Quid de signis tabulisque pictis senserit Marcus Tullius

31쪽

An vero Tullius reipsa censet, quod dicit sibi maxime Socraticum longeque verissimum videri i), nempe Onmia peccata esse paria, nec minus delinquere eum qui gallum gallinaceum , cum opus non fuerit, quam eum qui patrem suffocaverit Atqui ipse contra palam professus est se ab adolescentia didicisse distincιa genera esse delietorum et dispares poenas 2ὶ Quae ista mutatis est , nisi assentati quaedam aut Ocus

non inficetus 3)Τ

Quidquid est, at eris nos, veram de signis tabulisque opinionem Tullii, non in Paradoxis sumus reperturi Licet enim in his servos omnium ineptiarum esse judicet quoscunque stupidos, intuentes admirantesque detinet Echionis tabula, aut signum aliquod deleti licet aera corinthiaca velit haberi ut oblectamenta puerorum 4 sunt quidem hae sententiae viri, non quem novimus Academicum, omni Graecorum arte et doctrina excultum, sed qui adducis supercili apud

suos cives auctoritatem aucupetur.

Quid autem ex animo dixerit Noster, in libris qui deo totis inscribuntur, haud facile discernas, quamvis

auctor ipse monuerit se in hac quaestione, secutum potissimum Stoicos, non ut interpretem Sed more Suo, sontibus eorum, judici arbitrioque suo quantum 1 Praefat. 4.

2 Pro Murena, XXX, 63. 3 Praef. Parad. Ego vero illa ipsa, quae vix in gymnasiis et in otio stoici probant, ludens conjeci in communes locos. 4 Parad. V, 37.

32쪽

quoquo modo visum fuerit, hausisse si in Nescio equidem . quantum quoque modo lanaetium interpretetur, hoc praesertim in loco sui operis ubi haec leguntur: Iam de artificiis et quaestibus, qui liberales habendi, qui sordidi sint, haec fere accepimus 2). . Scimus enim artificibus vel opificibus, cum isti a Stoicis exsules, servi et insani appellarentur 3), esse patrocinatum Ciceronem, utpote qui Zeuxidis, hidiae et olyeloti magnam solertiam laudaverit, neque iis, quod laciebant Stoici, scientiam abnegaverit, sed eam tantum quae nusquam est 4). At in hoc des incus libro, non

jam adversus Zenonem causam tuetur opificum, quos contra ait omnes in sordida arte Versari; nec enim

quidquam ingenuum potest habere officina , Quin inter Opifices illos adscribat pictores atque artifices signorum, etiamsi supra dixerit illiberales et sordidos

quaestus esse mercenariorum Omnium quorum operae, non quorum arte emerentur, non dubitandum arbitror. Nam cum artes illas excipiat, quibus, ut medicinae et architecturae, inest aut major prudentia, aut non mediocris utilitas, cur iisdem picturam atque statuariam artem non annumeret, nullam majorem cau-Sam reperio, quam ne a anaetii doctrina discedero videatUr. Quare autem illi tam arcte tamque fideliter haereat jam antea animadvertimus videlicet non vultaullius 1 D inseres, lib. I, 2. 2 Ibid. , 3 Aeodem ., lib. II, 47. 4 Ibid.

33쪽

is Graeculus haberi, qui litteris, tabulis et signis delectetur, at contra Romanus civis, qui tantum reipublicae consulat. Non ali consilio fingit elarissimorum artificum nomina se non prius didicisM quam in Vedirem inquireres l).

IV. - ACCUSATIO IN VERRE .

Quis vero fuerit Verres iste 23, in quem Noster tam vehementer invehitur, etsi prope nemo ignorat, nostri est propositi quam brevissime dicere. Fuit autem praetor iste in Sicilia, tam lacupleti, tam Vetere provincia, ita rerum pulcherrimarum atque pretiosissimarum cupidus aridusque, ut neget Cicero ullum argenteum Vas ullum corinthium aut deliacum fuisse ullam gemmam aut margaritam, quidquam ex auro aut ebore lactum, Signum ullum aeneUm, marmoreum, eburneum, ullam picturam neque in tabula, neque in textili, quin conquisierit, inspexerit, quod placitum sit abstulerit 3). Nec fuit tamen iste barum rerum ita cupidus ut omnes, qualibet arte elaboratas, seque compara erit atque collegerit, qui contra secum habuit duos fratres, lepolemum et Hieronem, alterum e cera fingentem, alterum pictorem, qui do-

In rem. IV, 3. Sed earum Canophororum artificem quem quemnam recte admones; olycletum esse dice

bant. B

34쪽

rarentur omnia et pervestigarent ut, ubi quidque esset pulchrum, aliqua ratione invenirent i). Quem locum suae in Verrem Orationis non leviter attingit Cicero, eo scilicet consilio ut istum Sicilia praetorem non

solum quae non sua essent, sed etiam quae non intelligeret, vi et dolo eripuisse, ostendat. Quorsum tamen haec invidia, si harum rerum cupidine qui tenetur, is servus est ineptiarum 8 Quod ne sibi sorte objiceretur praecavit M. Tullius his verbis : Et me hercules ego antea, tametsi hoc nescio quid nugatorium sciebam esse, ista intelligere 2ὶ tamen mirari solebam, istum in his ipsis rebus aliquem sensum habere, quem scirem nulla in re quidquam simile hominis habere. Tum primum intellexi, ad eam rem istos fratres Libyratas suisse, ut iste in furando uibus suis, oculis illorum uteretur 3). Hic ego non possum quin Verris partes auscipiam, atque illum Ostendam verissimum pulehritudinis judicium habuisse, ut te qui non minus artificii quamae nil erat cupidus Hujus autem existimationis, ut putaretur in hisce rebus intelligens esse, eum ita sim

diosum suisse accepimus ut apostea quam suerit c-- perendinatus, a nisum, apud Sisennam, imumquodsi IV, 13. 2 u Dicet aliquis : Quid Tu ista permagno aestimas Ego

vero ad meam rationem usumque meum non aestimo : Verumtamen a vobis ita arbitror spectari oportere, quanti haec, eo

rum judicio qui studiosi sunt harum rerum, aestimentur. IV, 7, 59 60. 3 In err. IV, M.

35쪽

que otiose contemplari et considerare coeperit; nec in

ipso judicio timuerit ne ipsius cupiditatis eujus ina,

mularetur, suspicionem augeret a Sit sane haec agendi ratio aut ad stultitiam, aut ad amentiam reserenda,

non tamen ab avaritia prosecta est. Quid dicam de turibulis quae vulsis emblematibus, remittebat i)ΤQuod sactum, si non abstinentiam, at certe quamdam artificii intelligentiam, testatur 2). At Cibyratas fratres secum habebat, qui de Optima arte judicarent. Novum profecto et pene inauditum illud est si, quia alien judici usus sueris, ideo rudis et tiro h bendus eris. Atqui ver odoratores, quod non inepti minis scit, egregios elegerat, si quidem illi, quod ex ipso Tulli cognoscimus, nulla signa, nisi pulche rima, nullas tabulas, nisi exquisita arte persectas,

conquisiVerunt. Ipse autem praetor, qui omnes artim ces, caelatores ac vascularios conduxerat ut ex patellis

et turibulis vulsa emblemata, in aureis poculis scite illigarent, in scrphis apte includerent, curam suae ae- cinae adeo Cibyratis fratribus non permittebat, ut contra in hac u majorem partem diei cum tunica pulla sedere soleret et pallio 3). . Videat autem M. Tullius ne, cum Verrem negat in his rebus esse intelligentem, sui ipsius animi sorte retegat sensus quod enim dixit eas intelligere nescio quid nugatorium esse , hoc non vero animo dixit;

l IV, 21 hi Tenuit hoc institutum in turibulis omnibus, quaecunque in Sicilia suerunt. n 2 Vide narratiunculam delamphilo 1 V, 4. 3 In err. 1V, 24.

36쪽

reipsa ver censet hoc humanius atque elegantius esse, quam ut Verrina ista natura percipi possit. Novit enim, - et profecto admiratus est Noster, cum quaestor in Sicilia esset i), Omnia, quae iste rapuit, pulcherrimae artis monumenta : inde ira Tu videlicet, exclamat, solus vasis corinthii deIectaris 3 tu illius aeris tempo- rationem, tu operum lineamenta sollertissime perspicis ... Tu sine ulla bona arte, sine humanitate, sine

ingenio, sine litteris, intelligis et judicas 2),

Jam satis, ut opinor, perspicuum est non Verrem solum esse qui his rebus, cujuscumque modi sunt, delectetur. Has ullius amat, has ab conspectu su rumiculorum submotas, desiderat 3 : a quae exsanis religiosissimis per scelus et latrocinium abstulisti, ea nos videre, nisi in tuis amicorumque tuorum tectis,

Non am enim queritur quod sunt ex aedibus religiosissimis, aut ex privatis sacrariis ereptae, sed quod non sunt in soro expositae, ubi ab omnibus videri possint: hoc sibi dolendum, hoc populo romano contumeliosum sic lepide significat . Silanionis opus tam persectum, tam elegans, tam elaboratum, quisquam non modo privatus, sed populus potius haberet, quam homo elegantissimus atque eruditissimus Verre. Nimirum contradici nihil potest 4). IV, 3 et 34 Quum quaestor essem, nihil mihi ab illis

us demonstratum prius. v

3 In Vm ., act. li, lib. I, 21. 4 In Verrem. IV, 57.

37쪽

0uam invidiose ista dixerit neminem fugit at quam

aegre serat Verrem ea domi habere, quae ipse suo arbitrio intueri et admirari vellet, ex Verbis sequentibus magis elucet Nostrum enim unusquisque, ait, qui tam beati, quam iste est, non sumus, tam delicati esse non possumus, si quando aliquid istius modi vidore volet, eat ad aedem Felicitatis, ad monumentum Catuli in porticum etelli, det operam ut admittatur in alicujus istorum usculaniam, spectet larum matum, si quid iste suorum sedilibus accommodarit : Verres haec habeat domi Verres ornamentis moram atque oppidorum habeat plenam domum, illas resertas. ηMiror equidem ulli Verrem accusanti, quod non

urbem mare maluerit quam domum Suam in mentem non Venisse se, non jam Siculorum suis ornamentis orbatorum, sed populi romani spoliorum spectaculo

fraudati, causam agere. Non enim, ut larem et praedatorem alienorum bonorum, praetorem aggreditur, sed

ut hominem ita natum, ita educatum, ita factum et animo et corpore, ut multo appositior ad deserenda quam ad auserenda signa esse videatur 13. Nimirum in hac amplissima et gravissima causa, in qua de omni Sicilia spoliata ac prope nudata acturus est, diutius, ut opinor, in eo immoratur ut Verrem planius ostendat neque artes, neque litteras graecas

didicisse, quasi videlicet de vera aut salsa istius eruditione, non jam de latrociniis ageretur 2). 1 IV, 57.

2 Act II, lib. I, 5 Du Homo omnium rerum imperituS, quae-

38쪽

30 uim DE 'IGNIS V. - TOLLII ELEGANTIA. Iam rem maturum est demonstrare haec omnia tantum ad speciem esse composita et ad id aecommodata ut non quis fuerit, sed qualis haberi voluerit M. Tu lius, ostendant innem contra, si vel paululum attem dorimus, videbimus hunc hominem esse qui non modo Graecos, erum etiam omnia quae ab iis uere inventa aut exculta, diligat atque amet cui luxuria non admodum displiceat, si modo ingenua sit ac liberalis qui signa, qui tabulas pictas ita intelligat et judicet, ut nescio an aliquem scripserit librum, in qu elegantias

istas non suo sermoni admisceat, aut eum his non artem Oratoriam apte comparet. Quantum Cicero Graecos amaverit l), atque artes rit quid sit ad perpendiculum a Lib. IV, I : Nam quum ipsa fuit Sapphοὶ egregie lacta, tum epigramma graecum Per--ε inciatun habent in hare, quin isto erudit homo et grae--- qui has subtiliter mendia, qui solus haemo , --

Etteram graecam scisset, certe non sustulisset. - Lib. V, M. Sed scriptum exstat in iisdem litteris, quod iste homo barbarus ac dissolutus neque attendere unquam, neque intelligere potuit ἐδικωθησαv. B l Pro L. Maeeo, IV, 9: a Si quis unquam de nostris homi nibus a genere tuo studio ac voluntate, non abhorrens fuit, me et esse arbitror, et magis etiam tum, quum plus erat otii, fuisse. Distinguit in eadem oratione, Athenienses Lacedaemoniosque, ex quibus dicit constare veram atque iningram Graeciam, ab asiaticis Graecis, qui plerique impudentes illitterati sunt et leves. XXVI, XXVII. Vide etiam ad Quintum Epist., lib. I, p. I, 9, et ad Attieum, I, XV s Nunc quoniam et laudis avidissimi semper fuimus et praeter ceteros intnxive et sumus

39쪽

eorum quanti secerit, ex ipso cognoscimus. Quanquam enim ea studia, quae apud Romanos viris civitatis principibus non ita decora esse censebantur lin, saepius videtur excusare quam laudare, interdum tamen naturae suae obsequitur et sub Antonii persona: Idem existimavi, inquit, pecudis esse, non hominis, cum tantas res Graeci susciperent, profiterentur, agerent, seseque et videndi res obscurissimas, et bene vivendi,

et copiose dicendi rationem hominibus datum pollicerentur, non admoVere aurem, et , si palam audire eos non auderes, ne minueres apud tuos cives auctoritatem tuam , subauscultando tamen excipere voces

eorum, et procul, quid narrarent, attendere 2ὶ . . An vero M. Tullius, qui Graecis aurem libenter admovebat, luxuriam vere elegantem atque ingenuam omnino respuerit, haud multae operae quaestio est.

et habemur. . . ad Eumdem lib. VI, Epist. I, 23 u Audio Ampium προπύλαιο Eleusine sacere num inepti fuerimus, si nos quoque Academiae secerimus luto, inquies. Ergo id ipsum scribes ad me Equidem valde ipsas Athenas amo. Et Epist. VI, 2. Vide etiam de Rarus eum responsis, is a Quam volumus licet, Ρ α, ipsi nos amemus tamen nec numer Η-

nos... nec artibus Graecos. . Superavimus.

3 De Orat , lib. II, 36 a Semper em existimavi, jucundi - et ivrobabiliorem huic populo Oratorem fore, qui primum quam minimam artificii alicujus, deinde nullam graecarum rum significationem daret. B M De Oratore, lib. V, 36. I siit ouis in vis te discipis dos Grem; et parmi ces avant &rangers, soli philosophes, scit AElisura queda curiosusi, Piniam ou lo droit actae e dola victoire amenaient k me; peine en est-il uii seu doni In'ait consulia rexportence et les lumihres a M. V. Lemere, Mad de Cic4r disc. prel. 20.

40쪽

Nam, ut Lucullum omittam, quem maximis esser laudibus, quadam admista vituperatione quod villas habeat nimio luxu diffluentes, . Emilium Scaurum, splendidissimum hominum, a riari accusatum quia non satis abstinenter se apud Sardos gesserat, defendit i);Μ. Coelio ita patrocinatur, ut apud juvenes luxuriam lex delictum esse, censere videatur. Nimirum, in hac causa oranda, non jam Catonis supercilium Veretur. Ab inferis facete excitat aliquom ex barbatis illis . non barbula quidem, sed illa horrida statuarum antiquarum et imaginum; ipse autem, missa graviter et prisce agendi rationem . Si quem sorte inveneritis, inquit , qui aspernetur oculis pulchritudinem rerunt;

non odore ullo, non tactu, non Sapore capiatur excludat auribus omnem suavitatem: huic homini ego D tasse et pauci Deo propitios, plerique autem iratos putabunt 2). ii Sthenius quidem non aspernatus est pulchritudinem rerum, quae paulo magis animum cujuspiam aut oculos possent commoveres omnia ero ejus generis ornamenta hujus e domo Verres abstulit indo Tullii miserati in Sthenium, qui . ab adolescentia paulo studiosius haec compararat supellectilem ex aere elegantiorem et deliacam et corinthiam tabulas pictas, si Fragm. 45, i, 45, L. 2 Pro M. Coelio XII, 29; lV, 33 XVII, 39, 2 Vide

etiam pro C. Rabirio Postumo, X, 26.Excusat illum, quod non togatus, sed palliatus, Alexandriae visus esset, exemplo Sullae et L. Scipionis si quorum inipunitas fuit non modo a judici sed etiam a sermone. η Vide Plutarch. Parali cicer et Dem.