장음표시 사용
631쪽
supprimitur, quem Statum debilitatem nor VOSum Spuriam adparentem, sive ficti
1064. Omnes illae potentiae nocentes, quae irritabilitatem ultra modum intendunt, quae eX- pansionis praedominium ponunt, vel liberam conductionem, aequabilemque disponsationem principii vitalis in systemate nervCGo impediunt,
omnes illae, inquam, noxae functioneS vitae Sen- Siserae Supprimunt et pessundant, uti sanguinis OrgaSmUS, Calor exceSSivuS, SpirituOSOrum abu-SUS, SubStantiae narcoticae, quaedam mephites, contagium typhicum, CompreSSio et Commotio cerebri aut medullae, exanthematum metaehore inses eisque progenitae Phlogoses occultae in meningibus et nervorum Velamentis, ventriculi oppletio, pervicax cutis siccitas. Quodsi hujus generis injuriis status nervosus inducitur, ejus causa proxima perperam in reali virium languore quaereretur , quapropter etiam Stimulantium usus ne cessario damnoSus evaderet.
1065. Dignoscitur haecce nevrasthenia spuria: e robore sufficiente; imo saepe exorbitante actionum vitalium, quae vitam organicam Spectant, et in primis arteriosi Systematis; ex indole causarum occasionalium g. 1064), quae maxima ex parte Stimulos positivos Sistunt, Systemati ner-
632쪽
6IO FEBRES voso specifice infensos ; e virium muscularium languore et pigritia admotum, SenSuum Stupore, dysaesthesia, somnolentia, Sensorii communis in cogitando et volendo Segnitie, stupiditate et animi indisserentia, o spasmodica fibrarum irritabilium contractione, unde meteoriSmUS, Teten tio urinae, tetanus, eto. demum e praeSidiorum debilitantium praestantia, stimulantium ΠΟΣΩ. 1066. Status ebrietatis, toxicationis narcoticae, apoplexiae Sanguineae, Stadium secundum typhi contagiosi, potiora sistunt hujus nevrastheniae fic-titiae specimina, quae Cum Somno Sanorum, SHltem remotam quandam analogiam habet, et ob praevalentem Stuporem typhi nomen omni jure
sibi vindicat ; quapropter etiam febres nervosae hujus generis Sine cunctatione typhosae dici
3. NE ASTHENIA CUM ERETHISMO. 067. Debilitatis nervosae verae dupIex in praxi occurrit caSus, prouti nempe ex incitamentorum vitalium defectu, vel vero ex nimis violenta et protracta Stimulorum actione, virium vigorem exhauriente, proficiscitur, quae quidem originis ratio diversa essentialem simul sormae dinferentiam ponit. 1068. Deficientibus incitamentis ad vitam necessariis imminuitur quidem robur virium et rea-gendi iacultas, intonditur autem ex adverso SCΠ-Silitas, sive receptivisas organismi, relatio Ut-
633쪽
pote reciproca inter facultatem percipiendi, resque ambientes, unde εἴμετοι βλησία, Seu morbida nervorum mobilitas cum singulari in stimulos aviditate emergit, qua posita minimus,
ac sano homini indisserens Stimulus, justo vividiores , promptiores, ac inordinatas, licet intensitate languidiores Sollicitat reactiones, quaScita sequitur defatigatio. Hancce debilitatis speciem Brownii adsectae directam, alii irritabilem nuncuparunt 3 febres autem ea Stipatae nervosae versatile S Pet. Frank), volfebres nervosae cum erothismo Hu
1069. Potiores causas nevrastheniae irritabilis largiuntur: detractio uniuS, pluriumve incitamentorum vitalium, aeris boni, lucis, caloris, electricitatis, alimentorum , potUS TEStaurantis, vel etiam qualitas eorum, ita alterista, Ut processui vitali debito exstimulando impar cvadat; vigilia protractae; pathemata, tristitia, diSpendium humorum, praeSertim Sanguinis, Spermatis, lactis etc. 1070. Sensilitatem SyStematis nervosi in toto ambitu, ac praecipue in Sphaera cerebrali praeter naturam exaltatum retegunt Sequentia phaenomena: photophobia, marmaryge seu oculi splendore CorruSCantes, aut Scinistillae ob oculos VerSanteS, Pupulae contractio ;Oxycoia, et aurium tinnitu S, capitiS dolor acutus, phantasia incitata, unde desipientia, Somnia vivida, terriculamenta protinus ut obdormiScit aeger,
634쪽
atque delirium activum, mente per vices Serena ;inquietudo et instabilitas corporis ob dysphoriam verbis non exprimendam 3 Voluntatis nisus major, et proclivitas in pathemata, praesertim in iracundiam et moerorem 3 Contradictio et inconStantia symptomatum , fugax turgor Vitalis, Variabilis temperies, motuum Continuo mutata agilitas et directio. 1071. Contemporalis imbecillitas virium in P ea g en d O, quam motus organici automatici non minus, quam Voluntarii, ergo Cuncta sphaeram irritabilem componentia organa offerunt, depromitur: e musculorum languore et instabili actione, unde tremores et convulsiones, SingultuS, tendinum Saltus 3 ex arteriarum micatu debili, parVO, BSt celerrimo ita ut saepe 120uies intra horae Scripulum redeat. Haecce pulsuum frequentia alveorum irritabilium erethismum abunde evincit ;adparet enim, justo minori jam Sanguinis copia arteriae Contractionem Cieri, antequam suetum diastoles culmen adtigerit 3 unde plureS rato temporis intervallo ictus. Realem autem SyStemati S arte-riosi vigorem infractum vindicat pulsuum mollities, ac debilis, quem prementi digito offert, renisus.
1072. Quandoque in febribus incitatio vitalis
eum in modum languet, ut non Solum virium ner- Osarum robur, ac reo gendi facultas varium patiatur imminutionis gradum, sed etiam ipsa Sen-Silitas una torpeat, unde quodlibet stimulorum
635쪽
genus debiles tantum SegneSque prOVOeat Tea Cintiones. Hancce debilitatis speciem Incitabilistae indire Etam compellarunt, quatenus potissimum ex nimis vehementi, vel diu continuata stimulorum actione, et Subsequa virium exinanitione ortum ducit. 1073. Dum maximum adtingit culmen in veram degenerat paralySin , quae exStinctam Protinus Supponit vim sensiferam et irritabilitatem, Sive facultatem versus externos Stimulos re agendi, Superstite tantum levissimo vitae organiCae, Seu
Vegetativae gradu, qui pariter in casu labis magiS universalis perSistere non potest, quin atOniae et eminentis liquationis essectus inducat. Quapropter ejusmodi astheniam e virium confectione, et, si dicere licet, inopia oriundam nonnulli colli quativam, Reil paralyticam,
et Cel. II artes a tonio o- torpidam Omni jure Vocarunt. - Si etiam ultima illa vitae favilla deleatur, mortis habetur imago. 10 4. Genesin nevrastheniae paralyticae SequenteS determinant circumstantiae: I) Omnis privatio incitamentorum vitalium excedenS, Vel nimis diu continuata ; unde fit, ut debilitas in principio versatilis sub decursu Ocyus SeriuSve in Paralyticam degeneret. 2) Stimuli efficacissimi, vel Varietate alternantes, qui adeo vehementes concitant reactiones, ut virium energiam exhauriant; Prae- Sertim autem potentiae, quae Systema nexu eum immediate et electiva quadam affinitate adgrediuntur,
636쪽
ac principium nervoSum, neceSSariam saetorum
vitalium disserentiam tollendo, directe exstinguunt, uti electricitas, mephiteS, Venena quorundam serpentum, acidum hydrocyanicum, Contagia exotica. 3) Enormitas vitalis, vel virium suppressio diuturna, o qualicunque demum pendeat CauSB.
4) Praeceps materiae organicae liquatio 3 craSiSutpote solidorum et fluidorum Ob agoti et hydrogenis praedominium Clarus) eum in modum alterata, ut pro SSui vitali SuStinendo impar ovadat , exemplo morborum SeptiCOTum, VBStarum. que supPurationum.1075. Praecipua Symplomata, quae Paralyticam debilitatem divinari sinunt, Sunt: anodynia
et anaesthaeSia generalis 3 hebetudo SenSuum externorum , Caligatio oculorum, Surditas; mentis absentia cum murmure recondito, lethargus, Sive Sopor Profundus cum oblivione sui ipsius 3 animi deliquia ue musculorum voluntariorum TeSOlUtio, unde alatia, linguae et artuum tremor, PB-xalyses partiales, dysphagia, corporis gravitas plumbea, incontinentia alvi et urinae 3 pulsus do-biles, tardi, inaequales, intermittentes; frigus Extremitatum, Sudores viscidi ; pallor aut livor cutis 3 denique indicia colliquationis cachecticae, aut putridae. Ex hisce phaenomenis rite perSpectis facile liquet essentiale discrimen inter debilitatem veram indirectam, et debilitatem Spuriam, a B r o w n i i adsectis in aegrorum detrimentum
637쪽
6251076. Haud raro phaenomena unius alteriusque debilitatis promiscue Copulata ObServuntur, praesertim sub unius in alteram transitu, ita ut nonnullae organismi provinciae jam veri torporis signa osserant, ubi in aliis adhuc manifestus
viget erethismus. Sponte quidem jam intelligitur, astheniam paralyticam in febribus nunquam pri
satili originem trahere, quod tamen clarius adhuc noSogeniae illustratio docebit. HYPOTYPOSIS FEBRIUM CHABACTERE NERVOSO.1077. Capitis gravedo, temulentia, vertigo, proclivitas ad somnum, vel pervigilium insuetum, animi indisserentia et adlaphoria stupida, vel contra mobilitas extraordinaria, oculorum Ianguor et sussusio , Syriginus, Siccitas linguae et cutiS, Calor Urens, virium muScularium proStratio, meteolismus atque pulsuum conditio languidior communiSSima esse Solent characteris evolvendi initia, quae vel una cum generalibus phaenomenis febrilibus emicant, vel vero sub decursu iabris Ocyus tardiusve suboriuntur, cum Symplomatibus characteris primitivi commixta. 10 8. Increbescente malo non solum prodromi intensitate augentur, Sed etiam plurima alia accedunt Symplomata, SyStem a Sensitivum, et speciatim Sphaeram ejuS Supremam eminenter adsectam indicantia, quorum Syndro ine generali no-
638쪽
rit. Variam ejus in praxi esse debere formam, jam e praemissis debilitatis nervosae disserentiis patet. 4079. Caput raro acute dolet, Sed potius grave , temulentum, Vertigin ΟSum e Sse Solet, Corpore inprimis erecto. - Sensu S externi nunc obtusi, nune Summe irritabiles Cernuntur,
unde anae SthaeSia, ob auditio, vel phthongodysphoria talis, ut vulgares sonitus molestias faciant ;scotomia, Caligo, et acie S Obtu Sa oculorum, Cum lenta pupulae contraCtione, aut ex adverso mira lucis intolerantia 3 gustatu S acumen; dolores artuum vagi, Sen SuS dedolationis. - Principem alterationem Subeunt facultates sensorii communi S, quae modo erethiSinum majorem, modo torporem inSignem, modo varias hallucinationum species perpetiuntur; mentis absentia temporaria vel conStans; imaginatio exaltata, falsis delusa phantasmatibus ; mens internis distracta impressionibus ; impotentia recte judicandi, et
voluntatem rationis ad nutum dirigendi, quae omnia sublatum Commercium psychicum Cum rebus aegrum ambientibus indicant. Inde ortum ducunt
vaniloquia, desipientia mitis, vel delirium activum
variae indolis, nocturnum, diurnum, jOCOSum, triste 3 mox enim aegri hilaritatem profusam et sciam assabilitatem osserunt, mox moesti et animi desponsi mortis futurae casum PraeSogiunt, et de illo trepidi fantur ; alii inter stuporem mUSSitant, muscos venantur, floccos o lodicibus evellunt,
639쪽
62 indecore corpus denudant, fugam petere cupiunt, aliave ratione inconcinnas gesticulationes absque Sui ipsorum conscientia exerunt, Somnambulo num more typho mania). Pervigilium molestum, vel profundus Sopor, in Somnia terrifica, PavoreS nocturni, adlaphoria stupida, immobilitas eos ta-tica, vel summa sensibilitas moralis in lacrymas
prona, et insania roboris eXpers non minuS raras
suppeditant gravis encephali passionis formas,
1080. Vis motricis dobilitas in dies ingravescit, febricitans enim Corpore Supino porrectu SpoSitionem captam, trunei instar, immobilis servat ; irrito S Solum motuum ConatUS CXerCenS, quibus anxietatis et inquietudinis molestissimam sensationem Sublevare nititur 3 Cruribus divaricatis deorsum ad pedes delabitur 3 manus intremiscente motu ad res Capessendas extendit, ipsamque linguam Sine trem Ore porrigere nequit. Interim tamen quidam tendines saliunt, vel et singuli faciei
tatio. Vox rauca et debilis esse consuescit ; loquela blaesa balba) et obscura; sphincterum ossi Cium infractum urinam et neces olidissimas dormientibus , vel etiam vigilantibus insciis elabi sinit. 1081. Nisi spuria subsit debilitas nervorum, qualis non solum in typho contagioso, Sed etiam in aliis speciebus characteris nervosi, febribus sor- Rr 2
640쪽
tuito suborti, et maxime in exordio Observatur, vitae Organi Cae, Seu vegetativae incitatio, quae CoenaeSthe Sin et motus automaticos
complectitur, diversum Osseri languoris gradum. Exstinguuntur videlicet cupidines naturales, ita Ut res alias gratae, nullo modo aegrum adficiant, urgente tantum siti flagrante, cum instinctuali potus vinosi desiderio. Sunt tamen aegri, qui nullum poscunt potum, licet linguam sic issimam et asperam habeant. Ηygrophobia inter rariora Spectat. - Respiratio accelerata, vel tarda , ullo plerumque incommodo Stipata, anhelitu S, Stertor, singultus, Suspiria infraCtum, aliave ratione Iac-sam diaphragmatis energiam teStantur. - In primis viis occurrunt dySpepsia, ructu S insipidi, vomituritiones inanes, meteori Sm HS SpaS modiCUS, stypsis vel in Continentia alvi absque Signis saburrae 3 in organiS uropoleticis retentio lotii, vel enu-
rosis. - PutSuS arteriarum molles et parvi rhyt-mum haud Servant, Sed mox tardius, moX Celerita S, mox pleniuS, mox debilius resiliunt; in
summo demum astheniae gradu inordinate et Consisse micant, tremuli, myuri, VermiculareS, velut intermittentes. - Temperies animalis mox citra normam BUCta, mox inaequaliter distributa, inconstans, cum horripilationibus alternans, mox
plane imminuta cernitur, prout i vel erethismus, vel torpor praevaluerit 3 Caloris augmentum Vero potius a conducendi saeuitate superficiei cutaneae infracta, quam a thermogenesi justo magis in-