Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

291쪽

culas aquae plenas, instar crystalli Splendentes, quas vulgo nominant raVaglione. - Ad finem seculi XVΙ Ηonricus Petraeus 33 ejusdem morbi mentionem injecit, cui a nonnullis medicis Plane nomen Variolae petraeae inditum fuit,

majori vero jure illud variolae Vidianae

competiisset, doctissimo Montes anto adprime monente. --.Ab eo tempore per Galliam, Germaniam atque Italiam crebrius Observata fuit variola Spuria, diversasque a vulgo recepit denominationes, testantibus Sennento 1650), Rive-

ham variolosam describens Anni 1667 epidem iam inquit: neque tamen eximuntur a variolis) illi,

quos adulterinum variolarum genus aliquod, adhuno morbum nihil attinontium, prius obsederit' 5). - Anno 1767 clarissimus Hobor densueto suo acumine diagnostica signa, quibus va-xiolae spuriae averis discrepant exposuit 63, ejusque exemplum serioris aevi medici insignes sunt

1) Vidi Vi di i , Ars universae medicinae. 1596. Part. II. Lib. XIII. Cap. 6. De variolis et morbillis.

292쪽

2 In grassias, de tumoribus Praeternaturai. Neapoli1555. Lib. I. Cap. I. 33 J. F. Low, Tractatus novissimus de variolis et morbillis. Norimb. 1699. Cap. III. P. 25. 43 Bate mann , Op. cit. P. 312. 5 Syden hami opera medica. Tom. Ι. Seci. III. Cap. 2. 6) Heber den, in Med. Transact. of the Collog. os Phys. Vol. I. Art. XVII. p. 427. T) B. A. Vogel, praeleci. de cognosc. eli Cur. praecipuis corporis humani affectibus. p. 94. 83 Mubrbech, DiSS. Cit. 9 Wi II an, Abhandiung uber die Hubpochen-Ιmpsung. A. d. Engi. mit einer Lugabe Von Muhry. Gott. 1803.

HYPOTYPOSIS. 504. Praevia febricula catarrhali satis levi, nisi haeo omnino deficiat, exanthema jam altero die

erumpere Solet Sub forma macularum exilium, Tu

bicundarum , quae cito increscunt ac in pustulas vel vesiculas, latice puriformi aut lymphatico refertas, vertuntur. Ast deficit constans ille in eruptione et successiva florescentia ordo, quem Variolae legitimae, in facie omnium primo effloreSCenti proprium esse indicavimus 3 etenim intra nychthemerum plerumque omnis absolvitur eruptio, omnisque dissipatur febris. Ipsae autem pustulae dorsum et membra per eminentiam occupant; nunquam Confluunt, Sed separatim florent ue du-

CentaS numero vix excedunt, quarum non plures

quam duodecim in facie comparent teste Heber-den i o. - Quatriduo maturationis culmen adtin-

293쪽

gunt ac SicceSCere incipiunt, totusque morbus hebdomadue spatio terminatur ; vel ex adverso longius in materia colligenda consumunt tempuS, Bondeo lentum , monente H e i m i o, tenent decur- Sum , ut Mitra decimum quartum diem excurrant. - Ιnterdum plane accidit, ut in fine morbi, cum, quae primae prodierunt, vari cellae jam ExSic antur, nova prorumpant tubercula, decursum rursus facientia, peractoque hoc recentiora iterum prodeant ue ita ut morbus ad aliquot hebdomadas, nulla febre stipatus, producatur. - Quisten NS Va ricellae vix unquam febrem suppuratoriam concitant, etiamsi sat copiosae fuerint, apyreticos aegros extra lectum morari sinunt. 505. Rarioribus tantum in casibus gravi Ora OC- currunt Symplomata, uti et sobris intensa, facio iinflatio , nausea , vomitus, convulsione8 aut levia deliria in exordio; major pustularum ad basin intensius inflammatarum ubertas , quae Ocul OS, siauces , Cavi oris parietes et genitalia in stant, aegre Suppurant, ac interdum in ulcera abeunt Η o i m. . 506. Quod vero exanthematis formam adtinet, tres a practicis, praeeunte jam Suicte ni o et Vogelio, notantur variolarum Spuriarum varietates: 13 Vari cellae a quo Sae, Cry

di, inflammati, ovales in vesiculas abeunt, laticebmphatico pellucido resertas, quae partim C armλ-

294쪽

gantur, partim dehiscunt Circa Sextam diem, Crustas formant bruti eas, decima die deciduas, nullasque relinquunt cicatrices. - 2) Vari cellae suillae et ovillae variorum Auctorum, V. g l Obatae Willanii, Schwe ins- oder Soha Dpochen, Anglis S Win-pOx, or Hive S 3 pustulae variolis veris haud raro ampliores, hemisphaericae , rubello halone circumscriptae, liquO- rem ab initio diaphanum, serius flavidum ac turbulentum continentes, quae tertio die Collabuntur , EXSiccantur, BC in Crustas nigriCantes abeunt,

post quinque dies deciduas, foveolas haud raro

relinquentes. - δ) Vari cellae acuminatae, Verru Cosae Auctorum, V. Corioides Willanii, Spit g- oder Ste in poclien, prominent colli- ulorum exiguorum instar, Verrucarum ferme adipiscuntur duritiem, primo die lympham trans- Parentem, Secundo humorem coloris straminei recolligunt, inflammatorio circulo cireum Scriptae ;Corrugantur tandem die tertio, gummosa teguntur crusta, quae in dies magis obdurescens post Septimariam Secedit, ae permanentes relinquit Cicatrices. - Quandoque trinas hasee pustularum formas invicem commisceri, in eodem corpore Simul efflorescere , vel unam alteri sensim Succedere Ob-

Servatum est Muhrbe cli).507. Ut diagno sis varicellae variolis veris adeo similes, et cum iis facillime commutandae, nec non utriusque morbi ultima differentia tanto clarius patescat, ad sequentia Signa prae-

295쪽

ET EXANTHEMATA ACUTA.233cipuam adtentionem tranSserre oportet, quorum plura exactiori studio acutissimi Observatoris Η o imit innotuerunt: 1) Variatae Spuriae Specificum, et a veris diversum Spargere dicuntur odorem, verbis tamen vix significandum. 23 Per integrum Corporis ambitum, vel saltem in remotissimis Iocis statim ab initio propullulant, ita ut eruptio Omnis vel intra nychthemeri Spatium absolvatur,

vel per plures dies solitariae pustulae huc illuc

efflorescunt, ubi contra variolae verae intra triduum regulare et gradarium Suum abSolvunt eruptionis opus. - Λ) Variolae Spuriae magis pruriunt, ac intensius ad peripheriam rubent, quam Vercto. 4) Febris suppuratoria, etiamsi pustulae multa SCa-teBnt materio , nunquam evolvitur. - 5) Facies in

variolis spuriis potissimum sub mali principio inflatur, et considet eruptione finita ; in variolis veris contrarium obtinet. - 6) Variolae Spuriae veris molliores, sine ulla elasticitate tactui renituntur ue figuram saepe Ovalem ae in angulum acutum desinentem osserunt 3 sponto vix unquam dehiscunt, et perpunctae laticem aegre tantum lenteque dimittunt; carent foveola in vertiCe; maCula S relinquunt minus pertinaees, aC CitiuS QVBHES- centeS , quam in veris variolis ObServari Solet. --

Τ) Cicatrices, quas varicella interdum relinquit,

peculiarem habere dicuntur informationem , ita ut e solo earum habitu jam ad praegressam Variolam Νpuriam aut veram Concludere liceat. - 83 VariO-iac spuriae bis ot pluries in eodem homine recur-

296쪽

nunt, etsi veras aut vaccinas jamjam subiverit ;praeterea defectu poteStatiS Verarum Casum praecavendi ab istis distinguuntur. 508. Adjungamus modo potiora cicatricum Signa, quae in variolis spuriis et veris a Cel Hei mio indicantur: Cicatrices vario larum Spuriarum sunt candidae, levigatae 3 destituuntur duritie, impressionibus et stigmatibus ;in partibus pilosis vix unquam transmittunt pilos ;margines habent rotundatos, Cuti concoloreS, et medio tenus sensim deprimuntur 3 quoad figuram Sunt Subrotundae, Ovales, rarissime irregulares ;numero paucae ObServantur, raro plureS quam Viginti, in facie praesertim, circa nasum vel in fronte. Cicatrices variolarum verarum ex adverso sunt superficiei et figurae inaequalis, corti-ticum citri more Corrugatae, cum Cute Concolores, Atigmatibus nunquam destitutae 3 pilorum regenerationi non obstant, margines osserunt plus minusve CrenatOS, a Cutis colore non abludentes, eandemque formam, licet sortius distrahantur, retinent, nee levigari possunt; angulos Saepe Summe irregulares, Veluti suturae, circumscribunt; numero insigni saciem et manus foedant.

Richteri, Therap. special. ΤOm. II.

509. Peculiarem illam variolarum modiscationem , quam in Anglia Willan, Monro, Moore, Thomson, in Germania Muhry, Hortum, Hau Sch, Git ter mann , Oetae, et

297쪽

CurSum Subortam observarunt, ae ideo variolam vaccinam modificatam, Seu variolam vaccini Cam nuncuparunt, nil nisi varicellae variet9tem eSSe opinamur, Sequentibus innixi argu mentis. Decursus morbi, ut ipsi mei reserunt Ob- ServatoreS , Ordinario mitis est ac periculi expers,

et rarioribus tantum in casibus graviora parit incommoda, illis prorsus analoga, quibus varicollas nonnunquam stipari diximus l. 505) , pustulae

inodo quidem Sat regulari prorumpunt, PraeSer tim in facie, numero tamen sunt paucae; sormam acquirunt mox globosam, mox varicellis vcrrucosis , Sive conoideis prorSus aequalem, imperfecte suppurant absque ullis febris suppuratoriae indiciis , citissime exsiocantur, Crustarum duriuscularum loco tenacibus teguntur SquamiS, mRCulas relinquunt, aut foveolas planas, brevi evaneScenteS 3 nec metaSta SeS nec alia posthum a moliuntur. Omni igitur respectu variola per VaCCinam modificata nonnullorum auctorum eundem de urSum, eademque Symplomata offert, quae Varicellis competunt. Neque Sententiam nOStram infirmat Giit e r manni casus, quo variolae illius vaccinicae contagium veras produxisse variolBSinnotuit a , quum et ipsa varicella toties in Variolas legitimas degeneret, et viceverSa. Plura

hujus varietatis specimina in individuis, quac vaccinae et quidem ut videbatur legitimae) decursum jam ante plures annOS Subiverunt, OhSer-

298쪽

286 FEBRES EXANTHEMATICAE varo et pertractare nobis licuit in Nosocontio Ticinensi autumno anni mox elapSi 1825, et quidem eodem tempore, quo alia Subjecta sartificialis insitionis et praegressae variolae indiciis Carentia) veris variolis laborarunt. HaCCE OCCASione, praeter decurSum et phaenomena Supra notata, sat vehementem primis diebus urgere vidimus anginam saueium.

510. Omnes unanimi consensu medici declarant, unicam vari cellae causam ContagiΟ- sum fomitem esse, Cujus vehiculUm praebet latex lymphaticus, aut puriformiS, quem Pu Stulae reCondunt. An vero a contagio varioloso discrepet, vel ejus modificationem tantum Sistat, et quaenam ad ejus originem contribuant circumstantiae , haud satis patefactum eSt. 511. Nobis plus quam probabile videtur, Variolas Spuria S verorum Progeniem hybridam es Se, quod quidem Sequentia eVin- Coro poterunt argumenta: 1) Variola Spuria veris Summe analogum refert morbum ; sobrem utpote inflammatorio - catarrhalem in exordio, Cui exanthema succedit pustulosum, in crustas et Cicatrices abiens ; ita ut peritis etiam in arte viris haud raro ambiguum maneat consilium. 2) Si va-

299쪽

ET EXANTHEMATA ACUTA.28 riolae verae epidemicum acquirunt dominium, etiam Spurias plerumque una ob Servare licet, quae Vel priorum agmen ducunt, vel serius intercurrunt. - δ) Variolae verae per infectionem Spontaneam aeque ac artificialem insitionem inspurias abeunt, Si pus aqua dilutum, vel vetustate exoletum fuerit, quod experientiae H a Z o u

tas utriuSque morbi aequalis est, uti ex citato Arra Si S monumento elucet. - 5) In ConstanSuariolarum Spuriarum forma et decurrendi ratio, ita ut mox a veris fere distingui nequeant, mox

evidentissime discrepent, dubium sane movet de contagio varicelloso definito et sui generis, Sed potius de diversis viri variolosi vicissitudinibus suspicari sinit. - 6) Possibilitatem denique h3bridae contagiorum progeniet, ac degenerationis

morborum inde pendentium confirmant: variolae vaccinae verae et Spuriae, SCarlutina et rubeola,syphilis et Scarlievo, lepra orientaliS ejuSque species in Europae quibusdam regionibus endemicae.

Neque de contrario ConvinCere noS potuerant dubia ab acutissimo Stio glit Zio 6) promota.

riarum ex Verstrum pure ortum. Hallae 1792.

300쪽

288 FEBRES EXANTHEMATICAE 512. Ast multo magiS lubricum argumentum sisteret indago circumStantiarum, quae transilui, sive degenerationi variolarum verarum in Spurias opitulantur. Non negamus quidem, virus variolosum diutius servatum, vetustum et praesertim aeris influxui expositum prorsus e tum, vel Saltem adeo iners reddi, ut veras variolas concitandi facultatem amittat, sufficiat vero ad Spurias producendas 3 quam Sententiam Bondius, Muhrbeckius,Muli eius et alii tuentur. Fortassis tamen minor in phaenomeno adeo singulari concipiendo dissicultas invenietur, si animum ad individualem aegrotantium dispositionem vertamus, quae tantam deletidit in morbis, ex eadem Caeterum Causa ortiS, permutandis et modificandis potestatem. 513. Quin igitur materiam variolosam in sua miScela , elementorum proportione viriumque informatione alteratam SupponamuS, Variola S SΡurias oriri posso concipimus, si illa in subjecta al- Iidit, quibus veram variolam contrahendi proclivitas deficit - Experientiis duntaxat compertum habemus, eodem tempore, quo nonnulla Subjecta immunitatis jure destituta veras subiverunt variolas , alia ex adverso cum illis conviventia, quae morbum jam jam Sunt perpessa, vel insitam habuerunt vaccinam, recenti insectioni quidem protinus resiStere non potuisse, sed varicellam tantum ContraxisSe, quum in eorum organismo desecerint conditiones ad perfectam variolae legitimae formam produccndam. Tali ratione explicari