장음표시 사용
391쪽
Gellium II, M. Mela adhue voeatur Mella, Mella, quae vox in MSta recentiora irrepsit. Melam flumen novit Virgilius Georg. IV v. au. In duobus Codicibus MStis Catulli desiderari dicitur distichon controversum. Quid inde 3 Epistola secunda in eo occupatur, ut, Cenomanis Brixiam subfuisse, pelluceat. Ad Adriam habitasse Venetos, de reliquo ad omcidentem incoluisse ultra Ins ibras, Pol iur autor est Lib. II. Falsae interpretationes hune locum perverterunt. Livii haee sunt clara P, p, Dec. Id Alia subinde manus Cenomanorum, Elitosis duce, vestigia priorum secura eodem saltu, favente Belloveso, cum transcendisset Alpes, ubi nunc Brixia ac Verona urbes sunt, locos tenuere Libui) eonfidunt. Non licethoe loco Cremonam substituere Veronae. Nam Galli Placentiam & Cremonam habuere, teste Livii 'stomaetore Lab. XX. Galli fuerunt Patavii accolae, teste Livio Lib. X. Veneti oangulum circa sinum maris eircumcoluere, teste Livio Lib. V. Romani trajello flumine Cluso venerunt in Cenomanorum regionem, teste Polybio Lib. II. Cenomanorum terminos australes Uen. Laetarisius tabella geographiea expressit pag. 2st, Mantuam extra eos ponens. Brixiam caput gentis Cen manorum appellavit Liviur XXXII, so. Alibi Cenomanos vocavit Gallos Brescianos Lib. I. Brixiam Galli eondid-runt, teste Iustino Lib. XX. Ptolemaeus de Cenomanis : Κεve πων,
hic non potest substimi. Tertia Epistola ad illa Plinii III, immectat: minorum re Euganeorum Verona. At codex Spiris Arma publica expressiis, ae Landini, apud Gallos exscriptus, ille A. 1469, hic A. 3476, habet haec: Fetrini, Tridentini, Bervenses, Rhinica oppida. Rhaetorum re Euganeorum. Verona. lienses Carnorum. Batavica editio punctum non habet ante Verona. Id nostra nil refert. Plinius solet concise punctis omnia in serie urbium praecidere ac intersecare.
ESSA IS SUR I 'HISTO IRE DE BELLES LET TRES &c. id
392쪽
PERICULUM HISTORIAE LITERAR Melegantiorum, scientiarum re artium, per IUVENELDE CARLENCAS.
Lugduni Gallorum, apud Fratres du Plain, I744, 12 maj. Tom. I plag. 9, Tom. II plag. ιΡ imum occupat locum historia linguarum & Grammatica. Occurrunt ibi lingua Ebraea, Syriaca S Chaldaea, Phoenicia, AEthiopicii, Graeca cum dialectis, Latina, Gallica, Italiea, Hispanica, Germanica, Turcica, Sinica. Ehraeae Pag. linguae vocales, circiter mille annis post, quam viva esse desiit, Judaeorum eriticos de schola Tyberiadens, quos Masoretas appellarint, invenisse, arbitratur Cl. Autor, eosdemque futue homines admodum mediocres. Ita vero fiat, 'ut Ebraea lingua dissicilior, non nisi paucissimis pervia fiat, tot quippe spinis obsita, punctis nimirum vocalibus & accentibus, vel spiritibus inutilibus, dum jam non loqui Graeam linguam, sed intelligere, velimus. Pater Guarinus, ordinis 8. Benedictini, puncta quidem vocalia defendit, sed, non obstantibus ipsius curis, plures Ebraeae linguae amatores exincutiunt hodie jugum perquam molestum, quo in sacrorum librorum studiis non nisi retardantur. Enarramus isthaee
bona fide, id quod est consitasse apud illos, qui deprimere
nolunt contextum sacrum atque divinum, ut evehant huma
num. Tanto autem id magis mirabile videtur, quoniam in I a. lingua Graeca intelligenda judicat esse utilissimos accentus. Latina lingua Scipionis ac Laelii tempore perfecta fuit. In IS. primis Terentius, Menandrum sedulo secutus, ausus est primum omnes gratias Graecorum in linguam Latinam recipere. Numerum atque harmoniam augebat Cicero. At Poetae, sub Augu D florentes, sedulo aemulabantur atque exprimebant Pindarum S Homerum. Atque hoe est illud temporis spatium, qua Romanam urbanitatem comprehen- , dere debemus, ac florem illum elocutionis atque elegantiae,
393쪽
Pag. I . tam proprium Romae, quam Athenis, Atticisinum, cives aeperegrinos distinguentem. Floruit hoc genere Cicero, Titus itavitis caruit, cui provincialis ideo modus exprobratur 28. Inter recentiores linguas singularis urbanitas Gallicae tributitur ; Italicae ac Hispanicae abrogatur. Harum altera in eo
peccat, quod nimis est lepida di velut jocosa, seloue, debadis O de solistre,) altera in contrario inflata, atque ad 29. pompam & ostentationem composita. .. Laudat tamen inter Italos, tanquam puritatem adhuc linguae servantes, Bocaciton, S Petrarcham, quos infamius imitati fuerint Bembus &ris, rudera vero. ultima ostendere ait Penti glium, Purpuratum, Guarinum & Marinum, equitem. Germanicam distii linguam ad utilitatem peregrinantium, ob scripta limatiora Britannicam: quod quidem digno partim est nostris dede, cori, dum imitari, quam scribere, malunt, partim omninse falsum, dum nostra lingua aeque bonos libros habemus, atque ulla in alia, compositos. Ad linguam Turcicam quod attinet, Guit. Megiferus, Historiographus Saxonicus, A. Aia primam Grammaticam Turcicam publiei juris sedit. Poeta, de qua deinceps agiesr, cum Rollino ri Mansere disseigner Ierbelles lettres ejusdem cum mundo aetatis facit. Primo laudibus & celebrationi Numinis divini, mox profanorum Numinum, dedicabatur, unde ad homines veluti descendit. Mansit tamen si O, τμος aliquid, quodque pauci attingunt. Floruit. ita Ρoesis apud Graecos a pugna Marathonia usque ad bellum sociale, Latina sub Augusto, Italica Tassi tempore, Cor-nstilliano seculo Gallica. Hispani nescio quid inflatum, salsaeque granditatis, habent. Anglorum Poess pompa verborum testi, neque harmonia raro, nullas tamen habet imagines, nec nisi trivialem sensum animis instilla o aut nudum verborum lusurn. Istis generatim monitis, de priecipuis car-37. minum speciebus singulatim agitur. Lyrici, jure suo, pri-47. muin constituunt Ordinem. Sequuntur heroici carminis Aurores, tam antiqui, quam recentiores, quos inter nonnullos ad dogmaticum potius carmen reseremus, e. g. IIesodum,s I. Lucretium, Ovidium; ut & exclusim mallemus Probam RL
394쪽
coriam, centonem quae Versibus Virgilianis sacrum cunfecit. . Ad Poetas dramalieos dum transitur optime differentia Pag. istorum generum in eo constituitur, quod epos narret, agat autem drama. Actio prout illustris est, sive vulgaris, tragoediam, vel comoediam, sistit, utramque jambico genere gavisam. Hispani, Autor inter alia scribir, in scenam producimt 62. non nisi nobiles amantes, & tales etiam antiqui laus heroas sstere solent. Angli ex ipsorum indole res eligunt atroci res, ae sanguine theatrum conspurcant, qualibus & argin mentis ipsorum lingua accommodatissima videtur. Belga Irum sermo pinguior est, quam qui nobili poematum generi inserviat. Multitudo regulas ignorat; sapientes Latinam praeserunt' orationem. Considerarius judieare videtve -- Cl. Autor, ubi Eclogas, Satyras, Fabulas, Hegias, Epi- eq. grammata, persequitur. Attamen & hic, ait, e. g solam novi 83. Thoniae Mori adversus Germanos satiram, quae praeter Gablicas, inter recentiores, attentionem mereatur. Sed ad libe- s6.ram eloquentiam a ligata progredimur, quae S generatim, & seorsim, ad sacram, vel forensem, quod attinet, sedulo tractatur. Ut cum Poesi Poetica conjungebatur ita etiam 93 Rhetorica eum arte dicendi; utraque vel antiquior Grae- si eorum, ae Latinorum, 'vel recentior Gallorum inprimis atque Italorum, sociatur. Historia succedit, eum omnibus, 1 9. unde hauritur, monumentis : sive sint arae, templa, dies festi, tropaea, nomina, ct cognomina; sive historica doeumenta, literis veluti i-r' εξοχην consignata. A Phoenicibus & Ias. aEgyptiis literarum elegantiorum atque inprimis historiarum studium acceperunt Graeci. Romanos inter Fabius 23 .Pictor primus est, qui libero sermone historiam, singulatim sui temporis, fuit complexus. De arie historiea, deque in- I34. scriptionibus, epigrammatibus, insignis parum est, quod hic reperitur. Ampliores sibi partes Philosophia vindieat, 139.
erius conditio tam ante generalem orbis inundationem,
quam post eam, idque apud Ebraeos, AEgyptios, Phoenices, Graecos, Romanos,' priores Christianos, Arabes, Mauros, Gallos, atque alios, proPOnitur. Lundem ordinem habent 1 s princi-
395쪽
principes Philosophiae partes, Logica, doctrina morum, Pag. 173. Metaphoea, & Physica. Cum isthac proxime conjungitur
17s. Historia naturalis. Inde fit ad rem medicam transitus, cujus AEgyptiis tribuitur inventio; cultura vero describitur Ebraeorum, Graecorum, Romanorum, Arabum, Sinensium, 18 Persarum, Gallorum, Italorum, ac Germanorum. Inter illius 19 partes poma est corporum sectio , quam α τη-is Graeci vocant; altera herbarum notitia, florum, & plantarum, cujusam. incunabula quaeruntur apud Israelitas ; tertia Chimia int 19 s seq. AEgyptios orta. Bolanices inprimis renovatio Germanis, nominatim Leonardo Achsto, vindicatur, a quo Itali pariter& Galli herbarum exquirendarum studiis accensi suerint. 2o4. Scientiae etiam mathematicae, quae sequuntur, Per Partes eun-2. . do enarrantur. Agitur itaque de Arithmetica, rursus abao8- AEgyptiis derivata, de Geometria, iisdem autoribus orta; aa 7- quibus & Cosinographia originem repetit, sive tam Astro- a 33- nomia, quam Geographia. Mappas geographicas Sesostris invenisse dicitur, ut imperium novis accessionibus auctum 23 dimetiretur. Hac occasone antiqua Geographia distinctius
24Ο. a recentiore separatur. Geographiam juvat ars nautica.
247. Succedunt optica, Catoptrica ioptrica, Gnomonica, Mechaniea, Hydrostatica, Musica, atque Architectura, tam mih - . s 88- taris, quam civilis. Hinc evehitur Autor ad jurispruden-298- tiam, tam civilem, quam sacram, neque minus ad discipli-3Ο . nam sanctiorem, de quibus nil adeo singulare offendimus. 3 Postea recedit ad sculpturam, cujus a colossis prima repetit 'r326- ostenta, quibus & in partibus picturae incunabula quaerun-3 tur. Proxima est de arte insculpendi tractatio , sive sint lapides, sive numi, sive ligna, sive alia signanda. Sequun-. 3 3- tur Autores Historiae literariae, & quidsm de Grammaticis, Poetis, Oratoribus, Rhetoribus , Historicis, Philosophis, Autoribus saeris, Scholis celebrioribus, Theologis, Iure- consultis, Artibus, Historia literaria generatim, deque 364. Academiarum historia. Inde exspatiatur ad agriculturam &393. hortos Clarissi Autor; ac deinceps ad venationem ac Pisca,
396쪽
turam, primis a temporibus solennem; nee minus ad pag. 4on
artem equitandi, tandemque gymnasticam. 4. 2.. Alter Tomur eadem varietate rerum commendatur. Tom. ILDamnat hie Autor inprimis Astrologiam, Geomantiam, Chiromantiam, quas artium curiosarum nomine profanae gentes appellarim, damnatas jam M. XIX, an Uno σωiginti Capitibus illud supplementum constat. Istis tres . sunt Autoris Dissertationes adjunctae de origine Academiarum, de manufacturis, deque artibus meςhanicis, jam ante A. I738 publici juris factae, hic autem auctae Ssmplificatae. Ceterum id semper tenendum est, periculum facere Autorem, neque adeo rem omnem ab eo exis
hauriri; porro juvenibus elegantioribus, non omnino eruditis, seribere Nostrum. Altius tamen inprimis repetit PKg. r. Gallicie Poesios originem, ad Bardos praecipue derivandae. Eandem deinceps membratim considerat, ubi, ut in argumento peculiari, peculiares passim observationes deprehendimus. Sequentem obtinet Iocum Poema histo- etc..hicum, quod ordine, diversitate rationis proponendi, D. graduque persectionis, ab heroo sejungit. Succedit Mythologia, tres in aetates divisa, & cujus simul autores επανσει accuratiore pereensentur. Proximae simi historiae itine- - 4s. rariae, de quibus, ad antiquos quod attinet, exceptis Xenophonte & Strabone, non adeo multum habemus: sed tanto plura suppeditant recentiores. Chronologia sue- s r.eedit, quam Critica comitatur, non sine arte diplo- 68. 76. matica. Hanc, licet antecedere debere videatur, historia genealogica, forte quod non raro ex Diplomatibus haurit, presso pede sequitur. Atque illam demum historia imscriptionum excipit. Allegatur hic inprimis inscriptio -Phoenicum, de duabus columnis in Mauritania Caesariensi petita, deque Phoenicia lingua sic translata: Nos sumus illi, qui rapinae effugimus Iesu filii Naue. Eodem reseruntur Romanorum votiva, quibus inprimis vita damnatorum nomina inscribebantur, quod illustratur exemplo Camilli;
397쪽
eig. tiau. simulque inscriptionum de stilo monetur, non illumesse
debere nimis sortem, nervosum, emphaticum. Proxima esta 34. I nonraphia, seu cognitio de statuis & bustis antiquis,de penatibus, de Mosaicis, quae dicuntur, atque aliis figuris. Ab ea I 36. distinguitur Iconologia, sive notitia Deos, elementa, vitia, I 38. virtutes, atque hujus generis alia, pingendia unde & --343. blematum originem Autor deducit. Conjunguntur cum illis 349. symbola S sententiar devises). Inde fit transitus ad artem militarem. Sequitur Pyrotechnica, tam antiquiorum, quam rein I T. centiorum, nonnullis notatu dignioribus inventis conjicua. 16 I. Succedunt ars per compendia & notas scribendi; area 164. scriptura, quae, nescimus quare, πολυγροι is dicitur; atque ars etis as ejusmodi, sive arcana eogitationum indicia, dete- 167. gendi; quae quidem non nisi a reeentioribus inculcata niti 168. Inde progreditur Autor ad Politicam, cujus doctrina hist rivum semper anima credita suit. Eum historiarum finemae tramitem elegerunt, apud Graecos Herodotus ac Thue LI6y. do, Sallustius ae Titus Livitia apud Romanos, tectius, 37 apertius autem Xenophon, Pol ius, Tacitur Historieorum etiam orationes huc spectant. Ita Memmius in Sallustio populum adversus Fugurthae sautores excitat; Vadorius in Dion o Halicarnassens se am reipublicae conveniemisi,mam designat; Agrippa & mcenas, apud Dionem alter di NI. suadet imperium Augusto, suadet alter; Tiberius apud ne tum coram senatu de luxu abrogando disputabat. Inde &antiqui eum Historia Philosophiam conjungebant. Doctorea habuit Alexander aristotelem, omnium Philosophorum cel herrimum, ac Homerum, Historicorum Graeciae antiquissimum; Scipio Africanus semper secum habuit Panetium Philosophum, Historicum Polybium; Meullus Xenophontemas I. Philosophum seque ae Historicum lectitavit. Sed ad Bibli thecas properamus, Boi uno Judiee ab AEgyptiis primo
Curatas. Attamen, cum, jam esse antea editam ista tractati Rem, recordemur, neque nobis jam eonstet, quid sit reo enso e tum, prior dum editio non ad manus est, sicco illam pede
398쪽
pede non immerito transimus. sequitur res numaria, reeentiora modo tempora considerans, e primarios antiquorum nu-
morum thesauros percensens. Hane excipit historia ephemeridum S commentationum, per partes editarum. Laudamur hic etiam, quod grati agnoscimus, Acta nostra, nee de horum historia prorsus nihil commemoratur. Societates literariae sequuntur, a Graecorum ludis derivatae, & ab iisdem jam Academiarum titulum adeptae. Porro describuntur χ ρουργικαι Medicorum sectiones, antiquis etiam notae, a recentioribus autem audacius ae felicius adhibitae: His additur ars metallica, serri, auri, aliorum metallorum, praeparam dorum & eudendorum, rubi simul de Chemia, ct de A1-ehemia, singulari Capite nonnihil disputatur. Sequitur ars urinatorum, qua felicius, quam illie aurum, margaritae quaeruntur. Succedunt. Opi Mum artes, ma facturae, quae dicuntur, & mechanicae, quibus de diversis aedificandi modis
denuo aliquid admiscetur. Sed de istis, ut ceteris, ipsum Autorem consuluisse juvab pag. M .
ω DE CONSILIO DE EMENDANDA ECCLESIA, auspiciis PAULI III, P. R. a quatuor Cardinalibus est me aliis Praesulibus conscripto, ae a PAULO IU'o, ad Cardis. v IRINUM Epistola FORMGEORGII SCHEL RNII. Accessu D. . STURMIl de eodem Comitio
Tiguri, sumtibus Heideggeri S Sociorum, 1748, 4. Plag. 9 T andem iteratis , sed amicis illis, & humanis, ira odioque vacuis, provocationibus Eminentissimi suirini locum relinquens Celeberrimus Schelho ius, silentivira, intra pectus sibi quidem firmiter constitutum, rumpit, &ad superiorem Patris Purpurati Epistolam, de Paulo III per-sbb a scriptam,
399쪽
.Pag. 4. scriptam, erudite respondet. Satis graves interserit Noster causas, quare manum de tabula ista tollere decreverit, inter quas ea primaria videbatur ipsi, ne disceptationis muruae progressiis tandem animum quirini a se abalienaret, cum videret, ipsius sententiam quam maxime a sua discrepare. PIurimae tamen Patris Purpurati obtestationes illustre ad bene de ipso sperandum signum edebant, & Autorem, nemorosior justo haberetur, ad seribendum compellebant. De vita Pauli III inter utrumque docta intercedit conten-.ε. tio. In praesentia vero diversis ex eausis de consilio de
emendanda ecclesia, Pauli III jussu inito, & literis com signato, & Emin. Cardinali magnopere laudato, quaestio ulterior instiriatur, relictis reliquis, quae de gestis Pauli III dicenda restant, iisque in aliud tempus reservatis. Duo sum potissimum, ad novemvirale illud consilium speihuma, hic
memoranda. Alterum est, ut solidissimis evineatur rationibus, ipsum illud a Paulo IV, qui tamen ejus consultationis pars ipsemer insignis suerat, in Romanum librorum haere-rieorum & damnatorum Indicem esse relatum, atque ex eo deinceps in reliquos, hune insecutos, ad nostra usque rem. pora fideliter transisse. Alterum, circa hoc consitum expediendum, in eo positum videtur, ut luculenter demonstretur, nullum fere locum isti a Paulo III fuisse datum, adeoque parum, vel nihil plane, ex eo in Ρontificem redundare poste. Sed, ne epistolae modum haee scriptiuncula excedati de priore tantum agere nunc constituit Autor
. doctissimus, posterius propediem ex asse consessium. Ne vero dubia & anceps inearur pugna, reeitanda sibi Noster sumit vexba Emin. quirini, de praesenti causa testificantia, ut facile lector de veritate rei erudiri queat. Qua in re praeclare simul meritus est de lectore Gerinano Autor, cui Poli. collectionem Epistolarum, a Cardinale nostro Iaudabili opera susceptam, nondum videre contigit. Ex iis omnibus, fideliter ampleque huc translatis, apparet, Emin. Cardinali eam esse mentem, ut tamat, non ipsum Con-
400쪽
MENfIS IUNII A. MDCCXLVIII. P. II. 38r
silium, Pauli III jussu conscriptum, a Paulo IV Indici prohibitorum librorum fuisse inditum, sed Stumii aliorumque de eo libros animadversionesque peti. Uerisimilitudi- .nis speciem hanc opinionem prae le serre, Emin. suirinus argute conjicit, suas addens rationes, ab Autore ordina excucsas, atque pro virili enervatas. Facile posse fieri, Episcopus Bri-xiensis scripserat, ut sub libro, in ipto de emeudanda ecclesia, Stumii libellus indicetur, de hoc argumento tunc temporis editus, suffragante etiam Niceronis, hanc rem Omnem ita describente. Sed provocat hic Noster ad tres Indicis, auspieus Pauli IV editi, editiones, praesentissimos hujus disceptationis arbitros, in quibus singulis legitur : Liber inferiptus Consilium de emendanda ecclesa ; in nulla vero: Liber inscriptus de emendanda ecclesia. Ad Νiceronium vero quod attinet, ille neutiquam de hoc libro, de quo quaestio est, sed de Stumii modo libello, in excitato loco scribit, ita tamen, ut non plenum editionis Stumianae titulum sistat; quem genuinum profert Autor, docte simul monens, incredibile esse, libellum Burmii, nomine non addito, peti posse, cum ratio deficientis nominis non appareat, & simul tamen
errori locus detur amplissimus, cui vel unico verbo obviam ire potuissent Indicis consarcinatores. Confirmatur praeterea Autoris sententia ex aliis cautionibus, quas adhibuerunt ΙΠdicis fabricatores, ne in re tam gravh verba lecto- I3ribus darem, & dubie aliquid pronuntiarent, id quod ex plurimis exemplis docte conficitur. Nec opinioni Emin. Cardinalis silentium Pauli Sarpit patrocinari videtur, dum ab unius alteriusque scriptoris silentio, vel ignoratione, ad negandum ipsum factum concludi nulla ratione possit. Non sequitur etiam: Sarpius, Laumjus, aliique, nescierunt, I s. Consilium illud inter libros damnatos a Paulo IV suiste relatum ; ergo hoc iactum haud est. Quin testimoniis constat, Latin um vidisse, illud Consilium sui aevi Inquisitoribus minus probatum esse. Nec officere causae suae, Noster prae- I6. Clare moner, Scriptor Romanae ecclesiae placitis addictos