, nunquam obtineat, ut loquens de industria
27쪽
biguitatem feetetur, mi V. g. dum quis suspicie
nem heterodoreiae effugiturus, Iesum deum dicit, qui tamen sociniano modo de eo cogitat. At re. vera tamen nobis minime contrarium eSt. Non. . enim ejusmodi revera duplicem tenet sententi9m, sed unieam modo. Quatenus jam vero ita amisbigue loquitur, ut quae ea sit, definiri nequeat, eatenus eum intel Iigi noluisse dicendum est. Cum ejusmodi autem sermonis interpretatione Hermeis neuti e nihil negotii esse potest. Interpretari quippe est efficere, ut lector vel auditor eadem cogitet, quae ipse author verba iaciens cogitavit rquomodo autem id efficiat, ubi loquens ipse no-
Iebat, ut eandem auditores veI Iectores cum Ver bis suis sententiam conjungant quam ipse animis conceptam tenet 8 Praeterea monendum sorte est, non tolli hane unitatem, si notio sit satis generalis, quae diversas partes in se, aut diversas species sub se com-- plectitur, eaeque simul respiciantur a loquente;
Veluti δoh. 9 , 5. ubi Iesus ait: quamdiu in his terris sum, hominibus lux esse debeor haud sine
allusione ad miraculum mox Patrandum.
Enunciatis pro Orita Supremum e t remus inust - niendi Principium.
Suprmo principio nuIIa disciplina earere potes , quae quidem ad dignitalem scientiae adis.
28쪽
sparet. Destitueretur enim suprema aliqua et universali regula et ratione qua uniantur, certaeque esse intelligantur Vel universim omnes cognitiones hominis, vel certi saltem generis. Hermeneuticae jam vero in Proposita enunciatione tale praesto esse , facili negotio OStenditur.- enim ammediate prodit ex scopo hermeneutices, Vel ipsa sensus notione, qua superius nihil esse Potest in hac sphaera porro pibne enumerat Omnes conditiones, e quibus veritas sensus pende Potest. Nihil. non, quod ad sensum invenien
dii in Videri possit necessarium, ad unam Blte ramve earum reVOcari Potest, . nec patet, quid ultra desiderari queat ad hunc finem obtinendum, uti adparebit ex ulteriori deductione per decursum sacienda. Eam autem ita comParatam esse, ut sensus ei respondens certus et Verus esse m-telligatur, satis nobis in s. praec. demonstμε- videmur. Ita autem simul patet enunciationem
propositam omnibus iis numeris gaudere, vibus absolvitur supremum disciplinae alicujus Prinoi
. Ne voro ilIud propterea non idoneum esse eenseatur ad sensum certo cognoscendum, quod eo non obstante, maximo adhucdvim vigeat interpretum Varietas, quae tanta est, ut vix ullus
sit gravior locus, qui non distractus sit diversis
eorum explicationibus atque in coninarias PNΠ'
29쪽
Partes agitatus, obserVamus, duplicis generis varietatem esse distinguendam, aliam, quae ex Natura rei, et aliam, quae ex subjectivis, ut VO- eant , causis proficiscitur. Verum est, non ubique omnibus praescriptae regulae postulatis Satisfieri posse, ita ut propterea ubicunque id ita obtinet , probabilitatis aIiquo gradu sit acquiesceΠ-dum , cujus jam Vero ea est naturct , ut contra xiae sententiae possibilitatem non excludat. Id ero tantum abest, ut regulae nostrae in vitium cedat, ut potius in vitium ei dandum soret, si rationes citius concludi pateretur ; quia quidquid ultra vel infra rationum momenta verum esse admitteretur, salsum soret. Desectus hic maximam
partem descendit ex fontium inopia, unde necessariae , ad plenam certamque sensus cognitionem obtinendam , notitiae hauriantur ; qui, nescio, qua ratione insallibili aliqua authoritate, quae novis tamen revelationibus non edocta sit, com-
Pensetur. Sed dicat quis: hae re interpretes tamen non impediri debere, quo, minus convenirent in probabiliori saltem interpretatione anh
plectenda. Non dissiteor , ast praeterquam , quod nonnunquam rationum momenta vere paria esse Possint: porro quod eatenus revera multo major jam sit inter hodiernos interpretes, qui praecepto nostro inhaeront, consensio, et pro conatu eru-
ἀitissimorum, sagacissimorumque virorum, quo
30쪽
lasingulas disciplinae nostrae partes excoIunt, perficiuntque; quo novos Semper sontes eruUnt, protestantesque diligentius perscrutantur , non inanis. Spes Sit, fore , ut plura adhuc eorum, quae hactenus obscura atque incerta fuerunt, imposterum magis magisque ad liquidum certumque deducantur ; antiquiorum interpretum divergia maximam partem inde repetenda esse observo i quod sine omni directrice regula, veluti nautae sine gubernaculo ratem pelago committentes , ad IiOc negotium accesserint, solo obscuro quodam sensu ducti, a quo erroris periculum, et Varietas vel in eruditissimis et sagacissimis viris vix abesse potest; recentiorum vero dissensiones, quae Supersunt, inde explieatum obtinere, Vel
quod perversum interpretationis moralis principium secuti, vel ab ingenio aut eruditione mimus instructi, aut debitam diligentiam, severitatemque in subducendis rationibus deesse passi, aut denique praeconceptis opinionibus imbuti, animove alieno Sint ab amplectendo eo, quod verum vident. Quae jam inde descendit varietas inon rei ipsi, aut disciplinae , sed hominum unice vitio adscribenda est, qui imparali adeo aut indispositi ad interpretationis negotIum accedunt, quaeque ut removeatur, a nulla disciplina requiri potest. Neque ii iic malo video quo pacto