장음표시 사용
41쪽
Ut liber aliquis sacer habeatur, e que no mine condecoretur, minime opus est, ut Omnia
et singula ejus dicta ad religionem proxime pertineant, sed sufficit, si major, si magna pars religiosi argumenti est. Quo iam Vero proxime alio tendunt, quis jubeηt, ad sensum religiosum referre 3 . Si placuerit ejusmodi adplicare, ad religionis virtutisque SenSum excitRndum , b Ecueri dum, promovendumque, id non prohibet Her-
meneutica. At discriminis gnara quod adplicationem inter et interpretationem intercedit, ea
quae per adplicationem modo ad religionem reseruntur , nunquam Sensum esse, vel dici phsie
S. Id. amen argiamenti III. Etἱamsi sorte concedendum laret, apostolos. re era nonnunquam verbis V. F. alium sensum
subjecisse, quam qui eis proprie respondet, id tamen sententiam nostram minime eVerteret, quia exempla quidem probant, quae fieri possint, non item vero , 'quae fieri oporteat; Attamen id nequidem ita se habere videtur. Non mox enim ille, qui verba alterius usurpat, eundem quoque
42쪽
senSuly Profitetur, quem copulavit loquens cum verbis suis; distinguendum enim est inter allegandi is et adplicandi consilium. Is duntaxat qui 'prius habet , eundem profitetur Sensum sequi quem author ipse tenuit, minime vero is, cui alterum obversatur. Quippe nihil obstat, quominus quis verbis alterius utatur ad suum senissum exprimendum , quemcunque loqueus ipse cum eis copulaverit. Quamdiu igitur demonstra. xi nequit, arit nostros in excitandis V. F. lopis ubique habuisse consilium allegandi, aut ibi quoque, ubi id eis Obversatum esse negari nequeat, sensum Blienum Secutos esse, tamdiu nec
apostoli, diversum a Ioco citato Sensum Sequentes, in contentionem Vocari, aut Plures SenSus . commendare voluisse, censeri Poterunt.
Sane quidem prius, saltem plerumque, Stam
tuendum soret , siquidem sormulae , ut Putant, Hπος επληρωΘη το ρηΘεν, vel τουτο ε γενετο, Lavel οπως πληρωθη, Vel plane υτε δε ολον γεγονεν , bae &c. non alium sensum haberent, quam
qui eis primo intuitu subesse videtur: nempe id
ωsiam svenit , quod a loquente Spectatum fuit. . Ast id minime ita se habet. Formula: Prophetia impletur: non uno sed pluribu4 modis usurpatur in S. scriptura, etiam de eventu simili et,
qni praedictus est: Quod egregie jam I Ialdonatus observavit, ' dum ait in Comment. in N. T.
43쪽
est et phrasi quidem propria seripturarum, sed minime, ut quidam putant barbara . Nam et Ci- cero implere, quod professus sis , dicit, et pro missa complere, compleri rem ad exitumque per- ,,duci. Quae omnia eodem sensu, quo in se. lite-
ris prophetias impleri, manifestum est dici. Di- citur autem Prophetia, quantum equidem obser- vare Potui, quatuor modis impleri. Primum, sequum id ipsum sit, de quo proprie et literati, out dicitur sensu, intelligebatur , Sicut I, 2 2 Mattharus dixit, impletam in Maria Isaiae pro- ,,phetiam suisse et eoos virgo concipiet si pariet su-
, m. Secundo , cum sit non id, de quo proprie
intelligebatur prophetia, sed id, quod per illud significabatur, ut a Beg g. 7. I 4. Ego ero illi in patrem, et itu erit mihi in suum: quod proprie
de Salamone dictum esse perspicuum est; divus stamen Paulus de Christo, cujus Salomon figura
erat, interpretatur Hebr. I, 6. quasi in eo im- letum esset; et quod Ex. 22, 46 dictum es e mos non comminues ex σο: certum est intelligi de Magno, tamen Iohannes I9, 36. in Christo qui
Mer agnum significabatur, impletum dicit. ') Τer
t Seeundus hie modus vel primo vel tertio eontinetur. vel enim id . quod per res aut personas descriptus significatur , ab authore ipso spectatum fuit, vel
44쪽
,dio, cum nec id fit, de quo proprἰe intelligit ie prophetia , nec id, quod per illam, significatur, is sed quod illi simile est, et omnino eiusmodi, out prophetia non minus apte de eo, quam de quo dicta est , dici potuisse videatur. Narn, ,,PUulus hic labiis me honorat: de Judaeis, qui
tempore Isaiae erant, Deus dixerat JeS. 29, I S., isChristus autem in iis, qui suo erant tempore,isimpletum significat Μt. I 5, 7. sq. Simile estisexemplom Alt. I 3, 14 et Act. 28, 26. Quarto,,Cum id ipsum, quod per prophetiam aut scriptu- ram dictum erat, .quamvis jam factum suerit, , amen magis ac magis fit. Tunc enim scriptu- sera implerἱ dicitur i. e. quod per eam dictum . iserat, cumulatissime fieri. , Observamus enim in scripturis saepe fieri dici , non solum quod fieri incipit, sed quod magis ac magis fit; si eut Iob. 2 , II. dicuntur discipuli Christo , viso miraculo
,,aquae in vinum con ersae, credidisse , quia magis seu C magis crediderunt ; nam certe ante credid orant Illa ergo Prophetia: EA AUT O vo,
non . Si prius, id ipsum fit, de quo literati sensu. aeriptura intelligebatur, adeoque ad primum modum pertinet; sin alterum , non id sit, quod spectaba.
tur a loquente, sed id, quod illi simile est. Adeoque ad tertium, modum pertinet, ita ut nobis trea tantum modi vere diversi relinquantur, quibus for
isulae istae in S. seriptura usurpatae sunt.
45쪽
cavi sitam meum e psoprie de populo Israel, , quem Deus filium primogenitum suum adpella- ,,re solet Ex. 4, 2 2 intelligebatur, ut ex verbis .prophetae manifestum est: quia puer Israel, et sed lexi eum et ex Aegyριο νocari filium meum. Dicitur autem Hunc impleta secundo et tertio
Hunc ipsum usum comprobant quoque plurima Patrum loca. Deum enim V. g. CIemens Alex. ait ,, suturum, ut illud , quod fide 'percepimus, per reSurrectionem plenius inteIligo mus, ut illud impleatur . quod dictum est', ut fiat secundum fidem tuam quis sibi persuadeat, Cle mentem putasse , his verbis, quibus Iesus in sanandis aegrotis saepius utebatur, revera hunc Sen. Aum subjectum fuisse, quem ipse eis subdidit Idem valet de Irenaeu, dum ad V. Haer. IV. S. P. 373. ed. Colon. 3566. verba Ex. I ad Apocalvpseos authorem transfert, dicens r se Iohanne Vero non sustinente visionem : et ceridi enim, inquit, ad Pedra ejus quasi mortuus e. ut fieret, quod scriptum est per Prophetas: nemo ridet Deiam et vivet. Item de Eus. loco H. E. II. 23. ubi de Jacobo justo a Iudaeis occiso sermo est, et dici-
iis conqueritur, qui viros probos pessime tractarunt , de Jacobo justo autem in specie nec levis-
46쪽
simum indicium praebet. Adde Sozom. H. E. IV. u. in quo loco Cyrillus Hie stosola putasse refertur , Omnia sua sata a Prophetis suisse praesignificata; denique Asse manni Bibl. OP. T. L p. 36
ubi narrature Ephraemum Syrum monitum esse
ab angelo his verbis: cave ne in te impleatur quod scriptum est ΗOs. IO, II. Ephraim ut vitula, quae rostellit jugum quae verba ad tribum Ephraim pertinuisse nemini non manifestissimum esse debet.
Quae cum ita sint . neque particulae Det vel
πως quempiam moVere poterunt, ut aliter sta- . tuat. Ρossunt enim commode de consilio appli
cani I , et minime debent de consilio allegandi intelligi ; praeterquam quod eae ne quidem Sem
per de consilio, sed etiam de eventu qui nulli consilio respondet, seu ut loqui amant, ατικως usurpentur ad instar hebraici quod Chrysostomus ad Ioh. 9 , 39 et Theophylactus ad Ili. I 3, 35 testantur ; et loca quaedam Ν. Τ. veluti BOm. 5, 20 et Alt. 23, 24 sqq. manifestissimῆ. '
demonstrant. At dicat quis I rem hanc, e DO-stro quidem Sensu et Iasu Spectatam, Sic POSSe
dijudicari : at anne etiam, si ex sentiendi cogi-
tandique rΘtione aestimetur, quae aetate JeSu, BPO- stolorumque obtinuerat 3 Quum enim non modo
gentiles allegoricae interpretationis ope mytholo gias suas pd saniorem sensum revocare , Sed
47쪽
etiam Philo , 'reliquique Iudaei AlexandrIni eius.
dem auxilio plura loca V. F. a cavillationibus
philosophorum vindicare, atque Ostendere con-
nisi fuerint, omnem sapientiam, qua tantopere gloriarentur Graeci, jam libris Mosaacis inesse; denique quum ex Iustini dialogo cum Tryphone
Pateat, Palaestinens quoque, eidem interpretandi rationi sere ultra omnem modum fuisse deditos , an non illi allegoricum sensum eodem jure gaudere existimaverint , quo gaudet SensusIitertilis 3 Hoc autem tanquam vero Posito, Bri. non Sensum mysticum aeque gensum Scriptoris habebant, ac sensum Illeralem 3- - Audio; at mihi tamen secus videri non diffiteor. Existi. miare, SenSum allegoricum eodem jure cum I ite-roli gaudere, atque statuere, sensum allegoricum' aeque ac literaIem a loquente spectatum suisse, mihi minime eadem esse videntur. Quid enim, si tanta vis probandi sensui mystico ex conceS- sis unice tribuebatur 3 Dein observo gentilium . morem et Alexandrinorum nihil probare pro si-
mili sentiendi cogitandique ratione. Palaestinen Uium, cum constet, Palaestinenses. ab illis toto
animo et ab omni consortio alienos suisse; ab
horum autem, Iraecipue a Philonis placitis in Huribus saltem a ebus discessisse. Quod vero, Justini dialogum attinet, primo observo, Iustitium etiamsi e Palaestina oriundum, religione
48쪽
men non fuisse Iudaeinn, sed; Samaritanum, quἰ non adeo uti Iudaei refugerunt a eommunion
cum gentilibus; dein post excidium urbis demum
vixisse . quo tempore, Vel PaIaestinenses quoque . Iudaei, magis commixti fuerunt cum gentilibus et fere coacti arctiorem cum iis societatem inire, qua autem sacile effectum est, ut quamdam in sentiendi cogitandique ratione mutationem admitterent, a qua antea alienissimi fuerunt. Quo tanquam vero posito ab hoc aevo nulla amplius valet conclusio ad aetatem upostolicam; et eo minus quidem, ac Iosephum Flavium, Rabbinos qui in N. T. loquentes inducuntur, imo et Thalismudistas adhuc, ab ista contagione fere immunes suisse deprehendamus. Iosephus enim nonnisi ubi in rinialibus exponendis, in ornatu et . adparatu templi describendo Versatur, nullibi vero, ubi in textum ipsum, eommentatur sensum mysti mi se taliar. Ita Babbini quo με ',ive biblici sive Thalmudici citius litoram ubiquo premunt, quam deserunt. Undet jam id ita ac ciderit , nisi inde , quod Ρa aestinenses Iongo alieni fuerint ab ea sentiendi cogitandique Paticine, cui . dediti erant gentiles, et Iudaei Alexandrini 3 Quid Z quod Ptiulus Eph. 3, 32. Vix ad- iunxisset εν μυςηραμ. Si discrimen inter sensum Iiteralem et mysticum nullum. esse Putasset y rival. ipse locu Gal. 4, a a. quem qui stan in con-
49쪽
cia, ex quibus Patet, Paulum sensum historiae, Gen. 2I. subjectum Mon eundem cum Mosaico, sed ei modo similem habuisseῖ --Denique nec sorte omittenda est Observatio , quod exempla haec petita sint a viris eruditis quibus subiiIeertit , Blquel artis exercitatione subactum ingenium; apostoli Vero, Paulo excepto, fuerint illiterati. Hinc ergo per sormulas istas ') minime cogimur uhique de allegandi consilio cogitare, sed ubicunque contextus nos non cogit, licebit imo necesse erit de adplicandi consilio cogitare,
praecipue Si Sensus loci V. F. e contextu Suo spectati adeo mani Stus est, ut nemo non, nisi qui obesae naris suerit , eum assequi debuerit. . Nostros autem scriptores ibi unquam alium Sen Sum Secutos esse, ubi contextus flagitat allegandi consilium sumere, veluti dum in demonstrisndo emantur, quin κατ aν ωπον argumentatos esse
dici queant, vel adhuc manifestius, ubi inter' pretes agere volunt, mihi haltem ex certo aliquo et liquido exemplo non constat. Psalmum enim , XVI. , quod sere apecio,issimum exemplum eSr,
Ne terila quidem aravἰori excepta , quum nihil
impediat Sumere. eam propter similitudinem maiori ingradu obtinentem et veluti serientem animum ita
50쪽
quum Petrus ex eo Act. 2,22 sqq. haud κατ ανΘρωτον argumentetur, Prorsus non ad MesSiam pertinere, a nemine adhuc extra omne dubium collocatum
est. Praeprimis autem OBServotu. dignum est, tertiam sormulam tribus modo in locis occurrere.
nempe Mi. I . 22. ΩΙ , 4. et 26,56.; et de duobus postremis neminem jam dubitare, quin mat- haetis eundem Sensum εecutus sit, qui verbis ci tatis in contextu suo respondet, de Priori vero
idem Ruperrime satis probabiliter contendisse Bosenmulierum in secunda Comentarii sui in Ie
Qui decreti ') commemorati sormam, ejusque singula adjuncta nonnihil accuratius perpenderit, nil minus sibi persuaserit , quam voluisse
' Vetha deereti haee sunt is Ad eoereenda petulantia Ingenia deeetnit Ss. Synodus , ut nemo Sum PDdentiae innixus . in rebus fidei et morum . ad aedifieationem d8etrinae christianae pertinentium, S. scripturam ad suos sensus eontorquens , contra eum seu- sum, quem tenuit et tenet S. mater ecclesia , eujus est iudieare de vero sensu, et interpretatione Ssis .cripturarum; aut etiam eontra unanimem eousensum