장음표시 사용
41쪽
I N CATILINA R. I. 22 hoc dicit ad deprecandam, amoliendams 4 se opinione erudelitatis, ad qua superior oratio uergere uidebatur.
CUPIO P. C. ME ESSE CLEMENTEM. cupio, inquit, eam moderationem tenere, ut neque crudelitatis famam subeam, quod feret , si statim ad extremi remedia decurrpem ) neque rusus in tanto, ac tam
atroci reip. periculo dissolutus, ac negligens habear. scd plane, dum, crudelitatis opinionem refugiens, item re die duco, neque me satis pro rei magnitudine seueregero , si , ut 'si mihi mea haec non iam clementia, sed
inertia prorsus, ac nequitia videatur. INERTIAE; N E QV I T I AE Euc duo cori
iunxit etiam inferius. Non est uehementius seueritatisae fortitudinis inuidia, quam inertiae, ac nequitiae,pertimescenda. Inertia autem bis, non stultitiam signi iacat, ut quidam exponit, sed dissolutionem ac rem isanem animi, οι nota κτοι ραθuμίαν . Iners enim est , qui nihil agit, qui non mouetur. Ovidius: Nec quic squam, nisi pondus iners. itaque in sequenti oratione , inerti mos homines forti fimis uiris opposuit. Atque idem propemodum , hoc quidem Ioco, ualet nequitia. est enim nequam, qui milli rei utilis est: eiusmodi habitus, nequitia. neque ulla hic metaphora est i Iιbiane, quod quidam putarunt. IN ETRURIAE FAUCIBVS. Faesulisfauces autem dicit ingressum: ut alibi, fauces macelli. IN SENATU VIDEMV s. alij, uidetis : araque ita in ueteribus libris legitur. sI TE IAM CATILINA COMPREHEN
42쪽
D I. versus Pbaleucius.s I T E I A M . Hoc dicit. Si te iam interfecero i, noest, cur uerear, ne quisquam me ob eam rem crudelitatatis accuset . nondum tamen id faciam: fed expectabo, dum scelus tuum ita omnibus cognitum, patefactumssit ; ut ne tui quidem milium,quι te defendere audeat, quisquam reperiatur. C R E D Ο. ironiae nota. NE NON HOC. veteres libri, ne hoc . sed paristicula, in qua est negandi uis, cr a Quintiliano citat te hunc lacum ponitur, ex ad sententiam necessaria uia
FAc TVM Es SE DICANT. dicat,ex veteriabus libris , Cr ex Fabio. V E R V M EGO HOC. libri ue eruntamen ego
CERTA DE CAVSA. eam causam copiose eraplicat in oratione , quae proxime banc sequitur. C V M IAM N E M O. uitauit obstanitatem si ni,de qua in Oratore praecipit, interposita vocula, ia- ETENIM QUID EST. ηηο αρασκ&η ad aenarranda ea , quae de catilina compererat. , I ILL VITRANTUR, SI ERUM QP V N Τ . Illustrantur, ad noctis tenebria retulit eruinpunt, ad priuatae domus parietes. NVTA IAM ISTAM NE N ΤΕΜ. non cohortatur eum ad fanitatem: quod festustra facturum sentiebat: sed ait , nihil esse, quod in urbe manens, de de atque incendijs cogitet: quare aliud ei coli siliun
43쪽
Meministi ne, me ante diem XII. cal. Nov. dicere in senatu fore in armis certo die,qui dies futurus esset ante dio U II L cal. Nov. v . C.Manlium audaciae satet lilcm atque administrum tuarρ num me fefellit Catilina non modo res tanta, tam atrox, tam incredibilis , uerum, id, quod multo magis est ad mirandum, dies ρ dixi ego idem in senatu. caedem te optimatum contulisse in ante diem cal. Nou. tum cum multi principes ciuitatis Roma,non tam sui conseruadi, quam tuorum consiliorum reprimendorum causa profugerunt. num inficiari potes,te illo ipso die in eis praesidiis, mea diligentia cir.
cunctulam, commouere te confra rem p.
non potuisse ρ cum tu, discessu ceterorum. nostra tamen,qui remansissemus, caede contentum te esse dicebas. quid,cum tu te Praenelle cal. ipsis Nov. occupaturum nocturano impetu esse confideresρ sensisti ne illam coloniam meo iussu,meis praesidiis , custo/
ditis,uigiliis esse munitam ξ nihil agis, nihil
44쪽
do audiam, sed etiam uideam, planet sen-
tiam recognosce tandem mecum noctem
illam superiorem : iam intelliges multo
me uigilare acrius ad salutem, quam te ad perniciem rei p. Dico te priori nocte uenisse inter falcarios non agam obscure in M. Leccae domum: conuenissc eodem complares eiusdem amentiae sceleri si soci os. num negare audes ξ quid taces P conuincam, si negas: uideo enim esse hic in senatu quo Ddam, qui tecum una fuere. o dii immorta Ies, ubinam gentium sumusZ quam rem p. habemus ξ in qua urbe uiuimus ξ hic, hic sunt nostro in numero P.C. in hoc orbis terra: sanctissimo grauissimoqi consilio, qui de meo. nostrumqi omnium interitu , qui de huius urbis, atque adeo orbis terrarum exitio cogitent. hosce ego uideo consul,&do rcp. sententiam rogo &, quos serro tru
MEMINISTINE , Μ E ANTE DIEM XII. KAL. NOVEM B.ante diem XI I. ωI. Noaen b. π X I I. l. Nouemb.utraque oratione idem dies indicatur.idemq; in ceteris perpetuo tenendum. ANTE DIEM XII. KAL. NOV . . Magnam
45쪽
IN CATI L IN AR. I. 14 nobis lucem bis locus afferet ad bane historiam subtilia ter intestigendam: quam profecto ex Sallustius, ex ceriteri mirabiliter confuderunt. Ac primum sciendum est, in hunc diem primo edicta fuisse comitia consularia.sed cum pridie eius diei cicero Catilinae consilia ad fenaa tum detulisset factum est S.C.ne postero die comitia baberentura. ut de ijs rebus in senatu agi posset. nam aliter comitiali die sienatus baberi non poterat. postridie uiatur, id est, ut ait Plutarchuε , ipse comitiorum die, icero frequenti senatu catilinam excitauit, atque eum
de As rebus iusiit, si quid uellet, quae ad se astare essent,
dicere.tum ille dixi duo corpora ese resp. unum debile infirmo capite ; alterum firmum sine capite : huic, cum ita meritum esse caput se uiuo non defuturum. I A aliae ditis, decreuit senatus, ut viderent con es, ne quid resp. etrimenti caperet. Haec sumpta Ante Mureniana. Iam igitur,cum Asconius dicat, diem, quo haec habitae oratio est , a commisa consulibus rep. duodevicesimum
fuisse: profecto si quis rationem dierum ineat, videbit,
eam, ut nos diximus, babitam VI. H. Nouemb. hac a tem in parte aliorum errata persequi piget. FORE IN ARMI s. collecto in Etruria exercitu. DIXI EGO IDEM. aliquot, ut opinor, diebas interiectis. IN ANTE D I s M V. Κ A L. NOV.mqucitudiem , ut conjcio, dilata fuerant comitia. CUM MULTI PRINCIPE s CIVITAE
XIs . unum ex ijs fuisse sussicor M.crassum. in enim cetilina, missis literis admonuerat, ut ex urbe discescri
46쪽
MUR ET V sret: magnam enim caedem fore. quas literas, una cum aliis eodem argumento ad alios scriptis , Crassus M. Marcello, crscipione Metello comitatus , intempesta iam nocte ad Ciceronem attulit: ut cr illum admoneret instantis periculi, cr β u bicione exolueret, in quam propter catilinae familiaritatem venerat.Eas omnes cicero postridie in 'natu recitauit. Auctor Plutarchas: qui in eo fallitur,quod tum demum mandatam consuliabus rei .putat. NON TAM SUI CONSERVANDI. non
tam propter Auam,quam propter re salutem QI I D C V M TE PRAENESTE. bac de renibi quod quide meminerisAb historicis proditum est. NIHIL AGIS, Ni HIL MOLIRIs, NIEHIL COGITA s. quasi per gradus haec ad iis,quod summum est,progreditur oratio.magnum est enim,quicquid agat Catilina ,scire Ciceronem: maius, quicquid moliatur: longe maximum uero,quicquid cogitet. QN OD EGO NON MODO AUDIAM, SED E Τ IAM VIDEAM. pro eo quod est Nita hil agi non modo quod ego non audiam , sed quod non ri etiam uideam . sic pro coelio Esc genera virtutum non V . e solum in moribus nostris,sed uix iam in libris repertu tur. π pro Roscio Amerino: Q vi tantum facinus comis
misierunt,non modo sine cura quiescere, sed ne stirare quidem sine metu possunt.
NOcΤEM ILLAM SUPERIOREM. non ita,ut opinor,hcutus esset,si proximam noctem indica re uoluisset. a
47쪽
IN CATI LINA R. I. Is DICO TE PRIORI NOCTE. annotageae
s loqxendi usitatum iis,qui ad fetiatum aliquid deferarent.Sic π in oratione in toga candida Dico P. C super iore nocte cuiusdam hominis nobilis, ualde in hoc Iurgitionis quaestu moti cogesti domum catilinum σAntonium cum sequestribus suis conuenisse. INTER FALCARIO I alii quomodo exponat, obscurum non est . ego uicum Disse urbis puto; qui hocn mine diceretur in quo M. Leccae domus Ma esset. huic autem loco germanissimns est alius in oratione pro otiti.observandus interim ordo Ciceronis: qui primo rem, ut est, proponit deinde confirmat, cx Catilinae silentio: tum demum ad amplificationem progreditur.artificiost. amplificatio enim, nisi explicata, π confirmata re,
SI NEGAS. uetera libri, si negabis. π paulo post,
qui tecum una fuerunt. Q UAM REM P. in libris ueteribus, contrario ordine: In qua urbe uiuimus f quam remp.habemus Q V I DE MEO. iidem libri,qxi de nostrum onis nium interitu.
Fuisti igitur apud Leccam illa nocte Catilina: distribuisti partes Italiae: statuisti, quoquenque proficisci placeret: delegisti, quos
Romae relinqueres, quos tecum educeres:
48쪽
descripsisti urbis partes ad incendia: confirmasti, te ipsum iam esse exiturum: diffiiti.
paululum tibi esse etiam tum morae, quo deoo umerem. reperti sunt duo equites R. ciuite ista cura liberarent,& sese ita ipsa nocte paulo ante lucem me in meo lectulo
interfecturos pollicerentur . haec ego omnia , uixdum etiam coetu uestro dimisso. comoeri: domum meam maioribus p sidiis muniui . atque firmaui: exclusi eos. quo 'tu mane ad me salutatum aD sepaς.
cum illi ipsi uenissent,quos ego iam multis uiris ad me uenturos id temporis esse praedixeram . quae cum ita sint catilina, perge duo ccepist egredere aliquando ex urbe:
Datent portae profici secre: nimium diu te imperatorem l lla tua Manliana caltra desideranti educ tecum etiam omnes tuos ii minus, quamplurimos purga urbem. ma 'mio me nictu libcrabis , dummodo inter' me atque te murus intersit. nobiscum uera seri iam diutius non potes non feram,non
ut e non linam . magna diis immortali
bus habenda gratia est, atque hinc ipsi Io
ut Statori, antiquisfirmo culto di huius, - .:ς, quia hanc tam tetram tam horribi sem, tamq; infestam rei p.pestem toties iam
49쪽
essu gimus. non est saepius in uno homine salus summa periclitanda rei p. SV R E T V'SF V Is T l IGITUR. Haec omnia subtilius cognoasci possunt e Sallustio, Cr ex oratione pro Ulla. REPERTI SUNT DUO E ITES R. Nagna in bis duobus nominandis scrip oram dissensio. Sallustius C. Cornelium,equitem R. π L.Vargunteιum scitatorem nominat: in quo dιssentita creerone, qui utrunque equitem fuisse uir. nam de C. quidem corneislio omnis dubitatio tollitur ex oratione pro ossa. DIO duos dicit: sed licutrum nomine appellat . plutarchus Marcium, ex Cethegum uocat: de quorum priore muhil alibi reperiosed Plutarchum falli costat: cum aperte Cicero C. Cornelium unum ex ijs fuisse affirmet quaquam enim Cethego quoque idem er praenomeo, Cr Ποmen fuit tamen hunc C. Cornelium, quo de hic agitur, facile probari potest,no elbe c. melium Cethegum. Quid ita quod Cethegus quidem in carcere strangularitus est.At bis adhuc uiuebat,quo tempore cicero P . Sallum ipsius filio accusante, defendit. Omnium autem foedis Duriabitur Appianus tribuη enim manifestis eris roribus,m bac re tradendaseipsum inuoluit. primu in temporc ait enim hoc consilium initum esse, cum iam Catilina ex urbe dis isset. deinde in bis duobus nominandis: ait enim fuisse P. Lentulum, er cethegum.no dixisset autem Cicero duos equites, si ex ijs unus P. Lenintulus praetor fuisset illud uero palmarium, quod Cethegum qμoque praetorem fui se tradit, uis hunc sequa.
50쪽
ν neuter corum eques R.fuerit nesciri literque, ut Cicero dicit . non fuἰsse autem cetbegum praetorem , Caco intelligitur,quod suae religio struata est in Lentulo, ut magistratu cogeretur abdicare se,antequam ei ceruices si ungerentur, eandem profecto jenatus in Cethego retinuisset . quod ubi lectum,aut cui unquam uel fando auditum est s ac uereor interdum, ne mea in eiusmodi siriptoribus reprebcdendis ab aliquo culpetur audacia.
Quod si id obtredundi studio facerem, egomet se me
temeritatis impudentiaes damnarem. nunc cii investigas 3 io dae,atque eruendae ueritatis dosido-o incensius faciam, pro qua summus pbilosiopborum,non alicita totii, sed sua etiam cuique , si res ferat, euertenda e se placita pronunciavit: neminem puto aequum rerum aestimat rem fore, qui mihi non id laudi potius, quam nitio , ascribat etenim siue eos merito accuso quis me propteri rea uituperandum duxerit s siue iniuria: prodest aliis quis, qui eadem opera er culpa isios, er er ore me taberet.nam quemadmodum ait Aeschines,priuatoria iniamiciti s multa in rep corrigiata in literis quoque pia rima, lite torumhominum, non inimicitiis quidem, sed modostis, s ab omni contumelia remotis dissensionibus corriguntur. V I X D V M ETIAM CPE T V V EsTRO DI Misso. Fuluia enim media nocte ipsemet ad Ciceronem profecta,hoc ei indica vi t. Plutarcbus. Salis Iustitis.