장음표시 사용
661쪽
carbonium, et hydrogenium praecipua elemento, quae in statu Salutis per Cutina Continuo mBnant, et quorum retentione Systema SenSitivum tanto
promptius Ossenditur , quum peculiaris vigeat hoc inter et illa adfinitas. Intenditur tali pacto nisus expanSiVus, qui, cum intra cancellos organismi coerceatur, hujuSque confinia egredi nequeat, non solum sanguiniS Volumen conspicua ratione auget, Sed etiam in ipsis nervis conducentibus liberam oscillationem dynamicam impedit, atque
Obrutae producit. Quodsi hancce oppletionem Uebei ladung), supersaturationem, sive plethoram dynamicam, - sit venia metaphorae) - illi pror-SuS analogam, quam lagena liteistiana clectricitate onusta refert, diSSipare non liceat, vel omnis aboletur per funes sensitivos conductio sapo-plexia), vel efficientia nervosa suppressa citius tardiusvo exhauritur, atque debilitatem in principio Spuriam Vera, et quidem indirecta sequiturastheni a.
11 17. Id quod ratio, physiologiae Sanae praeceptis Sussulta, suadet, experientia extra dubitationis aleam ponit. Quotidiana enim observatio docet, Omnes illas febres, quarum Sub decurSu CutiS Sieca esse ConSue Scit, eminentem proclivitatem in Characterem nervosum manifestare, uti febres Catari hosas, exanthematicas, erysipelaceas, pituitosas aestivas, biliosas ardenteS, febreS puerperales etc. Illae e converso, in quibus cutis lauto
662쪽
transpirat, vel sudat, quemadmodum febres rheumaticae, arthritides acutae, febres inflammatoriae cum topica adfectione phlegmonosa, febris vulneraria, Saburratis, irritativa simplex rarissime
nervosam Contrahunt indolem. Tanta inter cutem Siccam et characterem nervoSum ESt relatio, ut priori diutius persistente Semper fune Stae meta-PtΟSeOS metuS terreat 3 et vice versa nulla febris nervoSa Cum perviae CutiS Statu incedat, nisi, dein
bilitate ad summum gradum creSCente, Colliquativi suboriantur sudores. Quidquid cutem perviam facit, atque infractam ejus conducendi facultatem redonare juvat, Superfietem Corporis veluti symis peri electricam reddendo, Characteris nervosi evo Iulionem tutissime praepedit, imo jamjam evolutum prompte diSSipat. Insignem hoc respectu efficaciam admiramur in emeticis, vesicantibus, dia-phoreticis, balneis et lotionibus tam tepidis, quam frigidis, nec non in spontaneis sudoribus, quibus
medicatrix natura quandoque pristinam functionum integritatem et harmoniam restituere molitur. 1118. Symplomata potiora, quae in Supra enumeratis febrium speciebus imminentem characterem nerVΟSum produnt, Sunt eadem, quae phlogisticorum et imponderabilium excessui et coacervationi adprime respondent, scilicet: calor cutis mordax, qui sub tangentis manu CreSCit, sensus ardoris interni, vel flammae comburentis molestissimus, sitis inexplebilis, anxietas, inquietudo Summa, stragulorum intolerantia, obnubila-
663쪽
CHARACTERE NERVOS I. 65 Iti a Sen Suum et stupida capitis gravedo, desiderium potus acidi et aurae nigidae, pulsuum plenitudo, tremor artuum, in vincibilis ad motum pigritia. - Ιmmoderatus Spiritu Sorum, vel narcoticorum usu S, fervor aeStivia S, imminen S procello, malacia atmosphaerae, ac nimia CorporiS QxCBlesactio eosdem fere producunt esseCtuS , eou Sque non leniendos, done C per Sudores Sponte extri-Catos, per imminutam aeris ambientis temperatu-rom, per mutatam electriCitatem Atmosphaericam,
per balneum , vel potum frigidum, copiose haustum, principiorum phlogiSticorum, Caloris et electricitatis excessus frangatur, priStinumque aequi- Iibrium dynamicum cum medio, hominem ambiente , reStituatur.
111 9. IV. Ultimum denique fontem Characteris nervosi asthenici suppeditant variae potentiae directe, vel in directe debilitantes, si in febrientem egerint organismum 3 animi perturbationes
tristes, Venae Sectionum, aliorumque deprimeri. tium et evacuantium non minia S, quam Stimulantium incautus usus, di arrhoea tumultuaria, haemorrhagiae, effluvia mephitica, calor nimiuS, etc. Omnia haecce epigenemata, quae nullum DOXUm causalem Cum febre primitiva Supponunt, CharaC-terem nerVOSum mere accidentalem progignunt. - Singulare autem e St phaenomenon, quod
caedem noxae debilitantes, Si super individuum
febris expers egerint, turbaS nerVOSAS Vix unquam producere Solent.
664쪽
652 FEBRES 1120. Praemissa hacce disquisitione pathogenetica febrium nervosarum, unde reCiproca relatio inter characterem primitivum et nervoSum Secundarium abunde elucescit, Solvendum adhuc re- Stat aenigma contemporalis exiStentiae processus
febrilis, qui semper vitalitatem auctam Supponit, atque debilitatis verae.112 i. Febris sistit evolutionem organicam morbosam, quae in homine imbecilli et confecto non minus, quam in Vegeto et robusto oriri et ali potest, ea Solum disserentia, quod incitationis vitalis augmentum in primo Casu semper relativum erit, cum prae existente Virium energia Comparandum , ergo toties ipso robore Sano inferius, utut majori oscillationum celeritate Seso distinguat.1122. Quodsi durante quadam febre critica
debilitas evolvitur e momentis Supra recenSiti S, virium vitalium exorbitantia, Si non per Omnem organismum, Saltem in Uno alterove SyStomate Organico, et Omnium facillime in systemate nervoso quidem deprimitur, nullatenus vero interrumpi poterit cyclicus ille processus, quem sobris critica, Semel POSita, excurrere neCESSario debet. Possunt plures intercedere circumstantiae, quae febrilem evolutionem a normali tramite detorquent ue nil autem praefinitum ejus Cursum truncare valet, nisi Crisis aut mors. 1125. Etiamsi igitur reactiones vitales de sueto Suo robore plurimum amittant, imo ad insignciri
dejiciantur debilitatis gradum, nihilominus ta-
665쪽
men non cessat concitatus ille nisus, cujus ope maleficam causam destruere, EXStinguere, EX- pellere, morbosam metamorphoSin invertere, ac pristinam salutem restituere non de Sinunt, qUOUS-que Scintilla vitae superest. Id vero, quod esse clivo robori deficit, majori celeritate et festinatione resarcire moliuntur, uti id ex vibratione arteriarum vividissima adparet. Idem, quod de se-bribus criticis valet, dictum quoque sit de illis febribus Symplomaticis, quae a perenni et non removendo stimulo nervis inimi Co pendent, exemplo febris suppuratoriae, praesertim si liquationisichorosae, aut Conceraticae esseCtus fuerit. 1124. Si denique perpendimus, eminens Suh-
Stratum nevrastheniae sphaeras altiores Sy Stematis nervosi largiri, reactiones febriles vero generatim consideratas ad Systemata vitae organi Cae, Seu inferioris referri, et maxime per Con CitatUmmotum cordis et arteriarum in ConspeCtum VP-
Nire , Sine negotio contemporalem inaequabilis virium dispensationis praesentiam tanto facilius Concipere poterimus. - Quod si febris nervosa asthenica status debilitatis in homine febriente,
vel status febrilis in homine debili dicatur, ejus
conceptus ad amussim illustratur. - Febribus nervosis in genere consideratis) primariis, et se-bribus cum debilitate sive asthenicis nihil ob
stat 3 repugnant contra principiis pathogeniae rationalis febres ex debilitate, sive nervΟSae ASth nicae primariae.
666쪽
1125. Quamvis in cunctis febribus nervosis, sive comes debilitas spuria fuerit, Sive vera, vita Sensifera per excellentiam patiatur, modum tamen, quo iSta a normali deflectit Calle, Seu Speciem passionis nervΟSae non in omnibus casibus eandem es Se posse, jam ex praemissis luculenter patet. Quapropter etiam Cau Sa Pro Xi
sarum diversitate diversa esSe debebit, nunc enim efficientiae nervosae languorem , nunc impeditam oscillationem liberam, nunc inaequalem per Singulas Sphaeras dispensationem, in gratiam sublatae factorum vitalium harmoniae, Criminanda ESSO, quivis perspiciet, qui exaratam noSOgeniam paulo Curatius perpenderit. Qualescunque igitur fuerint hypotheses, quibus varii auctores essentiam febris nervosae explicare Studuerunt, εtiamsi eas rationalis pathologiae principiis innixas cSSe ConCedamus , ad Summum singulis tantum casibus se-brium nervoSarum adaptari possunt. - Intelligitur inde, quid de sententia Goedenii et aliorum opinandum Sit, Causam proximam febris nervosae in Statu phlogoseos meningis arachnoidea
reponentium ; imo etiam illis in casibus, in quibus neci OScopia reapSe Congestiones Sanguineas meningum evincit, haS neque Semper morbi cau-Sam, neque veram inflammationem, sed modo morbi essectum, modo StaseS passivas declarari debere , rationi consentaneum Videtur. 1126. Febres nervosas generatim conSiderΩ-
667쪽
tas contagiosa indole immuneS ESSE, earum genesis e dynamicis legibus vitae sanae et morbosae derivanda abunde confirmat 3 nihilo tamen minus sub earum decursu, praeSertim Si Certus liquationis gradus, pervicax cutis ariditas, atque notabilis virium pro Stratio Concurrunt, fomites ContagioSΟS tam Septi COS, quam methysticos evolvi posse, jum alibi demonstrare Studuimus. Illam
tagio scaturit, typhum utpote contagiosum, familiae febrium inflammatorio - exanthemati Carumo Causa Specifica inserere, ac ibidem prolixius explanare praefinitus popoScit ordo. TERMINATIONES.1127. Febres , Sub quarum decursu character nervosus, in gratiam Systematis Sera Sitivi potenter adfecti, extricatur, plerumque aegrius pristinam Salutem recuperare Sinunt, partim quod Substrati nobilitas majus periculum ponit, partim quod critica molimina, maxime in CaSu nevraStheniae torpidae, morbo Superando Saepe infructuosa esse Solent, etiamsi debitis artis adminiculis sunfulta fuerint. - Pro diverSa natura CauSae Prosi Ceutis, ac Vario CharaeteriS primarii, quem ner-Sus excipit, ingenio, unde morbi duratio plurimum dependet, CriticOS Conatu S mox Septima, maxdecima quarta aut ViCeSima, mox etiam Super tertium Cyclum Septenarium acCendi videmus, plerumque tamen adeo impotentes, ut Solemne
668쪽
ac decisivum levamen vix unquam observeter, illis tantum casibus exceptis, in quibus vires ner-VΟSae SuppreSSae, amoto aut SVperato Ob Sta Culo, pristinam adipiscuntur libertatem. Eapropter etiam decrementum potius gradarium, et ConvaleSCentia taediosa esse conSUevit. 1128. Species evacuationum criticarum deteris minatur a Charactere febris primitivo, inflammatorio, CatarrhΟSo, gaStrico, biliOSO, etc., unde febres nervosas mox Sudoribus prola Sis,
mox blennorrho eis , mox urinis hypostaticis, vel diarrhoea solvi, praxis docet. Quo simplicior fuerit sobris nervosa, id est, quo magis Charaeter
Primarius per Sub ortum nervosum deletur, eo minus manifestae comparent ex Cretiones, ac pristina sanitas in conspicuo serme modo per S 'dariam lysin obtinetur. Si cutis et lingua sub repetitis sudoribus mollescit et humescit, si copio-Sae Cum levamin se secedunt urinae, hypostasin deponentes albidam, vel roseam, si Caput a molesta liberatur gravedine, si graviora conticeSCunt Symplomata nerVOSa, Viriumque muscularium Iassitudo minuitur, ut aegri sua sponte lectum de-Serere cupiant, imminentem divinare licet resolutionem. 1129. Quandoque accidit, characterem Ner VOSum, Se undario Sub Ortum, Sub faventium Cir- Cum Stantiarum Concursu, vel sui, rite directa cura
dissipari, antequam febris primaria suum adtigerit torminum, quo facto ipsa febris pristinam Susm,
669쪽
ab inauspicato hospite obfuscatam et ObVelatam,sormam denuo recuperat, eouSque duratura, doneCpraefinitum absolverit cyclum. Hi casus tamen in illis tantum febribus succedere possunt, in qui
ticus , vel epigenematicus fuit. Status nervosus primarius, qui febri essentialiter adhaeret f. 10843, non desinit, nisi ipsa febre fracta. 130. Apoplexia nervosa , et paralytica virium vitalium resolutio praecipuas praebent mortis rationes. Quaedam febres nervosae primis jam ab exordio diebus aegrotantes lethali obruunt veterno , omni jure malignae, Seu pernicioSae VO-candae 3 aliae sub consuetis liquationis universalis et characteris septici symptomatibus vitae
flammam sensim Sensimque ExStinguunt, COH-
Scientia tamen plerumque adeo obruta, ut funesti finis inscii aegri nunc placide Obdormiant, numquam evigilaturi, nunc tetris sub convulsionibus, Ceu ultimi S vitae cum morte colluctantis moliminibus, inexorabili succumbant fato. - Ιndirecto modo Iethum pariunt febres nervosae cum alio Charactere , inflammatorio, gastrico aut putrido COmplicatae, vel topicis adfectionibus comitatae, et quidem ob metastases ad loca interanea, ob inflammationes viscerum nobilium, earumque PDSt-
principia fatalia. 1151. Ex Orci faucibus feliciter erepti haud
raro varii generis p OSthum a experiuntur, quorum furiis nec semper reSistere valentes in re-
670쪽
cons coniici solent discrimen. Diversae nevroses cephalicae, amneSia, satu ita S, m BDia, amaurosis surditas, capitis dolore S reCurrentes, languores chronici, gastrodynia, dyspepsia, parotideS metastaticae, atque tabes lenta potiores Sistunt suc
1132. In cadaveribuS febre nervOSa peremptorum nil invenitur, quod proximam Cati Som quodammodo revelare posset ; Bgitur enim de morbo dynamico, qui a materialibu S, conspicuis et palpabilibus metamorpho SibuS alienus eSt. Quapropter sedulo Cavendum, ne Statu S Bbnormes interdum obvii , uti congestioneS Sanguineae in meis ningibus, effusiones seri aut lymphae in encephali cavitatibus indiscriminatim morbi causa habeantur, qui non raro essectus Secundarios debilitatis et passionis nervosae, vel complicationes accidentales indicant. PRAESAGIUM.1133. Quatenus sobriS nervoSa Semper nobilissimum vitae centrum obrutum et Iabefactatum supponit, eatenuS Caeteris etiam paribus Semper insigne portendit periculum , quod eo magis in-Cre SCat neceSSe est, quo altior fuerit debilitatis comitis gradus, benefiCOS naturae Conatus eluden S. Pessima igitur sobris nevropathicae s Orma est, quae praecipiti virium lapsu, et colli quativa asthonia stipatur. Ob eandem rationem Cunctae Circumstantiae, quae ad illius Ortum contribuunt, uti