장음표시 사용
31쪽
ubi post concilii Constantiensis tempora est nersatus, inuenit et excerpsit ei. Volgi Wiederbelebun desolass. Alteriums I p. 2473. Itaque fieri non potuit, ut oggius Sigisberti chronico in unum eundemque codicem referret atque Asconium et Valerium Flaccum, quippe quos iam nonnullis annis ante longe alibi terrarum inuenisset et descriptos in Italiam misisset. Nam ab initio Chronicon illud et Ageonius Valeriusque Flaceus hunc unum eodidem XI effecisse uidentur, cum nemo adhuc eorum, qui Matritensem XI contulerunt, statuerit hos tres libros non ab initio hoc no codice comprehensos suisse. Illam autem dubitationem, quam supra moui, si quisita soluere conabitur, ut dieat Ii non esse librum prope Constantiam a Poggio scriptum, sed apographum a Poggio in Italia laetum, mihi non persuadebit, cum ueri uideatur dissimile Poggium, uirum illum litteris eruditissimum, Chronidon scriptoris, qui undecimo sui saeculo, et auctores illos antiquos, opera tam disparia, in unum eundemque rettulisse codicem. Quamquam concedo argumenta mea, quae de Sigisberti Chronico aduersus lotetium protuli, tum demum satis ualidam habitura esse uim cum quis pro certo explorauerit Chronicon et Aseonium Valeriumque inde ab initio unum eundemque codicem effecisse. - Ceterum ne subscriptio quidem codicis X 8l, qua Valerium Flaccum una eum Asconio in Sancti Galli monasterio se repertos esse Poggius testatur, testimonio est hunc codicem ab ipso oggi scriptum esse, cum e codice a Ροggio exarato descripta esse possit pariter atque in Valerii laedi odice Vaticano 1613, qui eandem habet subscriptionem quam codex X 81. Itaque cum nequaquam constet ab ipso Poggio Matritensem XI exaratum esse, hoc quoque admodum est dubium quod Krohnius contendit in Siluarum codice Matritens correcturasn ipsius Poggii manu esse ortas. Sed etiamsi eodex XI ab ipso orato consectus est h. o. eorreeturae M in atritens s 31 oggii manu scriptae sunt, tamen inde non esseitur atritensem Siluarum eundem esse librum quem oggius Constantia ad Franciscum Barbarum
32쪽
25 misit. Nam cum oggin multa scriptorum ueterum opera
Romae degeribenda curauisse ex ipsius epistulis sciamus, in his ea quoque, quae ipse reppererat, fieri potuit, ut etiam Siluas Romae describi iuberet et hunc quem ita sibi parauerat librum octasione oblata hi illic emendaret. Quod ueri fit simillimum ex Ροggii epistula anno 1429 ad Nicolaum Niecolidata epist. I 4 4 Τοn ), qua oggius queritur, quod iocoli
amicus Lucretium suum iam per quattuordecim annos tenuerit, item Asconium edianum, Petroniam Arbitrum, Statium Siluarum, quos omnes propter amici incuriam legere nequeat, si quando cupiat. Itaque haec a Nicola petit: 'Te vero rogo, ut vel Lucretium, vel Aseonium ad me mittas, quos faciam quam primum transcribi, et postea ad te remittam, ut illos teneas quantum libet idemque si de euonio effeceris, erit mihi pergratum Suos igitur ipsius libros Poggius uult transcribendos curare, ut ad amicum, qui iam per quattuordecim sere annos tenuit, remittat. tque inter eos libros, quos propter amici neglegentiam legere nequeat, cum oggius Statii quoque Siluas memoret, quid est credibilius quam Nicolaum iocoli non solum Lucretium, Asconium, etronium Arbitrum, sed etiam Siluas oratoremisisse, qui transcribendos curaret et modo cuperet, sibi remitteret Itaque hae occasione data Poreium Siluas describi, h. e. codicem illum, qui nnno est atritensis It scribi iussisse ueri est simile modo eorrecturae M a oggii ipsius manu oriundae sint. At obstare nidetur alterum argumentum, quo Molgius Matritensem esse librum a regio in Italiam missum sibi persuasit. Nititur enim eo, quod ipsae literarum formae doceant atritensem Siluarum codicem non in Italia scriptum esse, et quod a Germano eum scriptum esse LoeWius ipse putauerit. Ac re uera seriptura odiet Matritensis proxime
accedit ad scripturam illam, quae Gothica appellari solet Nicolaus autem Niceoli et Poratus ceterique uiri illi, qui ueterum operibus operam dabant, utebantur scriptura illa multo simplieior et dilucidiore, quae saeculo decimo et undecimo
33쪽
scribi solita erat et G. Volgi Wiederbelebun desalassisehen Alteriums' p. 398, attenbach l. l. p. 23. Atque oggiosuisse amanuensem, quem scripturam illam antiquam docuerat, Κlolaius p. LXXIV recte memorat. Sed quod atritensis Gothie sere scriptura exaratus est, non antiqua qua Oggius Italiquo utebantur, nobis non erit documento atritenso in Italia scriptum non esse, si considerauerimus, quam saepe
Poratus aliis scribis usus sit Neapolitanum enim illum scribam qui solus Κlolaio notus est, eum Poggii epistulas non inspexisse uideatur), qui ab ipso P0ggi scriptura antiqua eruditus optime seribebat POggii epist. d. de Ton. I 2, 27), iam duobus mensibus post hominem turpissimae uitae esse oggius in epistula I 2, 29 ad Nicolaum data queritur, cuius nequitiam aegre ferat. Quare se, si Neapolitanus se deseruerit, alio scriba, Gallico, uti uelle, qui quidem parum nouerit. Hic Gallus uidetur idem esse quem litteras antiquas se docuisse Poratus mense Martio anni sequentis 1426 Leonardo Aretino seribit epist. II, 39). Eidem Leonardo postquam eodem anno scripsit librarium suum propter Cosmi neglegentiam uacare Ι2,4 l), insequenti anno Ροggium duos scribas habuisse ex epist. I 3, 12 intellegimus. Sed gn finem eiusdem mensis Nicolao scribit: scriptor meus uacat iamdndum diligentia tua' epist. I 3, 13 et mense Octobri sequentis anni 1428 de uno seriba suo uerba facit epist. II, 22). Mense autem Nouembri eiusdem anni Pogius idolao seribit: hi mei scriptores tanta molestia me afficiunt, ut persaepe mallem carere libris, quam illos tanto fastidi parari.' epist. II, 27). At mense Januario anni 1430 Nicola scribit epist. I 4, 17 unum cribam se dimisisse eumque qui melius scribat, alterum autem forsan ipsum quoque se dimissurum esse, cum Nicolao a Florentia absente nihil habeat scribendum. Amplius hanc rem sequi non potui, quia solum primum nolumen epistularum oggii a Thomasio de Tonellis editarum, quod opus rarissimum esse dolemus 'in mihi praesto fuit. Sedi primi enim uoluminis a. 1832 ed. , euius exemplari Gottingensi uti mihi licuit, pauca tantum exemplaria in Germaniae bibliothecis asseruantur, alterius a. 1859 ed. et tertii a. 186 ed. exemplar in Germania Dipjlias by Coos
34쪽
uel ex iis quae protuli, apparet facillime fieri potuisse, ut Poggio scriba esset, qui ea scriptura, qua Matritensis exaratus est, uti consuerat quemque oggius litteras antiquas non docuerat, fortasse cum nihil aliud scribendum ei mandare uellet. Siluas enim Ροggium non magni secisse inde est colligendum, quod iam anno 1427 epist. II, 12 Valerium laecum, Asconium Pedianum, Varronem, Propertium a Nicol repetit, sed non Siluas, quas ipsas quoque Nicolaum iecoli iam per multos annos domi suae tenuisse ex epist. Ira, anno 1429 scripta intellegimus, in quod non multis diebus antequam illam epistulam Ira, scripsit, oggius a Nicola petit I 4,2), ut Lucretium, Asconium Petronium sibi remittat, sed Siluarum non saei mentionem, denique quod in ipsa illa epistula dicit quidem, Nicolaum Lucretium suum iam per quattuordecim annos tenuisse, item Asconium, Petronium, Statium Siluarum, sed solum Lucretium, geonium Petronium ut sibi mittat, amicum adhortatur, de Silvis autem ne unum quidem lacit uerbum Tam parui igitur cum regius Siluas aestimaret, lacile fieri poterat, ut eas librario alicui mandaret describendas, quem litteras illas antiquas non docuera Athio quod scriptura usus est tam prope ad Gothicam quae uocatur accedente, mirum non est. Supra enim ex epis I 2,29 intelleximus Ροggio fuisse scribam Gallicum qui parum nouit'. Quem priusquam Poggius scripturam antiquam docuit, Gallica
scriptura usum esse apparet. ano scripturam quamnam
intellexerit Poggius perspicimus ex epist. I 2,29, in qua Nicolao Nieeoli cum alia seribit tum haec: De Plinio piseopi intoniensis, quod quaeris, ille quidem antiquis est litteris, sed
quae galli eum redoleant nosti enim quam vocemus sormam gallicam. Aliqua tamen in re videtur melior. Sed illis Litteris antiquis ad morem nostrum nequaquam est scriptus'. Gallicam igitur scripturam Oggium illam intellexisse existimarim, quae tum plerumque scribebatur et
35쪽
Gothica quoque uocabatur ). Itaque facillime fieri poterat, ut Poggio ad Siluas describendas seriba praesto esset, qui scriptura illa sere Gothica, qua Matritensis exaratus est, utebatur, praesertim cum ita ut Gallum scribam, etiam Germanum Ροggius habere potuerit. Ceterum si eodicis Siluarum Matritensis notae M non ab ipso Ροggio saetae sunt, nihilominus in Pomii Osfietna Matritensis exaratus esse potest. Si uero alius quis eum scribendum curauit, eodem modo Siluae potuerunt deseribia librari scripturae antiquas Italorum non perito. Nam alios in scribis habendis meliorem ortunam expertos esse quam Oggium ueri est dissimillimum. Unum iam restat argumentum qu Κlolgius, ut Matritensem librum illum prope Constantiam oggii iussu scriptum esse confirmaret, usus est, idque, quod Siluae, quas una cum Manilio oggius repperit, una cum eodem exstant in codice Matritensi. Quod argumentum quamquam a R. Belm l. l. Ol. 7 sqq. probatum est, tamen uix dignum est quod memorem, quia totus liber a oggio in Italiam missus, Manilium et Siluas continens, integer descriptus esse potest. Videmus igitur quaecumque lolgius attulit argumenta, ut atritensem eundem esse codicem demonstraret, quem Ροggius per Brandinum Pisanum ad Franciscum Barbarum misit, prorsus nihil valere. Itaque ab omni dubitatione remotum mihi constat quod supra palaeographicis argumentis demonstraui: Matri tensis non est liber ille, quem Og gius prope Constantiam ex uetusto codice a semetipso reperto exarand n curauit et ad Franciscuml Errauit igitur lotetius qui p. LXXIII sq. eam ob causam, quod Petrus Victorius codicis Laurentiani plut 30,10 scripturam, quae talis est qualis inde ab undecim saeculo scribi solita erat, Gallicam nominauit, Politianum quoque Gallicam manum Italorum scripturam antiquam intellexisse dicit. Quod quam perperam suspicatus esset Κlouius inde intellegere poterat, quod Politianus ipse elusdem codicis Laurentiani 30,10 scripturam non Gallicam, sed semiueterem appellauit. Ceterum Politianus Ponto etiam uiuo natus est, Petrus Victorius autem quinque annis post Politiani mortem. Apparet igitur Politianum scripturam Gallicam non antiquam Italorum intellexisse, sed eandem quam Pontus Gallicam dixit, h. e. scripturam recentem. Dipjlias by Ooste
36쪽
29Barbarum Venetum misit, sed est illius libri apo graphum haud ita multo tempore post in Italia exaratum quod ipsius orati iussu uidetur scriptum esse, si reuera correcturae 3 eius manu scriptae sunt.
IL DE CODICE POGGHA POLITIANO COLLATO.
Illud quod demonstrasse mihi uideor, Matritensem esse apographum libri alogo in Italiam missi, non ipsum illum codicem prope constantiam exaratum, egregie confirmatur testimonio Angeli Politiani, qui in editionis Siluarum principis exemplar nunc Romae in bibliotheca Corfiniana asseruatum aliquantum lectionum numerum rettulit, quas ex ipso illo codicea oggio ex Gallia uel e Germania' quibus uerbis regionem fere prope Constantiam iacentem significari iam ante plus uiginti quinque annos C. Wachsmuth in' Mus Rhen uol. XXIX. p. 35 et Η. Blasg, ibid. XXX. p. 461 recte statuerunt in Italiam relato se descripsisse et subscriptione testatur et uerbisqnae singulis illis lectionibus addidit si antic codice, i cod. poggii, mi' og., Og aliq' sim.). Atque cum Politiani notae, quae in exemplari Corfiniano exstant, interdum disseillime sint dinoscendae, de numero lectionum a Politiano dilucidis uerbis codici oggiano tributarum quae Baehrensio auctore signora notari solent uiri docti adhuc dissentiunt. Octoginta enim fere eas esse Hermannus Nohi Quaestiones
Statianae 187 p. 31 dixit, ni Adolphi tesstin et Viridi
Koehler collatione usus est, solum sexaginta Baehrensius in Siluarum editione sua anno 1876 emissa ex eadem collatione attulit, olimer autem Siluarum nuperus editor Lipsiae 1898), qui exemplaris Corfiniani tabulas photographicas, quas ange-meistero auctore bibliotheca uniuersitatis litterarum eidel-bergensis faciendas curauit, accuratissimo se contulisse . VII testatur, centum et septem notas Λ attulit et praeterea triginta
quinque notas, quibus utrum codicis Ροggiani signum additum
37쪽
sit necne, ipsi non satis constat. Sed Κlolgius olimerum nimium oculorum acie fretum ex tabulis elicuisse p. LI suspicatur et tantum unam et octoginta lectiones Λ p. LIV sqq. attulit quamquam quo iure id fecerit, non intellegimus, quoniam ipse olitiani notas non inspexit. Nihilominus autem Κloigium maximam in partem uera suspicatum esse ipse mihi persuasi, cum achsmuthio eximia benignitate intercedente Zangemeisteri liberalitate laetum sit, ut tabulasmeidelbergenses Lipsiam transmissas conserre mihi liceret. Cum enim charta libri Corfiniani plerumque scabra sit et multis locis maculas putridas conceperit, atque eum atramentum, quo olitianus notas 1 scripsit, admodum sit pallidnm et haud raro tantopere diffuxerit, ut qui odicem conseri primo obtuto non satis dinoscat, utrum chartae scabritia maior seu macula putrida praesto sit an litterarum ductus ), saepius factum est, ut olimer, ubi prope uerbum aliquod se a Politiano scriptum seu typis impressum scabritiae sunt signa maiora aut charta putruit, notam codicis oggiani a Politiano additam
esse putaret, quae re uera non exstat. Itaque inueni quascumque lectiones Volime praeter eas, quae a lolai p.
LIV sqq. sunt propositae, ut notas L attulit, re uera signo codicis antiqui non esse notatas exceptis quattuor Ι praef. 3b, Ι4,40 II 2, 36, IV 8, 19. Ab altera autem parte ex libro Corfiniano sex notas ' exscripsi tantopere dilutas, ut ne Volime quidem, quamquam ne unam quidem notam Α' oculos suos fugisse . VII affirmat, illas dinouerit: Ι2, 252 choris a supra chis unctam ser tora πια antiquus eo x Ι5, 43 animoque , supra mouer. nil liberi mos DO.
i uelut III, 8 ubi in dextro margine seriptum est 'Euantie supra scriptis uerbis ' co Pog', quam notam nemo iam dispexit, sed omnes maculam putridam subesse putauisse videntur. 2 uerba, quae his uncis secludenda euraui, supra ea, ad quae spectant, scripta sunt. Dipitia i Cooste
38쪽
31 III, 8 euhantis a in marg. d. ser: nantie, Deo Pogi IV 1, 34 nefas a det et supraare tamen o. a. - eodem antiquus Itaque ad octoginta unam notas A a lolai propositas aecedunt quattuor illae a Volimero recte allatae et hae sex, quae ego exscripsi. Essiciuntur igitur una et nonaginta leotiones, quas ex codice oggii se descripsisse apertis norbis Politianus testatur. Alias autem nota V haud facile quemquam inuestigaturum esse confido, quoniam quam maxima potui diligentia tabulas Heidelbergenses contuli. Illa nonaginta unam lectiones Politiano teste e codice oggiano deseriptas eum codicis atritensis lectionibus conseramus necesse est, ut, quaenam ratio inter illum oggii librum a Politiano adhibitum et codicem atritensem intercedat, exploremus. Itaque cum compararem inueni, e notis A septuaginta cum atritensi prorsus consentire, in his uiginti quattuor ne in lectionibus aperte salsis, nouem in lacunis, uiginti autem leotione 1 a Matritens discrepare Sunt autem haece:
sperperam lolgius scripsit 'et Λ ', tamquam utrumque uerbum Pol ex codice oggii testatus sit; non raro enim Pol.
lectionem editionis principis eo tantum deleuit, quod aliam lectionem adscripsidU3,55 mbris v humeris A umbris umeris si in gII 6, 3 aaedere M aecedere III, 8 uanti Α' euhantiae VI 2, 56 Seuus et Α' Saenus e
39쪽
VI, 25 tumul uetus Α' tumul. . . . notus Satis multis igitur lectionibus codex oggii a Politiano collatus discrepat a codice Matritensi. Summi uero momenti est, quod ad uersum I 4, 86 in editione principe ita exstantem: Attollam cantu gaudet rasimenus et alpes', cui praecedit: Expectare fuit gaudet tragimenus et alpes', Politianus adscripsit 'hic versus deesta libro uetustissimopoggi qui e germania in Italia e relatus. At exstat ille uersus in codice atritensi. Itaque, praesertim cum tantum notarum L numerum a Matritensi discrepare modo uiderimus, apparet orati librum e Germania in Italiam relatum quem Politianus adhibuit, alium esse codicem atque Matritensem. Nam Olime qui in ephemeride Deutache Litteraturgettunt 1000, col. 2148, hane discrepantiam ita soluere studuit, ut Politanum hoc loco errasse diceret, certe neminem habebitassentientem. Quanta enim diligentia Politianus in hunc uersum animum aduerterit, inde intellegimus, quod uerbis ' libronetustissimo oggu adiunxit uerba qui e germania in Italiae relatus', qualia alteri notae non addidit. Itaque ne Κlolaius quidem hoc loco Politianum neglegentiae arguere ausu est. Matritensis igitur cum oggii ille eodex prope Constantiam exaratus et a Politiano collatus esse non possit, apparet Ροggii codicem satorum inuidia perisse aut alicubi latere, id quod iam supra ex aliis argumentis intelleximus. Iolgius quidem. quem nullo ualido nisum argumento contendisse uidimus Matritensem esse ipsum illum codicem oggianum uetustissimum, ut hanc suam opinionem iam possit retinere, ex dis crepantiis, quae interioggii codicem a Politiano adhibitum et Matritensem intercedunt, longe aliud quid efficit. Concludit
40쪽
onim inde, quod oggii liber a Politiano adhibitus et Matri-
tensis tantopere inter se discrepant, olitianum Matritensem ipsum quidem non contulisse, sed matritensis codicis aliquod apographum Arguit igitur Politianum uirum illum de litteris egregie meritum es. Jacob Maehly Angelus Politianus', Lips. 186 p. 52 sqq. erroris tam immanis, ut uel hane ob causam lolgi sententia in dubium uocari debeat. Argumentum uero ad defendendam conclusionem illam Κlolgius non potest proferre scilicet praua, quam de Matritens habet, opinione excepta) nisi unum: Diei enim p. LXXII sq.) illum uersum I 4, 86 iniuria ab editoribus e contextu remotum esse. Neque enim uersum interpolationem sapere, neque perspici posse, quomodo et unde in Matritensem inrepserit. Itaque cum genuinus ille uersus in Matritensi legatur, in codice autem a Politiano adhibito non exstiterit, nihil restare, nisi ut coniciamn librum, olitiano collatum codicis Matritensis apographum suisse, in quo ille uersus I 4, 86 omissus fuerit Pendet igitur tota quaestio inde,
utrum uersus Ι4, 86 genuinus sit necne. Quod cum examinamus, hoc primum consideremus necesse est uersus quales
in atritens exstant, ferri nullo modo posse. Certe enim Statius non fuit tam ineptus, ut uersus Requentis partem extremam eandem saceret atque antecedentis neque quicquam haberet, quod eo esseeret. Itaque lotetius ut uersum 6'genuinum esse comprobet, dicit uersus Expectare fuit gaudet thrasymennus et alpes tantum prima duo uocabula 'Expectare suit a Statio oriunda esse, reliqua autem Statii uerba intercidisse, cum librarius a medio v. 8 aberraret adsequentem uersum huiusque alteram partem bis seriberet. Quod uel per se ueri est dissimile eam ob causam, quod Matri- tensis librarius, quamquam indoctissimus erat, tamen quam summa potuit diligentia exemplar suum descripsit Plus enim centum uerba primum ipsius errore perperam scripta ipse ni correxit, tum uero nonnumquam ordinem uersuum sua culpa turbatum ipse statim restituit praescriptis litteris 'ba,