장음표시 사용
271쪽
litiam in ejus honorem confectum, &, Demetrium in Hispaniam postea concessisse , ibique Bibliis postglottis Complatensibus evulgandis manum admovisse, ex Alvari Gamesis lihro de rebus ges s Cardinalis Ximenii, docet. Multos quidem
viros celebres, Demetrii nomen gerentes, in Bibliotheca Gr ea adduxit 'bricius; de i ostro tamen nihil , certe PerP
rum, retulit, unde hic desectus ex iis, quae Cl. Saxius ut fp i 64. tat, egregie potest suppleri. cinguntini Lasoris in Medi lanentes literas merita summopere idem praedicat, eumque assidua cura in Gymnasiis literas Graecas professum esse, docet. Non tamen diu Mediolani sit,stitit, sed Neapolin, magnis praemiis invitatus, petiit, eloquentiam ibi & Graecas literas szumma cum laude professus. Tandem vero in Siciliam abiit, & vel lanae perpetuam fixit sedem, ibique tanta nomianis celebritate floruit, ut summi Ordinis viri filios suos ex Italia in Siciliam erudiendos ah legarent. Unicum duntaxat librum, a Lasare conscriptum, nempe de Scriptoribus Graecis, patrio Siculis, in Bibliotheca Graeca laudavit Fabric ur. Verum, alia adhuc istius Autoris Graeca exstare scripta, quae Ambr
sana Bihliotheca asservat, Cl. Saxius testatur. Hunc in cenissum refert librum de conseructione verborum, Solutiones quarundam quasionum grammaticarum, Commentarior in prolegο- . mena Orphei, nec non obsolam ad Bartholomatim Sulmonem
sem eontra Phile*bum, in qua eum carpit, quod nimium se iactaret de Graecae linguae peritia, plures ejusclem errores notans , ac genuinam nonnullarum vocum originem & significationem exponens. Ad gloriam vero nostri quamplurimum facere, Saxius uictitat, quod AIdus Manutius, Graecos libros Uenetiis impressurus, exordium duxerit a grammaticis ejus dem institutionibus. Hoc enim ipsummet Aldum in Epi- .stola, ipsis praefixa, cuius stagmentum Martiatrius assere, Pr 6. fiteri, observat. Statuta Mediolanensia, pergamenis, aut chartaceis, codicibus antea inscribi solita, anno hujus Secula octogesmo, sumtibus cujusdam Pauli Suaris typis expressa simi; qua occasione Cl. Saxius historia in statutorum urbium Italicarum texit. Mediolanensium statutorum Originem ab A. Iais Diqiliaco by Corale
272쪽
MENSIS MAII A. MDCCXLVIII. /sa
llars repetendam esse, innuit, quo nimirum anno Consu tudines minoiani, quarum exemplar manuscriptum in Bibliotheca Ambrosiana asservatur, collectae ac promulgatae sunt. Apparet ex istis consuetudinibus, modum lites per duellum Componendi eo tempore apud Mediolanenses viguisse, quale eertamen vel ab ipsis litigantibus, vel a substitutis campion bus, instituebatur. Iudicium aquae frigidae itidem ibi vigebat, neutiqu3m vero candentis ferri iudicium adhiberi consuevit. Consuetudinibus vim legis suiste inditam, antea vero jam sta- Pag. a Io. tuta de leges municipales ibi exstitiste, quamvis non amplius eae supersint, testimonia, a Cl. Sario apposita, 1atis declarant.
Francisi Crassi opinionem, qui in liόro de origine juris me- a I 3.
inolanensis, non alias leges, quam consuetudines Duuales, a maioribus conditas, agnovit, Saxius consulat; & potius, no
saluta communis Mediriani A. i 33o promulgata suisse, docet. Post varia deinceps iura, a Matthaei Magni Viceremitis filiis, aliisque subsequentibus Mediolani Principibus, condita, tandem Carati V autoritate novarum constitutionum jur, adhuc vigens, curiis Mediolanensibus priscriptum suille, monstrat. A. I 48 a Pan γrici veteres, a Francisco Puteolano a Iotenebris ereptae, atque in pergamena impresiae sunt, quale exemplar Bibliotheca Ambrosiana tenet. Erravit proinyacobus de la Maune, recentissimus istarum orationum in usum Delphini editor, quan , primam earum editionem A. seto demum excusam fuisse, contendit. Duplicem reinctius earum editionem, Francisci Puteolavi studio adornatam,
intra Seculum XV Mediolani prodi illa, CL Saxius Ostendit. Quod vero ad ipsum hunc Puteolanum attinet, Par- 237. mam is patriam habuit. Ubi Mediolani rudimenta eloquentiae perceperat, Bononiam se contulit, sinistram hic ex- Pertus fortunam. Mediolanum a ciebo Mmonetia tandem vocatus, artem rhetoricam pro honestissimo stipendio
ibi professiis est. Magna nominis 5e eloquentiae fama floruit, &a plurimis eruditis, sigillatim Anerio Potitiano, summo honore affectus est. Edidit, inter quamplura alia, Dion iuulua .eι Praecepta de oratione nuptiali, natalitia, s epith
273쪽
Iamiis, quae Theodorus Gaza quondam e Graeco in Latinum traduxerat. Ignoravit illam editionem Fabricius, atque inter inedita Gazae scripta eandem in Bis othera Graeca reposuit. p De variis Gazae fragmentis Q. Saxius etiam disputat, insigni poeseos facultate eundem fuisse praeditum,. testatur, nullum tamen opus Poeticum, praeter epicedium ex temporaneum, an funere Galeaeii Mariae vortia, a coniuratis trucidati, ab eo confectum, hodie exstare, & eius manuscriptum exemplat in Bibliotheea Ambrosiana repositum esse, disitata I Graii Historiam e Latino in Italicum sermonem quondam Co vertit Petrus Candiris Decembrius, eamque Α. 1438 Duci Μ diolanens, Philippo Mariae me omiti, in cuius aula versabatur, obtulit. Haec ipsa autem versio A. r488, eum diu in ita de lituisset, typis Mediolanensibus primum exeusa est. Quampi innas dein alias urbes eandem prelis 1uis subjecisse, Cl. Saxius docet, simulque de alia versione Curtii Italica, a quodam Berinnardo Philippo is Iunctis adornata, disputat. Hac etiam Oec sione data, de aetate Curtii. de qua, prout constat, veheme ter inter eruditos disceptatum est, nonnulla lectu digna inspergit. Narrat nimirum, Bononiae nuper libram prodi isse, a Comite Bag Iio compositum, in quo de Curtia gente, at que aetate hujus scriptoris, eruditissime disseratur, eumque Consantino M. non antiquiorem esse, ex duobus eiusdem locis comprobetur. De vita autem Decembria multa hic afferre sapervacuum duxit, cum varii Autores, sigillatimque Fabricius, fuse de eo iam disputarint, cumque Laurentius Mehustus,
qui Epistolas illustrium scriptorum Seculi decimi quinti,
eum eorundem vita, Florentiae edendas suscepit, itidem Decembris vitam enarraturus sit. Rem igitur eruditis multo gratiorem facturus, manuscripta Decembris opera, quae Biblio Pag. 293. theca Ambrosiana servat, accurate recensuit. Et hunc qui dem in modum historiam typographico. literariam Mediol nensem usque ad annum is o texuit Cl. Saxius. Plura eiusdem specimina facile potuissemus afferre, nisi & brevitati ει-dendum esset, di jam ex illis, quae disputavimus, de OP
274쪽
Hs instituto pariter, ac praestantia, lectores possent iudieare.
Notatu digniora nonnulla selegimus, ut statim ex illis a Pareret, quam multa, ab aliis nondum observata, & er
uitis huc usque incognita , hoc in opere legantur. Addidie autem Cl. Saxius, tabulas publicas inhi A. 34ra inter primos Mediolani typographos, ad insignem librorum supellectilem
communi sumtu exscribendam, foederis. Italico quidem sermo ne illud foedus conscriptum est, cum autem is pro seculi hambarie innumeris ioloecisinis stateat, atque adeo a nostris homi-ribus intelligi vix potis, Latina interpretatio adjecta est. Literae Pag. 447, nuncupatoriae, libris, primo typographiae seculo Mediolani im- mellis, praemissae, historiam hujus aevi literariam mirifice id strant, quam ob rem, eas iunctim hic edere, opportunum censuit Cl. Sarias. Latinas autem duntaxat selegit epistolas, cum Italia 4S 3. eae tot vocibus eorruptis repletae sint, ut earum inspectio facile taedium potuisset creare lagentibus. Tandem catalogum Omnium librorum, Seculo decimo quinto Mediolani editorum, secundum annorum sectem composuit, ab anno istius Seculi
sexagesimo quinto incipiens. Quos libros ipsemet oculis usurpavit, eorum titulos asterisco distinxit, singulis notas eruditissimas adjeeit, indicem denique rerum ti nominum universo operi addidit. ' Verum de Cl. Saxit lueubrationishus haec dixiste tussiciat. Ad Arge latum iam revertimur, in cujus Scriptorum Mediolanensium Bibliotheca indices M.torum, qui ibi momorantur, ordine alphabetico dispositi, agmen ducunt, paginis libri, ubi de quovis scriptore agitur, , ad marginem semper annotatis. Excipit hos iudices Syll
hus Scriptorum, secundum ordinem temporis confectus, qui 'ab anno ante aeram vulgarem 368 usque ad A. C. 1744 Pese. ducitur. Ipla Bibliotheca ordine alphabetico est di Posita, di Tomus quidem primus usque ad literam L pr cedit, hocque ordine χrvato omnium Scriptorum Mediol nensium vitae, & ingenii, quae veliquerunt, monumenta, 1uc
timue accurateque sunt enarrata. Qua de re ut eo certius eOns et, specimina quaedam ex illis nunc asseremus. Cum quamphitimi scriptores de S. Ambroso, Mediolanensium lacrorum
275쪽
antistite, eiusque urbis ornamento praecipuo; Verbo secerint, dubius haesi Cl. Autor, quemnam inter tot eius vitae scriἀptores ducem sequeretur. Selegit vero ex insigni eoruni numero Casmirum Oadinum, & D. AH. Fabricium, utpote qui omnes alios, de Ambroso disserentes, consuluisse videbantur. Memorat adeo Cel. Autor, Ambrosium A. C. 274, annum aetatis quadragesimum agentem, a tribunalibus raptum, ad
sedem episcopalem promotum esse. Miratur ejus intrepidum in munere pastorali obeundo animum, & invictam sortitudianem , quam & in Arianorum haeresi profliganda, & in ca se Maximi, tyranni, ac Deodosi Imperatoris, quos ob crudelitatem commissam ab ecclesiastica communione segregavit, satis dedit comprobatam. Doctrinam eius quanti fecerit S. Augusinus, ab Ambrosio quippe ad religionem peril ctus, atque ipsemet haeresiarcha Pelagius, dicta S. Augusini, a Cel. Autore hic apposita, affatim loquuntur. Memoriam summi hujus antistitis ad diem IV Aprilis in Martyrologio recoli, eiusque corpus sub ara maxima basilicae Mediolanensis,
quae ab eo condita est, & Ambrosiana vocatur, requiescere, Cl. Autor monet, atque epigramma Ennovii, Picinensis ripiscopi, in laudes nostri compostum, cum lectoribus comm . nicat. De operibus S. Ambrosii, eorumque variis editioniabus, copiosius diiserere supervacuum duxit, cum eorum index
accuratissimus & ab Ouinuo, & a Monactis Benedictinis in Gallia, tanquam recentissimis huius Sancti operum editoribus, compositus iam sit. Elenchum igitur duntaxat Tractatuum, a S. Ambroseo confectorum, quem clarissimi Monachi protulere, hic exhibuit, eique titulos opusculorum, quae antistiti
Pag. 4 - huic vulgo, quamvis minus accurate, tribui sueverunt, a texuit , atque in notis adjectis varios, de vita & scriptis eius fusius agentes, citavit. Illustrissima gens Arebintea Medi lanum , patriam quippe suam, ob immortalia in rem publicam atque literariam merita mirifice illustravit.' In illa autem, velut inter ignes luna minores, emicuit Carolus Archiatus ,
Eminentissimi Alberici Arebinti, Archiepiscopi Nicaeni, de hoc tempore ad aulam Potentissimi Regis nostri Nuntii Apo-
276쪽
stolici, parens, de euius Vita, lucubrationibus, atque in liteia teras meritis, quamplurima Cl. Autor in medium profert, eum praesertim, ejus se Clementia mirifice exornatum, &multis beneficiis ab eo cumulatum esse, praedicet. Natus nimirum est Noster anno Seculi praeteriti sexagesimo nono, mi maque literarum fundamenta, in Academia Baydens, sub clarissimis viris, sodalibus Ignatianis, posuit, quibus dein, Inogolstadium concedens, egregiam in omni eruditionis genere notitiam superstruxit. Absoluto studiorum cursu, cultiores Europae provincias peragraVir, & Romae potissimum diu commoratus est, ibique cum maximis doctissimisque hominibus amicitiam atque familiaritatem contraxit, quos inter Prosper Lambertinras, Pontificis Maximi honore iam effulgenx, primo loco memorandus est. Cum autem, non sibi, sed patriae, natum se esse, iudicaret Carolus, ita literas post felicem ex itinere reditum tractavit, ut universia civitas, &inprimis nobilium ordo, uberrimos exinde fluctus posset periscipere. Academiam enim equitum instituit, & Bibliothecam, fere regiam, opera de consilio Cl. Autoris adjutus, condidit , cujus catalogum idem iam Parat. Civicos praeterea magistratus tantum non omnes in Patria summa cum laude ges. sit, principum vero Oculis eiusdem virtutes adeo illustres apparuerunt, ut Leopolaeus Imperator eum sacri cubiculi praefectum constituerit, Hispaniae vero Reges, Carolus II & PH-tippus V, eum aurei Vesteris ordine donarint, & in magnatum Hispaniae numerum adsciverint. Maxima fuit Nostri in omni eruditionis genere peritia, id quod lucubrationes eius, quae philosophica, mathematica, physica, anatomica & chymica, argumenta pertractant, & a Cl. Autore nominatim indicantur, satis superque declarant. Dolendum duntaχat est, praestantissimos hos tanti ingenii laetus in omnium manibus no
Eum versari, sed manuscripta eorum exemplaria ab illustrinfima gente Archintea custodiri. Tabuia interim, praecipua si narum artium capita, per ordinem digesta, exhibentes, Post mortem Archimi, magna ex parte, Venetiis, sine nomine rem Autoris, typis excusae sunt. In Praelatione, illis praemissa,
277쪽
Noster testatur, se primo huius seculi anno, cum Roma iapatriam rediisset, cogitasse, ad imitationem florentissimarum in Urba Academiarum, de eruditorum coetu apud se congregando , qui statis diebus de variis rebus literariis discepta-- rent. Cumque dein schedas suas evolvisset, incidisse in t
hulam Matheseos universae, quam multos ante annos, cum ibi
liberalibus disciplinis vacaret, in Academia Ingolstadiensi theta hus mathematicis praefixerat, quo labore ita sit delectatus, ut reliquas etiam diiciplinas smiliter in tabulas redigendas
stituerit. In his autem tabulis, mirum dictu esse, quam re erudite, & ex ordine, disciplinarum omnium divisiones Praecipuas annotarit, ut uno velut intuitu, quicquid di turno labore in scholis discitur, in hisce tabulis deprehendatur expositum, Cl. Autor Observati Laudat idem summam Archinti ergo se beneficentiam, eaque factum esse confirmat, ut editio magni operis, Mediolanensibus prelis subiecti, cui titulus: Rerum Italicarum Scriptores, feliciter ad umbilicum si perducta. Consecerat ipsemet Archintus notas in III, IU, de U Librum Hsoriarum Arnu hi Mediolanensis, quas, ipso dictante, Cl. Autor calamo excepit, eaeque in I
mo quarto dicti Operis comparent. Mortuus tandem est summus iste literarum stator ac Maecenas, die a I Decembris A. 3732. Celebratissimum vero non minus est apud Medi Ianenses Borromaorum nomen, quos inter Gibertus aliquis,
5. Grais pronepos, suit, qui insigni eruditionis laude floruit,& Seculum decimum septimum haud parum illustravit. Incredibili is literarum amore ab ineunte statim aetate flagravit, &, Philosophiae, Theologiae, aliarumque disciplinarum, cursu Mediolani absoluto, Romam se contulit. Sub Urbano VIII Episcopali dignitate ornatus, & dissicillimis temporibus Iegatus Pontificis constitutus est, ubi, rebus egregie semper ac prospere gestis, sub Innocentis X tandem locum inter
purpuratos curiae Romanae Praesules obtinuit. Inter scripta eius, Sententia adversus errores Iansenti, nec non 'isola ad Urbanum VIII de gemma miseri , eminent. Praestantissimi
autem hujus viri nomen atque famam nostro seculo ren
278쪽
vasse alterum Gibertum Borromaum, Episcopum Novariensem,& curiae Romanae purpuratum Praesulem, qui anno huius Seculi quadragesimo vitam cum morte commutavit, CL Autor observat. Quanti enim is literas di eruditos fecerit, insignis mao optimorum librorum collectio, cuius insignem partem Ambrosianae Bibliothecae inferri in testamento iussit, declarat. Cum de Hieron o Cardano, viro omnium admiratione diis missimo, quamplurimi disseruerint scriptores, interque hos relus Sponius atque Gabrie audaeus vitam ejus data opera enarrarint; nulla spes Cl. Autori ab initio fuit, aliquid de eo proserendi, ab aliis nondum observatum. Bonis tamen avibus tantum undique seth git, ut, cramben bis coctam eum apposuisse, neutiquam dici possit. Ex pluribus nempa libris brevissimam, ut potuit, tanti viri vitam ohibuit, atque quam plurima de ejusdem operibus, huc usque incognita, in m dium protulit. Natus est nimirum noster anno octavo Seculi decimi sexti, a Facio Cardano, Mediolanens, homine itidem eruditissimo, progenitus. Cum ipsemet Cardanus in libris, de vita propria conscriptis, hoc commemoret, iure suo Cl. Autor Curtium, Bassum, & Philippum Tismossinum, taXat, qui, 3oa.
quantumvis libros Cardam de vita sua citent, in anno tamen natali constituendo, haud leviter a vero aberrarunt. An num aetatis vicesimum agens, studiorum causa Ticinum se contulit, ubi, cum vix primum biennium exegisset, Euclidis libros , interpretatus, & Philosophiam primam pariter ac Medicinam vice quorundam Prosessorum nonnunquam docuisse, dicitur,
Patavii postea & Philosophiae & Medicinae lauream suscepit,
ibique & magistratu Academico aliquando perfunctus est. In Patria dein & Mathesin, & artem medicam, profestus est, hinea variis Regilius lautissimorum praemiorum spe nequicquam evocatus. Complures potius Italiae urbes eruditione sua illum avit, bonasque artes earundem civibus instillavit, usque clum, variis aerumnis oppressus, in Collegium Romanum reciperetur, annuumque stipendium a Pontifice acciperet. Tanta fuit vivi adhuc Cardiam inter Italos fama, ut eiusdem scripta oraculi instar haberentur. Non tamen idcirco aemuli eidem de-Kk a fuerunt, Diqitireo by Gorale
279쪽
suerunt, de quibus ipse in libro de vita sua mentionem I
iecit. Eminet inter illos quidam Andreas Canutus, qui, peculiares Distertationes, contra nostrum directas, de Papiae A. 3363 in 4 editas, composuit. obiit noster sub finem anni iuersi, aut certe sub insequentis initium, unde merito rauani atque Naudaei, citius nostrum ex hac vita secessiste statuentium sen- , tentias Cl. Autor explodit, de locum, ex Cardani vitae suae descriptione, huc facientem, adducit. Diem mortis suae Caris vinum praedixisse, 6c, ne vana ta mendax videretur praedictio, ab omni cibo abstinuisse, ita . ut mors necessario sequi deberet, quidam . a Cl. Autore citati, dictitarunt. Indicem op rum Cardam satis longum idem suppeditavit, eique varias annotationes suis noster locis interuit. Ubi v. c. eius libri de Subtilitate occurrunt, eos summo applausiu exceptos fuisse, commemorat, id quod saepius iteratae eorum editiones, a Cl. Autore indicatae, affatim loquuntur. Exercitationes criti s contra hosce libros conscripsi Scaliger, quamvis e rores, a Scaligero ipsi obiectos, in secunda operis editione iam correxisset noster. Ubi ergo postea Matigeri censuram inis Oexit, actionem in calumniatorem librorum is Subtilitate contra eum compotuit, quae variis horum librorum editionibus adjecta est. Subjicit vero his CL Autor notitiam eorum Cardani operum, quae a sese composta, i pleniet Car-Pag. 33 a. nus testatur. Plurima ex illis perierunt. Sed latent fortas sis adhuc nonnulla in scriniis Bibliothecarum ineuita, cum in variis catalogis opera Cardani manuscripta, absque ulteriori indicio, citentur. Tandem vero Cl. Autor literas, a quodam Fubricio Cocanaro ad Carrinalem Friderisum Borromaeum datas. & Italico sermone compostas, ex manuscripto Bibliothecae Ambrosianae hic exhibet. Transmittit nempe Cocanarus Borromaeo una cum literis libros Cardani manusἰriptos, quo quot Romae reperit, pretiaque eorum simul indicat. Cumque quamplurimi operum tituli, frustra alias quaerendi, his in literis nominentur, eos ideo diligenter excerpsit, atque cum literis 3r4. ipsis hic apposuit, Cl. Autor. Ennovius, cinus nomen inter eru
280쪽
- MENSIS MAII A. MDCCXLVIII. α6 a
ditos valde notum est, MedioIanum natalibus sua decoravit. Vere enim illum civibus Mediolani adscribendum esse, Sarius iam ostendit. Natum eundem esse A. 473, ex eo intelligiatur, quod En dius ipsemet assi et, se annum aetatis se tum & decimum egisse, quando Theodoricus Italiam ingres.sus sit. Cum autem id A. 489 contigerit, iure suo e rum sententiam consutavid Cl. Autor, qui, A. sis scri- Pag. 37 ptores hunc natum esse, dictitarunt. Ab ipsa paene imfantia bonis virtibus, inprimisque poesi & eloquentia, animum excoluit noster, matrimonium etiam iniit, ex eoque
filium suscepit. Postquam autem castitatem professa est uxos dius, eius exemplo incitatus, sacros assumsit ordines, ad Ticinensem denique Episcopatum promotus. Laudat CI. Autor eius constantiam & fervorem, in causa SH- machi Papae, & isnodi palmaris. Obtulit nempe Emrodius in hessum apostgnicum in Romano Conestio, qui tanto in honore apud Synodi istius patres fuit, ut communi decreto in acta synodica fuerit relatus. In exemplari istius Apologiae, quod
in Bibliotheca Vaticam asservatur, nomen Enno ii S. R. E. Di coni inscriptum est. Cum vero inter Romanae Ecclesiae Di conos a nullo scriptorum, qui de Cardinalibus egerunt, sum rit relatus, illam inscriptionem errori librarii, pro sigia S. T. E sigiam S. R. E. reponentis, deberi, non male Cl. Autor coniicit. A. s II, in causa quorundam dogmatum, ab Hormisda Papa ad Anasusium, Orientis Im- Peratorem, noster missus est. Cum autem Anastasus, Pon- ' ei ficis iussis obedientiam denegans, En Hi monita parum raret, re insecta is in Italiam reverti coactus est- Qua vis autem Cl. Autor vehementer eo nomine in Ana a mira vehatur, eumque inter haereticos ideo numeret; nos tame ,-Ete & laudabiliter eum fecisse, quod iura circa sacra, Imperantibus vere competentia , contra Pontificis insultus tamurenue vindicarit, dicere nulli dubitamus. Redux interim nos er , non solum ab Hormis humanissime exceptus, umetim etiam privilegiis & honoribus variis decoratus est, quiatius Praecipue usus pallii, & ius crucis in Archiepiscoporum Kk s morem