장음표시 사용
361쪽
& parsimoniam luxuries & avaritia immigrarint in urbem Romanam; muliebrem ambitionem; quare, post raptas Sabi. nas, plerique Romani, uxorum imperiis obnoxii fuerint; religionem civitatum; quare in populo , quantumvis effe- 'rato, sacrorum habeatur ratio; de successione doctrinam; utrum melius si in republica, quam in domo, successorem quaerere; crudelitatem in principe domo; utrum liceat Prin-eipum vitiis irasci; Libro II, mutationem civitarum; quare in republica imperia legum potentiora sint, quam hominum , secus in regno; de principatu & rebus publicis ;quare liberas res publicas Reges oderint, & quanta vi liberae civitates libertatem expetant, tanta regna defendant; quare excellentibus ingeniis citius desuerit ars, qua civem regant, quam qua hostem superent; quare id unum venenum opulentis civitatibus repertum, ut magna imperia mortalia esient: Libro III, quare non expediat, principem civitatis elargiendo de alienis popularem fieri; quare Romani magis bellantes, quam paeati, prospera suerint usi fortuna; quare antiquo seculo .non interpretando sibi qui quam leges & jusjurandum fecerit, sed potius mores suos ad eadem accommodarit; quare respublica Romana m lationibus obnoxia fuerit, nimirum ob certamina potentium & ob magistratuum avaritiam, & quare plerumque homines omnia prie divitiis humana spernant, neque honori magno locum, neque Virtuti, esse putent, nisi essust af
Sequuntur Colloquia, quae quidem inter est primum dissertatio patrisfamilias cum sacro curione doeausis inerementi Romani imperii, Polonis ad mutelam
ct exemplum. Invenimus hic compendium προχώσαον historiae Romanorum antiquioris, quo artes eorum civiles quam prudentissime deteguntur atque accommodantur. ΑΙ-terum occupat loeum Petri Potocii ad Madisuum Sigi'-dum, Poloniae & Sueciae Regem, oratio gratulatoria & laudatoria. Excipiunt istam Exercitationes oratoriae, quas inter
habemus Hadisui IV, Pol. R. item Imperatoris Ferdinamsi
362쪽
MENfIS IUNII A. MDCCXLVIII. P. II. 343
III, nee minus illustrinimae nationis Patavii institutae, elogia, actioque gratiarum ad aedem Divi Antonii Patavini habita, die S. Manisui. Loeum post invenit elegantissima orationis Ciceronianae pro Archia Poeta accommodatio, sia quidem aD seritur, eum esse Deum , qui per verbum in Spiritu sancto condidit omnia, quaeque in illustri Paedagogio Steminensi A. I 624 a Joanne de Poria habita sitit. Subjungitur Sam. Gradi, Moravi, Pastoris olim Schalioensis, epistola de liberatione miraculi plena ex captivitate Turesca D. Potorii ad Dach. moiam, Patricium Hamburgensem. Denique agmenelaudunt genealogiae Pilavstarum & Potoctianae trusiores atque elegantiores, una cum documentis, eo spectantibus, adique indice virorum hujus illustrissimae stirpis, qui literarum
mei demata es doctoris subtilis, Schola leo nervomstracta, Aut ore D. BERNARDO A BO. NONIA, Capucino, ibidem ninae Theo-- logiae Lectore.
Ferrariae, prostat Venetiis apud Sebastianum Coleti, i 746, 4. Alph. 8 plag. Io. Visum suit pl. Rev. Autori iudiciis & precibus amicorum dare id, ut, praelectiones hasce theologicas evulgare, ex usu publico duxerit. Methodum Scholasticorum veterem methodo suae postposuit. Doctrinam M. Du Scoti inprimis, quam sequeretur, dignam existimavit. Prinsatione praemissa lectoribus indicavit rationes sui instituti. Cur nec Veteribus, nee recentioribus, addictus sit Autoribus, rationem promit Lib. Isuaest. a Tractat. r. Philosophis novis nondum accedit, nec scholis Peripateticis valedicit penitus , causatus , novos aeque ac veteres Philosophos adhuc inter se certare S digladiarL Summi facit recentiorum me-
363쪽
rita in parte ea philosophiae, quae ad corporum constructionem, indolem, motum, ac dimensonem, geometriam,& reliquam mathesin, spectat. Theologiam a recentioribus vel despectam, vel confusam ct deturpatam, esse , Opinatur. Cartesiam suisse Logiees expertem passim, persuasit Autori melius. Restituit Logicam integro libro Christianus
Volso, sed forte non omnibus, etiamst amicis, persuast. Sic Noster judicat, Logices necessitatem propugnans. Phusiacos recentiores totos esse in evolvendis rebus adspectabilibus, sensuique subjectis, existimat. Adversum ei tenent, qui P ficam dogmaticam addiderunt experimentati. Fatetur & dat libens, Metaphysces fundamenta abesse haud posse a Theologia, ac sine ilia nihil scientia dignum, seu scientificum, effiei. Addit Scoto congruenter: abfractum a re, re quatenus praecise at ractum consideratur, id dices metaph cum; abstractum vero a re, quatenus in re iuvenitur σconfideratur, id appellabis pi eum. P. GabrisI Daniel in hinere ad mundum Carisianum P. II p. na Scotum pinxit minusculis atomis quasi circumdatum, qui formabilitates Scoti metaphysios designent. Reliquit Noster Danieli imagines fabriles. Methodum mathematicam nauseat, subtialitatibus haud renuntians, ratus, haereses omnes ab obtus ingenii subtilitate processisse. Scripturae suae genus haud
ubique eomtum ita excusat: Scientia eloquenti oratione imis plicantur, non Ornantur. Viator ornamenta non quaerit, sed
deponit, ut expedite procedat. Vocabula metaphysica &horrida a sua tractatione negat esse aliena, scientiae quippe artique, quam profiretur, propria. orthographiam
mnutu, non recentiorum, probat & sequitur. Adversariis non parcit. Addit vero, cur ita egerit, hanc rationem : Is mihi est ardor in conquirenda veritate, ut more LLIatorum exardeseam in congressu. Theologiam suam cum Davidis turri comparat, ex qua pendebant mille e ei, omnis armatura fortium. Liber primus complectitur tractationes septem. Prima continet protegomena. Secunda exponit
de Dei existentia & essentia. Tertia de unitate Dei, ejusque
364쪽
attributis inscripta est. suarta de scientia Dei exponit.
quintae propria est commentatio de voluntate Dei, S pra cipue de praedestinatione. Sexta versatur in edisserendo ineffabili S. S. Trinitatis mysterio. Septima agitur de viso Dei, & de beatis in ipso. Prolegomena spectant ad 'naturam, nomen, scientiain, divisionem, Decemlat que Theologiae , ad locos theolngicos , ad sacrum Codieem divinitus inspiratum, ad ejus partitionem & canonem, ad verba authentica. illius, ad metaphrases & LXX, ad Vulgatam, adsensum Scripturae, ad Exegetieeri, ad traditiones, ad Concilia& Pontificum d isiones, ad Congregationes Romanas,
ad Patrum autoritatem, ad Critices usum &labusum, ad argumenta e rationis penu depromta, ad doctrinam catholicam & erroneam. ad ea, quae sint de fide, ad naturam articuli fidei. Juvat ex prolegomenis hisce pauca speei- minis loco delibare. Theologiam existimat esse mentiam, Pag. a.
qu.e ex ratiocinio in revelatu fundato discurrit, re versatur circa Deum res Avinar. Negat i theologiam viatorum esse evidentem. Sεοπνευς- potest considerari in modum
diseipuli, i) dictante magistro scribentis, Σὶ scribentis ma- ra. gistro non dictante, sed solum assistente, ne erret, 3)seribentis proprio judicio ea, quae coetus verax postmodum approbat. Inspiratio haec vocatur antecedens, a) concomitans, 3ὶ subsequeos. De prima specie sic Noster: P erremque tribuitur sacro Codici prima inspiratio, ut Monsolum sententias, sed re singula verba re apices, velint a Deo dictante se inspirata. Sed ex isto nimio rigore, seu potius
exagieratione, in eas disseustater deveniunt, quar certe non
penitur solvunt. Leous re Armenius, ex Societate Pesu, sicut re plures alii de eadem Sorietate, voluerunt non solum in verbis, sed etiam in sententiis, secundam re tertiam inspirationem suscere. Verum reprobati sunt ab Universtate Lo- nil σS3. Grotius tandem, Spinoeta, aliqui alii, tertiam inspirationem suscere, perperam dictitarunt Verba contextus, materiam, & facta historica, scriptori comperta, primo modo inspirata esse autoribus, ipla inficiatur, secus 14.
365쪽
pronuntians de eis , quae scriptor per se haud novit vel ex se
toto. vel ex ordine partium, quae a leges a Deo latas spectant, &c. Provocat ad Melabiorem Canum II, es π.Credit Noster, canonem librorum V. T. Pontificium esse majorem catalogo Ebraeorum , quia ecclesia superaddiderit libros vel Hebraeis expunctos, e. g. libros Tobiae, Iudith, Sapientiae, Ecclesiastici, Baruch, vel nondum scriptos, cum
canon a Nehemia est confectus, e. g. libros duos Maccabaeorum. Superadditos tamen vocat devierocanonicos, eo quod
hi olim erant modo ecclesiastici, quatenus in ecclesia quidem ut pie sancteque conscripti legebantur, sed non ita, ut insallibilem autoritatem verbi divini apud omnes obtinerent. Addit idem: Melesta librum non canonicum, non inspiratum divinitus, non potest re vera facere canonicum. Et post pauea: Melesia librum, qui non agnoscebatur ut divis rus inspirarus,seu canonicus, ex Spiritus sancti dietamine, ut vere canonicum, declaravit. Nos rejicere Epistolam Pacobi& Apocalm n e canone N. T. negamus. Recipimus libros illos canonicos, quos ecclesia, editioni illorum eonscia &proxima, pro talibus habuit & agnovit. Nee refragamur illis Augustini in Lib. Cont. ep. fundam. Cap. se Evangelio noucrederem, nis me Ecclesiae commoveret autoruas. Canonem ecclesiae Romanae it Noster combrobatum ex Concilio Cartha-gis. III Can. 47, ex Innocentia I Ep. ad nuper. Gelasio in Concilio Romano, Augustino Lib. IIde Din. Christ. II, 3, ex Eu nil IV deereto Armenorum, & Concilio Tr1dentino Sess. IV in dere. de Seri . ean. Autori visum , primam versionem V. Pag. I s. T. esse Hebraicam, quae videlicet facta sit ab Esdra, cum post captivitatem Babylonis vel Scripturam deperditam ex integro reddidit, vel, ut sanius aliis placet, mendosam pristinae fidei restituit. Samaritanam V. T. versionem non nisieharacteribus diserepare ab Hebraica, sbi persuadet, non
recordatus, versionem Samaritanam differre ab exemplari Hebraeo, literis Samaritanis exarato. Versiones olim innu-
merae suerunt Latinae, judice Augustino l. c. II, Ii. Unλearum semper fuit incerti Autoris, quam Augustinus Italam
366쪽
voravit. Eam esse Vulgatam, Noster sibi persuader. -- Pag Ic. taphrasin LXX jussu Ptolemaei Philadelphi in insula Pharofuisse eonfectam, putat cim aliis. Sinuae V hane A. I s 86, sore decreto declaravit a se esse correctam. Vulgatam ex varia corrcssione in statum recentiorem venisse, Noster docet, ratus, eam adulteriorem, accidentalem, persessionem deduci posse. Tradit sane Clementis VIII jussu facta
Praefatio , superesse nonnulla intra eam mutanda, ac dissicile assirmatu esse, eam omnibus numeris esse absolutam. Addit Noster, textum & Vulgatae S authenticum esse vitiatum, ae' Originalibus Uulgatam esse praeserendam, licet det, authentica ad sensum literalem facere quamplurimum. In eo est, ut multiplicem Scripturae S. propugnet sensum, Ir. provocans ad collationem locorum M. XII, 46, 9 D. XIX. I nec non Rom. XV, 4, item Lor. X, It. Exponit post haec sensum literalem & spiritualem, seu mystiuum, quem credimus esse vel consequentiae legibus erutum, Vel ex typis exhibitum Spiritum sanctum. Decet Theologum argumentari ' Il. ex sacro Codice, nee tamen ex sensu accommodativo, quem quippe. Spiritus S. haud intendit. Lutherum vocat Noster omnium dogmatum eversorem oe summum haresarcham. I9. - Tradit paulo post, sacras literas interpretatione indigere, ac esse regulam equidem, nec tamen indicem controversiarum fidei, etiamsi hujus & alterius interpretis privatum . judicium accedat. Nec nostri putant, omnia in sacris literis aeque esse perlaicua & clara, siquidem interpretes &exegetae id re ipsa fatentur. Addit Autor quinque regulas egeticas, nempe has: I) urgente nece are contraditu nis apparentis, vel morum violandorum, sensus figuratus est amplectendus, a attende ad Iora, causa , tempora, exquire loca, quibus inest potissima. doctrinae sedes, 4 expone Scripturam ad Patrum unanimem consensum, ac s)ad Eeclesiae universalis constans S perpetuum judicium in qualibet sacri Codieis expositione respice. Lectionem Bibliorum vulgarem, seu lingua vulgari, permittendam esse promiscue, 23. negat. Traditionem Noster alteram fidei regulam appellat. Xx a Designa-Disiligod by Cooste
367쪽
Designatur per eam doctrina, ad posteras successu temporis propagata, quae Aero Codice nusquam exhibita fuit. dividit eam Noster In divinam, Apostolicam, S ecclasiasticam. De traditionibus perperavis, Miversalibus, ct necessariis, ipse exponit, non de particularibus, temporariis liberis, addens , eas nune a sola ecclesia Romanω esse ex quirendas , tum quod haec Ecclesia ab qmni haeresi sempet fuerit immunis, tum quod ad hanc perpetuo prae ceteris refugere solitum suerit. Traditionum necesskatem it pro batum ex Dem. XXXII, 7, Ps. LXXVII, s, & ex primorum Christianorum ante scripta mangelia consuetudine. Vivebant vero illis aetatibus viri θεοπνεησι, quibus mine, immediate talibus, caremus. Confugit praeterea ad a Trig. II, . 1 , a Cor. XL a, a Tim. IV, 6 ubi de traditionibus virorum , quas ipsi coram, vel per epistolas, Cum Christianis eommunicaverant, est sermo. Credit, in verbo Dei scripto haud eontineri ea omnia, quae ad salutem aeternam eonsequendam fini necessaria, addens, de canone nos non esse certos, nisi ex ecclesiae testimonio. Ρutat, sacras
Eteras praecise & primario non fuisse a Deo inspiratas, ut ipsae ellent tota fidei morumque regula. Provocat ad ecclesiam, semper traditionibus innixam, S ad Concilium Nieaenum II, ac ad Constantinopolitanum IV acf. ult. Cam 'nec non ad E sebium B. E. III, 36, IV, R Irenaeum III, φTertullianum de Corona militis cap. in Origenem Cap. 6 ad Rom.
Basilium de Spiritu sancto Cap. a , Ambrosium Mnn.is, Chris stomum Hom IV in a Theg. Vincentium Lirinensem in Comm
. nitorio Cap. t. Laudat eos, qui notam haereseos inusserint eis, qui traditiones repudiaverint. Laudat Irenae & Tertublianum , eo quod haud receperint traditiones, conjicientes in haereticorum classem Valentinianos & Marcionitas. Laudat Hilarium, in Arianos invehentem, admittere nonni' si scripta conatos. Laudat Augustinum , eaproptex Dona ristis molestium. Laudat Bouisn Ancyranum, eam ob causam Nestorianos & Eutychianos carpentem, Bemhardum,
apostolico; Hom. LXVI in Cam. notantem. Respondere deinde
368쪽
MENSIS IUNII A. MDCCXLVIII P. II. 34st
inde parat ad loca Dem. IV, 2, Apoc. XXII, G, Gal. I ', a se. . Mic, Matth. XV, K. Sibi persuadet, sacras literas in quibus- Pag. 3Idam explicatione traditionis egere. Concilium definit per Congregationem ecclesiae praelatorum, ad componendas conir Notas fidei re morum definitive, a legitimo capite commeatare confirmata. Conciliorum exemplum ac normam in Concilio ab Apostolis habito Ioeat. Adjicit, Jesum sta- 33. tuisse eeclesiam in monarchiae sermam. Decreta ConeiIi rum esse veras judicum definitiones , comprobatum it ex verbis Christi Matib. XVIII, ι : Si non audierit, die ecclesiae. ' 34 Ephesinum II a Pontifice secundo fuit convocatum, non confirmatum, ideoque erravit, hoc judice. Laudat illa 36. Augustini contra Pela rem Sem. ω Cap. ιo: Iam de hac ea a duo Concilia missa sunt ad sedem Apostolicam. Inde etiam rescripta innerunt. Causa finita est. Utra am aliquando finiatur errari Enumerat deinde Concilia potiora. Correxit &approbavit Gregor rus XIII Deeretum Gratiani, cui Nostee 4 I. tribuit autoritatem, quam habeant dicta vel Pontifieum, vel Conciliorum, vel Patrum, inibi producta. In reliquis, addit, multis pereat, ubi exponit sententias doctoris privati, quas Gregorius haud approbaverit. De Congregationum Romanarum autoritate sic sentit. Habet eas pro Conciliis nati
natibus, quas, si Pontifex approbaverit, pro insillibilibus respectu decisionum habere oporteat, lieet ipla ex se eon.
deratae vim eam haud habeant. Monet, decreta Congregationum, quae circumferantur, non semper mereri fidem, nisi authentice exstent decreta. De sinclorum Ρatrum autori- ΑΣ, tale dissereris, mones, discernendos Patres esse, qui a fide desciverint, & errores quosdam, noraeum discussos ae definiros, docuerint, ab eis, qui genuina docuerint. Addit, doctrinam Patrum magno eum examine es le accipiendam. Nam de argumentis nondum discussis saepius exposuerunt imprudenter ae minus curate. Considerandum, an Patres iter, an ex professo,, an semel, an semper, an diversum, vel oppositum, agendo, de doctrinis exposuerin: Expendendum , quanam, aetate & occasione Patres hoc, vel illidii
369쪽
Pag. 43. pronuntiaverint. Largitur Noster, non in omnibus, semper inmiolabiliter, a Patrum sententiis, velati munquam deos bilibus oraculis, fidelibus esse pendendum. Nota sunt illa Joannis Mabillonii de studiis Monaeborum Tom. I P. II Cap.
st Non ita adhaerendum est iis omnibus, qua aliquoties a nomnullis Patribus fervore scribendi amplificata fuerunt, ut indiseriminatim re inconsiderate fingula eorundem stata velut axiomata putentur. In rebus historicis esse Patrum test, moniis standum, Noster monet, si eae temporibus ipsorum acciderint. Tomissius ad A. Mi 8 g. 9 plurima adduxit exempla historta sacrae, in quibus recentes Doctores &
natistae a veterum Patrum 1ententia discesserunt. Addit Noster tandem: Sed forte communiter non consentiunt Patresus in fidei re morum materiis. Si tamen contradixerit unus eorum alteri, tunc argumenta ex doctrinis eorum probabilia tantum enasci, idem significat. Solis libris canonicis insal- . sibilitatem tribuit Augustinus v. ga, alias υ, ad Hieron. Cap. I. Tribuit Noster Patribus, si invicem comparati inveniantur 44. concordes, infallibilitatem externam, non internam ae literis canonicis propriam. Inde colligit, unanimem sanctorum . Patrum consensum in Scripturae interpretatione, vel 4n rebus fidei ac morum, esse autoritatis infallibilis , ne reclamet Synodo Tridentinae Seg. IV in dare. de edit. Iuror. Sententiam it comprobatum ex ob. IV, D, Matth. U, F,
XXIV I, Lue. X, i , ubi de Patribus tamen haud videtur exponi. Addit, per doctores publicos propugnatam esse. s. dothrinam Christianam & traditionem tam divinam , quam Apostolicam, ac in Conciliis, quantum ad traditiones attinet, semper ad fidem Patrum fuisse provocatum. Ρrovocat ad Augustinum, qui consensione Patrum contra Pelagianos fuerit usus, contra Iulianum La. Augustinus eos, qui Patres secum stare jactitabant, docere voluit, ipsos mentiri. At Protestantes fundamenta fidei siue e sacris literis depromunt. Nihilo minus subdit Autor haee: Pervicaciores ergo sitis priscis sunt moderni haeretici, Lutherus γ Calainus, qui Patres vel solum Scriptorum vererum nomine comminiscuntur, quas nullius
370쪽
MENSIS IUNII A. MDCCXLVIII. P. II 3s I
nullius Ibit superioris autoritatis, vel eorum dicta unanimas sententias libere taxant re sugillant. Patribus honorem
habent nostrates, eis utuntur ac delectantur, verum infra
saeri Codicis oracula, & debita expositione ubique adhibita. Distinguimus praeterea Patres serioris aetatis ab eis, qui a sonte abfuerunt propius. Objectionibus deinde occurrit PagNoster, tradens, testimonium Patrum simul sumtorum esse quidem humanum, quatenus ab hominibus originem trahar, nec tamen includat singularem Dei providestiam. Dat ipse,
errores Patrum attinere ad res parvi momenti & ad ea,
quae directe haud attingant fidem, consentiente Vincentio Lirinensi Commonit. Cap. s. At sic semper redit quaestio, quid singuli Pare in pro fundamentis fidei reputaverint, &quid de eo, quousque res minoris momenti pertingant, iidem sint,arbitrati. Multa Patrum scripta perierunt. Augustini Lib. II contra Faustum Cap.s est hoc pronuntiatum: Liberum ibi habet lector auditoris judicium, quo vel approbet, quod placureis, vel improbet, quod ostienaerit. Autor sibi persuadet, hanc libertatem singulorum Patrum libris esse applicandam, non vero ad id, quod illi communiter docent. Subjungit alia. Tum vero progreditur ad historiam, e profanis scriptoribus decerptam, qua Theologus vel in sacris
literis interpretandis, vel in adventu Messiae corroborando,
vel ad controversi s rite tractandas, uti debet. Melchior Canus utilitatem ejus praedicavit XI, a. Ad historiam certe , ecclesiiisticam peritia historiae congruit, ne quid de oratoria sacra moneamus. Jubet Noster, in historia respiciendum
esse ad autoris gravitatem S ingenuitatem, amorem, Vel odium, temporum locorumque considerationem. Argumento negativo tribuit nullum locum. Tertulliani tamen est hoc : suod Scriptura tacet, negat. Et cur illa credam
vera, quae illi, qui historiam aliquam ex professo scripserunt,
tacuere 3 Si de eisdem rebus omnes eadem testentur, Praecipue suppares aetate, tunc vera est commemoratio. Ad
historiam recte conformandam adhibenda est ars critica, quae seculo proxime elapso inprimis excoli coepit. Domις Mubil-