Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

41쪽

ΕΤ SYSTEMATA MORBORUM.

ac referri possunt et debent, ClaSSeS ΡyreXiarum, inflammationum et exanthematum, quae Cum febrili charactore incedunt, ac febrium ipsarum Symplomata Sunt.1 oo. SECUNDA CLASSIS, Coch ex lacum, comprehendit morbos totiuS sub Stantiae organicaevitiatae, ex habitu Corporis externo mutato, a externis qualitatibus manis eSte lae SiS Cognoscen-dOS, qui terito Passu ac periCulo non praecipite decurrunt, Versa bili late Vix gaudent, nee repenti-DiS, naturae vi prae Stili S mutationibus obnoxii sunt. IO 1. Ad hane classem ox aliis systematibus referri potest impetigin OSorum morborum magna

net morbos Sy SternatiS nervoSi genuinOS, qui febres non Sunt 3 ejus que in diversis suis sunctionibus, viribus, facultatibus, laesiones. Io 3. Ad hancce nevrosium ClasSem ex aliis SyStematibus numerari possunt morbi dolorosi, mentaleS, quietate S et motorii, hyperaeStheses, spasmi, anhelationes, debilitates et vesaniae.1 o Hujus et prioris claSSis ea heXiarum morbos potest quidem febris symptomatica comitari ;Sed a febre morbo, quae ClaSSem propriam Coum Stituit, haec febris, quae merum Symploma CiΓ Culi adaucti eSt, penitus et essentialiter differt. 105. QUARTA CLASSIS , Ε cor istum, Alvo

EXCretoriorum morborum, Complectitur CXCreti O-HeS morboSe laesaS, tum auctas, tum impeditas,

42쪽

3o DIVISIONES

tum qualitate alteratas, ad priores tamen familias, Seu Symplomata, non pertinentes. 166. Ad hane classem ex aliis systematibus reduci possunt morbi evacuatorii et Subpressorii, profluvia et retentioneS.IO7. Haecce ClaSSis, utut ad alia morborum Systemata recepta, in SyStemate Culleniano quidem non habetur, neque, Si veritatem fateri oportet, propriae morboriam plassi A dignitatem meretur; nam Symplomatis potiUS morbOSa, quam ipsos morbos includit. NimiS autem inveterata est

bos a symptomatico hoc Charactere denominare ac ordinare. Quod minime injustum, quoniam hic character Saltem Summopere praeValenS ESt, ac ipsam therapiam dirigens.1O8. Hine illas saltem excretionum laeSiones reducere huc liceat, quae aliorum alius Classis morborum Symplomata non Sunt, atque ad reliquas hie expoSitas morborum familias recenseri

nullo jure pOSSMnt.1o9. QUINTA CLASSIS, Vitiorum localium, illos denique continet morboS, qui singulares tantummodo corporis parteS in ipSa organica Structura manifeste adficiunt, virium Conditione penitus illaesa, ac diathesi universali morbosa nulla peCCante. 11 O. Ad istam cluSSem re CenSeri pOSSunt ex

aliis systematibus claSSes desormitatum in quantum functiones laedunt, et morbi nomine dignae

43쪽

sunt), phymatum, plagarum, et magna pars impetiginum. III. ΗaSCe jam quinque morborum familias essentialibus characteribus a Se invicem distinctas esse, concedi facile debet. Fors tamen earum plures habentur in enormi morborum agmine, sors et eae ad pauCioreS redigi possunt. Omnibus numeris expeditam hanc divisionem non collaudamus. Sufficiat haec, quousque melior non habebitUΓ.112. Minime animuS e Si aC arrogantia, Systema aedificare noSologiCum perfectum, Cui eX- struendo incassum insudarunt tot viri in arte maximi. Unica est potius intentio, Elenchum morborum Osrerre talem, quo genera et SpeCieS EO rum in ordine quodam pertractari, morbi ad lectos OCCurrentes ad CertaS quaSdam partes in hoc

Catalogo referri poSsunt, aut illis locus saltem adsignari, ubi plenius deScriptos invenire licebit. 113. Celebres Sunt scriptores me diei, et insuperabiles in doetrina practi Ca praeceptorES,

quoi lam Scripta tironibuS legenda de ius, deciesque relegenda CommendamuS, qui tamen Ordinem Systematicum in exponendis ac describendis morbi S non observarunt, aut et ΡΓΟmiSCue morborum fere univei Sorum explanationeS proΡΟSue-

44쪽

32 DIVIS. ET SYSTEMATA MORBOBiUM. talis uterque; tum alii plures, quorum nomina

eum Veneratione memorare oportet, inter quos

1j I . Boerha ave Aphorismi de cogno Scendis et curandis morbis. L. B. 1709. 1734ὰ u) Gur. L. B. v au SHiet en Commentaria in II. Locristia ave aptiori Smos. L. B. 1745. T. V. iii 4. 33 Chr. G. L u d w i g institui. me die. clinicae. LipS. I 753. 4) Jos. Lieutand precis de la me decine. Par. I759.

47쪽

FEBRES.

115. Febres sunt frequentissimi omnium

morborum, qui in praxi Occurrunt. NumeroSisSimae enim ae universaliSSimae, nulla fere evitandae humana prudentia Sunt CauSae, quae febreSproduCunt.116. Indole quoque sua insidiosa generi humano inferiSiSSimae sunt, atque maximam inter Omnes morbos inducunt mortalitatem. Exemplo sint febris variolosa et pestilentialis, atque CaS irense S typho Sue febres, quae plureS SaeΡe mi-

48쪽

FEBRES. lites in exercitu necant, quam fervidissimac bellantium pugnae.

Et Camerarii de nequitia febrium Diss. Τub. I 732.

1i q. Sed eaedem febres, quod mirandum, sanationis interdum optima instrumenta Sunt, quibus inveterata mala, quae nullis cedunt auxiliis aliis, feliciter nonnunquam tolluntur. 118. Unde patet, Cognitionem sobrium medico praetico Summe ne CESSRI iam OSSO.i 19. Quod si perpendatur simul, febres ob Oelerem decui Sum, templa S diu deliberandi, alios modicos librosve ConSulendi non Semper ConCedere, neque ex juVantium aut ΠΟCentium USu eum largiri sontem indicationum, quem ChroniCa mala ; facile liquet, non dari morbos, quorum dOC- trina medicis in praxi utilior esset, quam illa febrium.1eto. Hinc NOSologia et Therapia specialis a Classe febrium ordienda. 2I. OCCurrunt autem in doctrina de febribus , uti in Omnium morborum expositione , duplicia momenta, quorum nonnulla generalia, alia vero Specialia Sunt. Ad haec specialia nonnisi praemissis generalibuS tranSeundum erit.

49쪽

DE FEBRIBUS IN GENERE.

a et q. Vocabulum Febris vel a serveo, quod incalescere Significat, vel a februo, quod expurgare deSignat, derivandum videtur. Pleraeque reliquae linguae, italica, gallica, anglica, denominationem febris ex eodem de Sumunt etymo, et Simili voce utuntur. Ipsa Vox germaniCus' i o b o r inde deduCla. 123. In linguis orientalibus expressio febris non tantum a Caloris, sed ab ignis potius Sen Satione desumitur. Ita apud Hebraeos et GraeCOS, qui posteriores per vocabulum πυρ febrim exprimunt. Inde veniunt voCeS p y r e x t a, quod idem Cum febre, apyre Xia, Seu absentia febris, apyretos, qui febrem non habet, et Ρ y r C tΟ logia, seu doctrina de febribus.

NOSOGRAPHIA FEBRIUM IN GENERE.

124. Logica do finitio sobris dari non

poteSt, quoniam CauSa ejus proxima ignoratur. Hinc pro idea febris explananda, des Criptio rhetori ea potius requiritur. 25. QUO Confert, ut ex innumeris febriumphenomenis illa exquirantur, quae ConstantiSSima Sunt, in nulla febre absunt, in omni absolute ad Urit, quibuS praesentibus omne S unanimiteΓ me

dici defendunt, febrim adesso, quibuS abSenti

50쪽

hus unanimiter aegrum febre Carere pronunciant. Haec proprie Sistunt febrium characterem essentialem.

126. Si jam percurrimus irinumera illa phe-

nomena morboSa, quae in febribus observari pos- Sunt, quatuor Solum ConStantiora Sunt, quavis sero in febre deprehendenda ue circulus humorum S uno Velocior, calor animalis altera tu S, au Cta Sitis, et lassitudo

I, O Se au Cto, plerique medici essentiam febris posuerunt. Inde antiqua et vulgaris desinitio, febrim esse pulsuum ad auetam vel OCitatem, Cum functionibus laesis. Velox onim sine laesa sun tione CirCuius , non eSi morbus , et febris debet ideam morbi includere. 23. Vano igitur obposuerunt nonnulli, Circuli auctam velocitatem etiam in Sanis hominibus, ac ex levidenSi CAUSA, ex motu Corporis, pastuete. Obtinere POSSe, quin febris reapse adsit. Respondetur illis, velocitatem Circuli sino functi no laesa uti v. g. in infantibus, quibus pul

propterea etiam non febrim 3 ubi autem functiones physiologicae laesae sunt, quemadmodum respiratio anhelOSa, SitiS, Sudor etC. post motUm corporis validiorem, ibi omnino sobris temporaria adest 3 atque ipse cordis aQ arteriar Im DCCe Ieratus et laesus motuS, morbum jam indicat.