Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

361쪽

furfures et squamulae adparent, sub insigni nonnunquam pruritu paulatim SecedenteS. Quo magis eminent tubercula morbillosa, tanto evidentius , H i n g i O observante, deεquamari Solent. Nonnisi rarissime, si pauciores modo effloruerint morbilli, integra persistit cutis, nec ullam subit mutationem. Sub hoc e morbi decremento, quo

Sudores Critici, urinae SedimentoSae, ae levantes secessus alvini maximam contribuunt Symbolam, levis perdurare Solet tuSSiS, SputiS, SUPra notB-

tam formam habentibus, Comitata, quae tandem ea proportione evanescit, qua pristina vestituitu efunctionum harmonia. In quibusdam pervicax aphonia ad seram usque protenditur Convalescentium.

M MORBILLORUM DECURSUS AN OMALUs. 609. Diversissimae sane CONCUrrere POSSunt CRUScte, quae regularem morbillorum decursum a Sueto detorquent tramite, in constitutione opi-demica, anni tempore, atmosphaerae qualitate, Subjecti prava compage, vel in mere accidentalibus circumstantiis sinistris quaerendae. Inde mox febris morbillosae character primitivus, insanimatorio - catarrhosus ad justo majorem evehitui vehementiae gradum, vel prorsus aliena emicat morbi natura in gratiam insolitae virium vitalium, aut diverSorum Systematum organicorum Iabis 3mOX Vero EXanthema varias patitur anomplias in

eruptione et decursu, de quibus singulis diligentius disserendum.

362쪽

35o FEBRES EXANTHEMATICAE 610. Morbilli inflammatorii. Febris ang1Osthenica validissima cum aestu insigni cicontinuo, pulsibus plenis, duris, fortibus, aut plane SuppressiS, Sanguinis dyscrasia phlogistica ;

oculorum inflammatio Ophthalmia morbillosa)tussis implacabilis, pectoris oppressio, Spirandi

maxima difficultas, Sputa cruenta, aliave Pleuritidis aut peripneumoniae indicia hancce mor-hillorum varietatem Sat clare demonstrant, cujuSorigini epidentia hyemalis, sanguineum Begrotantis temperamentum, dentitionis opus in tenellis et calefacientium uSuS praecipue patroCinantur. Exanthema raptim et tumultuarie, apud insantcs inter convulsiones , apud adultos inter delirio, vel saltem dolores capitis acerbOS prorumpercsolet, quin tamen inde febris ferocia infringatur. Maculae et papulae morbillosae hoc in casu intensius rubent, magiS prominent, libenter coti- fluunt, ac notabilem faciei aliarumque partium

tumorem ferme erysipelaceum concitant, Plerum-quc tamen praecociter deSquamantur.

611. Mox billi gastr i c i, sub constitutione

aestiva haud infrequentes, a Ma X. Stollio SO-lertor de Scripti, e connubio symptomatum libris morbillosae cum Signis colluviei gastricae sat facile dignoscuntur. Indoles sordium Varia eSSU PO-test 3 crebrius pituitosa et biliOSa Observatur. Tu S-Sim plerumque graviorem huicco complicationi proPriam esse, plures notant practici.

363쪽

ET EXANTHEMATA ACUTA. 351612. Morbilli nox vos i. Aegroti statim

ab ineunte morbo tristes et animo et viribus adflicti languent, tussi iniqua, fere convulsiva infirmantur, et horrore diuturno ConquaSSantur, qui in urentem abit ae Stum, capitis gravedine, inquietudine, Somnolentia, levi delirio, Ieipothymiis, ariditate cutis et linguae stipatum. Exanthe ma jam secunda die, interdum Sub convulsionibus ad Omnes corporis partes Cum impetu eXploditur, muculae ipsae pallent Potius, parum Pro minent, et facillime ex quavis vel levissima causa reprimuntur. Symplomata febrilia et nervosa ab

eruptione ne hilum remittunt, imo numero et intenSitate increbescunt, maxime Si exanthema ecorporis ambitu improviso repercutitur. Potiores Satellites, quae satalem hancce anomaliam in decurSu ulteriori comitantur, Sunt: dySynoea, tuSSis Sicca, oppreSsio, Cardialgia, vomitus, SiC-citas faucium, aphonia, lingua tremula , dqsipientia cum Stupore capitis, SaltuS tendinum, mel e rismus, pulsus veloces, molliusculi, debiles, urinae crudae, Stramineae et parcae. Interdum juxta morbillos miliaria in eodem corpore efflorcScunt. Tota morbi imago cum illa typhi contagio si plurimum congruit, unde Omni jure mo x billus typhodes dici meretur. Excretiones CritiCaecirca finem morbi aut imperfectae Sunt, But m taStasium metu terrent, unde persaepe posthumaremanent, exquiSitiSSimae medelae renitentia. Cuticula aut obsolete, aut plane in furfures non de-

364쪽

352 FEBRES EXANTHEMATICAE 613. Morbilli septici. Character putridus in morbillorum decursu vel ex parte subjecti pravi, Scorbutici, aliava Cacochymia insecti, voleX parte Circum Stantiarum adverSarum evolvitur,

atque cunctis liquationis undiquaque praevalentis, nee non virium languentium Signis eruitur. Symplomatibus nervoSis ante notatis accedunt Peteochiae , livor faucium, profluvium sanguinis atrio naribus vel ex utero, diarrhoea profusa et Summopere debilitaris , fluxus dysentericus, SudoreSviscidi, non levantes. Ipsum exanthema discolor adparet, Colori S utpote Saturatius rubri et livescentis. Morbilli nervosi, aeque ac putridi ob insignia pericula et Sanationis difficultatem practicis passim maligni nominari solent ue priores plerumque Sparsim inter homines proveniunt; posteriores, quamvis rariSSimi sint, potius populariter grassantur, tantoque majori metu terrent.

614. Potiores a nomaliae exanthematis, quae plurimum ab adlatis complicationibus et alienato febris morbillosae charactere depondent , reduci POSSunt: ad eruptionem Ianguidam, imperfectam, Praecocem, tumultuariam, irregu Iarum 3 ad formam macularum variatam, qu De vel pallidae, vel pracrubrae, lividae, atrae, Planae, prominenteS, Segregatae, confluenteS ad-

365쪽

parent 3 ad repentinam exanthematis receSSionem ;ad imperfectam, vel prorsus deficientem cuticulae deSquamationem. - Febrem morbillosam absque e Xanthemate, aeque BC Variolosam absque varioliS plures observatores defendunt 3 eodem enim tempore, quo morbilli populariter graSSantur, nonnulli infantes frequentius tussiunt, Sternutant, febriunt, aliiSque catarrhalibus molestiis detinentur, quibus devictis a novo morbillorum Contagio Plerumque mu

niuntur.

615. Morbillos spurio S quorundam BuCtorum 13 propriam et constantem morbillorum varietatem esse, in dubium vocamuS, quatenuSSola Symplomatum levitate, decursu brevi et ferea febrili, atque desectu desquamationis disserro dicuntur. Suspicandum potius eos vel rubeolas, vel aliud exanthema analogum, urticatum fors vel miliare fuisse, quod, catarrhalibus nuptum Symplomatibus, pro morbillo facile illudere potuit.

61 6. Peculiarem tandem adhuc formam induit morbillorum decursus, si cum tuSSi Convul- Siva Consortium init, quod haud rarum in puerisOSSe ConSuevit. Imo occasione epidemiae morbillosae etiam pertussis populariter graSSari Visa eSt, Cum discrimine aegrotantium haud indisserenti, ita quidem ut morbillorum agmen mox duCat, mox

366쪽

Claudat. Inter utrumque morbum insignis viget adfinitas. - ContemporaliS Variolarum humanarum et morbillorum unio in eodem individuo, quam Cel. De Haen et Machri de defendunt, nobis, R o i l i i sententiam tuentibus, dubia videtur , tum ob defectum observationum fido dignarum , paucis enim CaSibus ambiguis longe plure S, Contrarium eVinCenteS, Opponi possunt 3 tum ob rationes pathologicaS atque proprietateS generaleS omnium Contagiorum perfectorum, jam alibi

SUBSΤBATUM MORBI.617. Principalem morbillorum sedem largitur

Tete capillare Corii, quare ΠΟΠ Solum per totum dermatis ambitum, sed etiam in membranis mucosis maculae morbillosae effloreScere POSSunt. Uberrimae observantur in facie 3 parcioreS, nec super cutem ita elatae in abdomine, parte capitis capillata et reliquis corporis partibus. Planta pedis et vola manus morbillis immunes esse videntur ; nulli saltem in illis huc dum visi sunt locis. In parietibus oris et faucium eorum praeSentiam indicat rubor et ardor partium durante Stadio eruptionis et florescentiae, quae tamen phaenomena nunquam eam , Ut in SCarlatina, Contrahunt intensitatem. Vias aeris eras morbillosa phlogosi infestari, vocis raucitas et pervicax tuSSi nec non extispicia Wilso nil 13 comprobant. Etiamsi Lio ut aud in partibus interaneis tho -

367쪽

racis et abdominis aegrorum, morbillis defunctorum , maCulaS rubras invenerit a), eas tamen morbillo sum exanthema declarare velle, immaturas arct Conclusio; novimus enim ex inconcussis

pathogeniae principiis Solam Cutem , eique homo

DIAGNOSIS. 618. Cognitio exacta Symplomatum morbi in singulis stadiis et sub omnibus, quas induere potest anomaliis, habito simul originis, Causarum et epidemiae regnantis respectu, tutissimum Si Stit in diagno si eruenda ducem. Quae tamen in Casu ambiguo sese obtrudere possunt difficultates, has optime dissipare licebit, si ultimum mor billos inter et exanthemata analoga discrimen rite Computatur. Α variolarum initiis discrepant morbilli adparatu Symplomatum Catarrhalium altioris ordinis, tussi molesta, maculiS et papulis minoribus, minus duris, minus Circum- Scriptis, magisque levibus et superficialibu S. Miliaria, ceu phlyctonae latice seroso, Vel albicante refertae, in sacie vix unquam prorumpenteS, Sudoribus valde olentibus, acidis comitatae, cum morbillis non facile confunduntur ;multo minus exanthema urticarium, quod

insigni pruritu, papulis amplioribus, elevatis,

368쪽

356FEBBES EXANTHEMATICAE

sine ordine os florescentibus et fugacibus abunde dissert. Purpura typho S a, Sive eXanthema illud specificum , quod typhum ContagiΟSUm Comitatur cum exanthemate morbillOSO, praesertim obsoleto, Summam habet similitudinem, distinguitur tamen Syndrome phaenomenorum propriorum , inque illo tantum casu pro morbillo illudere posset, ubi hujus Sub deCursu nervosus evolvitur character. S cari at i n am distinguit rubor disrusus, laevis, puniceus, angina saucium et Se

Difficillimum vero morbillorum ac x v b e o I a- ruiti discrimen eSse, oculatissimi teStantur medici , posterius enim exanthema haud raro ipsius morbilli anomaliam particularem, ac hybridam sermo varietatem constituit, symptomatibus anginΟSis , eruptione irregulari, phlyctaenis, cidesquamationis modo distinctam.

CAUSA ET NOSOGENIA. 619. Pauci tantum exstant homineS, qui, morbillis undiquaque grassantibus, morbido eorum fomiti impune reluctari possint. Infantes et puerianto decimum aetatis annum huic exanthematis generi per eminentiam Sunt obnoxii. - Fotum utero reclusum morbillos subire posse nos en- sto in et Girtan nox observationibus vindicarunt. Evidentissimum vero exemplum retulit Hi Idanus de matrona honesta, quae, morbilli S COrrepta, quarto dic morbi puellum, per totum Corpti S

369쪽

codem exanthemate Contaminatum, Peperit si). A dultorum minor proclivitas a morbo, teneriori jam aetate exantlato, dependet, id enim morbilli Cum variolis Commune habent, quod Semel tantum vita durante invadunt, Organismum humanum ita permutantes, ut omnem in idem Contagium Sus cipiendum amittat dispositionem. Hancoe Obser-Vationem, a Morton O jam, a ROSen Ste in i O,

Willanio ac plurimis hodierni aevi medicis Confirmatam, pauci illi casus infantum morbillos bis aut pluries perpessorum , a W i l s o n i O ; Bursorio et Wondito notati squamvis semper

adhuc dubium moveri possit, Secundam insectionem vere morbillosam fuisse), nullatenus infringunt, tamquam rariSSimae a Communi regula exceptioneS a).

620. Nulli amplius subjacet Controver Siae, morbillis o o n t a giu in sui generis Sub ESSO, quod, in Europam a remotissimis temporibus introductum , atque Continua Serie regeneratum uti Saltem vulgaris esse solet medicorum opinio), huc- dum eradicari nequivit. Quamvis natura Contagii morbillosi certius non pateat, aliquas tamen ejuS proprietates ex observatis colligere licuit. - Vehiculum materiale largitur mucus et in primis materies perspirabilis. Contagium itaque morbiliosum propter hancce formam vaporosam intervolatilia Spectat, per atmosphaeram facillime di

370쪽

FEBRES EXANI'HEMATICAE fundendum. Tentata Sanguine, lacrymis, et epidermide desquamata, insitio artificialis primo quidem intuitu adsertioni nostrae contraria videretur; absque ulla tamen difficultate defendere pOSSemuS, Cunctis hisce Substantiis contagiosam virtutem nonnisi ab admixto muco, vel vapore perspirabili impertitam fuisse. - A trium princeps infectionis membranaS muCΟSas eSSE, non Solum eminenS earundem passio jam in morbi exordio, sed etiam pericuIa inoculationis per cutem toties ad irritum tentata confirmant. Contagium morbillosum semper concitat febrem inflammatorio - Catarrhalem atque eminentem membranae Schneiderianae et bronchiorum irritationem, unde a Scarlatinoso, saucibus potius insensu, dissert. 621. Insectio et dis sio miasmatis contagiosi facilior plurimum determinatur a definito aeris atmosphaerici ingenio 3 inde sit, ut per plureS Saepe menses inefficax forme delitescat favilla insidiosa, vel paucis tantum in hominibus, peculiariter dispositis, morbosas producat reactioneS morbilli sporadici), in veris autem exordio Vix non

ConStanter erumpat, Celerique plurimum passu

divulgetur morbilli epidemici).

622. Hocce exanthematis genus semper in eodem loco , eodemque tempore multos simul in-RStat , neque, ut variola et Scarlatina adSolet, ab una ad aliam et vicinam domum, vel plateam adeo evidenter transmigrat 13; morbillorum Con-