Canonici juris institutionum libri tres. Opera & studio Francisci de Roye, antecessoris Andegavensis

41쪽

Institutionum. Liber I. 2T 'in eorum conspectu , ingrediuntur illi laici , qui electione Concilii meruerint iis quidem aderant olim Laici.

Et hinc Actorum cap. Is . Seniores . cum omni Ecclesia , & cum omni

plebe , ut est in Indice illiberitani Concilii. Cum stantibus Licis , ut est in Epist. 3 i. inter Epistolas S. Cypri

ni , non ut votum, aut suffragium emi terent , sed ut audirent ac defenderent Decreta Conciliorum , postea Honorati tantum Laici adfuerunt, & M

gistratus Municipales, qui Ephesino&Calchedon. Concilio adfuerunt, sicut& omnibus fere Toletanis , ut passim

docet Rodericus Toletanus: ac tandem omnes fere ab iis exularunt, praeterquam Legati Principum.

In Conciliis agitur de fide & de moribus ac disciplina. Constitutiones de fide, dicebantur olim definitiones, anathematismi , &ex cribe ban rurin actis aut Synodalibus Epistolis r quae erant de disciplina, proprie dicebantur Canones, in quibus nihil

omnino de fide : & hinc in Anti quis Codicibus Canonum nihil de fide leagitur , sed invaluit fidem & disciplinam in Canonibus expendi. Semperde utraque Constitiuiones ublatast

42쪽

13 Canonici fuerunt Principibus , ut ab iis cons mentur , & poenae saeculares instituantur contra contumaces , ac saepius, ut

quae ad disciplinam pertinerit, ab iis

examinentur.

Denique Canones 3c ad fidem de ad disciplinam pertinentes, non tantum in Oecumenicis Conciliis fieri possunt, sed etiam in Nationalibus & Provincialibus, contra quam docet Gratianus initatio I 8. Nam ela in iis multb plures damnatae sunt haereses, quam in Generalibus. Et in omnibus Canonum Codiis cibus omnes illi Canones promiscue exscribantur t ac tandem in Concilio Toletano III. Anathema sit , qui Concilia Orthodoxorum Episcoporum non recepit.Sed Provincialia sensim exoleverunt, & quod S. P. Majorum Causarum cognitionem sibi vindicavit, quae olim ad ea pertinebat, & qubdappellationes ab eorum judiciis indistincte admiserit , ac tandem quod

illi ipsi Episcopi verebantur & fugiebant

severam eorum Conciliorum disciplinam , ammadversonem, & sem

43쪽

Institutionum. Liber I. 29

TITULUS III.

De Constitutionibus Summorum Ponii cum. Deo Iustinianus dixit: - Principi

- placuis legis habere vigorem , quia lege regia quae de ejus Imperio lata est, populus Ei ct in Eum omne suum IN rium concessit. Ita & Rom. Pontifex semper habuit Iaris constituendi potestatem. Cum Christus Dominus dixit Petro , pasces oves meas. Et alibi, comsma fratres tAos. Sicque frustra sunv qui volunt primlim eam potestatem sibi vindicasse Gregorium VII. In diactatis cap. 7. quique contendune eam sedi Apostolicae concessam fui na Ualentiniano II L In Nov. 2 . Nam ibi jus illud tueri tantam & con firmare voluit, & diutius ante eum Imperatorem a summis Pontificibus editisent decreta, quae vim legis ubique habuerunr, ut mox videbimus.

Constitutionis verbum generale est ait Theophilus ad Iustinianum , ut iulud omne jus contineat, quod Pri ceps statuerit, ac potissimum Decreta B iij,

44쪽

3 o furis Canon es Decretales Epistolas. Idem & de S. P.

ut ea etiam omnia edere possit. Sed cum ex disciplina Ecclesiastica novos constituere Canones non liceat nisi mulsis ct in unum congregatis Primi ordinis Sacerdotibus , ait Facundus Hermianensis lib. in. cap. 3. Rom. Pontifex olim sua decreta solus non faciebat; sed convocato Concilio vicinorum Episcoporum, Leo Magnus in suis Decretis casei 3 ct Julius i. In Epist. ad Orientales apud S. Athanasium in Apologia a. qui eleganter dicuntur, Episcopi Dioecesanorum Sancta Sedis solicae , in subscriptione cujusdam rescripti Apostolici. Invita S. Anselmi Nonantal. Abbat. apud Arabilonium. Quod postea fieri cepit, ex consilio Cardinalium. Quamvis autem Decreta illa pro Canonibus haberentur , & summa

Cum veneratione reciperentur ab omnibus Episcopis , nec modicam Iuris aut horitatem haberent , vel etiam ante Dionysium Exiguum ; at tamen nulla ex iis in Antiquissima Collectione Canonum extant. Primus ille sub Justiniano ad Calcem sui Codicis Canonum, sincera quaedam D creta Summorum Pontificum addidit, quasi superiora non satis essent proba-

45쪽

Institutionum. Lib r. I. 3Itae fidei. Post eum omnes alii Collectores ca promiscue cum aliis Cano nibus exscripserunt. Nec dubitaverim ea etiam appellari Constituta in lib. diurno Rom. Pontis Ei apud Anastasiam in Bonifacio III. Su at etiam Decretales Epistolae Summorum Pontificum , de quibus quaedam in prooemio. Ita forte differunt a Decretis : quod ea sint generales Comstitutiones in Concilio Episcoporum editae a Summis Pontificibus;& pro C nonibus habeantur. In omnibus causis,

etiamsi non sint in Corpore Iuris, ut pluribus probat Gratianus in di L i 9. 22o. Decretales autem sint tantum singularia quaedam eorum rescripta pro certis quibusdam causis. Sicut vero in antiquo Iure Civili quae ad privatorum libellos a Principe impetrata sunt, in ea tantum causa vim legis habent, ad quam petita sunt, perinde ac ea quae ad relationem aut consultationem M gistratuum edita fuerint. I. 9. Cod. N. de div. rescrip. Sed Iustinianus voluit, ut quaelibet Rescripta Principum in omnibus similibus causis robur haberent generalium Constitutionum , si modo relata sint in suo Codice : l. un. f. pen.

de M. Cod. fac. Ita & in jure Cano'

B iiij

46쪽

3 α furis Canonicinico Decretales Epistolae in iis quidem causis vim legis habent, pro quibus editae sunt; sed ita demum in aliis, si1

quidem in ea Collectione extent , quae& Apostolica authoritate confirmata sit; & hoc non tam ex propria earum Virtute , quam ex ea Confirmatione. Posteriores Canonum Colluctores Epistolas illas eodem jure habuerunta ac Decreta, ut etiam eas in suis Co lectionibus inseruerint : saepissime a Summis Pontificibus mittuntur ad Praelatorum aut etiam privatorum Consultationem aut appellationem : sed Grogorius IX. quamplures edidit proprio motu , dc absque illa consult*

tione.

De Dictis aut Sententiis Sanctorum

Patrum.

Ancti Patres propriε dicuntur, in quorum scriptis fidei veritas non vacillat, Can. 3 . Meldensis Conciliis qui Sacram & Apostolicam doctrinam nobis veluti per manus tradiderunt in suis scriptis , & probati suese

47쪽

nstitutἰοηκον-- Liger. I. rant in Catholicis Conciliis. vincen-clus Lirin. in Commonit. I. quantum ad νε υρεM- cum veteribus Iurisconsultis comparari possunt: Nam & eorum sententiae quamvis non habeant vim &authoritatem Scriptura aisS. AV. in D. attamen pro Canonibus haberi coeperunt , cam diuturno usu & longo tempore ab Ecclesia receptae & veluti comstcratas fuerunt. Unde Phorius elega ter in praefat. Nomo nonis ait, eas quodammodo nonis forimam praestare

Eorum sententiast n suis Canonumi Collectionibus non habebant Veteres quasi pro Canonibus haberi non pos. sent dicta privanorum & singulorum, ut ex Gregorio Nyss. & Basilio Magno

refert Photius in eadem Praefat. ct tiri I. Cap. 4. Primus ex Graecis Theodo- US, circa annum suae Collectionii

addidit Canones ejusdem Basilii , ac potissimum ex eius Epistola ad Amph Dchium.- Ex gatinis pritnus' sorte Regino Abbas Ptumiensis sub finem nonis seculi in sua Collectione quam in scripsit libros de Ecclesias L disciplinis )dicta M. Patrum exscripsit : Et eum sequuti sunt Buchardus Ivo', & Graistianus, ea forte ratione moti, P, U

48쪽

cum sententias illas in ipsis etiam Co ciliis in medium proferri viderent, ait Vincentius Lirin. In Commonitorio 2. eas quoque inter Canones referri posse ,

putarunt.

Leo IV. In Can. r. dist. χ o. ad eas recurrendum esse ait in novis negotiis, quae nec Conciliorum Canonibus, nec

Constitutionibus Pontificum definita sunt, & ut addit Photius, si obscura

Canonum verba exponant. Rectissitime tamen Gratianus ait sententias

illas praevalere Constitutionibus Pontificum , ubi agitur tantum de Inter- prcratione Sacrae Scripturae: sola enim eruditione opus est , quae saepius in Sanctis Patribus major occurrit, quam in Summis Pontificibus. Sed ubi de iudiciali alicujus negotii definitione agi tur , sententiis illis praevalere Constitutiones Pontificum, quia non tantum doctrina ; sed & potestate opus est, quae iis competit , non Sanctis Patri

bus a

Ac tandem cum Gratianus multis Canonibus solam hanc inscriptionem addit , ex dictis S. Augustini aut S- Deronymi, ac vix repetati potest ex quonam utriusque libro ea desumpta cum Contio ad Can. 13. de Co

49쪽

Institutisnum. Liber Lsecrat. dist. 1. dici potest ab Isidoro Collectum esse librum ex dictis A gustini fidem de Hieronymo, ex

quo Gratianus Canones illos desumpsit. Mabilonius in Analestis. to. I. docet

pluribus editas fuisse Collectiones ex libris S. Augustini, sevi & hodie sub

certis titulis collectas habemus sententias Gregorii Magni, & flores S. Be nardi, & multo plures exemplo Gratiani utuntur iis Collectionibus , nec

ad fontes recurrunt.

TITULUS V.

De Co itutionibus Principum, DEnique hodierni Iuris Canonici

partem faciunt quaedam Constitutiones quorumdam Christianorum Principum ; atque etiam sententiae quaedam veterum Iurisconsultorum.. Antiqui Collectores Canonum se eas omnes prorsus omiserunt, quasi de rebus Ecclesiasticis ferri, aut ad eas pe vinere non potuerint. Sed cum Prioου res Christiani Principes eas etiam tra tare, dc Canones confirmare & cxe- Ric opperunt, Canonistae cum iis coim

50쪽

legerunt & contulerunt eas leges Chifiletius praefationi Canonum Fubgoli Ferrandi addit Constitutionem Theodosii ct Valentiniani, quam non habent editiones Iustelli & Altaserrae.

Sed ea suspecta esY; & quod simplicitermissa sit ad mirum , quod est isse dum, & quod edita dicatur Theod

sto decimum- tertium, & Valentiniano tertium Consulibus : quo tempore nublatenus occurrit praefectus Praetorio in Chronologia Cod. Th. a Cujacio & Gothofredo edita , ac tandem vix unquam Praefectus Praetorio absque dignitate ponituri. Sicque Constit tio 1lla huic Collectioni a Ferrando praemissa non praesumitur. Primus ergo ex Graecis Ioannes Scholasticus Patriarcha Constantinopolitanus sub Iustiniano scriptit Nomocanonem,

id est , librum in quo Canones & iis

convenIentes leges exscribuntur : velut alii volunt, cum Theodoretus Cyri Collectionem Canonum in so. titulos digessit , Ioannes ille Scholasticus Collationem legum de praecipuε Novellarum Iustiniani adjunxit. Post

eum Photius edidit etiam Nomocmonem. Ita quoque Latini Veteres in suis canonum Collectionibus non merui,