장음표시 사용
31쪽
quum partim non desint, quibus singulis in ea. sibus contra eam excipiatur , partim ad eos, qui e celesiae nostrae non addicti sunt, prorsus non pertineat.
. g. 8. Sensus hoc modo inventus sensus literalis , sol grammatico . historicus dicitur , variequs dividitur.
Antiquiores quidem vocabulo lileealis velliterae eam modo notionem comprehenderunt, quae designat sensum verbis e contextu spectatigre Spondentem quin rutionem haberent culturae loquentis, quae tamen uti vidimus, in vero sensudqfiniendo non minus consulenda est. At quum tamen vocabulum istud , in se ipso spectatum, adeo Ialum sit , ut commode historicam quoque culturae loquentis investigationem possit com-
Flecti, compellatio haec non modo non deseren-
n Quidam adhue distinguunt inter spnsum literalem elaensum literae; ast praeter mentem usumque finii. quiorum . qui promiseue adhibet ant hos terminos. , uti patet vel . ex notissimo illo versieulo. Literagσ3ta docet . quid credas Alisoria et Moratis quid
goria . Μoralis et Anagogia diversas sp cies sensus mystici, ita Litera manifeste sensum literalem da- notat.
32쪽
da, sed propter brevitatem Suam sere praeserenda erit alteri illi, quae est Sensus grammatico - histoxicus, praeprimis quum ne ipε a quidem satis accurata haberi queat, siquidem Vocabulum grammaticus ad solam usus loquendi investigationem restringi soleat, et proin ut omnibus numeris gaudeat, grammatico - Iogico - historicus esse da-heat. ν
Dividitur sensus I iteralis in proprium et
improprium, prouti Vel notio spectatur, ad quam indicandam vox aliqua primitus inventa fuit, vel ea, quae Propter similitudinem aliquam, vel alium
naturalem nexum POStea demum cum ea conjuncta suit. Porro commode dividi potest in sensum Verbalem et realem, pro eo, ac vel immediate per Verba, Vel mediate per res verbis significatas indicatur. Sensus mediatus sive realis dicitur etiam symbolicus, et si notio spectata pertinet ad rem vel eventum suturum, praeprimis autem si pertinet ad regnum Vel personam Messiae, typicus dicitur, qui tamdiu non cessat literatis esse, quamdiu doceri potest, talem uotionem a loquente spectatam esse.
Quid sit sensus mysticus' quid moralis 'Quum sensus literatis s. scripturae non ubi
que proxime ad religionem spectet , id autem
33쪽
permulti ita esse oporteie existiment, sengui li-
tuunt, sub quo intelligunt notiones religiosas. verbis sive immediate, sive mediate indicatas, etiamsi per contextum Spectatas esse demonstrari nequeat. ''):Imo sunt, qui Ne tum quidem Sensu literati acquiescunt, ubi is proxime ad religionem pertinet, Sed ad Principia Presctica rationis purae exigendum, juxtaque ea perficiendum esse contendunt, ubicunque is principiis hisce non
satis consentaneus esse videatur.
mine a profanis compellabantur doetrinae non nisi subtiliori indagini patentes , vulgo autem veluti oeclusae; in s. scii plura vero veritates religionis ante
christum . incognitae , vel plano captum humanum superantes dicuntur, uti patebit eonserenti Bom. 26, s5M 1. Cor. s, T. et praecipue Eph. 5, 32. ubi for-mvlo εν μις ρ eumlem aensum denotare videtur, quem moderni vocabulo mysticus tribuunt.' λ Alii sensum mystieum destilunt, oonceptum , quem res ipsae literati sensu eoneeptin et expressae, ceu figurae significativae exprimunt. Sed manifeste angustior est haee definitio, quam res ipsa postulaι,νel admittit. . Nam non . rebus tantum per verba signifieatis . sed et verbis ipsis immediate nonnunquam subjieiuntur notiones religiosae, quia eontextui aut proximo loquentis consilio respondeant.
34쪽
Hunc sensum, pariterque intrepretendi rationem eam, quae Sensum, religiosum quoque, ubique ad principia praetica rationis purae revocat, moralem dicunt, eamque tanti habent, ut literati prorsus praeserendam esse statuant, ei non nisi doctrinalis interpretationis authoritatem concedendo , illam vero authenticam declarando. Possemus jam quidem jure no Stro uti, et utramque interpretationem tanquam eam declarare ι quae stante veritate Principii nostri subsistere ne-
queat. Sed quum haud infimae notae viri sint, . utramque tueantur, nec Prorsus Iecla sint argumentorum Pondera, quibus eam defendunt, haud superfluum esse duco in accuratius eorum
Argumenta, quibus defenditur sensus mysticus et interpretatio moralia.
Qui jam sensum mysticum et interpretationem moralem defendunt, sequentibus potissimum nituntur argumentis e
L nituntur notione entis infiniti et persectissimi, cui tanquam authori sacrae scripturae in acceptis ferendae sunt. Quum enim illud, sic ar-
gumentantur),, pro natura Sua infinita, angustiis virium humanarum minime circumscxi
35쪽
bendum sit, temporis saltem limites nullo modo obstare possunt, quo minus Ioquens homi-uihus ea omnia semper mente complexum sit, quae capit verborum poteStaS. Nec minuS persectissimae semper notiones supremae rationiadScribendae erunt.
II. nituntur conceptu Iibri sacri, qui de libris biblicis insormandus est, et ex quo nihil non
eorum , quae dicuntur, ad religionem, atque morum sanctitatem promovendam tendat opor-. int da . ut propterea, sin minus hoc modo se Iisbeat ex interpretatione literati, mystica adjungendu Sit.
in . Exemplo scriptorum N. F., tanquam qui . sae' pius verbis V. F. longe alium Sensum subjecerint, quam qui eis e contextu Suo Spectatis respondet. IV denique nituntur canone Sela. IV. quo Concilium tridentinum sanxit: 8. Scripturam non esse interpretandam Contra eum SenSUm, quem tenuit et tenet S. mater eccleSia , aut etiam inunimen consenSum Ρatrum. Quum enim Potres non modo singula loca frequenter m3 Stice interpretati sint , sed etiam , veluti ex regula, mysticos sensus sectandO6 esse declararent , quemadmodum docet, qui unus In
star omnium est, Augustini locus Confess. XII.
36쪽
sq. '); ipsa haec interpretandi ratio mysti.
. sa per authoritatem Concilii Trid. sancita essa 'videtur.
Examen argumenti T. ab quoad notione entis in- ut nititur. Sacram scripturam spiritui divino seu enti infinito in acceptis serendam esse, minime nega mus ', at Id tamen negamus et Pernegamus, inde consequ , omnem PoteStatem Verborum quoin vis in loco adtendendam esse. Quamdiu enim . non demonstratum fuerit, spiritui divino eIOcutionem quoque et singula verba tanquam authori deberi ; vel si hoc etiam concedendum sit , quam
sum λες lorueret . adtendisse credamus . quod iugis ma ima et Mos vervatis et fruge utilitatis ex-σellit. Ita eum alius dix-it: hoo sensit, quod sor et alius , imo uud, quod So a religiosius me arbitror dicero . car non utrumqGσ Poli 3, si utrumque verum est y Et si quid tertium , et si
37쪽
diu non demonstratum fuerit, et potuisse et voin Iuisse spiritum divinum, homini hias Ioqtieritetn,
infinita sua natura uti , tum diu nec CONCedendum erit,' eloquium S. Scripturae aliter quam
humanum considerandum tractandumve esse. Atis
qui id nemo adhuc ita demonstravit, ut certum
Quamquam enim Patrum quidam de scriptoribus hil licis honnunquam ita loquantur , ac si heros amanuenses spiritus divini eos habuissent, vel ceu canales per quos trEn mittevt ille ser- rhonein suum; in aliis tamen Iocis ita extenuant inspirationis notionem, ut terminos istos minime Proprie, et pro omni eorum vi accipere voIuisse
palam sit; praeterquam quod Sint , qui ubique sobrie de hac re Iocuti sunt, veluti patebit conferenti v. g. Clem. Alex. COhori. ad gentes p. 68.fin. et ibid. p. 7 a. cum ejusd. Strom. l. VI. p. 76lc it. Tertuli. Apolog. c. si . cum ejus d. de cultu sem. c. A. Denique Orig. De princip. yrotem. ib.
I. IV. C. I. Opp. tom. I. P I56. ed. Ruaei et praecipue Contra Cels. l. VII. P. 334. ed. Spenc. Sed esto etiam, adeo premendum esse inspirationis vocabulum, haud potuit tamen Deus hominil, s loquens infinita sua natura uli. Μigrando enim terminos , quibus eloquium humanum adstrictum est, ipse perturbasset pulcherrimum , quem Posuit ordinem, quo homo de sensu
38쪽
loquentis certus saat, quod tamen, ut a sapientissimo ente factum sit Vix concipi potest. Dein
quum Deu S ubique naturae rei creatae, in quam agit, efficaciam suam attemperare soleat, si Eliam
rationem Secutus esset in communicando homini, Sua consilia, saltem monere debuisset hominem
de hae re, ne secus citra culpam suam reliquos
praeter literalem sensus respueret; et magis adhuc propterea, ' ne verba .divinari quod potest fieri , ad ineptos , Iudicros. Vel plane nesurios
. Non voluisse denique Deum hominibus lo- 'quentem infinita sua natura uti, manifestissime docet, ipsa sermonis biblici consormatio: Quo: pucto aenim adeo hinc inde verbosus esset, et serta abundaret, quin potius paucissimis cuncta obsol-
veret. si omniis ubique, quae DBpit verborum potestas, pro infinita sua natura complecti voluisset y Quo pacto fieri potuisset, ut, ne dicam do parat elismo membrorum, qui sere per integram
scripturam dominatur, ut, inquam, eaedem res haud raro ab eodem saepius scriptore, . Veluti mandatum ejusque executio totidem paene verbis
describerentur 3 Si id non, qusid oliud indicet , divini eloquii eandem esse rationem ac humis niet proin ex notione entis infiniti, tirhil' prorsus
consequi Pro pluribus praeter literalem sensibus statuendis.
39쪽
Ad notionem entis Persectissimi non tam
patroni sensus myStici, quam defensores inter-
pretationis moralis Provocant , ita statuentes r
Quum s. scriptura doctrinam revelatam contiis. i
neat, quae non Poteεt non Perfectissima concipi. ' quia in deum nulla eadit cognitionis imperfectio enotiones autem religiosae quae per interpretatiomem literalem obtinentur, non semper taIes sint, sed rudi ori hominum captui accommodatae. iIIae
necessario erunt ad Principia practica rationis purae exigendae , Perficiendaeque, seu quod idem ,. erit in S. Scriptura interpretationi liter alimoralis adjungenda. . Primo' minime absolute concedendum est, doctrinam revelatam debere semper et tibia
que persectisSimas notiones praeseserre. ritest ea solet dist gui inter xevelationem absolutam
et relativam. Absoluta, ea dieitur , quae omni, etiam supremo gradui culturae, et' proin omniinati et regioni attemperata est; relati a Vero ea, quae certae tantum aetatis et regionis rationem ha- het, et in certo gradu culturae promoVendo Sub-ε Stat. Quo minus jam , ejusmodi tenuioribus extam notionibus acquiescat , . non tantum nihil prohibet, εed natura rei fere Postulat. Hoc au ,
40쪽
interpres. sublimiores Verbi8 notiones subiicctet. quam qum respoudent gradui culturae, cui Deus institutionem Suam attemperare voluit 3 Atqui ro- Iativam modo re lationem continere Iibros D. V. F. into omnes Convenit. '
Ast neque N. F. libris interpretatἔone morali Succurrendum erit, SIquidem ii vere absolutae re-
velationis doctrinam eomprehendunt. Quodsi enim Deus revera voluit hominibus per hos li-bhvos persectis imas religionis notioneli, quae ca- . dunt in rationem humanam, Communicare, e3s. sic eloqui debuit, ut etiam per interpretati em. Iitercilem patescant. Quis enim secus sibi persuaserit de veritate absolutae revoIationis 3 An
non enim adminiculo hocce interpretutionis moralis eadem Corano quoque et similibus libris, dignitas et authoritas posset eo*ciliari 3 Et cui hono id fieret 8 Ut ah authoritate usique suspicienda homines avocentur et rationis dictamini bus Obedire atque confidere discantia enim velle. videntur , qui ininxpretationem moraIem tueritur. At Si quod est inconsequens, istud est. Addiscant rationi supremas partes deseere, qui essita ejus nunquam a se ip is, sad ab alleuasemper, et sublimiori quidem authoritate εuspendi vident. Qui istu conciliaverit, nae is Plu. quam Oedipus fuerit. '