장음표시 사용
111쪽
sr MARGARITA PAR ME Asrs, i s 6 I. gustus patruus , qui in Septemviratum Mauri rio successerat , re maternus avus Philippus D rra vim Hassiae Regulus quotidie cumularent. Verum . id a se provisum assirmavit Orangius, actumque diserte cum Augusto Annae tutore , Non ducendam I se puellam , nisi Catholice victuram et in eamque conditionem dc Augustum, remsam obsignatis litteris convenisse, quamquam. Lai, Erravit rhilippo avo adversante , impositamque dera do,us ad di se Religione conditionem respuente. Nempe is iin animo haberet, iis interim nuptiis il Religionis specie disturbatis,filiam suam Oran- d gio tradere. Id quod clam cum illo per litte- 'ras egit, pollicitus pro filia , se eamdem con- ditionem de abjiciendo Lutheriano cultu non gravate subiturum. Vsque adeo Religione ab- lj utuntur ii, quibus sua demum utilitas Deus diest. Sed haudem assecuto, questoque graviter W i Augusto,Philippum respondisse,narrabat Oran-'igius. sibi non locupleti, re multorum liberum parenti non indecorum esse ab alio conditionem accipere at dedecere Septemvirum Saxoniae Ducem , si pateretur , Gulielmo Nassi vio legem imponi: idcirco se repudiasse coim sditionem in nepte, admisisse in lilia. Sed non ideo placatus est eo response Augustus: occupavitque propterea cum Orantio transigere. Et Margarita , cum toties eadem assirmasset Orangius, testatus, Nihil esse sibi, nec futuis rum ante animae suae decorilaue curam, ac debitum Regi obsequium; astensa tandem est ira non tamen potestatem fecit Provinciarum Praefectis Orangium comitandi, quod ipse stagit hat . causata eorum necessitatem in Belgio, armatis juxta Galliae Provinciis. Verum ne tristis abseederet, permisit ei ceteram nobilitatem: .. Maniet cujus dein comitatu septus in Saxoniam ve- irruptiae cnm nit, secutusque Florentius Momorantius Mom arumpia' o Dominus , qui Margaritae nomine nuptam inviseret . donaretque gemmeo monili. Eporantius Lipsiae Saxonum in urbe , celebr
tu ineunte Augusto mense nuptiis, quibus Rex
112쪽
Baniae Federicus interfuit, praeter alios Ger- μ' maniae Principes ; in Belgium confestim rediit, ea renovato Gubernatrici promisi super uxorisca religione. Cujus tamen promissi fidem tam im-
Di plevit ipse , quam ipsi fidem conjugalis pudi
citiae servavit uxor. quam propterea post annos it tredecim adulterii manifestam remini in Ger-: et maniam, Dcta Cariota Borbonia Ducis Monpenseri filia. Sed festos nuptiarum dies maiori apparatu quam laetitia in Belgio repetiitra Orangius, offensus nova Granvellani Purput' ra , qua cum aliquamdiu abstinuisset, tunc ira primum iis utentem Insignibus invenit. EDenim Pius I V renunciaverat illum una cum m septemdecim collegis, S. R. E. Cardinalem , i v Κalend. Martias hujus anni: cucurreratque
rei nuncius in Belgium intra dies duodecim: et neque post multo subsecutus est a Pio desti-tst natus , yrii purpureum capitis tegmen cumna Pontificiis litteris Mechliniam attulit Granuelim lano. Sed is differendum putavit accipere si oblatum sibi munus , donec ea super re senaei. tentiam Regis ab Hispania, quo certum homicae nem properare jusserat, exploraret: credo, m quia praesenserat, hunc sibi honorem Marga-. V ritae opera ita deferri, nihil ut ab illa cum Rege communicatum esset, dum litteris agebat cum Pontifice. Et vero illa non modo Regem, ra cui gratum id esse jam noverat, sed & Gran-vellanum celaverat id , quod a Pontifice repo, est, litis aliquoties litteris ac nunciis effagitabat, D ut ad Regem postea perscripsit: idcirco veritus iae ipse,ne Regi videretur in ea re unice obstrictus, ah Margaritae , noluit nisi assentiente Principe , dciv. tamquam per ejus manus beneficium capere. Nisi forte subiimuit, ne quaesita ex honore ibth Io occasione a Margarita, amoveretur aliquanire do a gubernaculis civilium curarum . propte
ua ea expe ndum sibi duxit arbitrium Regis, ly vo additum se Gubernatrici sciret cum praeci- puis gravibusque mandatis. Sed quidquid anit'. ino eius insederit; Margarita certe cunctatio.
ar Febris Qitem oblatum differt accipere. ar Mairtis dilationem non probante
113쪽
sl MARGARITA PARMENfIs, nem illam non omnino probavit, scripsitque
homini protinus in hunc modum: Consilium , quod ex bui Arterii aceterat , si se quidem non damnari: sed suiui factum nudia intera octa mora Purpuram induisset. Neque dubitare se, quin paria responsurus sit ab Hispania Rex, umque
pro imperio coacturlii. Et quamquam fratrem erat,
quod priberet, in bonam partem Nuncium Pontifcis interpretari eam tempo is moram ; curandum
tamen es perquam diligenter, ne aut si , aut butfamuli de ea re Romam litteras mittant: sitiere ne Romanis aulicis ansa detur ad ea billendum hae ipsum modestia genus: aur etiam irritetur Pontisicitavimui , perinde quasi ii tui dona aliunde pretium acceptura sint. Ineerim se ei ex animo graeutari ha-no em illum , qui tanto eum Relietonis Regisique commoda conjunctiis esset et eoque Pectasse operamae labores suos, quod intelligeret, quantum momem tum rei Belgica adderetur,si ea qua ad Religionem
pertinent, agitaret is, cui , prater atia, conciliaret etiam Purpura auctoritatem. Hisce autem Margaritae litteris non ante, quam responsum redderetur ab Hispania, assentus est Graiavellanus, statimque Purpuram capessit, illo erga Regem obsequio, dc nulla Gubernatricis ostentione, ab altera beneficium , ab altero gratiam consecutus. Accessit de aliud Purpurae honestamentum, delatus Roma a Pontificio cubiculario Theophilo Frisio , purpureus Gale rus : quem raro mitti, plerumque in Urbe accipi mos est. quod ille beneficium Gubernatrici quoque acceptum retulit quaesitissimis gratiis, non tam extolleneto magnitudinem muneris, quam auctoris et cujus maxime causa habendum affirmavit a se reverenter honorem illum, in quo etiam beneficium Principis sibi colendum erat. Non tamen ita priavato cum illa colloquio dissimulavit, se humana reputantem, ea potissimum cogitatione Purpuram induisse, ut si quando cedendum esset Belgio , t quod ob imminentem sibi a Nobilitate procellam instare providebat animo a Romana Purpuratorum sedem haberet, quo se cum digni-
114쪽
LapER TERTIUS. dignitate reciperet. haud ii Passitato hodieque consilio aliquorum , qui memores POTENTIAM in aula raro consenescere: re N b N. NIN v S certo interitum gratiar expectandum . esse, quam vitae ; sacrum hunc ordinem libenter adoptant non ambitiosi, sed providi: nempe ur liberum habeant in supremis casibus , ad Templum Aramque perfugium. Anno insequente , qui fuit sexagesimus se- cundus ad millesimum quingentesimum, intestinis Gallorum discordiis quotidie renascen- tibus, perferuntur a Philippo Rege mandata , quibus Margaritae imperantur auxilia Car lo Regi sollicite mittenda adversus rebelles.se Quid autem hoc fuerit, suaeve ejus origo, noss alienum arbitror, a principio cursim aenarrare et non solum quid ante hoc tempus de hisce' subsidiis agitatum reperio , sed etiam quia, Gallici tumultus partim ob privatas in aula , - partim ob publicas de Religione discordias ex- ' citati , rudimesta suere Belgarum populis e - dem moliendi, tam simili utrobique successit,
.ut interdum . nisi locorum personarumque nominibus admonearis, non Quorum regnorum ,
sed unius populi facta legere te facile credas. Accedit, quod aliqua ex his administrata sunt Belgicis consiliis , quae Cardinalis Grai vellanus fratri suo Thomae Cantoneti Domino,
i Hispani Regis in Gallia Legato idemtidem suae
peditabat. Quare cum mihi ea negligenda non sint , neve saepius Gallicam inserendo. Belgicam narrationem intersistam , in praesennia, quoniam res re locus postulant, excursio. ne nec otiosa, nec producta, rem simul omnemi comprehendam. Distraxerat in partes Galliae populos immissa pridem haeresis et nomenque novae religionis, veteri contempta, multi mor-l: tales arripuerant. Quamvis enim grassante per Germaniam Lutheri Iue . incolumem se albquamdiu servasset Gallia, anno tamen hujusaeculi trigesimotertio, per aliquot Lutheri emi sulas tentari primum coepta vi. Etenim Fran-
Galliae Iab ranii subis dia destina tur e Belgio.
115쪽
s6 MARGARITA PARMENfIS, ciscus I litterarum ac litteratorum amans , ut ferme LiTTERAS fovent, qui digna litteris gerunt; Lutetiae instauraturus Academiam, magnis illuc praemiis advocaverat ex Italia Germaniaque , praecellenti doctrina viros. Commodum id Luthero visum : missique propterea ex asseclis Bucerus, aliique nonnulla audacioris ingenii, qui per occasionem differendi in eo sapientium coetu , novi Euangelii periculum facerent. Nec desuere, qui novitate caperentur : praesertim quod ii in quos Religionis causa inquirebatur, illico in Aquitaniam excurrebant ad Margaritam Valesiam Regis sororem. Quae, sive odio aliquo in Romani Pontificis nomen hausto in Alibretana mariti familia , ob Navarrae regnum, eoque Lutherianorum fraudibus obnoxia : sive ostentatione ingenii, cujus laudem adamavit ultra feminae modum , sive potius, ut ipsa aliquot annis ante mortem Catholice obitam testata est , non pravitate animi, sed commiseratione reorum qui ad ipsam confugiebant ; patrocinium novarum opinionum adeo pugnaciter ubique t ebatur apud fratrem , ut decennio per ipsam steterit, ne Lutheriana haeresis in Gallia plane concideret. Quamquam dc segniorem aliquanto reddebat ea in re Franciscum opera Germanarum Helvetiarumque legionum, quibus adver- sus Caesarem conductis bellum berebat. Donec ipse & injuria Religionis, oc hominum
contumacia graviter ostensus , nina multis edictis , at crebra reorum animadversione, intentior quam minacior , Lutheri nomen in Gallia paene delevit. Felicior aliquanto fuit Calvini dolus,qui sub Francisci Regis obitum, implicito bellis Henrico , submissis continenti opera E Lemano lacu libellis, Galliam aggressus est: atque ut reperit aures animosque multorum Lumeri opinionibus suspensos erectosque; ita mi- ram injecit vulgo cupiditatem novae doctrinae cognoscendae. Et gaudebat populus (nam Gallice populariterque conscripti erant libri) de Relia
116쪽
LiBER TER Trus. s Religione palam arbitrari, deque abditis Fidei contr*vernis ire velut in suffragia. post remo, quoniam A S v M M o declinantibus facilis est lier praerupta ad infima quaeque casus , ejecta
emel ex animo avita Religione, a Luthero ad Calvinum certatim descivere a plerisque
eorum non quieturis , donec omni cultu adversus Deum , quem nusquam esse opinarentur , expuncto , in profundo omnium malorum aliquando consisterent. Et quamquam ea haeresis
a princi pio corripuit animos plebis , cujus esse silet,etiam ingruente pestilentia,prima strages; brevi tamen ultra multitudinem grassata , invasit aliquot Nobilium capita ; inque ipsam Regis aulam , affatis in ea viris quoque primariis , penetravit et nempe factiosis regni Proceribus usui opportune futura ad conciliandam sibi multitudinem , trahendamque adversus invalescentem aemulorum gratiam apud Regem. Nupta enim Francisco II Maria Stuarta Scotorum Regina, Guisia parente nata, multum momenti attulerat Guisiorum potemtiae. Nam re Regi annorum quindecim opus erat aliorum opera , dc illi digni erant, qui adhiberentur : praesertim Franciscus Guisiae Dum eiusque seater Carolus Cardinalis Lotharisagus: ille militari stientia fortunaque . ac matura
domi prudentia clarus ; hic varia intimaque doctrina, sed solerti in primis facundia re quadam oris majestate conspicuus. Sed quantum hi re sua virtute, de Reginae impulsu ad summa quaeque decora provehebantur , tantum neceue fuit commoveri alios, qui primas aut obtinuerant, aut sperabant: praecipue Borbonios, re Cotinios , ut Momorantios omittam
civilius dissidentes. Et Antonius quidem Bo bonius, praeterquam quod inter Dynastas regii sanguinis adnumerabatur primus praeferebat ab uxore Ioanna Alibreta , Navarrae Regis appelitationem et vir ad belli ac pacis artes aeque factus, sed voluptatum immodicus, eoaue impar
firmandae dominarioni. Ferocior multri, atqu*E c versutior
invidiaque serg . Guiuot. Franciscium
potentia offenduntur in primis Amtonius Borbiam. nius Havmraeau
117쪽
CoodaeusAntovii frater sCaspar Cois Iti,ius , re Andetotius frater C
POL Maxo Cum haere rica multiis redine Proin
sS MARGARITA PARMENSIS, versutior Ludovicus frater Condaeus Princeps, armisque perpetuo tractandis impcicatus et majore tamen animo re confidentia , quam vitiabus peritiaque. Neque huic dissimile ingenium Gasparis Colinii, atque Andetorii fratris : qu rum ille quia mari Gallico, hic universo peditatui praefecti erant agno sane in pretio habebantur. Ergo hi, quos loquor, aliique mi norum gentium, quamvis nulla tunc quidem inter
se benevolentia conjuncti; quia tamen una interim omnes angebat cura, facile convenere. Et machina, qua Guisiorum potentiam subruerent, visum est patrocinium haereticorum partibus,noverant odio esse Gitisium nomen. praesertim quod illorum aliqui, exuta jam veteri Religione , non sectariorum tantummodo, sed sectae quoque induisse patrocinium videri u lebant. Quos inter nemo haeresim audentius prae se fersiat, aut propugnabat, quam Ioanna Alibreta Borbonii uxor, unica Margarisae Valesiae atque Henrici Navarraei filia. Haec , quia se extorrem videbat a regno, quo Ioannem avum sacrorum interdictione correptum ab Romano Pontifice , Ferdinandus Catholicus Hispaniae Rex , armis adortus olim exuerat; tam implacabili odio ferebatur in Romanum Hispanum3ue nomen, atque adeo in Roma-Bam Religionem, quam Hispano curae esse animadverteDat,nulli ut operae parceret,nulli sumptui, quo Pontificis auctoritatem dc Catholi cem Fidem per Galliam proculcaret. Igitur hisce capitibus firmata haeresis eos toto regno processus habuit ut Henricum , cujus arma in
Belgio distinebant Hispani, pace cum Philippo
conmtuta, sellicite retraxerit ad intestinas dis cordias componendas, erupturas haud dubie in civile bellum. Sed Henrici mors omnino maturavit malum. Etenim Franciscus Henrici filius, uti dicebam, re Medicea parens, dc Regina uxor, quo magis adhibebant adversus haereticos fidam Guiliorum operam, eo amplius
Ripulos incendere, ut ad illorum dominati
118쪽
Liasin T E R T I v s. 'snem deprimendam occasione haereticorum uti festinarent. Idque Mediceam movit , ut quo tempore deducenda erat Isabella filia in Hispaniam , a Philippo genero auxilium exposceret in haereticos, ac regni turbatores. cui perampleresponsum opesque re arma magnifice promissa. Quae Regis litterae coram nonnullis Galliae Proceribus de industria perlectae ad augendum metum , auxere potius Mediceae invia diam , eisque concordiam adversus Hispanum
nomen. Iamque passim libelli in Guisios , Regemque ipsum, suasi velitationes quaedam secuturae mox conjurationis edebantur. Et timstabat Alibreta quae veteris offensae memor, imparienterque imminens regno, maritum assidue stimulabat, Ne unicam recuperanda NaParra
occasionem elabi pateretur e manibus. posse istum amplissima factioni,qua jam pane en aequo Galuam siridis,ducem imponi: posse ea gratia opem expectare si Germanis ejusdam residionis Principibus , ab Anglis,a Belgii, prater Cathesicos Gulsavit infestis; quorum omnium viaida eo piratione posse , ejectile Gallia Guisi is, explicari latissime haret ortu
partes earumque dein arma ad Nabarra fines non
dubio eventu circumduci. Sed serox haec Tullia mitiori Tarquinio nupta erat. Itaque frigente ad ea Bomonio, Condaeus frater, par Alibretae Tarquinius, promovendae conjurationis provinciam suscepisse dictus est, atque Ambosianam illam constasse tempestatem,tunc quidem Guisii Ducis providentia discussam , novis tamen coeuntibus bdiorum nimbis, civili factionum
sanguine longe impotentius ruituram. Ferunt in eo primum tumultu auditum Hugonoti iam men, Caesar uni Turonum hoc molo naturri. Solenne erat Caesarodunentibus ad terrendos infantes Hugonem nominare , quem noctu pomoeria urbis obequitantem, inque obvios euntem pulsantemque commemorant. Cum autem haeretici quorum complures tunc erant Caesar duni, circa ea pomoeria nocturnos coetus age-
quoniam interdiu non licebat factiun est ,
maritum stimulat in ca tholicoso Tov. l. et
119쪽
Ico MARGARITA PARMENfIs, ut tamqum nocturni lemures digito monstrarentur pueris, atque ab Hugone Hugonoti, per deridiculum vocarentur. Quamquam alii aliunde originem inclinant. Vnde unde tamen ap
pellatio denuxerit, ludibrio illam sibi haeretia
cos duxisse constat, eoque Catholicos nominare Papistas insuevisse. Sed haec nomina sunt: illud rem tangit, quod memoriae proditum a multis, qui ea tempestate haec ipsa litteris mandabant; Primum hunc Galliae tumultum Genevae conceptum fuisse, auctoribus Calvino re Beeta, inbro ea in urbe consilio barbaro juxta ac pudet do,de Francisco Regeideque uxore,ac parente, Regiisque fratribus, atque aulae Proceribus, subita ad certum diem aggressione trucidandis. Quamobrem non ultra passurus Rex tantam haereticorum licentiam, qua Nobiles aliquot ad privatas discordias abuterentur, novo per Provincias delectu arma imperat, accerni o Ge
mania cohortes , ab Lotharingiae Duce . ab Hispaniae Rege auxilia requirit. Et vero Philippus Rex Hispanum militem propere submisit, qui se cum Gallorum exercitu in Lemovicibus conjungeret,submissurus novas subinde copias: cum audito Francisci Regis obitu, reliquum auxilium distulit in sequentem annum,in quem delatum est bellum. Et Francisci quidem excessum summa regni
conversio consecuta est. Nam Borbonii, quorum alter capite damnatus in horas ligoremo eriebatur: alter aula circumscriptus, fratris ruina credebatur opprimendus; repente de
lata regni administratione ad Mediceam parentem pro Rege Carolo decenni puero; ad summa quaeque provehuntur: Condaeo liberatas , locusque, re gratia apud Regem publico
edicto restituitur. Navarraeus univern regni Praeses, quippe sanguinis praerogativa regno propior , renunciatur : Guinis de potentia tantumdem perit: haeretici numero , atque adeo licentia grassantur, , tanto per haec audaciores ,
quanto id iure batius putabant Navarraeo
120쪽
LIBER TERTIV s. IOIPraesidi , qui idemtidem revolvi ad dotale redinum per eas turbas recuperandum videbatur. Sed ut hic de ea cura, simul haeretici de securitate remitterent, non parum contulere coistia Graiavellani Cardinalis o Belgio submissa Cantoneto fratri. Advenerat in Galliam Prosper Sanctacrucius a Pio I V Pontifice Nuncius. Atque introspectis Navarraei consiliis . ratus h minem non tam de Relisione, quam de regno silicitum abstrahi posse ab haereticorum patrocinio, si spes adipiscendae Navareae ostenderetur aliunde ; illum per ea ipsa aggredi statuit. sed prius rem omnem cum Thoma Cantoneto legato , hic cum Granvellano Cardinali communicat. Tum Sanctacrucius regni nae lium , de cujus restitutione agitatum olim fuerat, in medio reponite atque in se recipit, dummodo ille Catholicae Religionis causam defendendam suscipiat , Pium Pontiacem sedulo cum Philippo Rege acturum , ut aut Navarrae regno cedat, aut par aliquid osterat ejus locornec dubitare se, quin Philippus, cujus pertentaverit animum, dum ab Lusitania iter per Hi- niam faceret in Galliam , Pontifici satisfa- chirus sit. Id autem cum Cantonetus saepius confirmasset , statuit cum Philippo id agere Navarraeus , misso ex aulicis suis Antonio Al-meyda Lusitan', quem sciret acceptum erue Ebolitano Principi, Roderico Gomelio itidem Lusitano, gratia nunc maxime florenti apud Regem. Sm Granvellanus certior ea de re factus a Cantonem , laetus ille quidem consiliorum suorum successu,tamen aeque sollicitus,siit
ipse ad Margaritam Gubernatricem Mechlinia scribit quid responsurus Rex esset Almeydae et quod intelligeret, ex eo responso pendere in
Gallia rerum maximarum inclinationem: pra munierat Ebolitanum Principem , atque Albanum Ducem, docueratque, Periculi plenuram esse n otium , ae plane vitreum: in quo tria Iando peccari posset non mium aviditate atque immp tu, quam securitate negΠgentia. Proinde sibi
Granuellis Sanctaeriret conatur a strahere a Patrocinionaereticorum Navarraeum