장음표시 사용
122쪽
De tota Mundi machina breuissim8. De Polis. De Aequinoctiali.
De .gionibus signorum. Signa quibus Planetis addicta. De Tropicis. De Arctico O Antarctico circulis:
De coluris. De Circulis mobilibus.. De Horidule... . . De meridionali.. t ,
De Sphaera recta O obliqua. De Notu Solis oe aliorum Planetarum De Zonis. De Parallelis. De inaequalitate dierum noctiunx De calore coe frigore. De Eclipsibus. Cur facies Luna raria.
123쪽
Carditi. S. R. E. Vicecancell. '
Pierν Valeriani Bellu u. Compendium in Sphaeram. VOD quaelis Alexandor Cardinalis ampliss.terrarum situm tibi breuiter describi, quaeris quidem rem & scitu iucundam,& studijs tuis apprime necessariam. Nam siue poetas , siue historiam, siue Oratores legas, quae tuae sunt adolescentiae primae desiliae,quoquo te verteris, rei isti cognitio tibi suerit opportuna. Inuitat vero te sapientissimi,cruditissimiq; aut tui exemplum, ad ea omnia studiosius consectanda,per quae ille ad sum sum rerum culmen euectus cst : atque eos tibi primos in disciplinis gradus consti tu isti, qui ad humani ingeni j captum propinquiores esse videantur: ut gradatim inde ad reliquarum scientiarum cognitionem. consummatissimam, qua ille plurimum pollet, doctrinam progrediaris. JVl acte igitur hoc animo,qui quem auum refers nomine,sapientia et aequare contendas In quo spero Deum Opt. Max. optatis tuis facillime responsorum : tu modo hac pditus indole,liis honorum auspicijs,totq; eruditissimorum ii omin ii, quos domi alis, auxilio com nitus
124쪽
mius paululum ouid enitere, dum institutum cum sum arripias, reliqua negotio minimo, ac si nulla pulucre consecuturus. QuCniam vero terrae ipsius situs descriptio, timensioque ad coeli rationem ac commodanda est:de coelo prius, coelique partibus disserere quam brcuissime apertissimeque pos emnecessarium existimaui quod haec praetcrtim pars vi Latina dictione tradatur desidera ri ha d cnus visa est. Fuerunt enim plerique etiam Latini homines, qui rem minus Latine in vulgus edidere,quamuis caetera diligenter cxaminarint. Curauimus autem ut ea esset in institutione nostra facilitas, ut tenera quaelibet aetas doctrinae huius capax fieri posse set. Nam& superflua pleraque, ne inepta dicam, quae plerisque fastidium afferre consueuerant,a me summota reiectaque sunt, eaque tantum admissa, quae ad simplicem sphaers ipsius cognitioncm necessaria videbantur. Illa autem quae postea subsequuntur ad orbis geographiam pertinentia, unoquoque vel mediocriter erudito commostrate, vel
tuo ipsius studio facillime consequexis.
II lud vero primum omnium tibi suerit mente
concipiendum , terram hanc quam incolimus uniuersam una cu aqua circunfusa, ac illi intra supraque, & infra etiam adhaerescente, pilae cuiusdam obrotundar modo considerari debere: quam circum aer undequaque diffusus circumplectitur: eodemque modo aer a circunfuso igne confovetur. Quatuor enim his simplicibus, terra quippe,
125쪽
ua,aere,& igne,omnia constant, quae mox in va rerum species consorinantur . Supra corpora fieri potest,orbicularia,septem Planetarum orbes alterum alteri instar corticum coepis incula bentes astronomorum subtilitas adinvenit, Lunae scilicet Mercurij,Veneris,Solis, Martis,Iouis & Sa turni.Supra Saturni Sphsram stellarum fixarum orbis esse creditur. l.
Hucvsque humanae vis aciei sertur, totumque coeli ambitum igneis quibusdam clauis confixum arbitratur.Supra tamen stellas coelum aliud esse fertur,quod primum mobile antiqui sap ientes vocat, ytpote quod summi Dei neque enim aliter credendum botood bot a
126쪽
dum est imperio cocitatum, assidua rapidissimaq;
vcrtigine rucns ab oriente Occasum versus, mox a soccasu ad oriciatis terminum sese cimim uoluit,trahitque secum & stellarum taxarum orbem,& planetarum omnium sphaeras.Q'i aquam illae, uti vidcbimus inserius, reluctabundae,eo lentius aliae,cclerius vero aliae trahuntur, quo primo illi orbi rapidissiamo uci propinquiores , vel longinquiores fuerint. Iuniores decimam adinvenerunt sphaeram,cui n nuri pernicitatem eam attribuerunt : alij contra perpetua rerum diuinarum quietem iii illa statu runt ubi scilicci diuini spiritus piorumque animae adsistant Deo, aeternaque omnino tranquillitate Psimantur. Sed enim hoc hic disputare nostri non est initituti,qui ad simplicem quandam coeli traditionem Propcra mus..Scias tame inter astronomos& philosophos de coeli orbibus, minime conuenire neque etiam de planetarum situ & ordine: sed nos haec tibi,ut a plurib is tr duntur, exponentes, quaestiones in aliud tempus distaremus.'
E xo igitur coelum, ut uno omnia vocabulo co
plectamur,ad pomi hui', id nunc prae manibus est, similitudine orbicularii. utar enim h0c ad partem,qua de nunc agimus, satis idoneo. Vertitur hoc, ut diximus, supra inrram ab oriente occidente versus: & ab occidente sub terra ad orietem,eo usq; unde mane ferri coeperat,quatuor & viginti horaru spatio.Cardinales,quibus inniti vid
Tur, aut circa quos versatur, duo, poli Grieco vocabulo nuncupantur: πιλω. n. verto citi Horii unus, Lomi
127쪽
pomi scilicet vertex hic summus,unde flos abijt, arcticus appellatur ab Vrsa,quam poetae in cς-lum relatam fabulantur. Arctos enim Grscis,Latinis Ursa. In hanc autu 'mutatam fuisse Calisto legisti apud Ovidium. Aiter, qui huic opposit' e rogione est , antareticus.ocatur,vocabulo ipso oppositionem quem nos in pomi pediculo nAtuimus. Hos autem astronomi mundi polos vocant propter praerogatiuam primi coeli, ad cuius rapidissimae vertiginis celeritatem reliqui omnes orbes, uti paulo ante dicebamus, codem sere vigintiquatuor horarum spatio circunferuntur.
circulus squo ab utroque interuallo distans per pomitu rositatem ducitur: qui aequinoctialis appellatur, ea scilicet de causa quod sol unoquoque anno huiusmodi circulum bis attingens, dies noctibus pares facit. tota desumitur coeli dimenta
128쪽
D aphaeram. DE ZODIACO.DIsiccat hunc per obliquum fascia quaedam la
ta dimidia sui parte ad arcti cum onuersa, ab tera ad antarcti cum inclinata,quae a Q.animalium formis,quibus insignita perhibetur,ZO' diacus circulus Graecis nucupatur,signifer La tinis, qui duodecim fi- Luras signa vocant. Horum primus Aries, qua primum parte ab aequinoctiali zodiacus diuertens in arcti cum coepit porrigi: inde Taurue L ..
quot in sphaera nominantur, in duodecim has Drumum parteas,ab ipsis scilicet signis diuidutur: mox plia'.Sac.Bosc. I una-
129쪽
unaquaeque pars. 3o. gradibus ita appellatis distin guttur ,.atq; ita totus uniuscuiusq; circuli ambitus trecentis & sexaginta gradibus dispescitur. Latitudo Zodiaci per duodecim circiter gradus exicndit: medium cius qua parte plurimum abit,absquinoctiali distat gradibus tribus circiter& viginti. Habet vero Zoὰiacus & ipse polos suos, quibus quidezodiaci polis innixi orbcs colorum omnes, qui subfixarum stellarum cito sunt, m tu quoda suove santur,de quo luserius loco suo dicetur.
DE REGIONIBUS SIGNORVM.AB his polis circuli ducti qui uniuscuiusq; si
sum sphaerae corp' in12. partes aequales diuidunt, veluti si poponem quis in I 2. portioncs aequas dis caret. Et quicquid 1t crduos huiusmodi se
micirculos,ut ita nuc 'voco, ab uno polo ad eorum alterum continetur, eius tig regio esse dicitur, quicquid in medio continuerit . Inde itella quaevis intra Zodiaci spatia quantum' libet procul lita,in Ariete, vel l auro, vel C
minis cile pcrhibetur. VNDI Et
130쪽
ET quoniam unumciuodq; signum gradibus,
ut dictumuo .conuat: eodem modo pergradus uniuscuiusq; terminos ductae in angustum lineae per polos suos, efficient, ut quo etiam gradu huius vel illius sideris stella quaelibet toto cς lo contineatur,appareat. Sed haec non nisi in sphaera solida discerni possunt.
E despotas autem docere loco hoc congruum videtur, siquidem aiunt astronomi
ex planetis Sole viai Leoni praeesse, uni vero Cam
esse praese os, Saturnum uinpe Caprico no,& Aquario
Arietem;Veneri Libram una cum Tauror
Geminos Mercurio.Cuius rei compendlam hac figura subiecimus. I i DE