장음표시 사용
591쪽
MENfIS SEPTEMBRIS A. MDCCXLVIII. PII. scr
qnibus veruti prono alveo derivare eum videas omnes eas utriusque colligationes, quibus materialistae, quos dicunt. abutuntur ad exincendum, materiam esse animum, aut non esse peculiarem substantiam, sed tu ipso motu inesse, eumdem crescere S interire, aegrotare & recte valere finitii cum corpore, quibus rebus mirum quavium emcere sibi videntur ad infirmandas eas cationes, quibus cogitur, longe aliud esse cogitare dc velle, quam moveri, nec omnino seri posse, ut eae solo motu, tanquam ex idonea causa.
existat id, quod cogitare & velle dicimus. Memoriam ingeniumque decrescere cum annis, idem negat, ct eorum, quae de istis animi viribus experientia docere vid tur, rationem reddit lianc, quod impedita earum emcientia, quae ipsa causa est illius praeconceptae opinionis de deis cremento virium ipsarum, ab assidua nimiaque assuefacti ne ad discerneudas mente ideas. dc a mutato sensus interni gradu, quem ex parte a m oris conditione di habitu pende- Te docuerat, repetenda sit. Exeipit hanc de humanae mentis viribus do strinam apsa eorum theoria . quae propria sint Logi di, exhibe tumue singuli loci de notionum erentia G Melationiabus , de notionum perfectionibus, de notionum usu, ac determinis, de enuntiationibus, de primis ratiocinationum
generibus. de eo, quod probabile' est, denique de certit dine N assensi. Quae dum perlustramus paulo accura
eius, 'pia rerum & praestantia obruimur. Non sexce dies dicta, fid ploraque recens inventa, ct in pulcherrimum ordiuem redacta, reperisse nobis hic videmur. Sed
id ipsiura revocat nos a perpetua eorum enarratione, nimis manca S ad plenius intelligendam Λinoris mentem dissicili nitura in horum Commentariorum augustiis. Juvat ubique reruin, ab Autore traditarum, pulcherrimum consensum admirari cum iis, quae de mentis nostrae essta cientiis experientia rerum optima magistra docet, ut adeo
cavillari nemo debeat dissiciles nugas, quae de rebus subiblissimis miro acumine excogitata, singularique arte & s tertia inter se apta di quasi eoncatenata, exhibentur exercitas Ce cc a lecto-
592쪽
lectoris oculo. Haec ne qnis temere dicta putet, satis habebimus, si saltem speciminis loco docti in uia Autoris de probabilitate breviter delineatam proposuerimus, qtve an eruditorum diuturnam sitim resti laguere possit, judicium Lectoris e sita Materia probabilitati subjecta sunt enuntiata, quae
nec tanquam vera demonstrari possunt, nec tanqualia nite-na a vero ii ista demonstratione rejici, aut quae saltem pro tempore non aliter spectantur. Dicuntur ea Autori possiti tales logicae. Ipsa atriem probabilitas cernitur in ea propositionis ad contradidiorie oppositam relatione, per quam poti tam illa minus sumitur sine demonstratione, quam polita hac. Propositionem contradictorie oppositam dieit, quae aliam propositionem indeterminate negat, ita ut prorsus non definiatur, utrum nihil omnino veri injit propositioni, an falsum vero admixtum sit, sed simpliciter alente altera haec neget, a jens, si neget altera. Fundamenta agensis, quem propositionibus probabilibus tribuimus, aut tribuere debemus, repetuntur parturi ab intellectu, & inlunt in quibusdam criteriis logicis, ex quibus in universum judicari potest, cum quonam enuntiato plus minusve suinatur sine demonstratione, quam cum ejus propositione contradictoria; partim fundamenta ista ducuntur a nexu rei cum finibus, quos obtinere aut cUsias, aut cupere debeas. Summum principium omnis probabi- itatis, quantum ejus ab intellegentia ducitur, tanquam priore fonte assensus probabilitati debiti, duabus regulis ratiocinandi nititur, quarum prior est, inter duo contradictorie opposita semper alterutrum esse verum, alterum vero falsum; ρο- serior, nullain propositionem rationi convenienter pro
vera accipi posse, nisi ob aliquod principium tognoscendi. Inde enim sumiariun probabilitatis principium ipsuin
consequitur, inter duas possibilitates logicas contradictorae oppositas ramiovem Iubere potius illam accipere pro vera, ubi pauciora siremantur sine idonea ratione. Numerare, & calculo complecti, singulas partes eorum, qua
pro aliqua propositione asserri possunt . ad probabilitatem ei conciliandam nihil attinet, tum quod arbitrio numerantis nimium relinquitur, tum quod aliud in
593쪽
MENSIS SEPTEMBRIS A. MDCCXLVIII. P. II.
mentum alio majus habere pondus potest. Hinc indaganda sunt criteria logica generalia ad judicandum, in qui busnam enuntiatis plus sine probatione sumatur, quam in propositis no cujusque contradi storia. Quae criteria si aut ignorentur, alit male usurpentur, re opinio quaedam probabilior judicetur non aliam ab causam, quam quod magis arri-deat ob facili tatem & assitefactionem, probabilitas j fectiva, seu apparem, Oritur, cavenda eo magis, quo usitatior est ejusseaus. Quamobrem probabilitatis verae sex fontes Autor constituit. Primus est, ut perpendas, quid pluribus modis Iobsibile ID ; id ipsu in enim esse probabilius. Alter fons est, ut animum attendas, S tecum cogites, quo siunito aliquot circumstantiae fomtuito cum convenientia concurrus dicendum sit ; nquique id esse minus probabile. Tertius, ut videas, quaenam pessibilitas magis realis sis, eamque ipsam alteri praeferendam judices. quartus, ut analogiam, huc usque observatam, sequaris, unde genus quoddam probabilitatis existit, maximi illud quidem usus, sed plures cautiones habens, quam quae enarrari a nobis queant, eo diligentius ab Autore propositas, quo plus fraudis neglectis iis committitur praeserti in in physicis. quintus, ut obleγves, ubi aliquid cum indole rerum s causis . fam cognitis pugnet, ita ut, causas illas per causas extraordinarias impeditas fuisse, dicendum sit, si illud, de quo quaeritur,
evenire debuisset; nam id minus. probabile est. Denique sextus fons est convenientia hypothesis cum phaenomeni . PLenomenon dicit Autor, quicquid possibili nexu causaliciam hypothesi cohaeret, ita ut tanquam possibilis causa, effectus, medium, Ilair, vel Agnum eorum, qnae in hypothesi sumuntur, spectari pollit. Dividuntur alitem phaeno-Inena in nuda, quae tantum cum hypothesi nexu causali possibili continentur, & quatentis ita spectantur, re harmonica, quae inter se ipsa quoque conspirant, ita ut ex aliis rationibus oriretur aliquid minus probabile, nisi ex una eadem- ue hypothesi derivarentur. Phaenomenorum pondus dei
e accurate expenditur, S, qtio modo infirmari, qua ratione robur externum ct accidentale nancisci, queant, nec non uti computari debeant, commonstratur, doceturque, quae
594쪽
sit natura & indoles fimothesis subsidiaria, di quid ea eL
sectum det, quantum aut adiumenti afferat, aut incimi.
hatis eonciliet hypothesi subjectis, discemenda quidem ab
eo, quod pars est hypotheseos ipsius. Ceteririn, cuiuquinque priores fontes ad singulas res non magis applicari possint, quam ad enuntiata generalia. quorum inde
probabilitas in universum eiscitur, & ex quibus postea per legem subsumtionis rursus iudicari queat de aliis propositionibus, sintne probabiles. nec ne, ouod quidem
genus enuntiatorum praesinitiones dicere solemus; tres omnino classes probabilitatis Autor constituit, probabit talem praesumtioms, convenientia phaenomenorum re mimiam. Propterea praesumtiones ipsas ordine & secunduluelasses exhibet, ct maioris conunoditatis cause, non repetens laureolam a singendis sic temere novis vocabulis. nomine suo quamque vocat. ut sunt aliae praesumtiones raritatis, aliae mirabilitatis, item non exseruia. re
pugnantiae, analogiae. deficientis casiae . descientium viarium iu data causa, autoritatis, ct quae sunt reliquae. Adhaee collisionum quoque tradit regulas, ex quibus judicium fieri decernique possit, si pro duabus sententiis
pugnantibus allae atque aliae praesumtiones militent, atque pugnent ipsae inter se. Docetur item solide. ut genus quoddam probabilitatis insiguioris, aut immensae, asse .suiu animo extorqueat, pari atque certitudinem, quam vocant, moralem eκ rationum . quae pro sententia quadam afferri possunt, cumulo, sis lis momento. quod pro se quaevis iaciat, aulinum inclinantibus, juncta vero vi ad suas partes omnino trahentibus. Cujus generis cognitio vim majorem saepe infert animo. plusque esse&uu dati quam ipsa demonstratio. propterea quod infirmitatis humanae conseii judiciis nostris ipsi diffidimus. veremuriaque, ne quid in ratiocinando peccatum sit . atque adesvis omnis demonstrationis pereat, quam perire scimus per naturam demonstrationis, s vel unica propositio, aut tarata sine ratione idonea, aut omnino salsa, irrepserit. M isto, metu nos liberat οἱ securos esse jubet genus illud probabialitatiuDiuiligeo by Goosl
595쪽
MENSIS sEPTEMBRIS A. MDCCXLVIII. P. II. fri
Iitatis, quod certitudinem moralem gignere diximus. Pinge mim, plura osse in eo peccata. Salva manent reliqua, vimque satis magnam habere possunt ad assensiuntationi consentaneum eliciendum, aut imperandum. Quid rquod sere in judiciis dissicilioribus demonstratione ipsa ante non confidimus, quam, in saepius aut eadem, aut pluribus viis, tentata, si aci idem conclusum pervenerimus, ob id tan probabile amplius non sit, erroris quidquam esse admissum in nectendis conclusionibus. , Quamobrem multum discriminis intercedere contendit Autor inter propositione inprobabilem & eam, quae probabilitatis via cognita & confirmata sit, quoniam haec certitudinem habere queat, cujus generis pleraque enuntiata in vita communi esse oporteat. Λccedunt autem, ut supra dictum est, ad vim probabilitatis praeter judicia ista, ut se dicanuis, theoretica momenta illa, quae novum ei pondus addunt, & insunt in nexu rei cum certis Avibus. Hic primum Autor necessitatem cognitionis probabilis confirmat, omninoque, carere ea posse mentem finitam, negat. Deinde docet ulterius, quomodo rei probabili novum accedere pondus queat tum a nexu cum finibus prudentia, si nimirum haec sit unica, aut tutissima, via, qua incedas necesse sit, nisi voto tuo ipse excidere volueris, tum a nexu eum obligatione legis, si ex duabus rebus, quarum altera legi consentanea videatur, altera repugnans, eugendum sit id, quod magis probabile sit, cum neutram sequi, seu medium esse inter utramque, jam non detur. Satis tuta quoque extra mentem esse quaedam genera, ct certos gradus prosabilitatis, idem contendit ac demonstrat, &,
quaena in ea sint, accurate doce .
, verum, ne extra oleas vagemur, figamias pedem bic, quo delati sumus, dum viam fefellit ipsa rei si avitas in enarranda probabilitatis doctrina, ab Autore proposita, egregia illa sane, re ad usuin eruditoriim vitaeque hiunanae tandem a commodata. Quanqualia, s quid in eo peccavimus, poenitere ejus non magnopere nos debet. Plus enim & utilitatis di voluptatis spondere possunus Lectori, s opus ipsum perlustrare voluerit, cujus tantum summa quaedam capita pe
596쪽
stringere visuin fuit. Quod igitur ad alteram elus partem
attinet, practicam nimirum, rebus pulcherrimis inagnaque ex parte novis aeque resertam, quo inprimis egregius locus de desinitioisibus, nec non de methodo, referendus es tu videtur, iussiciat in praesenti salteiu titulos Capitum exhibere lioc, quo se excipiunt, ordine: Cap. I de mor- .
bis intellectus, Cap. II de Experieulia, Cap. III de de itiο-nibus , Cap. IV de divisionibus. Cap. V de judicaudis propositionibus, Cap. VI de probationibus, Cap. VII de arte cogitandi ac methodo, Cap. VIII de probabilitate hi orica, Cap. IX
de interpretatione. Agmen claudit rerum praecipuarum index.
INSTITUTIONUM PHILOSOPHIAE MECHANICAE
experimentalis Specimen. Praelectio, habita ab DANNE POLENO V Cul Dee MDCCXL, cum novum theatrum pro
expericlentali Philosophia in Patavivo GImnasio
dedicaretur. Patavii, typis Seminarii, ITAI, 4. 'Plag. 6.
Ex ipso titulo liaud obscure colligitur, praelectionem haust a
Cel. Polem habitam loco orationis inauguralis, cum munus docendi Philosophiam experimentalem,& experimenta institue di. ipsi demandatum sitisset, conlisu to theatro pubIico, eode inque instrumentis necellariis instructo. Ad tria autem capita redeunt, de quibus hic agitur. Primo ostenditur, quomodo Philosophus 1 emetipsum aptum reddere debeat ad Philosophiam experimentalem utiliter tradendam. Explicata igitur experimentorum desinitione, docet, quam nam operam dare debeatPhysicae ac Mathesi,quinam sintAutorerirem experimentalem illustrantes, quos consulere deber, quanam exercitatione in operibus mechanicis opus habear, & quanam cura Proconstruendis machinis. Secundo loco tradit ea, quae Philosopho inexperimentis instituendis observanda sunt, ubi verba facit de ratione perquirendi modum & ordinem, ut recte ad scientiam comparandam experimenta unum post aliud digerantur, quae in experimentis re ipsa instituendis sint attendenda, qua attentione observanda, quae sese offerunt, & iermolle perspieuo declaranda. Tertio denique Philolbpbum instruit, quomodo, experimentis jam confectis, inde colligere debeat, quae ad Physicam atque Mathesin juvandam prosunt. De singulis non minus erudite, quam solide, pro more suo, disserit Cel.Autor, ut ideo praelectio haee legi mereatur ab omnibus, qui ad Philosophiam experimentalem sive addiscendam, sive aliis tradens dana, animum appellunt.
597쪽
Calendis Octobris Anno MDCCXLVIII. FRANCISCI GO DIVINI, PRIMO LAN-dauensis, dein Herefordensis, scopi, de PraesulibusAngliae
Commentarius, omnium Episcoporum, nec non se Cardinatium ejusdem gentis, nomina, sempora, seriem, atque actiones, maxime memorabiles, ab uorma antiquitate reis perita, complexus. Ad fidem monumentorum in Archivis regiis Lamethanis, Oe. recognovis, plurimis in loris, adsectis annotationibus, ad veritatem reduxit, ct perpema demum feris ad praesens usque Secutam contiis
nuauit, GUL RICHARD SON, S. T. P. Coia. man. Cant. Magister, se Eceles Lin.
cois. Canonicus. Captabrigiae, typis Academicis excudebat Ioseph. Bentham; prostant venales apud J. & P. Κnapion & Car. Bathunt Londini, W. Thuribourn Cantabrigiae, & Iacobum Fletis cher Oxoniae, I743, I l. maj.
Alph. 9 plag. 9έ. Ab antiquioribus inde temporibus Britannia citristi δωctrinam admisit, de qua non praeter meritum prois nuntiavit Sabellicus. omnium 8rovinciarum nranam
598쪽
itulum Dcusta primogenitae sibi non sine ratione vindicat. Id etiam est dicendum, ab omni aevo io ter Britannos exstitisse viros, qui ct doctrinae puritatem conservare, & illam vitae sanctitate ornare, strenue sunt annisi. Operae igitur est pretium, notitiam habere illorum, per qε os religio Christiaria in
Britannis maxime fletit; ex quibus cum prae aliis emineant Episcopi, horum. seriem contexere, ac res memoratu dignas, quantum per diuturnitatem temporis licuit, victutas chartis committere, visuin est venerando admodum Godiuino ante Secillum, & quod excurrit, beatis coelitibus adscripto. Rudimentum operis patrio sermone comparuit A. I 6io, cujus cuin Δ. 161 3 nova editio paranda esset, priorem non solum diligenter recognovit, verum etiam multa de novo addidit, ut
hinc Catalogi Episcoporum perfectiores longe exhibeantur; sed
illa tam mendose est exscripta, ut pro suo foetu eam agnoscere fere non posset. Quare, ut huic malo mederetur, & simul amicorum adhortationibus morem gereret, opus hoc in Latinum convertit sermonem, omnemque industriam adhibuit, quo ac- .euratius imprimeretur. Prochit editio A. i6i6, 4, eandem-
qtie Jacobo I, Britanniae Regi, inscripsit. Aliquando nuda tantum apposuit nomina, quoniam monumentorum desectu laborabat, de praesulibus sui temporis parcius locutus, ratus, illOrum virtutes & scripta plura loqui. dc ne, si prolixius in illis
laudandis occuparetur, auram illorum captare iudicaretur, vel, si non aeque laudavisset, aut illorum actiones aliquas reprehen disset, illorum, vel sanguine conjunctorum, atque amicor*m, odium incurreret. Equidem faventibus eruditorum judiciis exceptum est opus; censuit tamen Tharranus, doctissumis, ipluin magis de fili nitore, quam de rerum gestarum temporumque tertitudine, sollicitum, Autorum nomina, quos sequatur, non
apposuisse, quin re saepius data opera diminutasse, in tempΘ-rtim rationibus designandis negligentor admodum versat uiri esse. Uid. Supplementa B. Sclanidii ad Introd. in Histor. Eecies. Sagittarii Vol. II pag. 4οι, cloa. Opus hoc, diu admodum neglectum, cum a 3 decus re gloriam Ecclesiae Anglicanae plurimum faceret, inulto studio recognitum, & insignibus accessioni- Di siligod by Gorale
599쪽
fionibus locupletatum, Gulielmus Richaia nur iteratis typis . exscribendum curavit, idemque munere dc meritis illustrissimo Cantuariensium Praesuli, Damii Pottis o,dicavit. In Praefatione multa in defensionem Godmini affert defuisse ipli, scribens.
antiquiorum temporum monumenta, tabulas atque commenta .rios, in templis asservatos, temporum edacitate, vel bellorum
civilium saevitia, fuiste ablunitos, Ec, si quidem scriptores circumspexerit, incidisse in monachos, qui historias non ex rei veritate literis consignarint, sed, quicquid fando audi. verint, nullo judicio adhibito, in chartam conjecerint. Adhaec, multa ipsi dubia circa Chronologiam occurri L
se, memorat, cum non omnes seriptores ab eodem termino
anni primordia ducant. Ne igitur idem de praesenti editione dici possit, quod de superiori Tharao ius, Rev. Editor
Scriptorum testimonia, quorum fide narratio nititur, adjecit, ct ne illis error aliquis irreperet, ipsos illos Scriptores evolvit. Textum quidem editionis anni i6i6 est secutus, sed quaedam addidit, immutavit, vel, quod ad ordinem, transposuit, quae, ut ab reliquis dignosci possent, certis quibusdam indiciis significa. vit. Rerum gestamin ordinem chronologicum in margine apposuit, qui, ubi ab edito exemplari discrepat, asterisco notatur, ubi autem de novo adscribitur, pariter certo signo indicatur. Errores, qui admissi erant, ut tolleret, tabulata sediu in Episcopalium & commentarios in templis superstites consiluit; viri etiam quidam crudi liberaliter cum ipso multas ob-lervationes communicarunt. Vitas Episcoporum, in quibus Godlvinus substitit, consignavit, illorumque teriem ad praesensusque aevum deduxit. Licet igitur doctissimus Riohard onus tantam, quantam potuit, diligentiam impenderit, quo opus hoc conuin maret; non tamen, quae ipsius est modestia, omni-hus id defeetibus carere, pronuntiare audet. En verba ipsius:
quod olaboratum tibi ostierimus, probe intelligo, quam sis mutilum, I imperfectum, novis acetistoribus cs subsidiis, undiqtie conquisitis, opus est, ut aliquando auctius es emendatist prodeat,sidem certe MstramWindustriam non defuisse, experiendo senties. Premittit God uolnus Dissertationem de prima Britanniae ad
600쪽
Idem Di ametra conversone. parum, Apostesum primum, E angelium apud Britannos praedicasse, personatus Parsonis , Iesulta, adstruere conatus erat, quein refutat solide, docens, rectius id de Paulo diei posse. qui, dum Hispanias peteret, Pag. I-6. Britannos adierit. Cap. I. Neque hanc gloriam deberi Jos--ο Arimathaeensi, & Aristobulo, eujus Paulus meminit Rom. 7 - Ia. XVI, io, Cap. II. Disserit hinc Cap. III de Claudia Rufina,
foemina Britannica praestantissima, ejusque marito, Rufo PM- , dente, equestri genere procreato, scriptoribus exteris, ipsi Pamis a Tim. IV, at, dilaudatis, ad Christianam religionem comversis; Lucio item Rege, qui primus Regum Britanniae nomen Christo dederit, & una cum conjuge, proceribus, ac tota gen-ra T, te, se sacris aquis conspergendum curarit. Tot vero tum temporis institutos fuisse Episcopos re Archiepiscopos, quot ante fuerint flamines & archi flamines, quorum hi in tota antiqui-17 tale sint ignoti, recte negat. Circumfertur Epistola Heuthrarii P. R. ad Lucium, quam, quoniam multa habeat, quae isti aetati non conveniant, jure νοθώοις postulat. Cap. 26. IV exponit fata, quibuscum religio Christiana conflictata est in Britannia. Non tantum perpessa est a Diocletianoae aliis tyrannis, quantum a Saxonibus, qui cum maximam regni partem sbi subiecissent, religionem Christianam ubique fere locorum suppresserunt, Christianis in Walliain Connubiamque se recipientibus, quanquam tamen illorum nonis 'nulli alibi etiam superabant. post Gregoritis Pontifex Augustinum monachum cum qo aliis eo misit, quo doctrinam sal tarem Anglo-Saxonibus annuntiarent. Quoniam ab Euhestino, Cantii Rege, perquam benigne erant excepti, Qui ct ipse non
multo post Christianis se adjunxit, & liberam praedicandi Ε
angelium potestatem obtinuerant, multis persuaserunt, ut,
profana superstitione missa, Christi doctrinam ct legem admitterent. Instituto huic urgendo tempus favebat. Ethe bertus in matrimonio habebat Beriam. Chlotarii I, Franeorum Regis, filiam, Christianae religioni deditam, quae sibi adjunehuxx habebat Gidsardum, Episeopum, ct sacra una cum famuliti suo extra urbem Cantabrigiensem obibat, quae di ipsa multum Diuiliguo by Cooste