장음표시 사용
21쪽
Linearum pictura nobilis filii Appelles. Is cum Protogenem pDctorem,qui peregre prosectus svexat, quaererex line m ex colore duxit mae tenuitatis per labyllam: nolebat enim domoesti eis nomen suum dare. Reversus Prorogenes ac subtilitate lineae eontemplatus Appellem se quς- sivisse asseruit. Quapropter arrepto penicillo alio colore tenuiorem lineam in illa ipsa duxit, ac praecepit. ut si rediisses illi ostenderetur. Re . verRs Appelles ac vinei erubescens, tertio colore lineas secuit nullum reis Iinquens amplius subtilitati locum, ac Protogenem hae ratione superavit. Appelles id ua ore habere soleban nullam diem illi esse sine linea. Cui sententit Symbolum hoc simile est viris omnibus,qui reipublieae inserviunt ae praeficiuntnr observaru necessarium. Vt enim Sol, qui inseriora haec omnia calore & luce regit, generat, producit, ae fovet, nunquam
quiesciti ae stylo, quem in horologiis sol ribus radiis suis illuminat, sin .gulis momentibus umbram facit, & proinde N U L LΛ etiam H O RASINE LINEA elabatur: ita etiam reipub. duces nunquam ociosi esse, sed asiiduis exciei iijs populi bonum, & commodum eurare debent. Hoequia huic duci semper propositum fuit, diligentiae suae notam, posteria. hac Hierographia reliquit.
Paulatim incedit,sed secure testudo. Secure propter domIeilium ae egumentum, quod secum perpetuo fert, ita compactum mirabili naturae artifieio, ut eo ab omni periculo rupium ubi degere solet defendatur αmuniatur. Nam a saxis sivς in illa praecipitetur restudo: siue ea in illam decidant. neque laedi ipsa, neq*e tegumentum confringi potest. Ostendit hae Hierographia prudentiam Mysta, qua in rebus arduis & quae ad reipublicae suae salutem spectant utitur. Paulatim enim dissicillima negopa gerit, ac non nisi circumspecte dc deliberate. Hac enim ratione tuisto adoptatum finem etsi paulo tardius, perducuntur. Sat cito, inquit ille. fisat bene. Complures properanter &absque eonsilio sua conficiunt, verum saepe illos properantiae nimiaepoenitet: Si aliqua res celeritate opus habet. res bellica est: Verum ni & illa, consilio subitaneo praehabito geratur, multorum exitio properantis stultitia plectitur. Valet enim semper hoc Salustii: priusquam incipias consulto,at ubi consulueris ma- ture opus est facto.
Duo Hastarum manipuli vincti concordiam viresque iunctas multorum, vincula, amorem significant. Vt enim junctae hastae nulla ratione instingi,ne a robustissimo quidem viro, separati facillimε ae a puero possunt. Ita etiam regna ac Respub. concordes nulla hosti uni vi subversi possunt. Hanc concordiam conservat amor civium erga se mutuo,
quem virtus & bonae leges similiaque civium studia parere solent. Hic si labatur aut vacillet, & vel propter diversam relligionem, aut alias cau
22쪽
sas ulrro citroque minuatur aut pereat: respub. tandem pessum it, ae non iustare potest, ut multae etiam optime institutae respub. suo interituus declarant. Id Mysta praevidens aliquando sui nihil in rebus humanis perpetuum) reipub. suae posse contingere. Ait: NON SUNT TALLES AMORES hominibus, ut nunquam di Glvi ac infringi possint rae propterea so dolere casuram aliquando florentissimam rempubli.
Vtelcphas animali lim vastissimum VI PARVA NON IN
VERT IT VR ita nec magna respub. quaeque divit ijs opulentia ac vi
tutibus floret: Haec enim duo, tanquam columnae eam, ne labatur, sustinent: Diviiij senim, ea quae necessaria ad conservationem reipub. sunt: ut confoederati annona, milites,& arma comparantur, ac incolarum virtute,ea qilae comparata sunt, in optimos usus vertuntur. Virtus autem
una, non suis cit. Nam iustitia, fides, prudentia, fortitudo, ac temperantia rcquiruntur. Iusticia, ut inter populum aequalitas Geometrica & Α-rithmetica servetur, crimina puniantur, & hene de repub. meritis prae mia dcntur: Hac enim ratione pax scrvatur, & discordia, quae cives per de re solet, prohibetur. Fortitudo, ut tum ad invadendos hostes, tum ad tuenda rem p. ac molestias quasvis strendas, promptus sit animus. Fides, ut commercia tuto geri, ac quilibet secure de te vel Lis rebus, quod volet, statuere possit. Prudentia, ut gerenda, quam optime gerantur, & vitan da, securissime vitentur. Ac postremo, temperantia, ut malorum, Fixarum tum ituumque causae, quae ex luxu ac ebrietate nasci solent, i
pediantur. Istis prosccho innitens columnis respublica Veneta, sinouam proculdubio direxit Aloysius Mocenietus hane Hierographiam
vi PARVA NON facile INUERTE TVR Non cadet enim
quae jam aliquot centenis annis floruit) priusquam virtus exulet, crimiana impunita maneant, ac potetioribus peccandi licentia libera relinquatur, plebsque opprimatur, ac ad seditionem compellatur. Quaecunque enim respublica diu stare vult, n ulli rei magis, quam ut probi tuti ab injuria & damno vivere possint, studere debet. Qua rempublicam perdivolunt, improbos inducant, qui luxu, intemperantia, perfidia, ac malis moribus, bonos corrumpant: sic enim brevi illius habebunt exitium. Perpendens itaque Mocenigus rei publicae suae, sibi commistae, magnito dinem & potentiam, vere vi parva non facilὰ inverti posse asseruit.
su MO R. Nicolaus de Ponte ad familiae nomen, dum pontem pro Hieroglypto exhibet, apposite, quod cognomine, & re. pontis insta; sit, alludit: ut enim pons eorum a quibus calcatur pedibus, consumitur: ita & ipse rei. publicae suae praefectus,dum eos, quos regit curare, ac iusticiae administra tione, alijsq; munijs publicis inservire cogitur 3 se alijs inserviendo consumi vere asserit. Magnum enim onus est reipub. servire absque absolu-
23쪽
ta, & regia potestate, interea tamen omnia ad eommodum populi aptare debere. Laude quidem omni dignissimum cum boni principis suprema lex, salus populi esse debeat,sed quae multa incommoda,& pericula seeum trahat. Bellua enim multorum capitum est populus, quibus singulis di versa de rebus insunt iudicia, & quod uni placet alteri displicet. His inmnibus qui ut placeat, studet, non parum consumitur,animi is dc corporis vires frangit. Non mirum itaq;, bonum hunc principem officio devocatione sua strenuε fungentem,ostendere velle quid I Reri,& emoluismenti oblata illi ducatus dignitas afferat: Nihil videlicet, quam perieula. curas dc sollicitudines, quae vel interitum, vel varias animi, dc corporis aegritudines inducunt.
Vt navis tempestate iactata, tandem secundo amante vento steu.ro esse in statu videtur, ac ciconia ad altissima volatum dirigens, tandem etiam ultra nubila delata, neqI, a pluvijs, neque ventis amplius quicquam perpeti potest: ita Pasquasius iste Dux a ciconia nomen familiae suae hahens, ciconiae exemplo egregi Eostendit, se ad summos quidem honores pervenisse, ac post varios fortunae insultus, ea iam satis prospera mittorum nondum planε secutum esse, ut casui ciconia ae vectura onusta navis antequam portum attigerit naufragio ac submergendi periculo exposita est. Has animi sui angustias,& curas Hieroglypto notat, ac nihil, in rebus humanis tutum, neminemque ante supremuin diem quantum. vis sortuna arrideat beatum dici posse significat. Laude propterea no meis diocri dignus. Nihil enim prudentius quam omnes fortune applausus suspectos habere,dc ita firmare animsi,ut si velum vertat,noxa no sentiatur. Magnum quid videtur ad honores summos evehi, sed ut honos, ita onus crescit, Ecquantum honoris accrescit, tantum libertatis decrescit. Sicquirebvsp. praeficiuntur summum quidem locum summamq; dignitatem Ob. tinent: verum ingenti adjuncto onere, dum omnibus ac singulis reipub. membris regendis occupantur, ac recte ut figura indicat onerariae navisio
miles sunt, quae, quo amplior eo plura in se recipit,ac quo plura, eo oborista tempestate majoribus periculis exponitur, ac facilius undis ni se cito exoneret obruitur. Libertatis iacturam capere illos, qui summa in dignitate constituti sunt, notum est. Vix enim animum a curis relevare, rebus domoesticis, liberisi, bene educandis, ac valetudini curandae orς. tam dare illis licet. Haec omnia, qui nescit, si desint, libertatem mi. nuelae, vix sapit. Valeant itaque honores tot periculis ae
incommodis venales, ac medioeritas in rebus omnibus quan atur,
25쪽
Fasticulus florum Hieroglipto exhibitus, varias & diversas respi
hlieas in hoc orbe constitutas designat: quae etiamsi floreant, ac opulemtia, bonis legibus, alijsque ornamentis celebrentur, ac cuivis placeant. Tamen sese semper ea in qua quis natus, & educatus est, caeteris gratioriae acceptior esse solet, Imprimis autem tum, cum in ea non solum commoda vivendi ratio, verum etiam praecipuus dignitatis gradus habetur. Id quia Iacobo Fossario contigit. quid mirum illi rempub. suam tam celebrem, tam bene constitutam, tam antiquam, tam claris viris omnique disciplinarum gςnere ornatissimis refertam, tim augustiis palatiis ornatam, ac denique omni rerum abundantia tam amuentem prae caeteris,quas longis paratangis praecellit, redolere & placere. Hunc animi sui in Ehum, hac Hierographia palam omnibus aperire voluit, eaque rationesσquodammodo glatum patriae suae esse ostendere. Gratitudinis enim est agnoscere cceptum beneficium, quod rependi non potest.
serenissimi istius principis Symbolum cum Hieroglypto parum eo venire,ac Symbolum vix explicari posse,videtur. Quid enim sydera cum leone,& quid cor cum syderibus conveniens habet Cor profecto nullis syderibus, sed coelum tantum Ornatur. Verum prudentissimus princeps abdita animi sui non euivis sortasse patere voluit, sed ijs solummodo,qui occultiori philosophiae se consecrarunt, ac mysticum Hierographiarum sensum consequi valent. De microcosmi enim syderibus hie agitur, ac analogia majoris mundi eum minore homine videlicet, qui microco. smus vocatur) ostenditur. Vt enim in majori mundo Sol suo calore, α spiritu omnia fovet, ae syderibus omnibus lucem sphilosophorum mmnium sententiain tribuit: ita microcosmi Sol id est cor hominis) caloris omnis, & vitalis facultatis fons, ad cerebrum smierocosmi coelum) ac principes facultates intellectum & ratiocinationem, suos radios seu spiritus mittit: ut principum facultatum meliores habitus, id est virtutes quae microcosmi sunt sydera illustrentur. Quae vero sint ista sydera, vel virtutes Hieroglypton indicat, ac praecipue crux leonis anteriori pede praemonstrata, scopusque aliarum virtutum omnium, vera nempe religio. Nam virtutes, ut constantia, fortitudo,liberalitas ac magnanimitas, Leo
ne S. Marci Venetorum patroni designantur. Mystice itaque ostendere princeps hac Hierographia voluit, veram Christianamq; relligionem, ocvirtutes omnes, praecipuε autem animi fortitudinem, & constantiam,desideria & sydera cordis sui esse, ac optatam quam cupit contingere me tam. Augustum me hercule propositum Ut enim nihil maius relissione, qua Deo alligamur, ita nihil optabili sis, quam rationem habere, ac modum virtute comparatum, quo ejus ccinneau dc unione stullierat.
26쪽
stalae aqua plenae appensae sint. Quibus haud dubiε iudieare voluit Ioannes Galeatius: se omnibus in rebus moderatione uti, & temperantiae studere, ac animi affectus omnes, praecipuε vero iram, & libidinem, quae igni optiuie comparari possunt,ratione, ut aqua unis vehementiam contemperat, compescere. Quod certe animi propositum in viro magno,&principe summopere laudandum est, ac ab antiquis non parum celebrariium. Extat apud Livium praeclarum Scipionis Africani exemplum. Q ii Carthagine in Hispania capta,virginem captivam elegantissima forima ad se perductam, Romanorum hosti & principi desponsatam, Spon. so sancte servari, ac restitui cum sote jussit. Qua temperantiae ae munificentiae fama, magnae Hispaniae partis studium dc favorem sibi eoncilia. vii; in inde amica Romano populo fuerit. Iulius Caesar etiam iram comis primere, ac ratione extinguere potuisse inibitur, ut nullius rei illum obli vio citius, quam injuriarum quae irarum fomites esse solam careret. ut iis ita lue est omnibus in rebus moderatio.
Similis omnino haec Hierographia praecedenti eae ob id ab ea
eius interpretatici sumi potest. Ut itaque praecedens moderatione omni bas in rebas opus esse docet: ita haec. Moderatio autem imprimis illis. qui alios regunt,convenit. Qua saepissime etiam contra sancitas leges. quod aequum est, distribuitur, ae obiervaturi Est enim aequum aliquid' justo majus dc correctivum ipsius, propter circumstantias, quae positum iustum immutant. Hinc proverbium: summum jus summa in uria; dum videlicet nimis strictε observatur, neque pro eorum, quae incidunt, natura, moderatur ac corrigitur: Quid enim si statuta sit, eum,qui noctu gladium gerit,aut sciopeio pi meas glanges eiaculatur,capite plecti debere: aequunς est peregrinum,qui lege ignorat ac primum urbem ingrediens in legem peccat, ςapitis d/mnari Nemo sane, nisi mente captus dixerit. Vir enim prudenS & aequus, reum venia,Ob ignorantiam cuius causa ipse non suit. dignum esse, ac id aequitatem postulare, quae legem ita moderatur, ne-nemque absque culpa puniri vult,censebit.
Non puto hane Hierographiama GaIeaeio Maria suisse editam sta ab
alio quopiam, si vera snt, quae Paradinus refert: Seribit enim Galeacium ita libidini suisse deditum; ut virgines ae honestas matronas vi comp1e D serit, & violarit: eaque Tyrannide sibi omnium odium ae marcipuό e rum quos laedi ita eomparasse. ut Andreas quidam Lampaganus ab illo graviter offensus, in ejus mortem sociis nonnullis sibi adjunctis conspiririt. Quia vero principis majestas postquam saepius caedem cum s eiis proposuisses, illum a caede facienda terrebat, & prohibebat: ut intrepidus, ac ad facinus perpetrandum audacior esset, iussisse sibi ad vivum in tabella imaginem principis depingi, ad quam aliquoties in die,ac cum tu heret, pugionem adigebat. Tandem cum sequenti & quotidiano adactu iam sibi audacior videretur,socijs acceptis,templum, ubi princepS eras ingressu fuisse,aculum colloquii quasi causa per satellites accedens, pu-
27쪽
gione subito inter et n. His prosectd historia,si veta/satis diaetaranneq; interfectum Galeaeium Me Hieraeraphia usummisse,neque etiam intersecti filivi vel nepotem Queunq; itaq, is fuerit,uςl indieare ulciscendi cupiditatem voluit, vel in patriam studium, Mutii Scaevolae exemplo, qui vel in ara hostem suum si sese vimilisset occasio,trueidasset. Gloriosum enim est patriae hostem trucidam. Hostes patriae si int, qui patrias legesac patriam relligionem,extinguere,delere,vel mutare volunt. Pro his puguandum dum vires valent, dum deficiunt aut ceciderunt, cedem dum putias, latius enim est partem patriae, quim nullam supereo.
Imperantis vel consulentis est Symbolum. ait enim: Feri omnes,si nε. destruis. obelisei sunt lignei,quos feriri omnet vult Mysta Erecti enim conoeantur: ut deiiciantur 1 ludentibus. Interdum omnes dei jei, ut vincatur, & numerus dejectorum vincenti propositus compleatur, debent. quod ni fiat, dc ne unustantiam supersit, amittitur victoria. Obelbstis autem Mysta inimicos, &in necem, vel detrimentum suum conscederatos, intelligi vult. Quos vel non lacerndos,vel omnes opprimendos utile esse securitatis causa arbitratur. Crudele quidem & parum Christianum coni illum si hoc modo Symbolum interpretari velimus scd quod in rebus politicis utile dc necessaririm videtur Paucorum enim in retitu saepe multorum cavetur, ac reipub. tranquillitas conservatur. H in sinod, consilium a Turearum Imperatoribus observatur, ad tyrannidem enim evecti, fratres,quo'ue ad Gnum fas habere putant,nerari omnem ut superstites, ac a nullo lacessiti regnent, iubent. Absque tamen perisculo, liniusmodi animi propositum exequi non lieer: Quia multoties, qui inimicos aut hostes tuos delere omnes conatur, non potςst, yel quod non omnes norit, vel quod crudelinite illa, hostium ami eos sibi hostes faciat, atque hoc modo inimicorum insidiis se exponar, ac in alios constitutam neeem in se transferat. Eleganter periculum hoc si Christianε Symbolum explicare vclimus insinuare Mysta videtur: dum ait: omnes feriendos aut rem male geri; non sussicit enim conatus, ut res hene geratur. Quia si unus superstes mansericis aliorum necem ulcisti, hostibus. que multum negotii facessere poterit. Omnes itaque dei jciendi aut de tendi iunt. Verum quia ia difficulter& non sine summo perieulo fieri potest: Quid aliud inferre licer, im Symbolum obliquε innuere: hostibus parcendum, Deoque soli vindictam relinquendam esse, Mystaeque propositum pium esse. Christianus enim suit, Proim de nihil aeque Christianum piumq; Principem magis decet,quam hostes non laedere vel lacesiae. Dis tiroc by Cooste
29쪽
LACESSET. Franciscus Sfortia dux Mediolanensis, eum ducatus possessionem
ad se haereditario jure per uxorem Blancam vicecomitissam devolutam, accepisset, ac turbulentum reipublicae statum armis ac vi compescuisset, munitionemque firmissimam Portam Ioviam appellatam, tumultuum impediendorum, ac securitatis gratia extruxisset, militaribus insignibus venaticum canem clunibus insidentem, ac anterioribus pedibus insisteti-tem,subpinoq; quiescentem appingi curavit, adjecto Symbolo: QVIETUM NEMO IMPUNE LACESSET. Quo proculdubio indicare voluit, se neminem lacessere velle: verum lacessitum, promptum se ad defendendum ac offendendum fore. Quod re ipsa Iovio teste praestulit,cum Renatum rege provinci ς, bello ad se imminente,armis compesceret. Boni enim principis indoles est, nemine offendere, neminiq; vim aut injuriaminferre , verum in offendcntes aut lacessentes graviter levite.
LACESSET. Differt hac Hierographia a priore, Hieroglypto non symbolo. Nam hic canis inquietus, ac latrans in truncum arboris impetum facit, quem deij cere conatur. Inquit Mysta QUIETUM NON IMPUNE LACESSET. Trunco, se, qui quietus est, ac neminem lacessit, statumque suum satis firmum, ac cane, hostes suos notari vult. Η non solum frustra in se impetum facturos, verum etiam defatigatos sibi
ipsis nocituros, ac non impunitos mansuros Symbolo declarat. Vt enim nimio latratu defatigatur & laeditur canis; ita etiam, quicunque poten item & quietum principem oppugnat, oppugnando suas atterit vires, ac tandem ijs deiectis, prostratisque, facile vincitur, ae stultitiae temeritatisque suae poenas luit. Prudentiae itaque est, quietos non lacessere, neque irritare aabrones, ne lacessiti damnum capiant, ac sui mali ipsit metcausa sint.
Quieunque honori aram construit, id est, omnia sua eo dirigit, ut summos honores consequi possit, is facile honores nanciscitur, ac ijs attollitur. Dirigit is,qui virtutibus operarii dat, omnibusque utilis prodesse studet, sueremumque numen colit, amat,sibique uniri cupit. Id approbat aurea illa Salvatoris sententia: Primum quaerite regnum Dei, &caetera adij cientur vobis. Tanta enim virtutis, ac pietatis vis est, ut eam honor tanquam umbra sequatur, ac vitium fugiat. Non mirum itaque Mystam, qui mentem suam coelestium rerum desiderio teneri innuit, ut coelestis globus, & stellae docent.) Symbolo asserere: ME TRAHIT ALTUS HONOS. Agnoscit enim divini amoris vim, qua ad perpetuos aeternosque honores trahitur. Vcriim hi raro appetuntur,quod post hanc vitam tantum spes sit, eos consequi posse,omnes enim potius mundanis Duiligoo by Corali
30쪽
daals honoribus e sequendis operam navant, quia ob oeulos versanritur x in quotidiano sunt usu. melior sanctior4, hiatus principis sententia Christiano homini servanda est quia ecplestia terrenis, ac aeteri
Plinio narrante Phoenix Arabiae avis est. Unus in toto orbe, a quilae magnitudine. auri fulgore circa colla, caeruleam roseis caudams pennis distinguentibus, cristisque faelem, caputque plumeo apice cohonestante, vivςre annis sexcentis creditur, ac senescens castra thurisque surculis constitiere nidum, replere odoribus, ae superε mori. Ex ossibus deinde, & cineribus potius, nasci primo ceu vermiculum, inde fieri pubIum, & tandem adolestere. Vnieam hanc avem principissa Bona S Ο-LA FACTA Ob mariti obitum, imitari voluit, ae propterea se S Ο-LV M DE VM SEQV I ad supremum ii caue diem phoenicis exemplo potilis velle, qu1m secundas nuptias celebrare, elarε Symbolo signi eat. Laudatur ob idem propositum Annia Romana, quaecum hortaretur, ut vidua juvenis formosaque, iterum nuberet, respondit: se nolle. Quia si bonum conjugem,iit primum habere contigisset perpetua si eum mitterri molestia victuram. Quod si contra in malunt incidisset virum: nimium grave habituram illud malum, quod nulla necessitate cogente sibi ipsa peperisset. Valeria etiam Romana maior Messalorum fratrum soror celebratur; quod cum similiter hortaretur, ut secundo nuberet. R sponderit, Servium qui ejus vir fuerat, etsi alijs mortuus videretur, apud se tamen adhuc vivere. Non parvam itaque eontinentiae,& pudicitiae laudem meretur haec principissa, quod vidua facta, nullum alium sponsum, quam Deum velit, qui interire nunquam, ac perpetua scelicitate eam beare potest.
Dueum officium & munus est, gregarios milites in hostem due re, ac fictis industriam, fortitudinem, & peritiam rei militaris ostendere. ut sibi authoritatem & obedientiam erga milites pariant, ijsque animum, quo ad invadendum hostem, multo sint alacriores. laetant. Vbi enim conspiciunt ducem periculis se primos exponere, hostes aliquot sternere. ae coronas militares aliquot mereri, pudet propriae ignaviae, ae praecipi tes in hostes ruunt, vel vincere, vel mori cupientes. fas est itaque duces ut Laneea in hostes praemitti solet tum industria, tum rei militaris peritia, rerumque gestarum gloria squae coronis tribus notatur caeteris militibus praecellere, ac rebus factisque, se veros duces esse docere.Hae enim ratione milites honoris & gloriae cupidos, ac ad quaevis audenda intrepidos faciunt. Dum enim gloriae consequendae studio inflammantur de
tenentur, ac mentem praemiorum accipiendorum spe erectam habent, ultro citroque sese in omnis generis discrimina praecipitant, ac praeclare rebus gestis, coronas mutares consequuntur, dc ad majores dignitates pro