Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

281쪽

ΕΤ ΕΚΑΝΤΗΕΜATA ACUTA. 26qjus generis medicamentis emcere molimur. - Alia vus quidem blande Solvenda, nunquum Vero Caintharticis sortioribus cluenda. Opium , quod ΠΟΠ- nulli ad irritationem ulcusculorum permulcendam Suaserunt, remedium Sistit an CepS, ac Saepe damnosum, nisi alvus nimis fusa , peculiaris erothis-mUS, aliaVe Symplomata nervoSa eius deposcant usum. Oculorum ardorem et ariditatem lacte tepido cauto instillato lenimus, cujuS ope pariter conglutinatas Solvere oportet palpebraS, ut funestae arceantur a nobilissimo organo corrosiones a pure retento pertimeSCendae. 486. In stadio exsiccationis morbi curam eadem ratione prosequimur, promOVendo ante Omnia potiorum emunctoriorum munera, done Comni febris ac suppurationis iudieio evaneScente, vicina immineat morbi Solutio. Dum variolae Siccescere et crustis obtegi incipiunt, gravis plerumque evolvitur pruritus, ita ut aegroti cutim et maxime faciem scalpendi cupidinem vix domare possint. Impedire autem Oportet scalptuni ammonitio nibus blandis, aut, si hae irritae fuerint in infantibus , manuum ligatione, ne recenti puStularum irritamento febris augeatur ac foedae cicatrices provocentur. Plumae permulsio lenis ingratum pruritum plerumque mitigare solet. Crustas duriores, uti fortiter adhaerentes, Ia te ejuSVe cremore illitiimus, vel emolliente quadam decoctione fove. mus, ut Separatio Sollicitetur; pinguibus tamen non fidimus. In coronidem curae Syden hami

282쪽

et Rosens te inii consilia Sequendo, Purgantium usus omnimode ProdeSt, quo metastases haud raro praecavere licet; moderatuS tamen Sit, oportet, ne vires infrangantur, aliave ratione munus viarum digerentium offendatur. 487. Regimen diae toti cum naturae mor

bi adcommodatum cum indicationibus therapeuticis in eundem collimare debet scopum. Prae aliis autem atmosphaerae puritati, ventilationi, linteorum munditiei, atque victui in principio tenui, serius analeptico et nutrienti Studeatur, quibus convalescentia optata tutissime adducitur. Crustis maximam partem deciduis balneum Confert, ut cutis functio denuo in pristinum restituatur. CURI VARIOLAE ANOMALAE.488. Pro diversitate characteris febrilis, quem

variolae in decursu contrahunt, atque morborum, quorum Societatem ineunt, diversa esse debet curatio , unde tot Speciales nascuntur medendi rationes, quot exiStunt variolarum anomalorum et complicatarum Spe CieS. 489. Variolae inflammatoriae, EX Supradictis signis facile dignoscendae, simpliciori adparatui antiphlogistico vix unquam cedunt, Sed

constanter Venae Sectionibus egent, quibus non solum virium exorbitantia et phlogoseos univei Salis vel localis impetus infringitur, sed ipsa Pu Stularum eruptio facilior redditur, earumque ubertaS CDercetur. Quae prima morbi aetate, in altiorem

283쪽

inflammationis gradum magis prona, negliguntur sanguinis emisSiones, Serius nullo suppleri possunt remedio, ac totius Characteris nervosi importune evoluti terminaturae culpam habent. - Lo- Cales congestiones in exicephalo, Oculis, vel faucibus , topicam per hirudines praestandam deplotionem poStulant. 490. Vix in ullo alio morbo exanthematico, quam in variolis, Sordes tam facile SuccreSCunt, praesertim Si orrores diaetetici, aut aestivae epi-demiae genius saxerit. Principem in hujusmodi

variolarum ga Stri Carum casu indicationem in prompta Saburrae eductione Consistere, cuivis elucebit ; quem in finem hunc emeticis, nuncipurgantibus opus erit remediis. Solutio tartaris tibiati, quae alvum Simul laxat, hic praeserri moretur, atque toto morbi decui Su haec ipsa cum aqua diluta, vel mixtura Salina cum granulo tartari emotici, aut serum lacti81tamarindatum cum fructu propinatur. CeSSante phBenomenorum ga- Stri Corum adparatu, ab evacuantibus desistendum erit, praeprimis dum Suppuratoria evolvitur febris, adeo libenter in liquationem, viriumque langu rum nitens. - Specifica saburrae indoles, biliosa aut pituitosa, et contemporalis hepatis vel tunicorum fistulae cibariae labes particularem in medendo exigit circum Spectionem. 491. Variolae nervosae et pia trid Be, passim malignae dictae, stimulantibus Cardiacis,

et anti septici S omni S generi S erunt traCtandae,

284쪽

quorum qualitatem et dosin determinabit debilitatis, Status nervosi, atque liquefactionis imminentis, vel jam evolutae graduS. - Excellunt inter remedia dissu sibilia camphora, moSchus, liquor

Cornu Cervi, Succii AS ammoniae 3 Valeriana, Serpentaria, Cinamommum; inter antis optica cortex PeruvianuS, et acida mineralia aromatibus nupta, vel alcoholo dulciscata. In eundem analepSeOS generalis Scopum ConSpirant nutrientia, jura Carnium ConCentrata, Vinum generOSum. nubes acientia et vesicantia languidas vireS pariter erigunt, obruta systemati S nervOSi Centra liberant, exanthematis explicationem cohibitam expediunt, ideoque in maligna variolarum Specie prosunt, dummodo Septicus Character nondum Sit evolutus. A balneis et narcoticis Cavendum ESSE hortamuΓ.

Quaenam vero Specialiores regulae in medendo observari debeant, e fusiori febris nervosae et putridae tractatu Clarius patebit. 492. Exanthematis an Omaliae particularem in cura respeCtum Vix merentur, pendent enim unice a Characteris febrilis gradu et diversitate, scilicet a virium vitalium ipsiusque vegetationis animalis conditione varia, quam si aptis remediis corrigere et moderari licuerit, ipsa pustularum eruptio et florescentia irregularis suaserine sponte ad Suetum reducitur tramitem. Neque operae pretium eSt, Singulas addictaro cura modificationes , quas variolae divorsissimarum aes ero infinitarum complicationum causa Sibi expos-

285쪽

ΕΤ ΕXANTHEMATA ACUTA. a 3 Cunt, Cum q .ivis medicus eos dirigere sciat juxta comitis morbi varium ingenium.

495. Inter posthum a variolarum consuetissimum esse Solet caries ossium et arthr CaCe, ceu essectus infaustae metaStaSEOS. QuouSque malum in exordio versatur, inflammatorio articulorum tumore distinguendum , fatalem exulcerationis exitum quandoquo amplo VeSicante, Purgantibus et mercurii usu praevertere licet. Si autem his ad irritum datis abscessus formatur, istiuS maturationem cataplasmatibus accelerare, et ColleC- tum laticem quantocyus chirurgiCa manu EVaCuare oportebit. Pedisequam ossium teredinem usu interno acidi phosphorici, gummi assae foetidae,

extracti aconiti cum camphora, decocti corticismegeret dissipare adnitimur ue rarissime tamen votis respondent effectus, sed vel coalescunt articuli anchylosi insanabili, vel febris lenta et macies vireS aegri pedetentim exhaurit. Cicatrices foedaea variolis relictae nullam admittunt medelam. Ophthalmiae variolosae conseptaria SECundum Praecepta artis Oculariae tractanda.

PROPHYLAXIS. 494. Cum variolae adeo maleficum salutis humanae jam in tenerrima infantia sistant hostem, qui singulis non solum individuis exitium paret, sed etiam integras provincias, epidemicum inducendo dominium, depopuletur, armiSque PerSaepe efficacissimis devinci nequeat; merito a Superiori-

IV. S

286쪽

2 4 FEBRES EXANTHEMATICAEbus inde temporibus cogitatum fuit, ut tetrae illius cladis evolutio avertatur, disruSio Coerceatur. 495. Qui variolarum ortum e funis umbilicatis circumligatione post partum praematura derivarunt, emiSSione SanguiniS Omnis, quem ipse funiculus continet, morbum praecaveri poSSe crediderunt. Paradoxam tamen hancce opinionem jam alibi redarguimus. - Non minuS iu certa Siliat, quae de prophylacticis mercurii, aquae piceae, civesicatoriorum viribus Somniabant varii.

496. Principalia quidem praesidia, quibus variolarum progreSSuS refraenari poSSent, dum divulgari minantur, eSSent Cuncta illa, quibus generatiin Contagiorum cujuSvis generis diffusioni obviam ire Solemus , suo loco adsignata j. 537). Perspectis vero difficultatibus in hominum commercio protinus intercipiendo, maxime dum agitur de lue tenellorum per omnes fere hujus globi terraquei plagas disseminata, atque Collectis Observationibus, quibus innotuit morbum variolosum arte productum mitiuS decurrere, futuramque infectionem pariter arCere, in artificiali variolarum insitione tutum praesidium exStare quamplurimi medici Spem habuerunt. 497. Ars VariolaS humanas infercndi, jam a pluribus retro seculis Chinae, Indiae et Georgiae populis nota, Versus finem Seculi XVII a Thessalonicensi semina Constantinopolin translata , ut

Stimmo cum SUCCOSSu in Graecorum, Armeniorum

et Christianorum Brgantii degentium prolibus

287쪽

ΕΤ ΕXANTHEMATA ACUTA.275 exercitata suit. Inde conjux Anglici ad Aulam tur- cicam tunc temporis Legati, Worthley Montaguo insitionem in proprio filio institui curavit per Chirurgum suum Henricum Mailland, qui cum nobili illa et in fastis medicinae celebri matrona in Angliam redux Anno 17 21 primus ibidem insitionis praxin introduxit. Postquam repetitis ac felici semper eventu Coronatis periculiS, neo non intercedente Magnae Britanniae Regis Gregorii Ι. patrocinio superata fuissent populi praejudicia, variolarum inoculatio plures invenit Sectatores, qui eam per Galliam , Germaniam, Italiam , Daniam, Sueciam, ipsamque Americam divulgarunt. - Sub hacce vero novae medicinae disrusionc non minor exstitit obtreCtatorum numerus , quos inter Cel. De Ha en principem occupavit locum, apertum insitionis damnum defendere Studens, doneo argumentis in utramque partem rite discussis in eo convenerint eximii viri Dela

Condamine, Tis sol, Dims date, Tralles, Hens ter, Hufeiand, aliique plures: insitionem variolae humanae artificialem neque omne morbi seminium extirpare poSSe, neque adeo Se Curam Sistere prophylaxin, ut prorSus innocua haberetur, multo tamen minori periculo stipari Variolas insititias, quam naturales, no ideo illarum Ca Sum praeferendum esse, ubi maligna Caput Oxtollit epidemia. 498. Methodus virus variolosum lanceolae Ope exceptum Sub epidermidem brachii insinuandi ar-

288쪽

FEBRES EXANTHEMATICAE a brisit practicis prae illa Sinensium, qui comminutas Crustas variolarum aut goSSypium virulento latico imbutum naribus immittere solebant. Absoluto primi nychthemeri curriculo, locus insitionis cutem aliquantulum rugosam et flavO-bruneam exhibebat; die quarto rubedo et pruritus, die quinto pustula solitaria variola matrix vel congeries vesicularum in conSpectum veniebant. Die tandem Septimo con Sueta ingruebant invasionis febrilis indicia, quibus reliqua variolae simplicis ac benignae symptomata Succedebant, Consuetum excurrentia cyclum. Quidquid insitionis variolarum historiam et sata, nec non varias, quibus perfici solebat, methodos adtinet, sueta Sua exactitudine, ac Profunda doctrina exposuit Sprengelius ii .

499. Interea, dum ultimo saeculi mox elapsi decennio plures medici de salute publica solliciti maximam Curae praeServativae adtentionem dicarent, in primis vero Faust i , Junher, et ,

Ponerent praecepta salutaria, ut infanda illa lues radicitus e solo humano evelleretur, - Uni VeΓSBlem proponentes insitionis introductionem, rigo-ro m aegrorum a Sanis Separationem, ac Propriorum Xenodochiorum Impfhauser), quibus durante morbo insititio recludendi essent, erectionem, felici casu innotuit pustularum vaccinarum Vario-Ias humanas avortendi poteSta S.

289쪽

500. Quamvis novum e vaccarum uberi hus deis

promptum antidotum , V a r i o I a utpote vaccina, etiam tutoria dicta, suos in principio habuerit adversarios, brevi tamen insignes ejVS praerogati vae evidentissimis comprobatae suerunt experimentis, ita ut hodierno aevo insitio hujus variolaeva inae pro insonti simulque tutissima prophylaxiognoScatur, quam tanto libentius arripuerunt practici, quod et acerrimi insitionis variolarum humanarum defensores negare non potuerunt, vario

lam humanum insititiam quandoque periculo junc

tam, imo letalem fuisse, venustatem corporis deturpaSSe, ac totalem contagii exstirpationem nullatenus praestare potuisse. Argumenti tamen Sum

ma dignitas proprium sibi caput dicari jubet. VARIOLAE SPURIAE.

et de la variuelle. Monipellier I 818.

290쪽

exordio febrile, pustulosum aut Vesiculare, quod ab illis tamen irregulari eruptione et deCurSU, majori benignitate, ast minori corpus immune redindendi, suturamque recidivam arcendi officacia distinguitur, nomine Vari O I a e Spuriae, Pseudo- variolae, Vari cellae insigniri solet, cui 6ynonyma Sunt Pemphigus variolo des Pe

502. Qui summam variolas veras inter et Spurias , paulo inferius exponendam , ac tantam adfinitatem, ut ejusdem stirpis privignae esSe videantur, Curatius expendit, primam quoque Originem harum illis coaevam esse debuisse libenter concludet. Et revera jam Arras i, seculo IX vivens in egregio Suo tractatu Cap. V.) de variolis languidis et debilibus loquitur, plus quam

semel invadentibus, quibus strenuum illum Obser-Vatorem ad varicellas alusisse vero quam Similli

mum CSt.

505. Primas vero notitias exactiores hujus ex-