Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

61쪽

defatiscunt. Atque ipsarum continuarum febrium exaCerbationes evidenter indicant, accedere tuno remittenti febri recentem invasionem, in quam prior nondum sinita confluit. Continuae ergo febreS, Si non omites, Saltem plercteque, praeSertim

criticae, e pluribus parOXJ Smis febrilibus, quorum unuS alterum Subintrat, CompoSitae Sunt.

a 2. Febris incipit ab horrore otlassitudine. Omne initium febrium, solis Symplomaticis interdum exceptiS , sit a Sen Su quodam frigoris interni molesto, et alieno a realis frigoris persensatione , quod stipatur plerumque

tremore et Valida Corporis involuntaria Concussione. Primum hocce febrium symptonia dicitur horror febrilis, et adeo Constans in febribus est, ut, etiamSi gradu diverSo adsit, vix unquam tamen abSit, atque a Stupidissimis etiam

aegrotiS, nec examine monitiS, adnotetur.

173. Huic Symplomati statim adSoeiatur Sensus defatigationis et languoriS, Cum Segnitie vix vincibili in peragendo motu muSculorum Voluntario ; lassitudo Spontanea. Accedit adhuc morΟSitaS, et Ob ipSas motus Voluntarii difficultates lectum nunc petere Cogitur fortisSimuS Ceterum homo, Situmque quaerere, Sub quo Ι'lurimi musculi quiescere POSSunt.1 4. Febris decurrit acute et Cum periculo. Qua proprius enim morbus ConSiderata febris, vix ultra dies triginta excurrere PO teSt. Quodsi autem excurrat longius Continua

62쪽

febris, symptomaticarum Sane febrilium invasionum catenam SiStit. Intermittentium quidem per annos durantium eXempla habentur ; sed quemvis paroxysmum in illis facile pro febre agnoscere licet, cujuS deCursus omnino oCutisSimus est. Non durat propterea febris diu, sed Requenter re Currit.

1 5. Periculum febrium in ipsa jam morbi natura latet, nam morbUS eSt virium vitalium. Sed adhuc augetur, CriSium non raro verSuta indole. Hinc nullam omnino febrem periculo vitae

carere , defendi poteSt 3 et levissima ad speciem febris inopinato jam evasit interdum lethalis.1 6. Febris incedit cum pulsu et Calore alter At O. Pulsus enim Velox, etSi in C to stadio febrium nonnullarum plane ab OSSe ΡOS sit, constanS tamen febriS morbi symptoma est 3 quoniam nulla febriS datur, quae per omnem decurSum Suiam pulSu non Alteruto Stiparetur. 17 . Idem de alterato Calore valet. Quamvis enim sorS febres Sint, quae non absolute a frigore in Calorem tranSeunte ordiuntiar, Vel in quibus ordine inverSO irruunt calor et friguS, vel in quibus certo in stadio calor non multum a sano declinat 3 defendi tamen non potest, taleS dari febres, in quibUS per omnem deCui Sum Hlteratio caloris penitUS BbSit. lino Certum ESt, hasce caloris morboSas alterationes in nullo prael ex febres morbo deprehendi. 1 8. Propterea tamen pulsus et Caloris altu-

63쪽

FEBRIUM IN GENERE.

rationem l ro ConStitutivo omnium febrium symptomate agrio Scere non licet; nam utut non in

omnibus earum StadiiS, in quibuSilam tamen abesse potest, quin febriS CeSSASSet. 1 9. Febri S e Si morbus versatilis inde cursu suo; id est, mutabilis in phenomenis suis. ImprimiS mutatur frequenter, repente ac inopinato interdum, forma febrium, quoniam

descensu illorum tempore remissionis, variabilem ConStituunt formam. Deinde ipsa indoles sobrium ac praevalenS ChurACter Saepe ac improxi-So mutatur, nam inflammatoriae nerVOSum, nervosae putridum Characterem induunt frequenter. Denique etiam inopinatae terminationes febrium, versabilitatem earum omnino ConStituere juvant.18o. Febris peculiarem Ostendit nisum ad repentinas et inopinatas mutationes, ipsis vitae conatibus prae Stita S. Hae mutationes repentinae, febribus finem imponentes, arte non prcte Standae, Ρroprio autem Vitae molimine peraCtae, VOCantur CriSOS. Quas non tantum in febribus continuis SolemneSObservare licet, sed manifestiSSimum earum ac

quotidianum exemplum habetur in paroxySmo febris intermittentis, quem, jamjam ingreSSum, nulla fere ars decurtare, aut in instanti prosli-

64쪽

gare valet, doneC ipsa Vitae molimina per crisin finem ejus indUCAnt.181. Hinc febreS in Concreto , BC qua PTO- prius morbus ConSideratae , Criti Cae vocantur, ac differunt hoc Charactere a Symplomati CiS, quae CriSeS nunquam ita Solemnes, nec ita decisi vas

1B2. Jam isti conatus vitae in febribus criti- is salubri eventu perSaepe COVOnantUΓ, utque, tibi vigent ac liberis viribus agunt, Sanitatem inducunt optimam. Et quidem nec artis auxilio Se imper opus habent ad praestandam hanC Optatum torminationem; nam multi aegri e febribus TeCONValeSCunt, qui aut nulla penituS, aut etiam

183. I inc intelligitur, Cur prava tiRm medendi methodo non omnes trucidentur in febribus aegri. Atque male eSSet generi humano, Si omnos illi febre laborantes perirent, qui ineptiSmedendi rationibus tentantur. Vincunt Ι'erSaepe conamina vitalium virium in febribus et morbum ipsum, et praVae medicinae esse tus.184. Sed tamen interdum etiam CriSes vitae infensae ACcidunt, aut ob vitae conatus insufficientes, morboque debellando impares, aut ob peculiariter insidiosam febrium indolem. Ιmo ex aliis pluribus rationibu S, non Semper Certe adSignandis, vitae moliminina Critica evadunt irrita. 185. Atque hinc intelligitur, cur optima medendi sebribus methodo, non omnES Sanentur.

65쪽

Insu scientia enim auxilia quaevis mediea Sunt, si virium organismi conamina illas non praestant Salubres Operationes, quibuS ipsa vita occulto suo modo devincere valet febres. 186. Solis criticis operationibus directo modo, AC arte nonnisi indireoto modo, determinantur febrium exitus 3 fausti, si vigent vireS vitae et libere agunt ; si vero obruuntur aut lδnguent, insulasti. 187. His salutisecis organismi operationibus in febri multa. debentur, quae medicis aut arti immerito saepe adseribuntur. Inde enim pendet, quod miseri ac inepti medici sanatam, quam buccis inflatis non acolpore, Sed Vere Cundi 119turae magistrae reddere deberent, in febribus' satianis dis sibi conficiunt. Inde pendet, quod omnis Sectae medici, ac obpositarum medendi rationum adsectae, de felici eventu in febrium tractationaglorientur. Inde demum pendet, quod quaevis theoriarum ad febres Curandas adplicata, Sanatomim aegrorum praetica exempla Osferre valeat. Obpositae autem medendi rationis felix in eadem febri eventus, insufficientiam ac sutilitatem theoriarum harum optime demon Strat ipSe. DIAGNOSIS FEBRIUM.

F. G. Go Idhagen Diss. do diagnosi sobrium in primo

stadio. Hal. 3784.

188. Ex hisce jam omnibus sobrium adtributis, in quantum Phenomena sistunt ScnSibua

66쪽

mitur.

189. Cognoscitur scilicet febris morbus, virium organismi omnium in functionibus vitalibus, naturalibus, animalibus, privatisque laesione, utque ipSius massae organieae manifesta mutatione , ex proprio habitu desumenda, initio abhorrore et notabili lassitudine; invasionibus iterato redeuntibus, undulationeS in decursu, aeversabilitatem in sorma symptom9tum produCeΠ-tibus 3 alteratione donique pulsuum ae Calori S nunquam penitus, Dut Saltem non omni in stadio,

absente.

19ο. Alii, utut constantes febrium CharaC- teres, diagΠOStica tamen gigna non Semper largiυntur, quoniam omni febrium tempore non dignoscuntur. Quo Speetat de CurSUS 3Cutior , Ronisus ad repentinas mutationeS, vi vitae praeStitas. 19 i. Deci rSus quidem aCUtUS DX Symptomatum urgente intensione Conjectari potest in omni sobrium stadio. Mutationes Vero repentina , ne improvisae terminationes ipsis vitae conatibus ΡrAeStitae, Sive CriSeS, non CognosCuntur, nisi

matura jam febris aetate, aut illa fere jam judi-

Cata. Solus enim, ne ex esseCtibus nondum Visus principii vitalis in causam inimicam reagentis nisus, Signis propriis diagnΟSticis, ac clarisphenomenis non distinguitur 3 atque ex Solo circulo humorum incitato ae calore aucto non it Sumitur facile , ut alii crediderunt.

67쪽

FEBRIUM IN GENEDE. 55i92. Roborabit autem hanc sobrium diagno-Sin , tum negativo modo, defectus Characterum alius morborum familiae, tum modo positivo, adtentior Consideratio seriei stadiorum sese invicem excipientium; vitae et quorum phenomena fusius adhuc describenda erunt.

FAMILIIS.

193. Febres characteribus Suis pathognomicis essentialiter differunt a reliquis morborum familiis et classibus, ea hexiarum, HEVTOSium, eccrisium et localium adfectionum. 194. Cach extae non stipantur tanta Virium vitalium laesione ae febres, qualitateS potiuS SΟ-laS externas, easque manifestissime vitiatas Speciali habitu ostendunt, lente deCurrunt, et Uni Vei Sina abSque versabilitate, vitae Conatu S ad morbum abigendum vel vix, vel paucos exerUnt et insufficientes. Imo ad illas sanandas plurimum

arS Valet, et parum ΠAt UI R. 295. Nevro Ses non omnium vitalium Virium, Sed nervosarum tantum functionum lae-Sione designantur, et plane nullos pro morbo Superando naturae nisus agnoseunt. NEC sacile arte, uti Cachexiae, nec naturae viribus facile, uti febres, devincuntur; obstinati omni respectu morbi. Versabilitate non omnes gaudent, Circuli RU Ca lori S a it e ratione non conStanti, et potiuS aeui dentali stipantuΓ.

68쪽

56NOSOGRAPHIA 196. E coris es denique et topici morbi

ad locales adfectioneS restringuntur. virium laesione , nisi Secundaria aut accidentali non incedunt , versabilitate raro, niSu ad Crises nunquam gaudent.

DECURSUS FEBRIUM IN GENERE.

I97. Febres uniVei Sim, nisi mors prius finem imponat , Septem Stadia, Certis limitibus inter se distincta percurrunt 3 quorum primum Opportunitatis, seCundum in V a Sionis, tertium incrementi, quartum Statu S, quintumoris eos, sextum de Crementi, Septimum re convalescentiae dicitur. PRIMUM STADIUM OPPORTUNI ΤΛ S.

C. Sebro der Diss. de frequentioribus febrium prodromis. Gol. 1768.

98. Febris morbus nunquam foro invadit repentino insultu, Sed praecursoriis quibusdam symptomatibuS SanitatiS IaeSae, Ceu prodromis, adventum Silum adnunCiat. Neoterici hunc intermedium inter Sanitatem et morbum Statum opte Vocant opportunitatem. Quae a dispositione dissert, quod jam ingressus in morbum sit. I99. Phenomena morbosa prodromi hiatu disserunt ab illis, quae constitutiva nominantur, et quae ipsam sebrem jamjam praesentem Constituunt.

69쪽

FEBRIUM IN GENERE.

Eoo. Ex facultatum, virium actionum, a functionum inde pendentium, ipsarumque qualitatum externarum laesione quidem etiam desumuntur, Sed alio modo modificata. 2o I. Quamprimum Causa morbisca agere incepit, jam adsunt, CreSCentia eo intenSius, quo

propius invasio febris instat.

2o2. Praeprimis laeduntur facultates adpetentes. Solita Sanorum alaCritas evaneSCit, morosi sunt ae summopere Sensiles ad ingratum

quodvis perceptum. Fastidiunt illa, quibus delec-

tabantur Ceterum Repudiant consortium, Cibum, tabacum, re Sque alias gratas. Venus Silet. 2o3. Mox dein laeduntur virium animalium DCtiones. Corpus ad motum ingraveSCit, Citoque defatigatur, proclive in Sudorem, Cum SUASU CR Ioris interni. Somnus non reficit.

et οέ Demum et Iaeduntur qualitate8 ΟΤternae. Facies et Cutis pallespit, aut insolite rubescit, oculus languet, anima foetet. Atque tota physiognomia ita alteratur, ut et profani morbum instantem dignoSCant. 205. Ex hisce jam morbosis phenomenis Valetudo quidem minus secunda, utut morbiIS adhuc non adsit, desumi potest, Species autem futurae aegritudinis, imo et instans sebris nullo modo determinari, nisi ad causas praegressas animus dirigatur. Similes enim prodromi, etiam aliis morbis, quam sobribus, antecedere poSSunt. 206. Neque omnia semper haec phenome

70쪽

na, nec eadem intenSitate adparent. Quo vehementior futura febris, eo intenSiora sunt. Sed nunquam penitUS abSunt, et ubi RbeSse putantur, ob levitatem aut breVitatem tantiam non animadvertuntur. In febribus artificialibus insitionomiasmatis productis, intermedius hicce inter febrilem et sanum Statum Optime, atque ad Sen

Eo . In febribuS tamen SymplomatiCiS, praecipue in illis, quae ex causa Violenta oriuntur, plano descit hoc stadium. E contra in Contagio sis sobribus aliud adhuc stadium Opportunitatem praegreditur, infectionis dictum; propriis phenomenis interdum distinctum ab ipSis aegris. 2OB. Ast non tantum intensio Opportunitatis diversa est in diversis febribus, sed et diversa est duratio hujus stadii. Eo brevioreS Vulgo prodromi sunt, quo acutior deCui SuS futurus, et

2o9. Datur autem redituS adhue ex hocce stadio in sanitatem directe, Si potentiae relativo modo nocent S Opportunitatem induxerunt, at-

quo auxilia illis obposita adhibentur, aut Obpositae illis circumstantiae Sponte favent. Ubi au

gontagiOSa, nulli S permittitur recessus directus 3 sed per criSeS unice, omni febris decursu absoluto , SanitaS Obtinetur.