M. Antonii Mureti Ad Leonardum Mocenicum, patricium Venetum, orationum Ciceronis in Catilinam explicatio

201쪽

IN CATILINAR. III. 92 provocatione interfecerat, cum hoc ipsum miglori sum duceret, quod pater suus cum tanto uiro dimicans, interfectus fuisset ,signasse postea dicitur eius punis Ebibe: uulgato Stilonis Prurconini file, quid ram fuisbe facturum eum, si Scipio a patre eius interemptus esset. Scipio , superioris Africani filius imagine patris tasut Pium Augustus primolphivge,mox imagine Alexari liadrι Magni, postremo sua, quam expresserat Dioscoris , , --- odes. atque buc etiam insecuti principes signare perseueo trauerunt Horconas rana oostris imporibus , Via gliri Zuichent G praestanti imus iuriscon illas, Palla. p e t D --t. uidi aliquot Erasini epistolas, que omnes ' fgo tae erant Τermino, additis duabus uocibus, MUL ' Ll CEDO: non sine suspicione arrogantiae . e bis δ' 'P. Lentulus Sura imagine alii sui, uiri clarifinii, lassis

gnando utebatur.

IMAGO AVI T V I. de hoci plura in sequenta

orationis explicatione dic ET. i U I AMAVIT V NICE. εμ απκως. amariuit unice patriam, quam tu inflammare ac diripere colagitabus . amauit unice ciues suos, quos tu crudcli me trucidatos in patriae cinere sepelire uoluisti. J AE QV IDEM TE. propter exempli domeristici memoriam. AT E ILLE QS I D E M PRIMO NEQG Α V IT . se uelle quicquam de his rebus dicere. S U R R E X I T . addicendum. stantes enim dicebant: ut alibi notauimus. PER E M. nempe per P. Umbrenum. crν, - -

202쪽

S ET . Ocino pro Milone: Magna uis est confesenties iudices: er magna in utranque partem: lit neque tὶmeis ant, qui nibii commisierint: er poenam semperante oculos uersuri putent, qui peccarint. cIcER O.' Uulturcius uero subit' proferri literas: atque aperiri iubet, quas tibi a Lentulo ad Catilinam datas esse dicebat . atque ibi ue hementissime perturbatus Lentulus, tame&sinnum& manum se a cognouila erantauicni scriptae sitne nomine, sed ita. Q ISIM, EX EO, QUEM AD TE MISI, CO id O g C Ι S . CVRA, UT UIR SIS: ET COGITA, QU EM IN LOCUM SIS p ROGRESSUS: ET UIDE, QU ID IAM TIBI SIT NE c ESSE. cURA, UT OM/NIUM TIBI A V XIL IA ADIUNGAS, ETIAM INFIMORUM. Gabinius deinde introductus , cum primo impudenter respodere coepisset, ad extremum nihil ex iis . quae Galli insimulabant, negauit.ac mihi quidem Quirites cu illa cercissima sunt uisa argumenta, atque indicia sceleris, i bellar, igna , manus, dcnique uniuscuiusque confessio: tum multo illa certiora, color, oculi, uultus , taciturnitas. sic enim

203쪽

IN CAVILINAR. III. obstupuerant, sic terram in tucbantur, sic furtim nonnunquam inter se aspiciebant. ut non iam ab aliis indicari,

derentur.

M V R E T V S. QUI SIM, EX EO. Apud Sastustium, hoelit rurum Lentuli exemplum ita relatum est. Qui , ex eo, quem ad te misi , gnosces . fac cogites, in quanta calamitate sis: er memineris, te esse uirum: conliaderes, quid tuae rationes postulent: auxilium petas ab omnibus, etiam ab infimis. COGNOSCES. omnes veteres libri, Ex eo,quem

ad te misi , scies.

CURA, UT VIR SII. ut constanter maneas in inceptor er factam tibi a senatu, qui te hostem iudia cuuit, iniuriam magno animo persequare. V EM IN LOCUM SIS PROGRES aeS V s. iam enim tibi pedem referre integrum non est. QUID IAM TIBI SIT NE c ESSE. Irenaripe, ut aut mcriaris, aut uincas. ETIAM INFIMORUM. feruos intelligit, quos catilina, ut diximus, repudiabat. Ac MIHI Q V IDEM. Difficile est, ait Ouia dius, crimen non prodere vultu. hoc autem de genere argumentorum ita ipse in Partitionibus: Est ctiam gerinus argumentorum aliud, quod ex facti uestigi s sumiatur: ut telum, cruor, clamor editas, titubatio, permutatio coloris, oratio inconstans, tremor, ex corum ali

204쪽

quid, qMod sensu percipi possit.

SED I PII K SE VIDERENTVR. Adandum e ueteribus libris: Vt non iam ab alijs indicari,

sed indicare se ipsi uiderentur.

Indiciis cX positis, atque editis Quirites. lenatum constitui , de summa rei p.quid fieri placerct . di ctae sunt a principibus acerritave ac sortissimae selitentiae , quas senatus sine ulla uarietate est consecutus.& quo niam nondum est perscriptum S.C ex me moria uobis Quirites, quid senatus censuerit,eXpOnam. Primum mihi gratiae uer/bis amplissimis aguntur, qudd lirtute,co silio, prouidentia mea resp. periculis sili maximis liberata . deinde L. Flaccus & C. Potntinus praetores, quord eorum opera forti fideli* usus essem . merito ac iure laudatur. atque etia uiro forti, collegae meo, C. Antonio laus impertitur, quod eos, qui huius 'coniurationis participes fuissent . a suis &a rei p. cosiliis remouisset . atque ita censuerunt, ut P. Lentulus , cum se praetura abdicasset, tum in custodia tradoretur; itemssi ut C. Cethegus. L. Statilius, P. Gabinius . qui omnes praesentes erant, in custodiam traderentur: atque idem hoc decretum est

205쪽

IN CATILINAR. III. 94

in L. Cassium . qui sibi procurationem incendendae urbis depoposcerat; in M. Caeparium, cui ad solicitandos pastorcs Apulia 'esie attributam erat indicatum; in P. Furium, qui est ex iis colonis , quos Fesul ag

L. Sylla deduxit; in clanlium Chilono,

qui una cum hoc Furio semper crat in hac Allobrogum solicitatione uersatus; in P. Umbrenum , libertinum hominem, a quo primum Gallos ad Gabinium pcrductos

esse constabat . atque ea lcnitate senatus est usus Quiriteς, ut ex tanta coniuratione,tantal ui ac multitudine domesticorum hostium, nouem hominum perditissimorum poena rep.conseruata, reliquorum mentesianari posse arbitraretur. M V R E Τ V sINDI cIII EXPOSITIS AΤQ VE EDIΤIs. Sic supra: Toto iam indιcio exposito, atquc

edito.

DE s V ΜM A RE I P. hoc loco omnes, quorum quidem ego copiam habui,libri veteres bubent: De summa re salute. inepte omnino . sed hoc tamcn uisum est testatum relinquere, ut magis intelligeretur, non sine causa factum esse a me, quod bis iam in hoc ipsio loqueudi genere,uocem,S A L V Τ Ε, a librarijs temere adieriectum suspicatus sium.

206쪽

VIR E T V sDE SUMMA R E I P. oportebat enim, eum qui senatum habebat, refc rre utit infinite de rep.aut desinisgulis rebus finite.Auctor Varro. DICTAE SUNT A PRINCIPIBUS . ab

ijs, qui primi ritentiam rogati sint. de ordine autem rogandi sentcntias ita Varronem scripsisse, Gellius reis fert: Singulos debere consuli gradatim incipis i conis fulari gradu: ex quo gradu semper quidem antea priamum rogari solitum,qui princeps in senatum Iectus esset.Tum autem climbaec scribere nouum morem instiae tutum refert per ambitioncm, gratiamch, ut is primus rogaretur,quem rogare uellet, qui haberet senatum dum is tamen ex gradu consulari essiet. Iam qui princepsi fenaim legi solere di emus e Liuio,cuiu3 e X X VII. anmod- ώβ--- Iibro uerba fiunt.Senatus sectio tim contenritio inter censores de principe legendo tenuit.Semproni lectio erat. Ceterum Cornelius morem tradisum a pari tribus siquendum alcbat ut qui primus censior ex Vs, qui uiuerent, fui se eum principem legerent is Τ.Man Ilus Torquatus erat.Sempronius, cui dis siortem Iegendi

dedissent, ei ius liberum eosdem dedi lie dcos . se id suo

arbitrio facturum: lecturume. Fabium Maximum: quem tum principem Romanae riuitatis e Me , uel Anniae bale iudice uicturiis esset Cum diu certatum esset uerabis , concedente collega : lectus a Sempronio privinceps in senatu Q . Fabius Maximus consul. Haec Lirivius. sed quod ait Varro, semper antea primum roingari solitum, qui princeps senatus lectus esset : id non semper ucrum fuit. num, ut alibi idem Gcilias scri

207쪽

IN CATI LINAR. III. 'ς bit, Alias primim rogabatur, qui a cen princeps in ferii tum lectus fuerat ; alias qui Ersilvati consules erant. atque hoc posterius apud steteres in consuetudine pollintrem fuisse, multis te timori' probari potest. Cicero

V.in Antonium. Sed qui ordo in sententi)s rogandis ferviri solet, eundem tenebo in uiris fortibus bonorandis.

A Bruto igitur confide designato, more maiorum, Campiamus exordium. Idem V l .in eadem Antonium, de Bruto ipso loquens: An ille non potuit , si Antonium consuis Iem , si Galliam Antonii prouinciam iudicasset, legiones Antonio, Cr proainciam tradere s domum redire si triumphare s primus in hoc ordine esse, quoad magio stratum iniret f Sallustius: Tunc D. Iunius SilanYs, primus fentcntiam rogatus, quod eo tempore consul destinguatus erat, πc.Appianus autem noti modo ita fieri jοα Iere confirmat, uerumetiam cur feri foleret, exponit. eius uerba sunt . Σιλοω ς stati όη ελε M , orες με λον κρητουπατ -γα -οθιεMων u πατL E. v mcdπς HGp a γνώμbat, es M. τος οἰμω ταMα ψω κυρομο ν δ γαMμegos, GL SA L Mπηόν τε, iactu μη λαγπω iis Sis. Neque tamen Silanus, ita QP Catulus tum princeps senatus erat. A PRINCIPIBUS . versus bis est octonarius iambicus longe optimus.

SINE ULLA VARIETATE . nondum liatur constitutum erat de applicij genere: qua de reporistea uariae sententiae fuerunt. PERS RIPTVII . perscribebantur prisum Sco

208쪽

'. v Μ V R ET V stratu consulta: deinde ad aerarium deferebantur. ICOLLEGAE MEO, C. ANΤONI O .mutati libri ueteres, Atque etiam uiro forti, collegae meo, laus impertitur. unde dubium non babeo,quin illud, C. ANTONI O, glosema sit. QUOD EOS , Q V I HUIUS .xc. Antonius .eonsul, propter aeris alieni magnitudinem, Cr proptercutilinae familiaritatem, non alienus putabatur a conia iuratione.postea tamen aduersus Catilinam missus est. Vnde cum postea damnatus esset, tuisset: in exiliu7ud catilinariae actionis homines, latantes, male ei est .

nisse, qui Catilinae fidem, ut ipsi putabant, fregerat ia

catilinae sepulcrum ornarunt floribus, ac conuentu , epulus celebrarunt. Narrat Cicero in oratione pro

Flacco a

P. LENTVLVS, CUM S E PR AET VER A. Quomodo prator erat Lentulus,tamst rex f inciitelligendum est, hanc ipsius fecundam praeturam fuisse. cum autem lege Cornelia eundem magis iratum capere iis interiecto decennio, non liceret uerisimile est,elim primam praeturam gesiisse L. Licinio Lucullo C.Au,τelio cotta cofEo magis,quod interfecto ex more bienis nio, consul fuit una cum Cn. Aufidio Oreste. cum igitur iam consularis, a censoribus Gellio π Lcntulo, qμι ρα ueri imam censuram egerunt, probri gratia, fenum motus e Get,exacto Icgitimo tempore, ad recuperandam senatorium dignitatem, denuo praeturam petierat,quam . tum gerebat. id memoriae prodidit Dro , cuius uerba, sunt: Σιαέτζαηον ὁ ζ αυτω τί μάλim, ἡ Tt.

209쪽

INICATILINAR. J II.

Die βουλης προ γν. Idri A sπαυγαντο δωρον:ως-δῖi Idis ρεγακτο μύο:ς τοβουλ&Ἐκονά lauae .atque binc intelligendu est,quod ait Sallustiu3,eam Romae consulare imperium babuisse. IN cVST ODIAM TRADERETUR. Letigins P. Lentulo Spintheri, qui tum aedilis erat; ce elagus QP cornificio ; Statilius C. Caesara, Gabinius M. Crasso, caeparius, paulo ante ex fuga retractus, Cn. Terentio senatori traditi sunt. Sallustius. N. C AE P A RI U M. In uulgatis Suffusti codicibus bis Q. Caeparius uocatur. ira in ibi legitur Igitur, confirmato animo Jocari ad sese iubet Lentulum, cethegum,Statilium, Gabinium, itemq- Q. Ceparium Τarracinensem, quι in Apuliam ad concitandi seruitia proficisci parabat At enim in illo, quem mihi, ut ante dixi, Fr. CapellimSer nardi F.probus ac studiosius adori . Iesceris,dono dedit, ita legitur: Vocari ad sese iubet Lentulum citatilium, Gabinium, items, quendum caeae parium Tarracinensem c.itaq; niussa in eo appellat do inter Ciceronem π Sallustium discrepantia est.

210쪽

ru,qui hunc Magium, non Manlium uocatum putat. 3NOVEM HOMINUM,POENA . Noueniulas intelligit, quos modo nominavit: Lentulum , ceaetbegum , Statilium, Gabinium, Casilum, Caeparium, Furium, Magium,er Umbrenum .neque tamen illi omisnes postea interfecti sunt: sed tantum Lentulus, Cetheguε,Statilius,Gubiuius, Caeparius . ceterι, ut opinor. comprehendi nequiuerunt.Cicero pro Ulla: Sine demctu ,sine armis ine exercitu, quinque bominιbsis comprehensis,atque confinis, incensione urbem , inremae ctorie ciues, vastitate Italiam, interitia remp. liberritaui. Et paulo post: Domicilium imperii, quinque bo minum umentιMm ac perditoram poena redemi. Idem sullustius quoque testatur. CICERO iAtque etiam supplicatio diis immortalibus pro singulari eorum merito,meo nomine decreta est Quirites: quod mihi pri mum post hanc urbem conditam togato contigit : & his decreta uerbis, quord ui γbcin incendiis, caede ciues. Italiam bςllo

Iiberassem. quae supplicatio si cum ceteri

conferatur Quirites, hoc intersit, quod ceterae bene gesta , haec una conseruata rep.c stituta cit atque illud, quod faciedum primum fuit . factum atque transactum est. nam P.Lentulus,quanquam patefactus in

diciis,