장음표시 사용
331쪽
ET EXANTHEMATA ACUTA. 3 iutem cladem in iisdem pecudibus lanigeris exercuit si , varioloSae fuerint lues, propter mancas descriptiones decidere non audemus. Anno a 698 S tegmannus eandem pestem in Germania Observandam habuit, quae tandem Subsequo sacculo in pluribus furiens regionibus medicorum et Rerumpublicarum adtentionem merito EXCitavit ; unde salutaris insitionis variolarum humanarum exemplo ducti Veterinarii candem praxin, Gallis Clavo lisation dictam, Scopo OVES Hpestifera luc muniente introducere Ceperunt, quam quidem a superioribus inde temporibus apud Orientales, et maxime in Graecia, notam fuisse, de re rustica optime meritus Eques de H e i n il testatur 23, in Regnis autem europacis nonnisi ab aliquot decenniis cum maximo rei pecuariae emolumento communiter adhiberi, Compertum habemuS.
557. Quamvis plurimae de causis, variolas Ovillas generantibus, exstiterint Opiniones, - nonnullionim humiditatem atmosphaerae, alii immunditiem , Η ast fert, Veterinarius SueCus, abundantium humorum, Ramaggini pabulum rubigine
contaminatum insimularunt ; - hodierno tamen Bevo ViX non omnes conveniunt Medici et Veterinarii, unicum morbi causam esse contagium Sui generiS , quod non Solum per contactum , sed etiam per atmosphaeram distanditur. - DiSCrepant vero
in determinanda prima origine contagii, quod
332쪽
3sto FEBRES EXANTHEMATICAE nonnulli in ovibus primitus evolutum, alii a diversis animalibus, speciatim a leporibus, vel gallis indicis, qui simile exanthema pati dicuntur, fortuito communicatum fuisse contendunt ue alii denuo, OveS contagium a pastoribus, Variola infectis, contraxiSSe, opinantur. Ad huncce diem usque nil certi proferri poteSt. 558. Evicta Summa variolas humanas inter et ovillas adfinitas, atque agnita SeriuS puStulae VBC- cinae priores avertendi virtus , in acutioribus quibusdam observatoribus diversas concitavit Conjecturas, quibus dilucidandis et corroborandis assiduam navarunt operam. E periculis, quae peritissimi Viri God ino, Husson, Aliberi, Texier, Valois et Ganneron in Gallia, Marchelli, Legni, Buniva, et Sacco, penes
quom omnis fides est, in Italia Summa cim ακρι- ξεια instituebant, Sequentia innotuerunt: l) Virus variolae vaccinae ovibus insitum variolas ovillas praecavet, ita ut etiam consulto tentata harum insitio absque essectu maneat. 2) Pustulae Vaccinae in Ovibus consulto productae ordinarium quidem
habitum et decursum osserunt, ast IOCO Crustae durioris levem tantum essormare Solent Squamam,
quod etiam in scrofis accidit. 3) Ex viro variolarum ovilium vaccis aut hominibus insito pustulae
naScuntur, VacciniS quoad habitum et decursum adeo similes, ut utrumque exanthematiS genu S, materia virulenta diversorum animalium in eodem
infante provocatum, ab invicem dignosci prorsus
333쪽
nequeat. - 4) Haecce variola ovilis insitiva in homine per replicatas inoculationeS reproducitur, quin primitivum suum deponat Charaeterem, OT-ganismum humanum subeundo processui variolarum legitimarum ineptum reddit, ae ea propter suStulae Vaccinae, aut equinae Vices prophylacti-Cus omnino Bgere poteSt. - 5) Prima variolae ovillae insitio insignibus stipatur dissicultatibus, ac ideo multoties incassum tentatur, Si Butem SUC- Cesserit, ulterior disseminatio facillime perscitur, ipseque latex lymphaticus, qui in prima variolassavi coloris esse solet, in pustulis Secundae et ulterioris generationis perfecte limpidus evadit. 6) Pus variolarum ovilium agnis directe insitum uptionem Concitat universalem, utut mitiorem magisque insontem; illud contra, quod e variola depromitur origine quidem ovilla, sed in organismo humano vel vaccino regeneratu, AG denuo OVibus inseritur, mero locale determinat exanthema. 559. Non ignoramus quidem experimenta numerosa Vindobonae a Cel. Pessi na, Vald inger, et Liebbo Id, atque Versaliae a peritissimo Chirurgoe Vois in instituta, quae prophylacticam insitionis vaccinae in arcendis variolis ovillis virtutem protinus in dubium vocant, licet posterioris pericula docuerint, oves, quibuS VACCina insita fuerit, luem variolosam multo mitiorem Subi-viSSe. Quis autem supra adlatorum viroxum g. 553)Observationibus omnem denegaturus esset fidem P- Suspicandum potius, circumstantias intercur-IV. x
334쪽
risse, nondum Satis CognitaS, quoe diversorum es-fectuum culpam geSSerunt, seriori aevo diluci. dandaS. 560. Si modo cunctas observationes praemiS-sas, et ex industria Collectas ad trutinam revocamus, oppido clare elucescit, identicam esse variolae Vaccinae, equinae et ovillae indolem 3 cqualicumque enim pustula desumas lympham virulentam , quam generat et TeCOndit, Semper eundem habebis essectum, ac eandem prorSUS ad Variolam humanam videbis relationem. Quare Summa cum probabilitate, ne dicam certitudine , Conjicero licet, singulos hosce adfectuS OXanthematico - contagiosos eundem in origine morbum eSSc, modificatum duntaxat per variam animalis, cui CommuniCatur, OrganiSationem , et sors etiam per alias circumstantias hactenuS OCCUltaS. 561. Ast invito ferme animo alia sese obtrudit conjectura, ipsam videlicet variolam humanam ejusdem proSapiae sobolem esse , Si ad sequentia animum convertimus momenta: 1) Maxima vigctinter variolam humanam et puStulas virulentas brutorum similitudo, habito formae et decursus respectu. 2) Variola humana semel exantiata inscctionem variolae brutorum artificialiter tentatam excludit acque, ac harum insitio illius casum avertit. 3) Variola humana vaccis insita vaccinam, Ovibus vero communicata ovillam pustulam producit, docentibus experimentis Gas snerii et Godi nil. 4) Domum eodem tempore, quo epidem ia
335쪽
grassatur Variolosa inter homines, etiam inter vac-Cas variola vaccina Observata est, uti id confirmat exemplum Contagionis, quae recentissime in HOl- satia obtinuit 13.
562. Ut propior variolam humanam inter et illam brutorum relatio, ae prima utriuSque Origo aliquo saltem modo patescat, Sequentia Bnte Omnia solvenda essent problemata: An morbuS variolosus in homine non minus ac in brutis proto- pathicum esse posSit malum, determinatarum Caia Sarum Concursu progignendum, quod a diversa individui aegrotantis organisatione, Variam forinmum , Variumque Vehementiae et periculi gradum contrahit 2 - An vero in prima origine uni tantum proprius fuerit speciei, reliquis per Contactum Suecessive Communicatum 2 - Quodnam, ultimo casu admisso , fuerit nefastum illud ens, tremendarum calamitatum Lerna 2 - Quales circumstantiae individuales casum morbi graviorem in homine et ove, insontem ex adverSO in vacca et caballo determinaverint 2 Quaenam esse possint injuriae primitivo variolarum Ortui obsecundantes 2 - Αn domum originaria contagii variolosi evolutio, quae necessario admitti debet, in quibusvis hujus orbis plagis supponi possit, vel unice calidiori climati sit tribuenda - Quot autem quaestiones, totidem aenigmata vel prorsus insolubilia, vel saltem hactenus haud soluta, quorum
336쪽
FEBBES EXANTHEMATICAE 3q4 cnodatio, si eam tentare cuipiam liberct, maximis sane premeretur dissicultatibus, atque praefixos
nostri instituti limites non minuS ac tenues vire S facile excederet ; quare illa duntaxat, quae proba biliora videntur, paucis adumbrasse juvabit, ne Drgumentum adeo grave Sicco prorsus pede transivisse increpemur. 563. Historia omnis aevi testatur, bruta domestica sub evolutione et disrusione postilitatum, humanae societati infestarum, vel eidem, vel saltem analogae cladi Saepe Saepius Succubuisse. - L uinc xotius pestem Atheniensem describens, consimili ratione bubus et pecubus balantibus aegro rem superveniSSe retulit. Similia exempla narrant
Livius, Dionysius Halicarna SSEUS, Ripa montius Chronista Mediolanensis, aliique Loimographi. Ita dirae illae pestes, quae ad finem seculi IV et circa annum 1224 per barbaraS
Nomadum illuvies in Europam transvectae fuerunt, maxime Vero Omnium peStilentiarum princeps, quae Anno 1548 , e China et India oriunda, nomine atrae morti S Europam depopulata est, eodem tempore pecudeS adgressae Sunt, ita ut non singillatim, Sed catervatim ruerent. An non eadem ratione lues variolosa ex Africa moridionalici Arabia quaquavorsum disrusa, in quadrupedibus domesticis, ac praeprimis in ovibus et equiso volvi potuit, quae animalia ab illis gentibus
orientalibus per eminentiam coluntur, propter PraerogativaS praecipuum ab omni aevo Sistebant
337쪽
l ii m et I a , qui Imperatoris Claudii temporibus
A. 41 p. Chr. n.) floruit, testatur oves Africanas, ob Ianae candorem et splendorem inSigneS, Omnium primo in Municipium Gaditanum deportatas fuisse, ut SpecieS multiplicetur. - Εqui Arabum infecti τους κρισσους divulgare potuerant non SO-lum occasione invasionis Saracenorum in Hispaniam in. 712), sed etiam multo priuS per Commercium cum exercitu Graecorum, quem Ar et a Sjussu Imperatoris Iustiniani contra Arabes conduxit , ut Abyssinis suppetias ferret.
564. Decidere tamen non audemUS, utrum Variolae contagium Omnium primo apud equos Sub forma τρον κρισσων exstiterit, indeque ad homines translatum Sit, quam Sententiam De Carro tuetur, utrum Vero ab hominibus variola infectis equi τούς κρισσους contraxerint, - vel utrum sors humana aeque ac Caballina pustula protopathicum fuerit malum ex iisdem causis endemicis oriundum , VBCCis Successive communicatum 2565. Originem variolae brutorum ex Oriente derivare, et fere contemporalem cum variolis humanis Supponere Sinunt Sequentia argumentn:
i)Apud exactissimos de re rustica scriptoreS RO-manos prisci aevi, Catonem, Varronem, Columellam, Palladium nullam de variolis
ovillis, vaccinis, vel de κρισσοις equorum invenire potuimus mentionem: imo acutissimus C e l-
338쪽
tia Iaborare. 2) Aethiopia, A byssinia, Nubia, Arabia , Aegyptus terrae ab omni aevo fuerunt variis contagiis fertilissimae, ita ut paucae tantum Contagiorum exoticorum exstent species, quae ibidem natale Solum non agnoscant ue ipsa enim syphilis, PasSim ex America repetita, secundum indefeSsa S, doctissimi Spxongelii indagines potius ex Africa meridionali ortum duxisse videtur. - 3) Pxima vestigia variolae vaccinae, quamvis dubia sint,
rum distant ab epocha, qua variolae humanae omnium Primo observatae sunt. - 4) Orientalibus gentibus jam a tempore, quod omnem Superat memoriam, ergo multo priuS quam Europeis, Va-xiOIam vaccinam non Solum, Verum etiam ejuS virtutem tutricem notam fuisse, neotericorum relationes historicae docuerunt. - 5) Vix Supponendum, cauSaS Procataroticas variolarum adtentionem OCulatissimorum observatorum per tot saecula effugituras fuisse, Si nostrum clima variolis, Sive humanis,
sive illis brutorum producendis ideoneum fuiSSet. 566. De prophasibus primigenae evolutionis
variolarum in patrio solo, nec non de Circumstantiis , quae morbum ex eodem Seminio ortum adeo gravem in homine et Ove, multo leviorem contra in equo et vaCCa reddere potuerant, pariter nil certi enunciari potest. Id solum cxpcrientia Con-srmat . contagia quacuis repetito transitu pDr
339쪽
ΕΤ EXΑΝΤΗΕΜΑΤΛ ACUΤΛ. 32 plura individua, maxime vero Si diversam naturam et Organisationem habuerint, do primitiva malignitate pedetentim amittere, ae ΡrotinuS mitescere, et quidem multo facilius, Si ad clima temperatius transvehantur. Quapropter vix non verisimilius so-ret , morbum Variolosum hominis et ovis protO- pathicum fuisse, illum equi et vaccae EX adverso secundario modo e prioribus Ortum duxisse. DO-cuit insuper observatio, prima insectione, quae in homine viri equini, aut vaccini ope perficitur, libenter eruptionem generalem plurium pustularum provocari, harum Vero lympha, ulterius propagata , solitarias tantum in loco insitionis variolas doterminari. Omni igitur jure Sperandum, fore, ut ipsa lues variolosa, alioquin jam plurimum
cicurata, introductam per vaccinae insitionem sensim sensimque exstinguatur, vel saltem malignum ingenium prorsuS deponat, niSi reeena Seminium, o patrio Solo advectum, Ianguescentem favillam denuo exeandeScere juVet.
PROPRIETATES VARIOLAE TUTORIAE
GENUINAE.567. VarioIa tutrix, sive fortuito Casu, EX VaC- carum uberibus aut equorum ungulis contrahatur, uti stabulariis et ancillis Iactariis accidit, Sive per artificitatem viri vaccini, equini aut ovilli insitionem generetur, Sequentes agnoScit proprietates: 568. I. Definitam praebet formam, atque decursum determinatis stadiis et phaenomenis sti-
340쪽
patum. En characteres pathognomonici: a) Eruptio nunquam ante tertium diem ab insitione contingens. - b) Initium a tuberculo inflammatorio. c) Hujus successivus transitus in vesiculam, duriusculae insidentem basi, quae maturatione progrediente minuitur. - ) Vesicula ipsa complanata , margarita Cea, e pluribus cellulis compo- Sita, Cum foveola ad apicem. - e) Areola floride rubens, quae insensibili modo cum normali cutis colore confluit. - γD Leves turbae febriles circa
diem octavam. - g) Lymphae collectae limpitudo, nisi nonum diem jam superaverit morbus. - h)Crusta duriuscula et levis, colore ligni Mahagoni, duodecima formari incipiens die. - 1) Cicatrix
Superstes foraminulis notata. -- Qui exactam hujus exanthematis in diversis stadiis cognitionem acquirere cupiunt, adeant eximia opera Sa CCO-n i s et B r e m e x i, in quibus nitidae extant iconeS.
ΙΙ. Variola vaccina ,- inter insitivaS CommuniSSima - quae regularem absolvit decurSum, tuto praecavet variolarum humanarum caSum 3 et Siharum insectio succedat, spurias plurimum Ciet PuStulas, Celeriter eXCurrentes et periculi expertes , quaS Varicellas nun Cupant.
570. III. Homines, qui variolam humanam aut vaecinam Sunt perpeSsi, novo contagii ingressu immuneS Sunt, etiam si repetitis vicibus insitio tentetur. Quandoque recens quidem succedit insectio , Sed variola vaccina , quae provocatur, Voladmodum mitis evadit, intra octo dies totum ah Solvens cyclum sVaccinctia), vcl plane Spuria