장음표시 사용
571쪽
rum sium sepulcrum cadere 3 Cui enim bono insontem sanguinem flagitabat saevus heros, nisi ut eum, quemadmodum poetae de umbris tradunt, biberet 3 Λtqui, ex eorundein opinione, mortuorum animae sepulcris, non vacuis, sed iis, quibus cadavera condita jacent, quasi alligatae obversantur. Unde clare patet, piaculum hoc, si ceciderit in Europa, ue-que placando Achilli suffecturum, neque Gnaecis quidquam
profuturum suisse. Manet ergo, fabulam hanc nune in Asia, nunc in Europa, peragi. Neque superest effugi uis, nisi ut aut toluui ridiculum & inconcinnum istum prologum jubeamus. in spongiam incumbere, aut Chersonesum aliquam Thracica in in Asia undeunde extundamus. Scimus quidem, Thraces etiam in Asia fuisse, qui circa Heracleam habitarunt, deinceps Bithyni die i. Fuit ibidem terrarum quoque Chersonesus urbs. Sed neque constat, Graecos, Troja solventes, illuc appulisse, neque poterant omnino κατ' ιξιν τῆς ες πατραν
κ Lydia Neque litium proficiunt, qui sic, si sorte, statuetit.
Nam non tantum ἀκυοολογος erit hoc modo Euripides, notis nominibus ignotas oc alias omnes res designans, sed etia in Thracum nomen ejus aetate in Asia desierat, ct Chersonesus urbs nondum existebat. Praetereaque multo magis distabat a Troja haec Chersonesus ad Pontum Euxinum, quam ut ibi
conspici potuerit sumus, ab ardente Troja exsurgens, vid. versum ta/ quod facilius fieri poterat in Chersoneso Helle.
spontica; neque conditum ibi cenotaphium Achilli memoratur usquam. Quodsi tandem opinetur aliquis, vocem χVIονησος aliud nihil, quam vox ακl , litus, notare, & Thraeesolim dictos suisse omnes Trojani agri accolas; debet is nobis ejus rei per exempla probationem. Sed eam in aeternum debebit. Hoc unum crat; alterum Euripidis in hac Fabula peccat ni est Polydorus, prologum recitans. Fingitur anima Polydori
suum jam per tres dies desertiam & fluctibus jactatum ea laver subintrare rursus, ct coram aedibus IIccuba φανταζαργα ,
totiusque secuturae fabulae decursum in antecellum enarrare. Evincemus, hoc figmentum non tantura improbabile & inutile elle,
572쪽
esse, sed etiam totam sabulam corrumpere. Improbabile est Pol orum, miraculo, nobis minus, quam Graecis, probabili, rursus animatum, suturam suae sororis caedem, suamque cum il- .la sepulturae communionem, praescire, aut praelagire, potui1Ie, nisi fuerit a Diis iusseris edoetus. Atqui nondum regna viderat infera; quod si fuisset, non licuisset ipsi, e sententia Graecorum, stinet Stygem 'transgresso, in dias luminis auras remeare. Quod ii dieas, animabus a corpore liberiis vim inesse fatidicam, qui Lehim, ut, quae omnia sciebat ix praesagiebat anima Polydori, de poenis, quas sibi suus percussor erat daturus, nihil seiret' ut, quae adeo exultabat, ob honorem septi L. cri, quem mox erat adeptura, ob vindictam siti sanguinis non item laetaretur 3 Inutilis quoque iste prologus est. Cui enim bono 3 Cui narrabat Pol ortis 3 Sibine 3 Atqui ridiculum est, aliquem sibi soli narrare, quae novit. Aliisne 7 Atqui solus erat in theatro. Non certe spectatores Athenienses poterat alloqui, qui in Chersoneso erat. Personis fabulae nihil quidquam rei est, neque licet esse, cum spectatoribus extraneis. Ad fabulam hi non pertinent; prorsus in censum non veniunt. Quicquid eorum in gratiam exhibetur. quod ipsa natura fabulae non exigat, non importet, id omne vitiosum est, & sit tantummodo per in solio com accinento per si spe racori. Quod Euripides etiam hic peccavit. Quod tandem fabulae decursus in exordio statim enarratur, id corrumpit eam, omnique gratia spoliat. Id enim, quod sustinet 2 excitat, & suspensam quasi tenet, spectatorum attentionem, est
Tertium peccatum est, quod choro, non soli canenti, sed eum Hecuba colloquenti, nimis longam ρῆσιν a versu imusque ad 6 s tribuit, neque το πάθος obtervavit. Hecuba enim, tot S tam luehiosa sibi audiens, absque motu muta peritat, neque luchis ullum signum edit, neque ullam interjicit exclamationem. Quartum hoc. Exspectaveras a choro, ut
Hecubam, animi deliquium passam, ct humi prosiratam, erigat. & soletur. At horum nihil sit. Chorus, oinissa jacente misera, cantum exorditur, neque sollicitus est nisi de eo, quo tandem
573쪽
MENSIS SEPTEMBRIS A. MDCCXLVIII. F. II. s4
terrarim avehendus sit. Est nempe Nostro praecipue familiare. ut choro rheses tribuat. Iil rem nihil pertinentes. Quinto probabile non est, Pol e M caedem, ad quam multo erat Opus apparatu, tam brevi tempore potuisse peragi, quo
chorus versui Ise recitat, a 444 usque ad QM. quod utut possit
excusari neque enim hoc argumentum graviter urgebimus, 'debet tamen Poeta curare, ut fustarem, quas exhiber, adtioiuini tempori aliqua saltem cum tempore. quod verae
actiones sibi postulant, proportio sit. Sexto frigidum est.& Gallulum lapit, istud. quod Agamemnoni, quir tam sinis .
utitur, atque tu, fortuna, exclamanti, respondet Hemis, Ne-' mo, nisi forte v fam fortinam dicas. Septimo incongruum est & tempori, & locis, & personis, quod Hecuba versis sego ancillam, Regem Thracum arcellitum, mittit. qui& paulo post versu AKI cum curru & liberis, tanquam ex machina Deus, ad-ci . Tempus, quo ing versiur parvi &sere dimidii tantum recitari possunt, magis curtum est, quam ut ancilla, quo mitte batur, venerit, nedum ut Thrax adesset. Si admittatur, quod isapra lectoribus probabile effecimus, scenam in Asia esse, Regem autem illum in Europaea ovincia, Cherseneso Thracis, habitasse. bis fuerat interea Hellespontus ancillae trajiciendus, antequam cum Rege rediret in scenam, hoc est, spatio fere dimidii quadrantis horae. Ubicunque tandem ille regnaverit, procul a Troja certe regnavit. Quod ni sit, Graeci eum eadem cum Trojanis iuvolvissent ruina; aut minimum ejus ipsi hospitem Pol orum abstulissent. Mittitur ancilla in terram,
quam, quis nos refutet, si dixerimus, pedibus ab ea antea calcatam nunquam 3 ad regem, quem forte non viderat antea, neque, ubi pro tempore isthoc esset, quandoquidem vagari Thraces dc latrocinari Iolebant, norat. Rex barbarus. Graecos metuens, quod certe debebat, ad unius servae captivae appellationem, nullo munitus immunitatis pacto, integro exercitui hostili, victori, cum liberis se permittit. Facile credulus S αλμος ille sit oportet, eui talia probabiliter fieri & fingi videbuntur. Neque opponet quispiam, singi posse, in gratiam excusandi
Poetae, ancillam regi jam venienti prope navale Graecorum k Δa aa in
574쪽
in via occurrisse. Admitteremus hoe, nisi Poeta ipse d Mueret hanc πρό tirn versu ρεν, dicens ex persona Pol
. mestoris: Iam pedem ustra fores ιolunti mihi accidebat a 'cilia tua, referens sermones, quor audiens, Me veni. Iam, si redem modo esserenti e domo issa occurrebat, non potuit in media, vel ultima, via oceurrere. Confirmat id etiam hoc, quod, s ancilla iam venienti occurrisset, ille solus venisset. Alias non interrogaret Hecubam, quare liberos etiam voluerit adductos. Octavum, quod notamus. est illud. Interroganti Hemiam Thraci, quare liberos quoque voluerit adesse, respondet haec: ideo, ut gerendorum testes & conscii essent memoriamque loci, quo thesaurum fingebat absconditum, si quid ipsi contingeret humenum pati, conservarent; qui ta men insantes adhucdum erant, ulnis gestatiles. ut ex versu NS patet, adeoque fini, quem intendebat Hecuba scilicet, ineptLNonum, quod fingit, Thracem caecum, dum audit, Graxum aliquem loqui, Datiin agnoscere, eum Agamemnonem esse, quem non tantrum non viderat unquam, ut probabile est. hoe enim ad rem non facit, sed neque audiverat; nullaque ipsi erat ratio, quare, Agamemnomm magis, quam Gyssem, aut alium Graecum, adesse, conjectaret. Decimum tandem αultimum proseremus hoc, nos non videre, ad quod tragoediae genus haec referenda st, ct quis scopus in ea edenda Poene tuerit. Initium ejus lugubre es. Cadit insons Pol ena, solo eo titulo rea, quod Troas esset. Tinis est tantum non laetus. Punitur enim impius Thrax. Atqui peccatum id est in artis dramaticae leges, quas sanxit perspicacissimus
sciteles, e cujus mente non utentur sinistra sortuna, itan eentes omnino: hoc enim execrabile est, neque movet com
miserationem; neque impii prorsus: meritas enim qui psena luunt, gaudium, non commiserationem, in animis spectat rem excitant; sed infelices sunt neque boni, neque mali, sed
medii ordinis homines μαμ prere oriri. Si praenustat Euripides, punitum Thracem, re finiisset fabulam in eaede P I enae, tolerabilius fuisset. Sie eerte speelatores calida Vimque plenos commiseratione dimisisset, qui asse flux ipsi s
575쪽
cundum earn, quae nune est, dramatis dispositionem fere fuit
Forte glia plura possent ab acriore iudicio ct attentiore I ctore in hae fabula detegi minus recta, ἁμωρτήματα M 'μο--. improbabilia. Sed habebunt Euripidis patroni lati. quod agant, si propositos a nobis nodos digne resolvere, o haec tela eo. quo par est, elenchi robore retundere. velint. ,
D. CHRISTIA J BENEDICTI MICHAELI
Theologiae Graecaeque se Orientalium Linguarum in Mod . mia 'idericiana Pros Pisi orae Tractatio critica de variis Lectionibus Novi Testamenti earue colitendis ct dijudicandis; in qua cum de illarum causis. speciebus, fontibusque, ιum de cautetis, ex quibus ijud ari, O vel approbari vel reprobari, debeam, agitur, fimulque de Codicibus, e Graecis. Me Graeco Latinis, de versionibus iιem anti, quis, O de Patribus, ex quibus illae colliguntur, multa parum curios, partim utilia O si ira necessaria,
nove afruntur. Halae Magdeburgicae, ex ossicina libraria Reueriana, , 4. Plag. I I . Ρ st tantos celeberrimorum virorum, Millic Rusteri, Rem gelii, aliorumque, labores criticos, insigne spicit tu Summe Venerabilis Autoris Lectoribus uostris exhibemus,quod indicio est, quintam circa rem sacram Novi Test. ille dii lentiam olerainque adhibuerit, quantumque a viris illis cel errimis laboris sudiique aliis aeque doctis, circa hunc Cain pum emetiendum, fuerit relictiun. Dari enim in libris sanctioribus Novi Test. diversas lectiones, mirum non est, si modo nobiscum vel leviter perpendamus. librarios atque aditores, vel manibus, vel typis, tabulas sacras describentes, homines fuisse, indeque inter scribendum, di typis imprim-dum, facile errare potuisse. Plurimae tamen variae liniones Pag. 6.Λa a a 2 - ua
576쪽
ita sunt coinparatae, ut vel manifeste falsitatem probent, vel ejus sint generis, ut reeeptis te stionibus aequi pollentes stati iamtur. Hinc omnes risiae imita contra dignitatem Codicis Novi Pag. T. Test. vatione pugnare videntur. Reliquae, a licujus fortasse in menti vise, secundum regulas eriticas, quales Ven. Bengestur
suppessitavit, sine inulto negotio discerni atque dijudicari possint. Varias testimes in dno genera dispelci a Criticis saeris, Noster laudat, hanc in se suscipiens operam, ut, duce Bengelio, ostendat, vel casti, vel confilio. lectiones Novi Test. varias prodiisse. Casu variat Iedlio, idque primo, ubi librarius inter legendum oculis & visu aberravit, consulis assinibus, literarum 8. figuris; transpositis, aut omissis, similiter inchoatis; transp
sitis omissisve ομοιοτελιυμ; omissa uocum earundem recurrentium vel praecedente. vel sequente, una inim intermediis;
omissa syllabarum vocumve, sive earundem, sive sinsilium, uti- mediate geminatarum, alterutra, ct denique geminata eadem, 9, vel fimili, syllaba. Varia apparet porro te stio easu, ubi librarius inter die andum auribus di auditu erravit, confusis tum e sonantibus, ituri vocalibus, idem sere sonantibus . consulis Lleris, diversum quid, sed tamen asine, sonantibus,
ex Organorum, quibus esseruntur, aliorumque aceidentium,
eonvenientia; confusis smplieibiis literis cum geminatis, 'ζgeminatis eum sitnplicibus; repetita superioris vocis litera im O. nati ad iniciat vocis sequentis; demta de fine praecedentis voeis litera auspicali sequentis, si Ilaec fuerit eadem cum illa ;demta de sequentix vocis initio litera auspica Ii, si Iraec eadem fuerit cum praecedentis finali; mala voeum combinatione, vel divisione, di repetitis iisdem, quanquam a Iiquando diversa orthographia ct s gnificatione, syllabis. Variata denique est casu lectio, clun sive librarii, sive metaphractae sive tractat in res, a phantasis, vel memoria, vel alio quocunque errore, salsa,
v. addiderunt aliqua texitii; aliqua contra omiserunt; commutaverunt cum vocabulis aliis alia, quae vel cum praecedentibus vocibus, quas recenti memoria habebaMt, magis convenireot, vel cum sequentibus, quas Iegendo praecerpserant; commutaverunt vocum sermas, invisos, casus, tempora, moris ἔ
577쪽
MENSIS SEpTEMBRIS A. MDCCXLVIII. P. II. sn
aona mutaverunt voces simplices cum compositis, ct compositas cum simplicibus; compositarum alias cum alias; syn nymas generaliores pro specialioribus, & speesaliores cum general;oribus; clariores pro obscurioribus, ct denique syntaxes alias cum aliis. Porro confuderunt voces diversas, quasi easdem; loca parallela, eaque tum verbalia, tum realia, ubi Pag. videmus, harmoniam Evangelistarum per accidens varietatem lectionis peperisse. Confuderunt etiam marginem & scholiacum textu, diversasque diversorum sive Evangeliorum, sive Codicum, lectiones, quarum unam sorte in margine notatam repereracti, in textum receptas, improvide combinaverunt; lucras, voces, & integra incisa, in describendo transposue- 13. runt; quin & compendia scriptionis infeliciter legerunt. Alterum variarum lectionum genus peperit eminium, idque cir-riosum, ubi judicio abusi librarii, vel tractatores, animo quidem non malo, at minus provido, Hebraicas nominum propriorum formas in Graecas mutarunt; itemque hypallagas. hyperbata, synchysi , ct diversarum constructio nulla mixturas, quae ratione suntaXeos Videbantur σολ& ακυρολ. γῶν : resecuerunt, quae vel redundare Videbantur, vel quorum iq.
disserentiam non intelligebant; suppleverunt locutiones syllepticas, ct ellipses Graeci sermonis; transposuerniit hy- i5. perbata, synchuses, ct generatim, quae minus ordinata videbantur esse ratione tum dictionis, tum ipsius rei; mu- I7.taverunt, omiseriintve aliquando, quae inconvenientem difficilemve, vel minus orthodoxum,fundere sensum, ac adeo lectoribus offendiculo fore, videbantur. Consilio denique doloso diversa lectio orta est ab horrcticis, inter quos Aionaei, Marci
nitae, Valentiniani, suas impuras manus in corrumpendis C
dicibus malitiose exercuerunt, quod ex singulis singulorum exemplis metuit feste ostendi potest. Ab enarratis diversarum lectionum eausis ad fontes pergit Non er, ex quibus varietates lectionis desumuntur ; quorum potissimum quinque asseruntur, codices scilicet tum MSti. tum impresti; deinde versiones
veteres; tum tractatores oc Patres ecclesiastici, Graeci atque
Latini; porro ciuitarum conjecturae & suspiciones, ac deni- Aa a a 3 quo
578쪽
que fassariorum, qui textum sacrum de industria corruperunt. malus dolus. Ab ultimo hoc hominum pessimo genere iniblium rei pertractandae Noster capit, & eam in rem hanc eautelam proseriet Varietatibur illis, qua um autores olyarii fuerunt, textum Derum do e ad placita sua acemim dantes, nisi aliis autoritatibus es rationibus fulciaritur, nullam eas. is. omnino Adem habeto. Λltera cautela est: ne fias meris o rieorum conjecturis EF sus elambus, codieum, version , sPatrum eccles conserasu insitutis, utpote quae, stricte loque do, nec nomen merentur vatiarum lectionum. Huius farinae est Sealigeri suspicio ad Marc. II, 4st, pro-πυμάλδησεται legi dubentis πῶσα γὰρ metia αλιεγη ταρQuid de L. M. Arteminio, hoc est, Sam. Gellio, dicendum est, textum qui Ioannis, omnibus antiquitatis praesidiis destitutuuita detortit, ut ex faceret ενεῖ, ct Pauli verba Rom. IX, s. profano ausu refingeret, scribens: ων ο ἐπὶ πιώτων, ελως, pro . - μὶ παντ- Saec. Quod deinde ad lectiones, ex Graec rum Patrum scriptis a Miso congestas, attinet, cavendum eli, ne illis nimium Ades habeamus, ubi dicta Novi Testpre meram allogatiorum adducunt. sine vires de genuina spuriave in allegam locis te stione; inprimis si destituantur Codicum re ver consensi. Exemplis ut res clarior fiat. Ire meus adesto, antiquissimis ex dodioribus scriptor ecclesias itacus Graecus, cujus quidem libri Latine tantum superstites adhue sint. Infert hic Noster contra Miluum, plerasque lectionum Irenaearum non ipsius esse Demei, sed veteris interpretia ejus Latini. Patet exinde quoque, non solum interpretem Irenas. sed ceteros quoque Patres Latinos, non ut diversos ab Italica uersione variarum lectionum testes, sed ut unum tantum .eum illa, spectari debere; excepto tamen, ubi Irenaeus in ipso contextu prodit, se in Coaice suo Graeco non aliter legisse, quam interpretem Latinum. Ε. g. Matth. I, 1ι, pro τῆ δε σῶη μνησις, lab. III Cap. Glegit: Gripi autem generatio. Idem Irenaeus, quod & alii Patres iacere solent, memoriter S. S. loca excitavit saepe, indeque lue illicve aliqua olnisit.
Sis LM. FH, A, omisit πάντα , Lib. I Cap.r H . n. Alia addidit.
579쪽
MENSIs SEpΤEMBRIS A. MDCCXLVIII. P. II m
didit, mutavit alia, quorum uberrima his exhibentur exempla. Praeter tamen ea Densus, aliam Iectionem OL Pag.' M. serens, certo id potuit facere confitio, utpote verba quaedam, intermedia inprimis, meri compendii causa omissurus, vel 'etiam vocabulorum interpunctionein secuturus. Nec omittendum hic esse videtur, lectiones Ire anas non admodum tu. . tas esse ideo, quia ipse Pater, aut interpres ejus, in excitandis
S. S. locis a se subinde disserunt. Sie tab. HI CV.ao pag. 246 24. ex Gal. III, II, Graec. γενομ- υπερ υριῶν, id est, pro vobis, sed rectius habet Latin. factus pro mbis. Denique Irenaana IF
Iectiones vel ex eo capite parum sincerae dijudicantur, quia vetus ejus interpres dicta S. S. non ex Graecis Irenaei vertit. sed ex Italica, seu vetere Vulgata, ct quidem ubi haec man, festis laborabat mendis, aut scholiis, ex margine in textum traductis, interpolata erat, cujus rei nonnulla hic asseruntur exempla. V. g. ex a Duf. I, si, notatur, pro retribulatio- 26. nem, quod exempla habent edita, MStum Aeademiae Halensis habere retributionem, unde & Veles ἀνταποδοσιν. Λ Patrum teriptis ad versiones Novi Test. niaximeque veteres, sive orientales, sive occidentales, Celeberrimus progreditur Autor, ut exorientalibus Syriacam, Copticam, Arabicam, AEthiopicam, Arme. meam, Persicam , ex occidentalibus vero Latinam Vulgatam, Gothicam,dngi Saxonicam,&. Germanicam veterem. Diversae,eX ar. his collectae, variae lectiones utique valore & pretio illas superant, quas Patrum serrpta suppeditant; cedunt vero his, quas Graeci, textum originalem referentes, asserunt. Cavendum hine est, ne sectiones Versonum, si solitariae, nec Codicum Graecoriim autoritatibus suffultae, incedant, lectionibus Codicum
Graecorum aquistares, nedum anteponat. Agnoverunt hoc ex
Patribus ecclesiae Augustinus & Hieroumus. Quin, ex sem tentia ipsius yuris Canonici Decret. pag. t Dip. IX Cap. 6 in Deterum librorum fides de Hebraeis voluminibus examinanda est, ita novorum Graeci hemionis normam desiderat. Spe- et .ciatim cavendum est, ne, ubi una tantum, aut altera versionum,
testis varia lectionis citatur, reliquas putemus pro lectione re- septa sare, secundum illud : Qui tacet, consentire videtur. Naia Diuitigoo by Cooste
580쪽
Nam collatio versionum, pro variis lectionibus eo igendis a Millio S Beugesto facta, nimis manca est, ut Marc. o, 2I, IF, υ, ψ , II, ς, Gy. ἰst, at, &. alibi passim, ostendi poterit.
Nec variae lectiones, ex vertionibus vulgo allatae. omnes smpliciter & promiscue tanquam certae sunt admittendae; potius vertiones ipsae inspiciendae, &, nuin lectiones, ipsis contri- Pag. 29. butas, vere habeant, sunt recognoscendae. Quem errorem Bengelio & Millis aecidisse, substrata hie exempla Autoris large
docent. . Hoc in loco etiam noli temere est negligendum diserimen inter versiones Novi Test. immediatas ct origi-30 nales, ct inter mediatas, seu versionum versiones. Observatur hic, versiones Copticam & Spriacam valde & inter se &eum Latina congruere, ex sententia Veia. Bengelii, at ita non
videri Autori, siquidem. exempla, ad quae ille provoraverat, id
non redie conficiant. Patet potius ex omnibus rerum mo-
. mentis, Spriacam versionem ex Codicibus Graeeis esse factam, non ex Vulgata, uti in manibus istam adhuc habemus. 3 Facile deinde Autor largitur, versonem AEthiopicam variis in locis esse interpolatam, dc Latinam conformatam, ita ta- men, ut istae interpretationes ipsum interpretem AEthiopicum Autorem non agnoscant; sed editores Romanos, & nullis in
libris quidem aliis, nisi in AoIdus Apostolorum. Reliquis voluminibus Novi Test. id non accidit; quod Noster ita
confirmat, ut etiam dubitationes, hac super re ex testimonio 3 Ludos & Gregorii flabessini ortas, removeat. Disputatur delude contra Veia. Bengelium. ὁζ, AEthiopicam versionem filiam 3s, esse Copticae, negatur; siquidem multae, in AEthiopica versione obviae, παρερμηνειαν in Optica versione non exinstent, ut videre exinde liceat, in Graeco textu, perperam sive scripto, sive lecto, sive explicato, originem istorum π ερων inων esse quaerendam. Quid, quod δἰ exempla adsunt. omissiones & additiones in utraque versione divertas indicantia. Adversiones Novi Test. Arabicas quod attinet, verum est Bengelii
3'- judicium, plures esse una. Ex imprellis hodie editionibus sex possint numerari, ordine hic recensiae, quarum quinta d sexta ab editoribus castigatae, illa ad Latinam versionem, haec ad