장음표시 사용
51쪽
IN XII TABB. LEG s. 2INe sacra civitatis stine starentur qliam rationem reddit Paulus Aib. i. Sentent tit
ri. Quam eandem innuunt etiam Impp. Dioclet. Maxim. in . Lir mortuorum.
Cod. d. relig. 2 sumpi funer. Ne auctum municipiorum jus polluatur. III quoque ratio accedit, Quia parum salubre videtur, cadavera in urbe sepeliri, propter exhalationes foetidas, quidus aer facile infici pollit, unde pestilens aliqua contagio oriretur. Hi nemoto mannus egis , inquit, nosrae ratio per icua est, ne sit -lti et urbantini laetum foedo cada rerum o uore infectum pestem iribus , qui 'iritum ex eo duretent, inferret. Quana ob rem nostris quoque moribus receptum est multis in locis, ut conditoria sive coe miteria, id eli dormitoria, ut Chrilliana appellat religio extra urbes&oppida habeantur: quamvis in Saxonicis urbibus fere tantum ne regrini extra pomaria sepeliri soleant cives autem Deorum liberi in urbe ipsa Sicut MVlpianus Legis municipalis, quae permittat in civitat te sepeliri, meminit, . 3. , s. D. d. sep violato. Observandum tamen de hac lege, non eam primam ess quae humationem cadaverum in urbe p ohibuerit. Nam de ante XII. Tabb usu receptum erat, ut non liceret in urbe tepet ne, nisi i quibus hoc iis singularis virtutis ergo per privilegium conced etiar ut praeter Ciceronis testimonium d loco etiam ex Platarchi Pi ἱ ιιρ la didicimus. Imo etiam Athenis, ' Smyrnae, o Sicyone, adeoq; in tota sere Graecia, etiam Massiliae , quae Ionum fuit Colonia, hic mos fuit, ut neminem intra moenia Lepelire liceret quod ex Ciceronere Plutarcho docet Marcilius p. si .ctsep post Balduinum c. i. p. ;8. se l. Idem etiam in Iudaea observabatur, ut ex frangetit Iutae c. . ex historia inquam filii vidua Naimica a Christo resti . Leitati probat Oidendor pius Legimus enim ibi, defunctum extra portam civitatis elatum. Servius .imen in lib. s. s. En testitur, apud Romanos olim domique inq; si sepeliri solitum suille de inde umbras Larvas dicta suille ut refert eum Hoto mannus p. 87 lib. 2. Antiq. Rom. Et conditoribus urbium privilegii loco id concedebatur, ut in media urbe sepeliri pollent ut docet Scholiastes Pindari Ol np. i. Floru, lib. r. 'o dc ilintil. Declamat 3 29. Sed breviter indicemus etiam luris nostri loca, quibus eadem sanctio legis X II. Tabb renovata est Unus est in s. D. Hadrian. D. de sepu&h. vio :to. ubi laudat rescriptum D. Hadriani, quoiam an aureorum sicco inserendo, rum statueriti non solum in eos, quoia civitate sepelirent, sed etiam in magistratus id fieri passos faciens enim, consentiens, sive non prohibens cum pos- ac peteret, eadem poena digni sunt. Praeterea etiam ipsum locum, in quem aver illatum est , pti blicari ius it denique , corpus alio transferri. Addit quoque generalia et rei tripta se statuta Imperialia ubique vim ob
tinere debere, d Legibus ii ii palibus Pra valere. Alius est locus in . r. mortuorum. C. de religiosi fumpi suu ubi Dioclet de Maxim Impi'. junt, jampridem vetitum elle, mortuorum reliquias intra civitatem condi ratione addita, Ne inclum ni unicipiorum jus polluatur Eleganter autem utuntur Impi verbo condi in re funerum. Hinc enim o ipsa sepulchra conditori, conditii a dicta sunt Plinio, Senecae, Petronio A bitro Exe inpia videri post in apud Ioan Kirchanaian lib. . Desun Rom. c. io Cic. 2. d. P. Sit utcuntur,j qui conditisunt. Videaturde 3 l. 2. C.
52쪽
Cti N RADI RIT TERS Hus. COMMENT.
l. a. Cese acros Eccles ubi Gratian. Valent. . Theodos edicunt ut nermo existimet sedem Apostolorum vel martyrum, id est, Ecclesiam humanis id ei humandis)corporibus esse concessam id est , ne in Eccle iii cadavera sepeliantur quod tamen nonnullis in locis usitatum est. Extra jus nostrum, vide Constiti D. Alitonini ii apud Iulium Cam limum. Dixi de priore legis membro . Sequitur alterum um T O . Non prohibuerunt Xviri omnem ustionem, sed eam untaxat, quae in urbe aeret. Repetendum enim . κ,ινὰ il id, Nin E quod fuit in prima legis parte Cremabantur autem cadavera non solitan apud Romanos, sed etia in apii salias quasdam gentes. Cuius instituti haec fuit ratio , te stelli noletb. 7. I Q A nonnui cluain terra conduti eruebantur, hostili immanitate etiam in mortuosae sepultos , viente.Tametsi A nobius lib. 8 veterem consuetudini e in liuinandi, ut meliorem, a Christianis sui aevi retentam scribat Extrui veri solebat pyra sive Ropus , h. e. lignor uiri strues sive congeries ex lignis quernis impoli primitae rudibus: Dein ded politis ascia quod tandem prohibitum ait in XII. Tabb. ut intra sub alio capit dicetur. Ratio proli ibiti opis huius fuit, Ac vita seiuni pericula incendiorum. Facili enim fieri poterat, ut ignis vicina aedificia vel p.:blica corii perer, seu in funere Pub Clodii Ventus docuit, a cuius ardente rogo incensa est curia, ct combusta Basilica Porcia,c basis statuae Atti Narvo Auguris, teste Asconio Paediano ii M/loniana Cicero; iis, cilinio lib. q. c. I. Dione lil. o. hira hac de re videantur notata docti si in is amicis nostris Ioara. Meursio e uuer c. s. Ioan .Xirchmanno lib. . cfu/r Ro=n. c. s. ubi ex antiquitate observant, qu modo ornari pyra, quo ritu gestuque,cta quibus accendi soleret, quae item res cum cadavere comburi solerent. Sicut autem prior legis huius pars suas quasdam exceptiones habuit se etiam ista altera non si in perfuit observata, pr eserti in in viris claris honoratis. Sic e nim C. Iul. Caesarem legimus in foro combustum, laudatumq; miserabiliter,apud Cicerone L lib. eps a Atti . Sub Augusto tamen SCto cautum fuit,idem quod iam olim . Tabb ne videlicet in urbe busticeta,culinae,ustrua eve ferent. Note tur quoque vovella Leonisi quae cuiusque arbitrio permittit, utrum in urbe, an extra moenia sepelire velit. Videatur e Ioan Kirchmannus lib. r. desim. Rom. c. ro
A P. IV. Alia ex ad funera crtinens , eorum su/i: tu
ei uines ii id Ambitionem extremam in la ominibu Min- Ν UV si in pthinini multis nori. 3libus se extendens si vivit Huac ip um p testatorum ineptae atq; ambitios, volunta
te & iis non es exoterunt cir i tua funera, iusta,&monumenta tuae exedutioni mali tantum n legibus nostri luc. servo alieno. F. ultim. D. deleg r ubi
53쪽
rum,qtibile redum, ut occuireretur, magnae legumlatoribus curae fuit. Nam exem
pia Euclionum, qui circumcidunt omnem impensam iunetas, gaudia' sunt lae re- dum suorum, ut eleganter ait Phaedrus in fabulis is, aristima sunt proindeque legu mirent hi est in opus non est. Vt igitur Solon Atheniensis praescripserat Leges sumptib. unerum moderandis minuendis lite ita illius imitatione etiam viri idem secere quod testatur Cicero lib. 1. de Verba legis X viralis hae e notare licet se uile S. Mi Tu M Mi-
NuIT ' TRI A SI OLET, REICINIA, ET VINCULA .iRPURAE , ET DECEM TIBICI
INE ADHIBETO HOC Lus NE RAC: TO. Ita Theodorus Marcilius . io Aliter Hotona p.; 8. Balduinus .i O qui pro Hoc Lus NE Acii annotat, quos dam apud Cic legere volia: ite. Hoc opus lac Ra vardus capite decimo' i=rto, contra omni in sententiam putat, postrema illa verba , HOC Lus NE FAC iTO, non fui illi in II tabulis edeste Ciceronis cui non a lenta or. Exponamus ipsa verba: Alunt viri, suMPTAM TNuia o Iuci qui funus citrandum habet, sive cui
impensa funeris incumbit. Haec pars Legis generalis est , indicans mentem de scopum legislatorum. Ratio autem Legis , ama inanes de supervacat ei sunt sumptus, qui in cadaver fiunt Iino de inepta Jc ridicula est illa sumptuositasEtsi enim honeste hominem hii mari convenit tamen id sine immodico sumptu fieri potest. Sie Deus quoq; coli potest ac debet, sed sumptus nimii amovendi. ut alia lege anxitCicero in suis legib. Sequuntur in eadem lege verba ad speciem direcya id est, lemonstranti aquil, in
rebus circumcidere oporteat funerii sumptus. Tria autem nominant Decemviri, quae non oportet excedere. I. Iri. yiii ιλ. a. I. 3ta in i l. et 'ut tira, livet Hoto-
mannus Oniicit legendi pzrpurea. III. De en I bicines. Dei ingulis istis quia nonnihil obscurit 'tis habent, ordine dicam. At primo sciendum est de Rettinio seu L iunios ille genus vestimenta seu ti,gae, cui inde factum nonae, tu id post tergum rei jce , rentur. Vnde se cula os, sive Re cuia, qua reiiciuntur. Dicebatur ita Ricinus, ut apud servili in lib. i. Aeneidos Rica idem Ricula diminuto c. Hinc Reiciniatis, qui Recinio uadutus est,dicitur, ut apud Arnobium lib. 6. Liciniati s Iupiter Sc apud Festum Piciniati inimi l lanipedes. Videatur Festus,lit. R. dc Non. Marcellus,ci ex iis Balduinus, Hotomannus, Marcili As, calu notarunt. Id genus vestis mulieres apud Romanos indutae lugebant,quamdiu cadaver supra terra in ellet, id est, per septem dies: deinde in ipso funere sive exequiis prodeuntes pullis pallis amiciebantur: Reicinia vero in rogum iniiciebant, dc una cum cadavere coitiburebant.Qua in rene modus excedereriar, Lex nostra tres rei curio ive vestes permisit; non ut ne pauciores adhiberentur, sed ne plures iii eoque imitati sunt Decemviri legem Solonis, qua videatur Plutarchus in vita Solonis. Idemque Cicero attestatur. Ex qua
ipsa collatione apparet, quam vere dictum sit, Reicinia Romanis nihil aliud hi ille, quam Graecis 'τια Videatur I ipsus p. o. . . quem resutat Marcilius
pag. 11 sequent, sud quoque pulchre observat Marcilius , quem ad
54쪽
1 CuNRADI RIT TERsAus. COMMENT. modii in apud Lycios viri lugentes vestem muliebrem sumpserint, teste a Maximo lib. 2. cap. 8. Sic apud Romanos staminas in luctu contra indu ille togam ita 'lem quasi inverso rerum ord me Fuerunt tamen etiam vestimenta quaedam con 'munia, quibus uterque sexus sine probro uteretur; ut Mar rete Suetonio iv Iul. Gel. c. 84.
Quod secundo loco dicebatur de libiti Uniculta purpurae seu sirpi iuq Opacto accipiendum sit non inter omnes convenit. Hot Omannu Se vincula interpretatur selcias purpureas, quibus adaver rete in iis obvolutum obligaretur. Iac Rae vardiis cap. I. in a. labb accipere maluit de clavis purpureis, quidus praetextum erat unum quodque rete inium , si V quaevis toga Atque hoc quidem verum est, solere Romanos toga purpureis clavis praetextas habere sed tamen non est credibile decemviros idem bis didere obiisse, si nihil aliud intellexerunt inculis purpurae, quam illam plana purpurae particulam, quae togae praetexebatur. Haec enim amante sub appellatione Re ciniorum comprehendebantur satis ut accessorium sub principali suo arg . ac si tamen alienam purpuram Insit de rer. divis Probatior itaque mihi videtur Holoman ni expositio, de fasciis toga e paratis Illud nullo modo probandum, quod aliqui pio rimulis putarunt substituendas tumiulas quos Bald unius . ε; recte reprehendit quia hoe esset sumptum augere interpretatione quem tamen ex minuere voluit. Ad purpuram quae cum mortuis cremebatur, pertinet locus Livii, lib. 3 . in oratione L. Talerii ut observavit Balduinus, d probavit Oto mannus p. 38 A. R. lib. 2. Sequitur tertio loco de Tibicinibus X. Vetus si os sui non tantum Iudaeis, ut eonstat ex historia Evangelica de filia Iairi resuscitata Matth. s. ubi auleta: sive tibicines fuerunt recedere iussi sed etiam Romanis, ut funeribus ab hiberent cantum vel Tibiarum vel Tubarum. Tibiarum luidem in privatis seu minoribus; Tubarum vero in publicis Hinc Ovidius i ii. . lib. s. Cantabat moestis tibia funeribus. Et s. Tristi m ei. I.
Tibia funeribus coni init p. meis. Si e Statius Papinius lib. c.
Tibia cui tenerossuetum deducere manes.
De Tuba testa monia sunt apud Suetonium in Ius C . cap. 8 . ubi Tubicines sunt
in funere illius publico sed depravata ibi scriptura est in tibi ιι res , quam cor rigit Marcilius p. 2s9. Item ei lino nihilo est apud Propertium libr. q. ult. Sic niusta cecinere tubae. Et abii dieitium Sat r. Hic tuba , candela tant Di beatiuus alto Compositi s fecit. I ii celeranter Epictetus in dii riati 'ne , Vam cum imp. adriano habuisse s iii , garat , qui defici Tuba, hineris deplorationem vocavit ad hoc se eius ulli viciato cruriis in s. Acueto Obs r 'an dii ii exitellio ib. I. c. r. musicos illos s tibi ne bicios, qua: apud illos, id est, defuncto canerent. Restant
55쪽
IN XII TABB. LEGE s. 1 Restant postrema legis nostrae Verba HOC Lus NE FACITO. quae referuntii tanquam generalia ad Omnes tres clatitulas praecedentes, te tribus reii ciniis seu vestibus, de tribus vinculis purpurae, tibicinibus. Hune inquam modum seu numerum Xviri vetuerunt excedi. Hinc simul colligere in promptu est , leuisse infra subsistere,&minorem in silagulis numerum adhibere. Nee no uti melltii legibus, ut unius rei expressa prohibitio, alterius ei contrariae tacitam permissionem complectatur. Hoto mannus haec verba aliter collocat, putans futile appendicem superioris alicujus legis. Mulica illa funebri veterum priusquam abeamus admoneo, ei apud Christianos trecessiisecantus Ic hymnos de quibus, quo fine instituti sint,plura dicam infra ex Chyio stomo. Videantur interim Ioan Κirchmannus A . cap. 7. dc Ioann. Meursus defun. c. 8. Sed missa jam Lege XII tabb admonendi sumus, ex ea nonnihil etiam in jus nostrum ellia derivatum, praefigens modum sumptibus funerum. Quid enim , ait non est ex eodem fonte illud Papiniani dictuma Non valere ineptas defunctorum voluntates circa lepulturam, veluti vestes, aut si qua alia supervacua vi impendantur quod refert ex eo Marcianus l. ii 3. strvo alieno, ult. D. deleg a. Annon etiam ex eodem fonte fluxit illud Vlpiani: Non oportere ornamenta cum corporibus condi nec quid aliud huiusmodi,quod homures simpliciores facere scribit in . 1
ct si quu impediat de relig. 2 sumptib. fun. Denique tenenda in universum desumptibus funerum hςc egula Sumptus stineris i untur id est,aestimantur
pro facultatibus vel dignitate de funes i. Lor.'qu iuvi. g. pen. D. d. t. de relig. 2sumpi. θη ubi vel bum deponens arbitrantur,passive ultirpatur cuiusmodi etia in alia non paucam Pand occurrunt ut tuebitur pro defendetur vel sustinebitur in i l . filio prieterito in sin D. de injusto rupr.
alia item Lex Xνiralis ad minuendos nerumsν impensas, spe ineptias pertιnens. NO, tantum in vestibus de ornamentis: tibicinibus senerum modus exce
debatur sed etiam in aliis rebus mirae exercebantur εργα circa funera Quare his quoque obviandum erat Alunt igitur X viri ROG ubi Asci ς ε
Extat haec quoque lex apud Ciceronem ina deleg bus. Po Oro, scit is quicunque curam si scipit faciendi funeris. Ad quos autem haec cura maxime per tineat, exponit Vlpianus in lib. 2 squi sepulchrrem, futius autem facere. D. de relig. sumpl. Iun. Prohibent autem Viri, ne ligna, ex civibus construebatur
l,yra seu rogus, dedolando laevigarentur Est enim ascia dolabrae genus aptum po-iendis&levigandis ligni. unde verbum ex sci. re significat dedolare, laevigare,
56쪽
ti CuNRADI RIT TERs Hus. COMMENT. vel polire Rudia igitur de impolita ligna rogo extrudendo adhiberi voluerunt. Namqtiae ineptia vel stultitia est, tantum cura laboris lumptus impendere lignis mox comburendis tamque pretiosum sacere inerem Male tamen ervata fuit apud Romanos ista Lex. Non an Pana enim asciati fuerunt d politi rogi, sed etiam picti, ut apparet ex Plinio A s. c. 7. Statio, a Sylv. Nec tantum rogi eupyrae, sed etiam monumenta marmorea exasciabantur. unde saepe rixantiquis Inscriptionibus legimus, monumenta subascia dedicata; ascias videmus ibidem insculptas ut docet Marcilius c. 01. p. 161. Plura videantur apud Ioan. Κlrchmannum ib.3. c. I. Neursum c. rs uterque ex Servio notat discrimen quod fuerit iam ter Ioram, Rogum, iustam,quod is far.
Actenus de legibus, nimii sumptus stinerum prohibitoriis. Vt autem insumptibus, ita&in luctu modum excedebant, fere usq; ad insaniam. Solebant enim&capillos evellere , sive comas laniare, lectora nudata tundere palmis, plangere lacertis, iam mas unguibus dilaniare, de penas vultumque ipsum dare, ut sanguis erumperet, quodex Virgilio, Ovidio, Varrone Servio in .ctar. En . de Artemidoro, aliisque variis auctoribus ,robant doctissimi viri,Kirchmannus lib. 2. c. H. dc Meursus c. Σ3. In summa,inso-abiliter se lugere quibusvis etiam deformissimis gestibus palam faciebant monsolum ad insaniam, verum etiam ad ambitionem de ostentationem. Estque memorabile exemplum nimii luctus muliebris apud Petron Arbitrum, in matrona Ephesina, c. Quid enim aliud facerent, qui nullam haberent spem certam, restare aliquid sui post mortem aut alteram ac meliorem vitam, sed omnia eum morte terminari credebant Quo respexit Apostolus a. The g. cap. q. v. is ubi vetat Christianos ad hoc exemplum suos lugere mortuos. Nec mirum hos mores improba. to sutile Apostolo cum etiam sanioribus Ethnicis displicuerit de illi,qui legum serendarum jus habebant. apud illos, studuerint eos extirpare. Huc enim Sc Solo nis lex pertinuit, de qua testatur Plutarchus in iis vita, prohibens inordinatam illam ac deformem&intemperantem rationem lugendi: eodem pertinuit L. Xviralis, de qua hoc capite agimus.
Meminit huius Legis Vicero in lib. a. de si de Plinius lib. n. c. 37. Festus,
de Servius iniet. Eu Infra oculos, inquit Plinius, mal homini tantum, quas pris et genas vocabant, I r. labb. interdicto radia foeminis eas vetante ubi non est audiendus Lipsius in Epist. quas. Bi membris autem est lex, priori capite prohibens a mulieribus radigenas, posteriori essum haberi. Ad prius caput quod attinet sciendum, Ita m hic nihil aliud esse quaml
57쪽
IN XII TABB. LEGIS. a. niare lacerare, scindere, dere mon quidem novacula,qu: --
scd vel linqui is qua nouam barbari quidam legantur aliquMad Q. Grai culis seu Jadiolis genas sibi lacerantes, julavisse, ut est apud Agathiam, lib. s. Hi Fallitur er o Servius, cum se concipit verba legis nostrae. M, MNS ARM TO. Vnde quidam apud Ciceronem d. loco restituere coirati sunt,CA Pu .es o pro nADuNTo non recte, ut docet Marcilius p. 262. Fallitur quoque doctissimus Pir Hadr. Iunius in comm . de coma, cap. 2 ubi putat, ideo prohibitum filiis mulieribus,ne genas radetent, ne diutino radendi usu pilis luccreicentibus, Quos muliebribus nenis natura denegavit, quasi in alterum exum tralatirent, et barbam producerent : quod satis est ridiculum ut etiam illud, Mulieres in ex qui is ductu ideo solitas ora lacerare, ut ostenso sanguine inferas satisfacerent, id est, manes placarent, atque ita imaginem quandam restituerent pri ici moris, quo solebat ante rogo estui iiiiii anus sanguis vel captivorum vel gladiatorum quod tamen Servius ex Varrone annotavit. Sed cur genas potius quam aliam quampiam corporis partem radebant ac laniabant An propter cognatam quandam propensionem commiserationis, quae est in genis, sicut ingenubias, d -- culis, teste Isidoro lib. II. OG. -c i, i
In altero legis membro qui nominatur Iesus, nihil aluid est, quam mi iebris lugubris eiulatio live lamentatio, ipso interprete Cicerone in . libr. 2 de in z Tusc. qu . Falluntur ergo, qui suspicati sunt, genusqiaoddam vestiment hi gu bris apud veteres dictum suillelelsum. Vtitur eodem verbo et in in Plautus in Truculen Sta u. Thetis quoque etiam lamentando letium fecit filio, pro quo ertullianus dixit in lib. de Amma Sedo Thet planxit ilium. Nomen o raco κλαῖ- derivabat doctissimus amicus iaoster Ioata. Ladis laus remota litiau itera ut fiat lausus I romiscue ei limia lim, losum, letum&l sum solitum notat etiam Lipsus in in . Epist. Non igitur prohibuerunt X viri, ne quis
Vnderi Plato lib. Q de si absurdum est ceniet, fieri mortini iubere aut vetare. tametsi Ennius quas Edilis quidam edixit, Nemo me lachr)mi decoret, nec finera eiu
Sed immoderatam atque deformem lamentationem, eluinionem actit in tam ita eos ululacrus prohibuerunt. Qxium autem Viri ' u Nnum diserte prohibuerint serasuram seu latitationςmar xuin i
parti occurrere consueverunt,in quam maxime peccatur,ut a- etiam admonuimus.
58쪽
DE OSSIBUS NON LEGENDIS. Equitur alia ad funera pertinens Lex.
Fundus huic legi est apud Ciceronem a de legibiu insua pro tisa dicebant
Veteresu inde Scissuarium legimus in l. a. D. desepul. viol. dom eter inscriptione, Iu L. Fu SCINIA ossu ARiuM VIVA IBI FECi T. suo significatur locus in quo ossa reconduntur. Acute autem Raevardus c. Is distinguit inter haec duo: Hoinini mortuo 6sa legere dc hominis mortui ossa legere. Priori forinula signi sicari vult ademptionem aliquam ossium cadaver factam. Legere enim est adimere auferre unde sacrilegus Sc sacrilegium de sacra legere dicta sunt. Posteriore significatur collectio ossium hominis dispersorum. Neque vero putandum, X viros hae lege prohibuis. collectionem ossiculorum, quae forte cineribus permista remansissent, ne illa conderentur cum cineribus sed potius ademptionem alicuius membri e cadavere, quod alio deportatum humandi causa duplicaret funeris limpius. Nam hac ratione funeris sumptus augeretur, quod cavere voluerunt legislatores illa non item In summa voluerunt Xviri sumptus cimpensas funerum minui, quantum honeste feri posset eoque&haec eorum lex pertinuis existimanda est. Addiderunt autem geminam exceptionem : I. si quis in bello mortuus esset T. si peregre. His enim ossa legi domumque referri potuerunt, ad quae servata transportata ferent usta reliquo corpore in terra peregrina combusto Ratio harum exceptionum est, partim favor eorum,qui pro patria mortem oppetierunt, perpulchra, ut Virgilius ait, vultae ra qui favor etiam alia in ure meruit singularia,&e partim commiseratio erga peregre mortuos. Quid quod nonnulli etiam desiderio patriae hoc ipsum testamento cavebant celereditabus mandabant, ut ab illis domum reportati sepelirentur in patria Allegatur ad hanc rem a Balduinop. 4 . testimonium vetus cuiusdam Favonii, qui in Lusit ilia occubuit olim in bello contra Viriatum.Vsque aded,secundum Poetam, Nescio qua natale solum dulcedine cunctos Ducito immemores no nil esse sui. Vt etiam mortui suas reliquias in ea condi 'uiescere quam alibi malint. Hue
pertinent aliquot Leges in Pandectis, quae de impensa fiat in transferendis ina liam regionem peregre mortuis loquuntur ut .Ι .cts quis.*.Αampensa.M .fune insumptus. D.de relig. v t. on. l.pen.3.2.de isto D. e condit. ct demonstr.
Notandum tamen, SCtum bello Italico factum quo cautum est, ut in bello mortui sepesirentur ubicunq; occubuissent teste Ap- atrio lib.I. bestor civilium, ubici rationem eius addit. CAP.
59쪽
DE UNC NON CADAVERUM, ET CIRCUMPO-tatione funebri. Etustissimus est mos ille ungendi cadavera, quo hodie fere tantum utuntur magnates ac Principes Legimus enim passim apud historicos tam faeros, quam profanosaiunc morem dc apud AEgyptios S Tersas receptum fuisse, di apud Hebraeos, de apud Romanos, apud Christianos veteres. De AEgyptiis videri potest Herodotus lib. 2. Sc Cicero Tu ι. I. Pomp. Mela lib.I. cap. 9. Diodor Siculus lib. i. De Persis Herodotus lib. I.Cicero Tusc. i. de Strabo lib. is. De quibus illud inprimis mirum, quod aromatibus condita&arefacta cadavera etiam conviviis suis tanquam compotores adhibuerint,ut ex Silio Italico lib. Ir.&ex Luciano oculato teste didicimus lib. De luctu De Hebraeis notum vel ex historia passionis Christiae resurrectionis, Matth. c. 26. Ioan i9. De Romanis testatur notisssimus Ennii versu. Tarquinii corpus bonaformina avito unxit Solebant enim defunctorum corpora etiam lavare ante uncturam. Vtrumque&avertendi foetoris, a putrefactione diutius praeservandi cadaveris gratia. De Christianorum ritu testantur duo vetustissimi&eruditis imi scriptores, Tertullianus in Apologet. cap. 62.&Arnobius tib i. In Ecclesia autem Romana etiam moribundis adhuc spirantibus adhibetur extrema unctio, quam sacramentis annumerant, quod reprobant qui formatam religionem amplectuntur. Sed ut Romani de quibus nune potisamum est dicendum inter servos aeliberos homines aliquid servarent discriminis, nec promiscue utriusque generis homines honorarent servorum cadavera, Decemviri ungi prohibuerunt. , VI Lis UNC Tu RA TOLLITOR inquit lex apud Ciceronem lib. r. de P. O-
Bimembris haec quoque lex est, inqua . prohibetur unctura servilis. a. innis circum potatio. Ad moturam quod attinet, manifestum est ex ipsis legis verbis, non omnem uncturam vetari, sed tantum servilem, quam pollunctoriam dixerunt. Videatur Nonius Marcellus in verbo Postinclores. Ex qua prohibitione Decemvirali eolii-mmus, antea servos etiam ungi solitos alioquin enim non fuisset prohibitione opus. Alia vero unctura liberorum desingenuorum corporum permissi mansit iii usu. Hinc unguentorum inter impensas funeras mentio fit etiam a Macrobio iv
a. , his: se,ald quod attinet, ita vocat Cicero funebres seu sepul
chrales epulas, quae Graecis ειπναι dicebantur Latinis etiam siuernia, item parentalia. Vsitatu quippe fuit apud priscos illos Romanos, sicut etiam Athenienses ut celebrarent epulum aliquod funebre circum potarent coronati. Cui mori, satis quidem absurdo&improbabili, Occurrere Voluerunt de Solon Athenis, de Xviri Romae. Qii id enim absurduisquam ebrietas, claetitia in luctu: quid magis sonum, quam ubi cadaver alienum sepelieris terra, etiam propriam animam
60쪽
sensum vino sepelues Sed quidquid fani de capientes vici hac de re constituerint
legib. mali mores subinde potentiores, perbraxerunt illas in potestatem suam, uxcum Plauto loquar. Nec Romani soli legem illam Viralem postea insuper ha-b lerunt ac violarunt, ut ex Tertuli apolog. c. i . disci irius, ctim ait: Quid disseria epulo Iovissiluernium ' Sed etiam superstitionis luxu ita illius contagio Christ. mores in secit ut apparet ex S. Cypriani Ambrosii, Augustini aliorum, quibus mulitim fuit negotii in illis vitiis corrigendis Novi multos,inquit AugUstinus lib. de mori. Eccles tho .ca, ab qui cum luxtiri stipe mortuos bibunt, C epula cadaucribus exhibentes supersepultosseipsos sepeliunt Cyprianus lib. de dupli mart)ria
Temulentia adeo commanu e L inquit, stude, o frae tit propemodum non habeatur pro ιγρο ine. Annona idemus, ad martyrum memoria Christianum a Chri flavo cogi ad ebrietatem ' Plura ad hanc rem videre licet apud Κirchm. .a . e Fun.Rom. c. . s.cti . Memorabile quoque est, quod de Histrian. viis scribit Ant. August. primum Ilerdensis Episcopus, postea Tarraconensis Archienisse. Vir coctisJ elegantior Iuris prudentia optime metitus Sane circumpotationibus nostris 2 conviviis, quae in aedibus; a-cru mortuor isa sasunt, at etiam ob Divorum, ut ipse existimant cultum, opus esset nunc aut hanc legem restittiere loquitur de hac ipsa lege nostra aut acra Pontiscum
Decreta Laodicensi. Carthaginensis concilii, quae a Gratiano referuntur in Can. non oportet.ψ.δ can. nulli .f.Dist. ad Item, ' Arelatenses quod in Conciliorum libris reperitur cis .in fin. IIta ille cap. 4 expositionis XII tabb. Sedeur OMNis circum potatio dicitur in lege nostra' Quia non una nec simplex erat. Nam e in ipsa unctura circum potare, mulsum ad portam dare sol bant,i a funere sive ab exequiis reversi aliam instituebant compotationem,ut docet Marcilius c. sq. p. 268. CAP. X. Rursum alia Lex, ad minuendasfunerum impensas pertinens.
CAE CORONAE, NEC ACERRAE A D Hum Em T O R. Hanc legem, cujus item vestigia apud Ciceronem brevissime percurremus. I. Restersonem intes lige rogi Solebant enim vino respergere rogum, ex aliis quoq; pretiosis liquoribus, ut nonanilli annotarunt quod ne ieret antea quoq; lege Regia prohibuerat Numa Sicut alia quaedam leges Regiae etiam in XII labb.
Decemviris allum piae sunt Meminit&Plinius lib. sq. .ia. ubi P0 miam legem, id est funebrem vocat, sive de iis,quae post mortem hominis fiunt, latam. Videntur autem Xviri non omnem omnino respersionem rogi prohibuiste, sed tantum eam,quae nimis esset sumptuosa&modum excederet. Quis autem legitimus respersonis modus fuerit, non facile quis dixerit. Marcilius duplicem facit respersionem. I. in rogum ardentem. 2. In rogum extinctum de in ipsos cuaeres. Secundbad murratam potionem quod attinet quae de absolute mimna dicebatur ea veteres utebantur, ut ex resto apparet. Qitalis autem inde se dicta fuerit votio, an a Graeco μυρον, quod unguentum denotat; an a myrrha,docti it virorum dissentientes iunt opiniones quas resert4 examillat Hieron.Me curialis .s Vari