장음표시 사용
651쪽
adjuncto pariete, Si qua minuta eminorit, Carput. Distributio temporici animalis valde inaequalis Cernitur, quandoque enim genae rubent, dum nATES, BureS, et artu S frigent 3 vel Vero aeger ad Sensum calens frigere sibi assiduo videtur. In dies, licci passu lento, increscunt debilitas et capitis gravedo cum molestissimo aurium Su-Surru 3 praecordiorum pondus, anxietas et Ianguor magis urgent, ita ut aegroti haud raro animo linquantur, inprimis quando Se erigere tentant.1099. Quo magis supra undecimum febris protenditur diem, eo magis minui solet erethismus, RugeSCente contra torpore, is Sumque nutritionis munus manifeste labefactatur. Surdi ac stupidi decumbunt aegri, Sibimet ipsis obmurmurant, inter Verba desipiunt, Se bene habere respondent, nihil omnino queruntur, nisi languorem et lassitudinem artuum; collabente textu cellulari, et fla cescentibus carnibus extenuantur membra, et facies angulosa, rugisque plena eVadit, quo qui-dom invincibilis ciborum aversatio, SudoreS Copiosi, atque dejectiones alvinae tenuiores et vere colli quativae plurimum Contribuunt. ACcedunt
dinum, oculorum distorsiones, dysphagia, Sphincterum relaxatio, Sopor, anhelituS, Stertor, et mors plerumque placida , calamitatibus colophonem addit, postquam morbus per viginti, imo quadraginta aut quinquaginta dierum Spatium ex- Curren S, ergo extensione id resarciens, quod ei
652쪽
vehementiae deficit, omnem consumit vitae flammam. Dum convalescunt aegri, diu solent cum Ianguore conflictari, artuum tremore, Sen Suum torpedine, corporis extenuatione, quibus facile oede mata et capillorum defluvium superveniunt. et 100. Febris nervosa lenta, nisi prima excipias initia, Semper debilitate vera Stipatur, nun Cirritabili, nunc atonico - torpida , ac ideo meriton evrastheni ea dicenda. Hanc ob rationem nunquam febrem constituit primariam, sed aliarum pyrexiarum esseCtum, aut epigenema. Sunt autem prae Caeteris febres catarrhosae, gastrico pituitosae, hecticae et intermittenteS quotidianae,inaxime duplic Atae, quae in CharaCterem nervosum lentum nituntur. Pariter hominibus laxis, phlogmaticiS, venere ConfectiS, puellis Chloroticis, seniculiS , PueriS Verminosis, Scrofulosa diathesi et pituitosa colluvie adfectis communis esse solet se-bris nevrasthenica diutina , quae, ut ex OmnibuScharacteribus collectis elucet, non Solum reSpectu decursus tardigradi, minorisque crisium efficaciae, sed imprimis respectu processus plastici notabiliter infracti, et contemporalis atoniae ac denutritionis a reliquis debilitatis febrilis speciebus essentialiter dissert, talique pacto febribus hecticis proxime accedit. s Manis Stum eSSe reor, in- ω quit oculatis Simus Huxham, hunc morbum avsolidorum statu nimis relaxato, a Sanguine ma- η Cro, tenui, et a lentore humorum lymphatico-
653쪽
1101. Quidquid virium nervosarum robur infringit, aut abnormi patrocinatur mobilitati, ut
momentum febrium nervo Sarum Pro egumenon
considerari potest. Proclivitatem ideo majorem in eas fovent subjecta valetudinaria, essae minata, debilia, morbis diuturnis detrita, requisito pabulo destituta, paupertatis onere oppreSSa, animi paSSionibus agitata, aut Chronicis nevrOsibus obnoxia. Universalem sive popularem dispositionem in so-
breS nervo So-asthenicas quandoque induci midemus ab aestatis servoro exceSSivo, aeris malacia, nec non a quibusdam evolutionibus Cosmieis nondum sufficienter notis, Constitutionem Stationariam ita modificantibus , ut cunctae febreS Spora-dicae et epidemicae citra morem in Charaeterem
nervoSum et asthenicum nitantur.
1102. Si perpendimus per aestivo S caloreS non solum contractilitatis tenorem infringi, nisum Contra eXpansivum et emanationis impetum das AusStromen) notabiliter intendi, sed etiam cutim molliorem redditam , et continuo sermo Sudore madentem magis aptum conductorem fieri, quo posito electricitas animalis rapidius, quam par est, dissipatur ,- sufficiens patet infracti nervorum roboris, ae eminentioris in debilitatem proclivitatis ratio. Experientia quotidiana adsertum
654쪽
1105. Causae Occa Sionale S, quae Characterem nervosum in febribus extricare valent, id mox directo praestant modo, immediato in incitationem vitalem, et speciatim in Systema nervoSum agendo 3 mox in directo, processum vegetativum ita vitiando , ut harmonicus virium Concentus, ac normaliS earum Vigor PCr- sistere nequeat.1104. Potentiis no Civis, quae SyStomasensiferum directe offendunt, dynamicam exer- Cendo actionem, accensentur : l) Imponderabilia, uti calor, electricitas, effluvia Odorifera, contagia, et haec inter imprimis typhicum. - 2 Principia phlogistica, ago tum, carbonium, hJdroge
biis generantur mephites, Sive circumsuas inquinent auras, Sive in penetralibus Organismi per varias liquationis et CorruptioniS Spontaneae Species extricentur. - δ) Venena narcotica. - 4)Animi pathemata deprimentia, amor fruStratu S, tristitia, cordolium, nostalgia, spes irrita. - 53 Omne id, quod nimis vehementes, vel diu protractas virium intentiones Suscitat, in ConSumΡ-tionis statum facile conjiciendas, uti stimulantium abusus, meditationes irrequietae, vigiliae, corporis exercitia immodica. - 6) Neglectus eorum auxiliorum, quae in caSu exorbitantiae vitalis, aut virium diu SuppreSSarum requirerentur, Uti eSSent venaesectiones in febribus inflammatoriis, emetica et purgantia in gastricis, evacuatio puris in abscessibus VaSti S, et S. P.
655쪽
1105. Alteram cauSarum procatareticarum Coinhortem explent omnes illae, quae primario modo ProeeSSum vegetativum in quantitate, vel qualitate Biterant, Systema vero nervosum via in directa, et Secundario adgrediuntur. Huc Spectant: inedia; victus pravus 3 Saburrae et dySCraSiae Variae ; partium solidarum laxitas 3 jactura humorum per haemorrhagias, venaeSectioneS, diarrhoeaS, seminis profuSioneS 3 retentio excernendorum 3phlogos es ocCultae meningum et nevxilematis ;exanthemata derepente SuppreSSa, aut in evolutione praepedita, proinde remotiori intuitu etiam Omnes prophaseS, quae ad ortum harum diversarum organismi alterationum Contribuunt, maxime vero pravae qualitate S aeri S atmOSphaerici, quae mox Sporadicas, mox epide micaS generant febres nerVOSaS, quales v. g. aeStivis diebus in locis udis et palustribus haud raro observare licet. 1106. Ast non Omnes causas omnibus febrium nervosarum varietatibuS indiscriminatim progig- HendiS pares eSSe, non Solum ex ipSa Cau Sarum ossicientium natura et ad organismum relatione dixersa, Sed etiam e stabilitis debilitatis nervosae
disserentiis g. 1059) facile intelligitur ue nonnullae
onim liberas tantum vis nervosae reactione S Obruunt, aliae Contra requisitas oscillationum vitalium conditiones augerendo verum inducunt lan
1107. In concipiendo ortu febriS nervoSae, quae virium exorbitantia, aut Suppresso statu
656쪽
FEBRES stipatur, et causis positive incitantibus inducitur,
v. g. lamite quodam ContagiOSO, Calore nimio, phlogosi visceris admodum Sensilis, Substantia narcotico - acri ete. , nulla sese obtrudit dissicultas; eadem enim potentia morbisCa, quae SJStematis sensitivi passionem provocavit, etiam turbis sobrilibus suscitandis omnino idonea eSt. En Casum characteri S nervo Si prima xii, febris eo esseCtum.1108. ManifeSta vero, primo Saltem ad Spectu, adparet contradictio illis in casibus, ubi status nervosus in gratiam verae debilitatis exsurgit; hanc enim febris conoeptus protinus excludere videtur. Aliter quidem sentiunt illi auctores, qui, , Incitabilistarum principiis delusi, febrium originem generatim ex incitabilitatis languore derivant 3 sed ab inconcussis pyretologiae rationalis principiis
longe aberrant. Quare contemporalem febris et Charaetoris nervoso - asthenici genesin, proindo febrem nervoso - asthenicam primariam audacter negamus. CoexiStentiam autem febris et verae debilitatis nervosae dari posse, experientia QVincit; eam nihil contradictorii Osserre, penitior pathogeniae inquisitio docebit. H09. Quadruplex in praxi distingui potest inter sobrem primitivam salius qualiscunque gene
tu S, pro uti originis ratio 1) in subjecto febricitante, 2 in causa febrem producente, δ) in sobri ipsa, vel donique si) in epigonematibus sebri su-
657쪽
CHABACTERE NERVOSO. 645 pervenientibus delituerit: a) Vel enim status do-bilitatis , aut quaedam nevropathia, sebrem praecedens, Characteris nervosi, Sub hujus decursu Obo-xientis, culpam gerit. 2) Vel causa sobriles incondens motus talis est naturae, ut jam in exordio morbi futurae et inevitabilis astheniae rudimenta ponat. 5) Vel ratio characteris Dervosi Iatet in
ipsa illa conditione pathologica, quae febris primariae essentiam Constituit, nempe in Concentu harmonico virium et Systematum organicorum divorsimode laeso. 4) Vel demum Character nerVO-sus ab accidentalibus pendet injuriis , quae sub
decursu febrium vires sufflaminant, vel exhauriunt, et systema Sensitivum vario titulo Osrendunt. Nunc de hisce gones eos modis singillatim potiora saltem momenta perStringemu S. 1110. Ι. Si organismus humanus desectum, vel inopiam incitamentorum vitalium diutius perpetitur, non Solum virium robur deperdit, sed talem simul contrahit sensilitatis gradum, ut stimuli sueti et alias indisserentes, imo tales, qui ad
vitam absolute requiruntur, jam morbOSBS TERC-tiones suscitare valeant, unde nil mirum, aegros saepe Causam febrium gra i SSimarum nec a procul
divinare. Quodsi jam in ejusmodi individuo debi
litato ac ultra morem mobili febriles incendantur turbae, has neque ConSUeta Vehementia Urgere, neque omni debilitatis nervosae nota immunes esse posse, quivis facile intelliget. In hocce casu debilitas, ante subrem exiStenS, Ceu momentum
658쪽
pro egumenon Characteris nervosi erit consideranda. Idem obtinet in hominibus, qui chronicas pa
11 11. II. Quandoque ipsa causa febrim concitans jam germen Charaeteris nervoso - asthenici sub decursu evolvendi ponit, cujus exempla referunt in primis mi asmata contagiosa, somites deleterii, mephites et quaedam constitutiones epide micae ue talis enim inter has noxas et naturam humanam est heteronymia et dissimilitudo, ut transitoriam ac vehementisSimam, nunC mani&Stam, nunc Occultam virium incitationem brevi praeceps ac inevitabilis exinanitio excipiat.1412. III. Multo crebrius causa proxima a Stheniae nervosae in ipsa evolutione et metamorphosi morbo Sa, quam Organismus febri S gratia patitur, delitescit, et quidem: A. Vel in viribus vitalibus excessiva ratione intentis, aut nimis diu suppressis. In Vel in quadam liquationis specie. C. Vel tandem in cutis pervicaci siccitate. - Ex hisce fontibus oriundus character nervosus in praxi frequentissimus eSt, merito Se CundariuS 3 aut . Symplomaticus dicendus.1113. A. Legibus physicis ConStitutum eSt, omnes intentiones dynamicas immodicaS, praesertim vero si ab invincibili quodam obstaculo Coercentur, OcyuS Seriusve delaSsari, vel protinus exhauriri. Inde evenit, ut in febribus inflammatoriis, gastricis, biliosis, Character nervOSO-asthenicus tanto facilius oboriatur, quo major
659쪽
CHARACTERE NERVOSo. 64 fuerit orgasini febrilis, vel congestionis topicae in nobiliori quodam viscere gradu S, et quo minuS
solertem medicus impenderit curam, Stimulos morbosos et impedimenta amovendi, quae Spontaneo virium naturae molimine removeri nequibant. Fel res inflammatoriae comitatae cum topica adsectione illorum organorum, quae Partem integrantem Systematis nervoSi ConStituunt cerebrum,
medulla spinalis), nec non vi Scerum illorum, quae insignem Sympathiam cum centro sensilitatis habent pulmones, cor), vel exquisita pollent Sensilitate ventriculus, intestina, CutiS), caeteri Sparibus characterem nervosum faCilius adsumunt.1114. In Processus liquationis qualiscunque per febrem, aut febre durante inductus sussicientem nevrastheniae ortui Causam largitur 3 prava
enim maSsae Organicae crasis normalem virium vigorem SuStinere vetat, atque abnormis evolutio elementorum phlogiSticorum, Systemati nervoso summe inimicorum, morbosas ibidem concitat turbas. Concipitur inde, cur febres biliosae graveS, febres putridae et Suppuratoriae praesertim Cum ab Seessu clauso) adeo eminentem in debilitatem nervoSam ostendant ni Sum 3 febres contra inflammatoriae ortum verae debilitatis eo usque excludant, quouSque Sanguis abnormem plasticitatis gradum, ac proinde arctiorem principiorum inflammabilium utut praevalentium) unionem Con- Servat, horumque Secessui obstat.1115. C. Attamen inter omnes fertilissimam
660쪽
characteris nervosi secundarii scaturiginem Suppeditare nobis videtur cutis ariditas, quod quidem adsertum e physiologico organi intuitu non minus, quam eXperientia evinci posse credimus. Inter tot tantaque munia, quae Systemati dermatico incumbunt, eminet sane illud, quo requisitum
commercium materiale et dynamicum inter naturam ambientem et humanum organiSmum sustinere
juvat; quapropter nonnulliS elementiS e corpore oliminandis, aliis contra e circumfluo aere Suscipiendis, ac optato aequilibrio chemico- dynamico conservando Continuo insudet, Oportet. Huncce inmen pro vita Summe necessarium duplicem finem cutis adtingere nequiret, nisi amphibiam quandam haberet naturam, talem utpote, qua juxta diversam
conditionem organismi, rerumque eXternctrum munera Sua nune certa Cum facilitate, nune majori lentitudine exequatur; nune SeCeSSui Variorum principiorem ob Secundet, nunc Vero eorum
disrusionem cohibeat, vel saltem retardet. Conditio cutis ergo talis esse debet, qualem physici semiconductoribus tribuunt.1116. Quamprimum superficieS Cutanea negativam contrahit polaritatem, ita ut libero sui dorum elasticorum et imponderabilium secessui sese Opponat, vel saltem aequo minus faveat, ergo in
cessario illa principia expan Siva, per proceSSUm vitalem adsiduo regenerata, intra OrganiSmum adcumulari debent. Sunt autem calor, electricitaS,