장음표시 사용
191쪽
Iotuli seu pigrum, er somnolentum.Sic infra: Non mili esse P. Lentuli somnum, nec L. Vij adipem,πς. Dio quoques δεαντουλ inquit, inisoc θαάei. Θ κν . itaque Catilina apud Sallustium ita laquitur: Scitiae equidem milites, socordia atque ignavia Lentuli quanae tam ipsi nob8s cladem attulerit.
CUM VERO SVM Mi S. deIe particulam,vers. temere enim,Cr contra ueterum librorum Mem incuticata est. REFERRI. optimin liber, Referrem. cI ERO.
Senatum frequentem celeriter, ut uidi stis, coegi: atque interea statim, admonio tu Allobrogum, C.Sulpicium prael. rtem uirum misi, qui ex aedibus Cethegi,si quid telorum esset, esserrct, ex quibus ille maximum sicarum numerum,&gladiorum extulit. introduxi Uulturcium uiae Gallis:
fidem ei publicam iussu senatus dedi : hor
tatus sum, ut ea, quae sciret, sine timore indicaret. tum ille ert, cum uix se ex ma es .gno timore recrcasiet a P. Lentulo se habere ad Catilinam mancata, & literas, ut ser suorum praesidio uteretur,& ut ad urbem quam primum cum exercitu accederet: id autem eo consilio, ut, cum urbem omni
192쪽
bus ex partibus, quemadmodum destri pium, distributum p erat , incendissent, caedem infinitam ciuium fecissent, praesto esset ille, qui ct fugientes exciperet, &secum his urbanis ducibus coniungeret. introducti autem Galli, iusiurandum sibi,& literas a P. Lentulo, Cethego , Statilio ad suam gentem datas esse dixerunt, atque ita sibi ab his & a L. Cassio esse praescriptu, ut equitatum in Italiam qua primum mitterent, pedestres sibi copias non defuturas: . Lentulum autem sibi confirmasse, ex Jam L - , sibyllinis , haruspiciam cp responsisse esse tertium illum Cornelium, ad quem regnuhuius urbis, atque imperium peruenire esset necesse: Cinnam ante se, & Syllam fuisse : eundem cp dixi lse, fatalem hunc esse annum ad interitum huius urbis , atque imperii, qui esset decimus annus po' ut ginum absolutionem, post Capitolii auteincensionem uicesimus . hanc autem Ce thego cum caeteris ces trouersiam fuisse di Xerunt, quord Lentulo, & ceteris caedem. Saturnalibus fieri , atque urbem incendi placeret, Cethego nimium id longum ui
193쪽
SINE GALLIS. ut singulis seorsum interroga ἡ tis, cognosceretur, ecquid eorum indicia inter se concis .
IUSSU SENATVS. aliter enim consuli Mempublicam dandi ius non erat . ut cognoficitur e Rabia
TUM ILLE DIXIT . optimis liberi. Tum ille, cum uix se ex magno timore recepisset,dixit, a P.Lmintulo πc.melius sine controuersia , quam quomodo indi:
UT SERVORUM. Catilina enim, ut narrat Sallustius, seruitia repudiabat. id Lentulo displicebat. hunc autem Iocum Ciceronis, ne sit picari quidem possum, cur quidam depraxatum e se existimarint. OMNIBUS EX P A R T I B V I . duodecim opinportunis urbis locis incendium excitare constituerant: nt Sallustius auctor est: at centum , si Plutarchum feraqllare . sederant etiam negocium nonnullis obsidendo. rum aquae luctuum, dr interficiendorum, siqui, ut stad extinguenda incendia accurri l sciit. c AE DEM 4. INFINITA M. nulli ornaino
194쪽
M V R E T V seisi, praeterquam Pompe liberis, parcere decreue
- . EX FATIS SIBΥLLINIS. quidam Iiber ut tus , Ex libris stissimis .ac insta quoque ubi Iegitur: μbisne secum esset de fatis sibilinis locutus: idem ille taber habet, De libris librariis .atque ita plane legendum
EX L BR1s II BΥLLINII. Hudere Saulustius: Eadem Galli furentur: ac Lentulum dissimi lantem coargurent, praeter literas , fermonibus,quos itile tabere solitus erat, ex libris si ilinis regnum Rot tribus corneli' portendi: cinnam,atque ullam antea, se tertium e se, cui futuM liber manu scriptus h bet, fatatum ) e set urbis potiri. praeterea ab incenso Coepitolio illum ese XX annum , quem sepe ex prodigiis haruspices re pondissent bello ciuili cruetumfore.Plura
195쪽
FATALEM. ut ipsie ab haruspicibus acceperat. POST VIRGINUM A B S O L U T I Ο N EM. Ascon Pediani in orationem in toga candida uerba sunt: Fabia, uirgo Vestalis, causam incesti dixerat, cum ei catilina objceretur: eratq; absoluta. Ηgc Faribia quia soror erat Terentiae ciceronis si ideo sic dixit, Etiamsi culpa nulla subesset . ita π μου pepercit, crnihilo leuius inimico summi opprobris turpitudine obiecit. Haec Asconius. ac libet ostendere, quanti publica intersit, in ueterum scriptorum libris, ut nunc loquiis mur, imprimendis summam diligentiam adbiberi .haec enim quae modo recitavi, Aston verba, quod in omniabus impresis libris perperam distincta sunt ranc errois rem obiecerunt aliquot eruditis hominibus, ut traderirent, hanc Fabii,quod Terentiae soror esset, ideo absiois Iutum fuisse. quo quid cogitari poterat ineptius fies,ut eo, unde digregi fumus,reuertamur ocum hunc de uiringimιm absolutione ad illam Fabiae absolutionem refrarunt. de quo ut addubitem, facit, primum quod nullo argumento probari potest, hunc ecimum ab absoluta Fabia annum fuisse . deinde quod uix uidetur uirginum n
196쪽
dbsiolationem dicturus fuisse Cicero , si de una tantu hirgine absoluta fermo esset.amplius igitur quaerenda.
nam nunc quidem nibit fatis probabile occurrit. , POST cAPITOLII AUTEM I N C E N iSIONEM. L. Scipione π c. Norbano cofcust dum negligentia capitolium conflagrauit; quod .icatulo postea Hortensio cr Metello cos restitatumisAΤVRNALIBUS. Plutarchus: ubi ωρι rivs ε 3 νμία BD κ*ονιαγων De S Lurnalibus autem praestat Nacrobij uerba sub cere. Apud maiores nostros Saturnalia die uno solebantur. qui erat A.D.X III I. I. Ians postquam C. caesar huic mensi duos addidit dies , sextodecimo coepta celeribraria Ea re factum est, ut, cum uulgus ignoraret certum Saturnaliorum diem,no nullis a C. Caesare inisserto die, cr alij uetere more celebrarent, plures dies
Sat urnalia numerarentur.licet cr apud ueteres opinio
fuerit, si tem diebus peragi Saturnalia: si opinio uocata est, quae idoneis firmatur auctoribus. Noaias enim probat imus Attellanarum scriptor,ait, Olim expectata veniunt δε tem Saturnalia. Nummius quoqge, qui post Novium, cr Pomponium diu iacentem artem Attollaniam fusicitauit, Nostri, inriquit maiores uelut bene multu instituere tu hoc optiis
me:a frigore fecere fumano dies septem Saturnalia. Sed Manlius ait, eos, qui se, ut supra diximus,,Saturni nomineber religione defenderant, per triduum fViri
197쪽
IM CATI LINAR. III so instituisse dies , cr Saturnalia uocauisse. unde er Auae gustus, huius,inquit, rei opinionem secutus, in legibis iudiciarijs triduo ferias ferreari is LMasurias, ali', uno die , id est, XIIII. Kal. Ian. fuisse Saturnalia
erodiderunt . Quorum sententiam Fenestella cotiis firmat , dicens , Aemiliam uirgincm X V. I. Ian. esse damnatam. quo die si Saturnalia agerentur, 1ieccausam omnino dixisset. Deinde adiecit: Sequebantur eum diem Saturnalia. mox ait: Postero autem die, qui fuit XII LGI. Ian. Liciniam uirginem ut causam diceret, iussim: exqvo Ucndit X III. I. profestum esse. Haec Macrobius . iccirco autem conirati Saturn
lia ad faciendam caedem constituerant: quoniam ciuianus tuin tota uino atque bilaritati dedita facillime uideὰ ,.
batur opprimi poste: sic dum id quod a Virgilio diis
ima sunt urbem somno uinos sepultam. Nullus autem dies tanta bilaritate peragcbatur, Saturnaliorum.unde lepidistinis poeta Saturnalia optimum dierum vocat. ET HEGO NIMIUM ID LONGUM. erat enim cethegus praecipiti admodum, ac temerario ingrato. unde cr Cicero insta dicturus est, C. Cethegi furiosam temeritatem. quod bis uerbis confirmat Salluis ius: Inter haec parata, atque decreta, Cethegus feminper quaerebatur de luauia sociorum . illos, dubitando, er dies prolatando, magnas opportu states corrumpore. facto, non consulto, in tali periculo opul esse, fel, si pauci adiuuarent languentibus alii impetum ιn Gis .
198쪽
MUR ET VIriam facturum.Natura ferox, uehemens, manu promptus erat.maximum bonum in celeritate putabat. Ic EROAc, nc logum sit Quirites, tabellas proin serri iussimus, quae ar quoque dicebantur datae. primum ostendimus Cethego: signucognouit. nos linum incidimus, legimus .crat scriptu in ipsius manu Allobrogum senatui ,& populo, sese, quae eorum legatis
confirmasset, este facturum: orare, Ut item
illi facerciat, quae sibi legati corum praece pisiciat. tum Cethegus, qui paulo ante aliqui ade gladiis. ac licis , quar apud ipsum erant deprehensae. respondisset . dixillat.
se semper bonorum serra mutorum studiosum misi) ; recitatiς literis, dcbilitatus, at/que abicctus . conscientia conuictus repenῖ te conticuit. Introductus Statilius. cogno Vit Hyamim& signunt si is in . recitatae sunt tabellar in eandem fere sententiam: conse Lι, - - - sus est. Tum ostendi tabellas Lentulo, &quaesiui, cognoscercthe lignum: annuit. cst uero, inquam , signum notum, imago aut tui, uiri clarissim qui amauit unice patriam ,& ciues suos: quae quidem te a tam to scelere etiam muta reuocare debuit. Lς Suntur eadem rationc ad senatu Allobro
199쪽
gum populumqt literae . si quid de his re
bus dicere uellet, seci potcstatem. atque ille quidem primo ii egauit: poli autem alio quanto, toto iam indicio exposito atque edito, surrexit: ouaesiuit a 'Calli . quid sivbi csset cum iis, quamobrem domum se a uenissent; item l a vulturcio. qui cum ibli breuiter constanter respondi sient, per quem ad eum, quotiesci' uenissent; quar/sisient ab eo, nihil ne secum esset do fatis sibyllinis locutus: tum subito ille stet credemens, qUanta uis conscientiae esset, ostedit: nam cum id posset inficiari, repente praeter opinionem omnium confessus est: ita eum non modo ingenium illud, & dicendi exercitatio, qua semper ualuit, sed etiam . propter uim iccieris manifesti atque deprehensi , impudentia. qua superabat omnes, improbitast defecit.
M V R E T V ITA BELLA S. in ceratis tabulis scriptitasse uerea res notum est. eas tabulas, ubi ad aliquem scripturi erant, lino obligabunt, deinde annulo suo obsignabant,
Fboenicium Calidoro amatori suo Per ceram, er imum, literis, interpretes
200쪽
MVRETVssIGNUM COGNOUIT. nos ueteram era, ubi aliquem literis ab ipsio scriptis premere, ac conuinae cere volebant, antequam eas resignarent ubere, ut mgnum cognosceret. cuius rei aliquot testimonia collegis Petrus Victorius in uariis lectionibus.
Q V AE SIBI LEGATI EORUM P RAGE E P Is S E N Τ. ita est cr in libris ueteribus .feci nihilo secius, legendum censeo, Recepissent. recipere autem hoc loco est, polliceri. Q. V I PAULO'ANTE ALI Qv in o E
GLADIIS . omnes Iibri veteres, Qui paulo ante alii
quid tamen de gladijs ac sicis, c. quae scriptura Anddubio praeclara est . Illud enim, tamen, eam uim habet nisignificet, cethegum, cum in manifesto scelere leaeneretur, tamen primo dixisse aliquid , purgandi, exincusandis fui gratia: at recitatis literis ,stactum, ac debilitatum animo conticuisse.
INTRODUCTVS STATIO Vs, emenda,
ut est in ueteribus libris: Introductus est Statilius. corignouit cr signum, a manum suam. prius enim signunt cognosti oportebat, deinde manum, resignatis iam literis . sic etiam insta: Perturbatus Lentulus, tamen σβgnum, Cr manum suam cognouit. NOTUM SIGNUM. ueteres, ut nunc quoquest, in annulis signatorijs, quas cuique libitum erat, imagines exprimendas curabant. Saepi fime tamen im gine alicuius praestantis uiri in signando utebantur. Ulla dictator traditione Iugurthae semper signauit. Inter' catiensis quidam, cuius patrem Scipio Aemiliatim eae