Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

261쪽

eandem rationem ipsum tubum alimentarem pu-Stulare pOSse nemo quidem inficias ibit, quum tamen Phaenomaenon in praxi rarissimum sit, ciroumstantiae quaedam locales, fors in acredine SuCCorum ventriculo et intestinis collectorum, vel in defectu aeris atmospitaerici quaerendae, SESO Opponere videntur. - omni vero fide carent adsertiones de variolarum Sede in organis et Superficiebus stricte internis, quemadmodum in musculiS, nerviS, hepate, pleura , cerebro 3 qui bus Omnibus jam ex parte organisationis deficiunt conditiones ad processum dormatitidis sub

cundum absolute neceSSariae, qui variolarum non minus ae omnis alius exanthematis esSentiam Constituit. Quaro ejusmodi variolas internas a Fernelio, Hersi ringio et Meadio Observatas potius hydati des, aut ulcuscula fuisse eum C O-tunnio Contendimus.

S c h in i e d o l, de sede variolarum non in sola cute. Erl. 1758. Cotunnii, de sedibus Variolarum syntagma. Neapoli 1769. O ito, Diss. de conciliandis medicis quoad variolas internas dissentientibus. GOett. 1TT7.

457. Ad variolosam luem Contrahendam peculiarem requiri dispositionem, nullis ControverSitS obnoxium est 3 etenim non Omnes homine Suariolas nondum perpessi, si semet Contagio eX- ponunt, Sine exceptione illo obruuntur, imo nonnulli plane saevienti unde quaque pestilitati impune r ituntur.

262쪽

FEBRES EXANTHEMATICAE 458. Variola nulli parcit aetati, nullique Sexui,

ac ideo perperam morbus habetur oeconomiae corporis infantilis proprius, qualis est rhachitis, Crusta Iactea, et angina membranacea. Licet negari nequeat, infantes prae caeteris in hanc febris contagiosae speciem insigni pollere proclivitate et non de Sunt tamen numerOSa exempla de va-1iolarum apud adultos, imo decrepitos SeneS pro- Ventu, quorum nonnulla apud Suietentum, IIo sensteinium et Franulum notata inveniuntur. In fastis historiae memoratu dignae sunt variolae, quas Ludovicus XV. Gallorum Rex anno sexageSimo quarto Subiit, postquam aetate quatuordecim annorum SpuriaS variolaS PerpeSSuS QS-Set, nec non illae, quibus divam Imperatricem Mariam Theresiam provecta aetate adsectam fuisse

459. Ast quid mirum, Si neque fetus, in utero

materno abditus, ab hacce lanesta clade tutus vivit, quod quidem diversa docuerunt neonatorum Pu-Stulis variolosis obsessorum , vel cicatricibus indoproductis Signatorum exempla l), quorum Plura Colobris Bursorius industrie collegit 23. In nonnullis casibus manifestae matrem paulo ante agitarunt variolae, ae de contagio per maternum organismum embryoni Communicato nullum relinquunt dubium. Id tamen Singulare observatum suit, variolarum flores eritiam in neonato ViX unquam collimasse Cum analogo variolae maternae

stadio, sed somper tardius irruisse ; unde ind opi-

263쪽

nionem, jam alibi ventillatam ducimur l. 2743, ori

ginem nempe variolae seius non eX masSa humorum Praegnantis seminae, quos varioloso fomito inquinatOS OSSe volunt, Sed potius e secretione viri ad finem morbi contingente, atque o ContagioSR Btmosphaera per uteri Superficiem muCOSam manante , iatumque ambiente et inquinante repetendam ESSE. - Argumentum Confirmare iuvant exempla a Borrio hio, Petro Pint ore et Cottunnio adlata de matribus, quae Sub decurSu Vario- Iarum optime florentium proles mundisSimaS, Omni exanthematis vestigio immunes Sunt enixae 33, quod nulla ratione contingere potuisset, si totis uocorum moli inficiendi facultas inhaereret. In aliis contra casibus fetuum variolantium, nulla variolae in organismo materno praegra ESSae veStigia habebantur ; jure tamen meritoque SuSpiCandum est, virulentum fomitem a matro embryoni

illatum fuisse, illam autem vel favonio immunitate

morbum non contraXisse, Sed pasSivi tantum conductoris vices egisse, vel vero, aliorum mediCΟ-rum juxta Sententiam, morbum variolosum ab Squeexanthemate foras conspicuo PerpeSSam eSSe, quem tenero fruetui clanculum communicavit.

13 Jer myn, Diss. do variolis a graviditate se tui traditis. Loid. 1292. 2) Burserit, Institui. med. practicae. Vol. II. f. 3ὶ Co turin i i, de sedihus variolarum. f. 69.

460. In quonam consistat ea ad variolas proclivitas, pro uti et singularis quorundam individuo-

264쪽

FEBRES EXANTHEMATICAE

2 52raim immunitas, hucdum nemo potuit illustrare. E praxi dumtaxat innotuit, omnes illas circumstantias , quae SusCipiendis contagiis generatim renituntur f. 24 ), etiam Variolarum genesi Obstare. Principem hoc intuitu ossica iam sibi vindicavit morbus ipse, qui Semel modo eundem hominem invadere consuescit. Quamquam nullae Controversiae obnoxia, omnique fide digna habentur exempla variolarum verarum bis in eodem homine Ob Ser Vatarum, quorum viginti tantum ex omni hominum memoria collegit

literatissimus Sprengelius; i); hicce tamen

o regula exceptiones indicet. In reliquis casibus omnimode dubiis vel prior, vel secunda infectio ad variolas Spurias aut mere topicas est reserenda. Qui hancce immunitatem o despumatione Sanguinis, variolarum germen jam a nativitate foventis et), vel e destructis per morbum glandulis subcutaneis 33 explicare conabantur, meraS protulerunt hypotheses jam dudum refutataS.

46 a. Quod procat arcticam adtinet Variolarum causam, in diversas medici abluerunt Sententias, utut Contagiosum et pestiferum morbi ingenium, fatente Avicenna, ab omni aevo perspectum habuerint. Inde etiam tot adeoque discrepantes morbi theorias, quibus Variolarum

265쪽

goncsim et naturam illustrare studuerunt, ortum duxisse nemo mirabitur.

462. Antiquissima theoria fuit illa Ahronis,

qui causam morbi in Sanguine et hile aestuanto ct inflammata reposuit. PosterioreS Arabes, praesertim Mesue Senior, Rhages, et Avi cen-n a, qui distinctius et enucleatius de variolis scrip serunt, ab eadem opinione parum recedenteS proprium statuebant sanguinis menstrui fermentum, ab embryone jam in utero matriS COn Ceptum, et Ocytis sertu Sue per CutiS glandulaS ejiciendum. Fornelius ac Syden hamus in occultis aeris

atmosphaerici qualitatibus morbi sontem quaesi-Verunt. Froind, Historia medicinae, P. 506. Sprengel, pragmat. Geschichte der Medicin. 2. Τh. M oor, the history Os the smal l - ΡOx.

463. Recentiori aevo non defuerunt viri, modis variis, satis tamen incongruiS, primum VBriolosi somitis exortum explicare studentes ; declararunt quippe funiculi umbilicatis ligationem et recisionem nimis praecocem, antequam humorum ex infantis corpore ad placentam circuitus omnino peractus Sit, primam variolarum SCaturiginem, unde contagii variolosi proclivitas in corpus humanum derivanda esset. Quodsi vera foret Singularis haccce hypothesis, jam ab Hor Stio proposita, ac nuper a Me Sm er o l) re COCta, tunCetiam omnis salus in partus auxilio obstetrici Omeliori quaeri deberet, quo scilicet variolae multo

266쪽

tutius quam vaccinarum inSitione praccaveri et ProrSus eXStirpari pOSSent..- Praeter quod rationi nullatenus consentaneum Videtur, morborum

contagiosorum germina fetui humano insita sup-POnere, repugnat ipSa experientia. Caesar Mare Scotti, publicus quondam medicinae noctor in Academia Bononiensi retulit, funiculum umbilicalem a nulla peritiorum Obstetricum vinciri ac roscindi, quin omni S ex eo SanguiS CX- preSSUS ESSet, et tamen insantes variolis, ut antea, subjici. J. B. Fram ha glia aliud evidentissimum habuit exemplum infantulae, quae, ututa partu omnis e funiculo umbilicati expressus suo-rit Sanguis, Variolas contraxit, antequam vitae Suae annum expleverit; ac infausto succubuit sa-to et . Cur Sincnses, a quibus inventa et ad nos transmissa dicitur ista prophylactica methodus,

non potuerant huc DSque Variolosam exterminare Contagem -- Cur morbus non ab omni aevo, et

in omni orbe existit, dum causa ita antiqua esSet, ac genus humanum 2 - Quomodo vaccinae insitio, admissa subtili hypothesi, variolosam lucri HVertere posset i

464. Illi prorsus auctores, quos inter ingeni O

267쪽

255 morbum ad corporis infantilis evolutionem et per- Tectionem necessarium habenteS si , evidentet saliuntur non solum, verum etiam Salutem generis humani ea ratione, qua omnem prophylax insuperfluam declarant, in periculum VOCant.

465. Inter hodierni aevi medicos nullus amplius dubitabit, unicam variolarum causam efficientem esse proprium BC Specificum contagium, e tropicis regionibus, Speciatim ex Aethiopia et Arabia nobis advectum, atque SuCCesSivo passu per totum fere orbem diSSeminatum, quod cum aliis contagiis communem habet proprietatem, identicum in organismo humano concitandi pro-

COSSum morboSum, CujuS Ope regeneratur, ac iri infinitum multiplicatur, quousque necessai tae faverint circumstantiae. Latent autem hujus aeque, ac reliquorum contagiorum intima natura, ne

non conditiones, Sub quibus primigena ejus origo in solo natali locum habere potuit. Variolam pro ductum esse Contagii leprosi, vel pestilentialis do- generati, uti quidam voluerunt 13, nullis argumentis firmatam sistit conjecturam. Fors majoricum probabilitate variolas, Ceu Varietatem SyCΟ- sis africanae considerare liceret, qui morbuS,

Arabibus S afathi, Indigenis Ya w s dictus, in

Africa et speciatim in Aethiopia et Guinea endemicus, maXimam Cum variola legitima habet analogiam , etenim per eminentiam invadit infantes, decurrit cum febre et pia StuliS Variolae simillimis,

268쪽

256 FEBRES EXANTHEMATICAE

nititur in vitia ossium, quandoque absque medi- Cina Sponte Sanatur, et Semel tantum idem plectit individuum. Quid de conjectata Variolarum origine e κρισσοις equorum Arabiae, quam de C a r r o sa) proposuit, sentiendum sit, alibi disquirem US. l) Gregor Turon, Lib. V. C. 31.55. - Martin i, Epi

stol. P. 545. 23 De Carro, Histoire de la vaccination en Turquie et . Vienne 1804. P. 55,

466. Vehiculum princeps contagii

est latex purulentia S e pustuliS Sponte manans , vel conSulto eductus, cujus Ope artificialis variolarum insitio omni momento fieri potest, sive liquidus adhuc fuerit, sive in Crustas CORCtUS, dummodo subjecti non obstet immunitas. Tanta autem est fomitis hujus activitas, ut otiam ultra physicos materiae limites extendatur, aeriSque Complexum Circa aegrotos contagiosis effluviis contaminet, quod jam ipse specificus sector in cubilibus, plures aegros recludentibUS, iEStntUΓ. Reliquos humores animales contagiosa virtute Ca- rore ex Hunieri, Hos smanni et Haygar-thii experimentis didicimus. 467. Pus in variolarum benignarum pustulis generatum, a Jacobo van Geuns 1 curiOSius examinatum , est humor hiandus albo - flavcscens, Saporis Subdulcis, odoris peculiaris, nec verbis significandi; aqua bulliente, alcohole et acidis mineralibus mixtum coagulum sormat ;

269쪽

succOS plantarum Coeruleos nulla ratione alterat;

globulis iisdem abundat, qui alii ctiam puri insunt. Hicce vero latex nequaquam ipSum Contagium, sed modo ejus vehiculum est g. 312); activum principium sensus fugit, nisi illud esse credas, quod nares serit.

468. Infectio variolosa triplici contingere potest modo: I) Per contactum immediatum fomitis virulenti cum cute, vel membraniS muCΟ- Si S, Praesertim si hae partes laesae, aut pellicula tenerrima obtectae sunt 3 Ergo per Contrectationem aegrorum, per OSCula, Suetionem, adcubitum, quapropter mulieres, quae pusiones variolis laborantes in brachiis gestant, vel ubera eis praebent, nune variolosam contrahunt febrem, nunC Vero, si morbum jam alias sunt perpessae, Singulis Saltem pustulis in brachiis vel mamillis infestantur. 2) Mediante contactu suppellectilium viro Contaminatorum, Vestium, Strophiorum, poculorum, Siphonum, etc. 3) Per atmosphaeram aegror Impestifero ac specifice olente halitu pollutam, unde Var Olarum populariter grassantium dissusto optime explieatur. 469. Atrium insectionis in quoviS SH-

perficiei corporis cum mundo externo CommunicantiS loco exstare potest; creberrimum Vero in in Umbranis muCOSis, vias aereas investientibUS, qUaerendum esse existimamus, in quibus etiam

270쪽

plurima Symplomata morboSa , ipSaque puStulatio eminenter vigent. Ventriculi ope contagium variolosum non suSCipi, ievincunt ObServationes materiae virulentae impune deglutitae, cadaverumque extiSpicia, quae StomaChum Semper V9riolosis pustulis immunem fuisse docuerunt. 470. Contagium variolosum id commune habet cum aliis contagiis perfectis, quod ad bruta non transit, nisi vi et artificio inseratur, inque hocce ipsiSSimo Casu aegerrimo

CommuniCatur, et nunquam morbum universalem,

sed solitarias tantum pustulas generat, e quibus homini denuo insitis pristina variola humana non reproducitur amplius. Cicurari itaque videturmiasma hocce contagiosum tranSitu Per organismos brutorum heterogeneos. V i b o r g variolas humanas duabus Simiis, Gas nor vaccis, alii nibus inseruerunt, ac puStulas oriri observarunt, quantumvis W o o d v i l l i ii s huncce transitum neget.

471. Variolae ab influxu diversarum Circumstantiarum, praecipue ab epidemiae genio, climate, Constitutione en demica, atmosphaera dc pravata, regimine incongruo, a Complicationibus, etc. diverSaS patiuntur BDom BliaS, Summiam quo haud raro malignitatis gradum adtingunt; intima tamen contagii natura nullis obnoxia evadit vicissitudinibus, abunde enim ovi otiam est, laticem virulentum emalignis variolis depromptum mitem prorSuS BC