장음표시 사용
341쪽
I O Hortulus nec ex naturae opera distinctus 3 sed a mathema . tieis fictus, nisi forte viam lacteam circuIum appelles, qui sensibus obiicitur,& quem inter alios circulos annumerat Macrobius cap. II. lib. I. in
Somnium Scipionis; sed quia eius circiali nulla
videtur esse utilitas in astronomia propterea non recensetur inter sphaerae astronomicae circulos. Secundum fingunt astronomi in coelo Io .cir. culos , s. nimirum, aeque distantes seu parallelos, dc praeterea duos coluros, meridianum, hori-ΣGntem,&ragliacum, non quod plures csfingigi nequeant, sed quia istorum docem si praecipuus usus in astrologia. Tertium, Io .hi circuli differunt motu, magnitudine, dimensione, & situ; motu quidem, nam alij mobiles sunt, alij immobiles. Meridianus quidem, & horizon finguntur immobiles, atque ade. adhaerere coelo cuipiam immobili, caeteri vero mobiles sunt, ideoque finguntur esse in primo mobili. Magnitudine, quia alij sunt circuIi maiores, alij minores: maiores circuli dicuntur ij, qui diuidunt coelum in duas aequales partes, de pro centro suo habent centrum mundi: minores circuli ij dicuntur, qui non diuidunt c*Ium in duas aequales partes , habentque aliud centrum a mundo. Dimensione, quia Zodiacus circulus secundum latitudinem dividuus est, alij non item. Si tu, quia circuli quidam sunt rectὰ collocati in sphaera, qui aeque distant apolis, alij sunt oblique eollocati, qui non aeque distant apolis, ut est Zodiacus , & horizon obliquus. Quartum quilibet circulus siue maior, siue
milior, diuiditur inia. partes, qu' signa 'o-
342쪽
earitur, est enim signum Iet. pars circuli, quam --uis vulgo signa uni Zodiaco tribuantur. Quintum, quaelibet pars signi diuiditur in 3 o. alias partes, seu potius totum ipsum signum, ruod eit pars duodecima circuli ue partes verδlae triginta, cuiussi bet signi, appellantur gradus. Gradus vero quilibet diuiditur in Co. mi nuta, minutum autem quodlibet diuiditur in co. secunda, item quodlibet secundum in co. tertia , & sic deinceps usque ad nuda erum denarium. Porro numero sexagenario, utuntur Alronomi eo quod hic numerus docente Ptolemaeo multipIicationibus ac diuisionibus multum sit.
Ordinem vero ac numerum, itemque nomina quibus circuli sphaeram componentes exprimun tur, sic habe. Primus dicitur aequinoctialis, a. Zodiacus, 3. colurus aequinoctiorum, A. colurus solstitiorum, s. meridianus, c. horizon, &hi circuli maiores sunt, ideo restant 4. minores cir culi, nimirum Tropicus Cancri, Tropicus Capric0rni, circulus Arcticus, δί circulus antar-
sticus, dequibus dicemus deinceps sigillatim. C A P v T II.
De aequatore heu circuo aequii EMII IU TVATOR, qui 3c aequinoctialis defini
TA Atur, maior quidam circulus diuidens ccplum in partes aequales, aequaliter ab utroque polo, secundum omnem sui partem, distans. qui
343쪽
quidem cireulus sic concipitur describi; a ee tro mundi ducatur linea per centrum Solis,dum est in principio Librae, vel Arietis, usquh ad eam partem primi mobilis respondentem principio Arietis, .aut Libra tum illa linea inflectatur, Sccircunducatur spatio 2 . horarum, ita Vt circumlum conficiat complectentem concauam , aut
conuexam superficiem primi mobilis, consurget circulus aequinoctialis rectus ad axem mundi, dc Aqualiter omni ex parte a Polis mundist fatus ; quae cogitatio vel conceptus, Vt nitidior fiat, dc magis perspicua ; sciendum est circulos 'mnes describu in primo mobili , ω
quamuis parum referat si describantur in concaua superficie primi mobilis, aut in convexa, quia tamen undique tegimur, & concauam si perficiem aspectabiIem babemus, facilitatis gratia , compellimur eosdem describere in concaua : quemadmodum , quia positi semus extra
sphaeram artificiosam , cuius convexum ambitum intuemur, non concauum, solemus designare circulos in eadem per extimam, dc con-ue am superficiem, ut in globis astronomicis: in super quando constituimus omnes circulos mobiles piarier meridianum , & horiZontem, debemus imaginari omnes cireulos in primo mobili, meridianum vero , & horizontem in coelo penitus immobili, puta in empyreo, aut alio quopiam fictitio. Itaque in sphaera materiali cernimus meridianum, dc horizontem eminere supra totam machinationem circulorum mobilium. uator variis nominibus, inssiatur, nam
344쪽
1 Graecis dicitur iura λος ὲm αυνο , id est, circulusaequedialis, a Ptolomaeo linea siue orbis aequationis diei , ab Alphragamo circulus aequinoctij, & communiter aequinoctialis duas ob causas, quia nimirum, in regione illa quae subiicitur circulo aequinocti, dies sunt perpetuo aequalis nocti,in quocunque signo Zodiaci Sol deam buleis vel quia, ut ait Sacroboscius cap. a. suae Sphae rae, cum Sol hunc circulum peragrat fit aequinoctium in uniuersa terra, diesque aequan Hir noctibus excipe tamen eas regiones, qbae direct Epolis subiacent, si quidem hae unicam habent diem singulis annis ,& unicam noctem, sed virumque sex mensium; propterea quod in illis regionibus aequator & horizon sese mutuo non intersecant, in aliis vero regionibus iidem circuli sese diuidunt; quoties itaque Sol ad initium Arietis, & Librae transit circulum aequinoctialem dies aequantur motibus ; quod sic demonstrari potest. AEquinoctialis circulus,& horizon
sese mutuo intersecant, quia omnes maximi circuli sese diuidunt, ut constat ex Theodosio propositione II. lib. I. itaque. ubicunque concurrent in mutua sectione, una medietas circuli aequinoctialis supra horizontem erit, & alia infra horizontem ; iam vero Sol ab ortu in occasum sese movens mouetur uniformiter; crgo tantundem impendit temporis in percurrenda medietate superiori, quantum in inferiori , cumque
tempus quod insumit in peragranda medietate superiori sit dies artificialis, tempus autem quod insumit in peragranda inferiori medietate sit ipsa nox; ergo quoties circulum aequinoctialem
345쪽
Sol peragraui quod fit bis in anno, semel iti principio Arietis, &semel in principio Libine,
dies erunt aequales noctibus,'& noctes diebus, quod expressu Manilius,hoc versia: Libra, rivique parem reddunt noctemque ,
diemque. Porro varius est usus, & varia ossicia aequatoris; cst enim aequator regula, ac mensura motus
primi mobilis, quando pars coeli mobilis quae itici ibit circulum aequinoctialem velocissim h&maxime aequabiliter voluitur; etenim ostendit primum mobile r . horarum spatio totam
periodum conficere. Est etiam aequa tot regula temporis,nam tem- .pus omne mensurat, dies metitur, & horas, quatenus ex eleuatione I s. graduum illius supra horizontem, colligimus unam horam transactam esse,unde tum absolutus est unus dies naturalis, ubi facta est tota aequatoris reuolutio.
Equator diuidit Zodiacum in a. puncta, quae ab Astronomis appellantur aequinoctialia, nimirum, in principio Librae,& Arietis. Praeterea indicat quaenam pars coeli dicatur Septentrionalis, A quae Australis ; nam fgnu vel stella, vel pars coeli sita inter aequinoctialem circulum , dc polum arcticum, appellatur S ptentrionalis; quae vero ab eodem circulo declinat in polum antareticum, appellatur Meridionalis, quae ver b est in ip mei circulo neutra; quamobrem quandiu Sol ab Ariete ad Libram properat spatio sex mensium a 2I. die Martii, ad 2r. Septembris,appellatur Septentrionalis;
quandiu κro a Libra retroῖraditur in Arietem ,
346쪽
quod fit a M. Septembris, ad 1r. Marti j est Meria dionalis, eodem modo iudicandum de aliis Planetis.
AEquator denique mirum in modum inseruit Geographis, & Cosimographis, nam sine circulo aequinoctiali, nulla terrae descriptio absoluta esse potest, nullaque ciuitas in globo terrestri,aut in in appa mundi proprio in loco reponetur , pe Des enim circulum aequinoctialem & longitudo ciuitatum, & latitudo desumitur, viam uus docebimus , ubi circulo Meridiano qui ad id quoque negotium requiritur.
De zodiaco. SEc V N D V s inter maximos Circulos est Zodiacus, via illa planetarum, ut ait Aristoteles libris de Coelo, Sc quasi stadium per quod
decurrunt,o quod nunquam praetergrediuntur; nam experientia compertum est omnes Planetas, praesertim vero Solem; proprio motu deflectere ab aequinoctiali circulo ad Septentrionem, quoadusque vicinior fiat polo arctico viginti tribus gradibus, & triginta minutis: rursus exinde redire a parte Septentrionali, quam terminat tropicus Cancri, ad circulum aequinoctialem, per Libram tantisper dum inclinet in tropicum Capricorni viciniorem polo antarctico tot idem gradibus & minutis , dc constantissime hanc viam percurrere singulis annis. o
347쪽
Itaque zodiacus est maximus cireulus mobilis in Sphaera, qui secat aequinoctialem bifariam , & ab eodem intersecatur oblique , ita ut una pars illius inclinet in Septentrionem, & alia in Austrum: puncta vero, utrinque Zodiacum terminantia ad polos. mundi appellantur poli Zodiaci distantes a prioribus 23.gradibus, dc P.
Circulus autem ille. Zodiacus vocatur a diactio no--ca ζωa,id est, vita, quia propter motum S olis Lunae, & reliquorum Planetarum in eo circulo , suis tempestatibus , vitam stirpibus,& omnibus inferioribus impertitur ; vel ab alia dictione, αδεον, id est,animal, quia cum diuid tur circulus ille in duodecim partes aequales, V-naquaeque refert speciem animalis; vel quia Sol successive per annum decurrens, has duodecim partes Zodiaci, producit effectus in his inferioribus,respondentes multis animalibus; nam dum percurrit partem Zodiaci, quae Leo appellatur, ignes,& fiammas euomit, sicut Leo; cum vero
Virginis fgnum decurrit, nihil parturit; cum A quartum inuisit, aquas abundantissime refundit; denique esim Arietem ad vernum tempus ingreditur aperit telluris sinum , florosque ministrat,quando Aries ianuam stabuli, allucente Lucifero, apcrit. .
Idem circulus appellatur signifer a lignis in. quae desert et dicitur etiam circulus obliquus lib. 1. de ortu , quia secat aequatorem ad obliquos angulos, dc colurum aequinoctiorum,ideb-que in Sphaera artificiali situm obliquum obtinet , nam illius partes quaed m sunt viciniores
348쪽
cer,aliae antarctico, ut Caper,quae sunt q. paries, aut puncta Zodiaci, respondentia 4.anni tempestatibus; Aries quidem denotat vernum tempus, Cancer aestatem, Libra autumnum, Caper hyemem; ex quibus duo sunt aequinoctialia, primum punctum Arietis,scilicet& Librae,totidem Solstitialia; Primum,scilicet punctum Cancri,&Capricorni, ut significatur hoc vulgato disticho. Hae Δο Sositium faciunt Can-- pri
Sed noctes aquain, Aries, ct Libra diebus. Interim omnes statuunt principium Zodiaci esse primum gradum Arietis, propterea quod cum primum sol illum peragrat, generationes rerum inferiorum renouat ; finem vero Zodiaci aiunt esse, primum gradum librat; eo quod Sole Libram ineunte omnia intereunt,& clauditur genitale magnae parentis. Non est praetermittendum quamlibet I 2.paritem Zodiaci, quae signum defert,rursus diuidi in
3o. gradus aequales, quorum unusPercurritur a
Sole singulis diebus,itaque cum Ιχ.siut partes in Zodiaco, facta multiplicatione consurgunt 36O. gradus, qui respondent singulis anni diebus qui
numerantur 36s. nam residuus ille numerus quinque dierum,quasi nullus reputatur: quia autem Zodiacus inter omnes Circulos latitudinis
est particeps, quandoquidem Circuli alii constent linea circulari absque latitudine, idcirco astronomi metiuntur latitudinem Zodiaci ra. gradibus quamcunque in partem, ad inplicandum irregularem motum Planetarum, & ad s.
349쪽
mnulus - gna Zodiaci describenda,quae non sunt quadritae figurae, sed altera parte, longioris, propterea quod longitudine continent 3 o. gradus, de Iati-
- Signorum vero nomina,ordo,& numerus potet,hoc disticho: Sunt Moles, Taurus, Gemini , Cancer, Lem
TibuqM,Scorpius, clitenens, Caper, A, Pisces. quae his ret Carminibus eleganter descripsit Manilius. . . e Aurato princeps Aries in vellere fulgens Res icis,admiransbaduersum surgere Taurum, Summisso vultu Geminos, ct fronte vocantem, uuas sequitur Cancer, Cancrum Leo, Virgo
- lauato tum Liara die,cum tempore noctis - Atrahit ardenti fulgentem Scorpion astro, D c ius caudam contentum dirigit Arcumr Aristus equo, solucrem missu L i que Sa-λ gittam'
Tum Uenit angusto Castrisorens sidereflexus, . Post hune inflexam Guendit Aquarius urn mimissibus assuetiu aκide subeuntibus undas, quos Aries tangit claudentes ultima signa. Qui quidem versiis perpulchre defignant figuras signorum I 2. Zodiaci, quae in coelesti globo depti vi solent. ' ' : ' i-Zodiaci latitudinem secat in duas aequales partes linea quaedam quam Ecclipticam appellant, quae quidem ex una parte sex relinquit gra--dias, de ex altera totidem, atque haec linea, ideo
350쪽
dicta est Eccliptica, Latine deficiens, quia cismLuna soli coniungitur in ipsa, quod fit in noui- Iuniis, contingit Ecclipsis Solis ; cum vero diametraliter illi opponitur in plenilunio, aut circi ter plenilunium in eadem linea terrae opaco cot-pore interueniente , Luna patitur deliquium: quia vero Sol nunquam a linea ista deflectit, sed cursum situm annuum per illius circuitum per git,ideo linea haec crebro nominatur Zodiacus, orbita Solis, aut circulus eiusdem. Deprehenderunt autem Astronom , di tetria linea Eccliptica nunquam deflectere, quia singulis annis in eodem gradu Zodiaci Sol consistens, oritur in eodem horizontis puncto, puta in primo gradu Cancri, non plus, aut minus deflectens ab aequinoctiali,aut polo arctico,& semper umbrarum eandem magnitudinem producens:iam vero Luna,&reliqui Planetae ab Eccliptica declinant, & eodem die plurium annorum longius distant ab aequinoctiali, modo propius aceedunt: hinc solent umbras proiicere modo breuiores, modo longiores 3 quamobrem
data est latitudo Zodiaco hinc atque illine sex graduum, per quos deuehi solent alij Planetae. Hic obseruandum cum Sol, vel alius Planeta dicitur esse in signo, sensum esse ipsum supponi alicui parti Zodiaci, in qua descriptum signum
Vsus & officia Zodiaci sunt,primus Zodiacus
metitur cursus Planetarum: nam quo tempore hunc circulum peragrant, suosi orbes confecisset dicuntur.