Gerardi Ioannis Vossii De rhetorices natura ac constitutione, et antiquis rhetoribus, sophistis, ac oratoribus, liber

31쪽

io DE R HET HORIC E s N ATVRA . Iamque oratores aderant ex urbe Latina Velati ramis olea , veniamque rogantes.

Cisero quoque ii de Legibus eodem. locu . tus modo de secialibus, & alibi de Fabricio ad Pyr uni misse item Livius,cum inquit, Theii oratores cum infulis velamentis ad fomanos miserunt. Sed praeter hasce notio nes aliae quoque inveniuntur. Nam apud biodestinum de caeteros Iuristonsultos, uti

de apud Imperatores, oratoreS Vocantur, qui. artem dicendi tradunto quemadmo

dum compluribus exemplis ostcndit V.Cl. Antonius Augus sinus lib. ad Modestum

sive de excusationibus. Interdum etiam ea vox notat virum in Rep. versantem, qui di cendo trahit populum. Ita quaerenti, Cur tam cito amisia esset Resp. e Naevio apud Tulli ima Proveniebant orato- is λὶ o. SC. res novi, si Itiam centuli. Plautus ad jungit constructivumpopuli. .. H go oratores fopali 0ummaies viri, . Summi accumbent,ego infimatis in mus. Virotaque oratores sunt, qui Remp. capei sitiat. Graeci nominant, coqu0ddelcnifica sua oratione populum du-- Ainsieor Cant, quod Graecis . Pythias totvs Vid ς Athenae uin lib. II. philosophantium

32쪽

o τε Δη Θεν υ Agellius lib. III. cap .XIIn Is Callistratus Athenis orator

t aut recte doctissimus Wolfius orati libcr η- ἀντιλιπως , λυ ιγωγὰς vertit tribunos pobis. qua de re plura Nicolaus Loensis, lib. I X., Epiphyll. cap. XVI. i Robortellus quoque, qui in variis annotationibus sitis rei es derat eo nomine Erasmum,quod δηρι- μν in apophthegmatis transtulis

set oratorem ,jii remeliori reprehenditur a Brodaeo lib. I. Misceli. Cap. vii. Nannio lib. VIII. συμ μ ι ων cap. I. Carolo Sigonio An notat. adversus Robortellum , Xulandro -

Annotat. in Plutarchi Themistoclem &c. Diversi vero a δημ αγωγῖς sant λογογώφοι quippe hoc pacto Vocati,tum qui accurato oratione sc iptitant alicuius ornandi , tacvituperandi caussa ; tum qui componunt orationes, quibus alij utantur in judiciis Vsus Aristoteles lib. II. Rhet. & ut schines in Timarchum. At Demades, & Dinarchus in malam usurpanr partem prb rabula: quia nempe orationes istae plurimum calide callidequor multi confingebant.

Vide hac de significatione' λο- Thornae istri, si, e Theoduli, quod nomen in

33쪽

acit. a. se. I

Gotheriis in bibliotheca saa. Alias quoque eos, qui civitatis ratio nes scribunt, λιγγώφους, & logi fas dici, jam pene seculum est, cum 'stendere Budaeus, Alciatus. Vertam, ut ad oratoris, vocem redeamus , utimur hic notio-Me ea, quae apud Festum est ordinepostre ma. Pro eo nempe, qui ut loquitur Te rentius catissas Orat, h. c. agi RVeό . prout definit scriptor de caustis corruptaecloquentiae, qui de biam quaest pulcre, ornate, es a per adcndum apte dicere, pro dignicate rerum , ad utilitatem tempo- rum , cum et oluptate audientium , possit

Sive , ut postsios desci ibit Marius Victo rinus in I I lictor. Cic. qui in cassis primatis , ac publi cis , plena es perfecta utitur' eloquentia. σHoc tit moliris batelligatur, dicendum aliquid de vocibus diserti quorum illud missio cst angustius; uti te i statur Cic ro 1 de Orator. cY co Fabius

as. Antonuis nis, a se disertos et isos esse

multos, eΠ'Ecnieis aut m neminem. Digernissetis putat dicere , quae vori se ornate au

34쪽

te icere,pruriam esse eosuentissimi 'ae miriciu se usque ad eum in nullo reperta eis. ac ne in ' se quidem , aut L. Crasse s ceriam ere , in his , ct in prioribus, eam Asidera iam, quia difficillima fuit. Et Marcus stius' intentionem quidem, ac dis Visionem,prudentis hominis putat; eloqu iam Oratoras side huepraecipue circa pareo huius praecepta elabora it. Haec inctilianus . 6α. minus si accit disertum esse, cNabal eloquerem: illud quoq; parci, cum,qui sapiens non est di criti csse non posth; multoq; minus eum, si loquendum, dici posse eloquem rem. Atque inde est, quod Sallustius quoq;

marin*n eloquentia tribuat,sed loquen- cra sit ea lectio. No immerito enim

de ρί ambigit Henricus Stephanus Olim tamen adsertore habuit Valerium Proburi ut cognosciitius e lib. I. Agellij cap.XV, Vtut est, quemadmodu Graecis aliud fuit λαλι aliud sΓλαλία:ita & Latinis aliud loquentia, aliud eloquentia s, ut vel hic Pliniui l l t Lib. s. ii .cus indicat: inquit, Candidus non im V 2'

venustestet dicere,aliud esseeloquevtia,alitid

loquentiam Nam eloquentia vix uni, aut al- . teri 'iam non sumus Antonii , ut d ca- semiemini haec verb: quam Candidus is ρμcv ia appellat, multis,ais etiam impuden- '

35쪽

DE R H E T o R I C E s NA T V K Anssimo cuique maxime contingit. re ora torem facit el'quentia,non loquentia,quae , inter infanticuri & eloquentiana inter

Atque haec quidem ad intelligendum, 'quis orator dicatur, sufficere poterant, nisi scrupulum in ret multis celebr ta illa Aschinis Uzπγωφὴ, cui orator definitur,'

dicendi peritine quomodo & in praeceptis ad silium sitaNonius librum nominat dC-

scribebat Cato; ut cum apud alios legere est , tum apud M. Senecam lib.I. Controversiarum, sive de causis, ut cum antiquus rerum Brit nicarum scriptor appellat.

Sed profecto si hanc definitionem in

nemus ad Logicae obrusiam, parebit amRefellitur enim prior eius pars psa artis natura Quippe Rhetorice est

θυιαμεις, seu facultas: secultatum autem ut inferius ostendemus ) cacst natura, uti instruant utramque partem. Poterit igitur Orator unam eandemque rem suadere, dii siladere; lpudare, vituperare; accusare, defendcre: nec, utrumcunque eliga evertQ-tur artis natura , quae indifferens est ad utrumque. Peccabit quidem orator, nisi . , ad illum finem utatur. ad quem a Deo est destinata:

36쪽

destinata: sed interea non desinet esse ora- totiquia id nomen obtinet, non a recto,aut pravo artis usu, Verum ab ea, qua praeditus est, facultate. Et sane omnium haec habi- tuum dianoeticomam natura est,ut separari possint a virtute morali. Nihil igitur caus

est,cur excipiatur facultas oratoria,qua si una haec consistere non possit absq; morum probitate. Multum quidem valent - cum in vita relucent oratoriS;Verumtamen haut iccirco α λαῖς exiguntur. Scio Menandrum quoque aliud sensisse, adeo quidem, ut ei, quod ' est, tribue- 'Moperans. rit quod est . εργου . Ait enim, operae.

Venim merito contra hanc sententiam disputat Plutarchus libro,quo instruit adO- lescentes ad lectionem poetarum; twmque altero, quo praecepta adfert de regenda Rep. Neque, quod putavit Fabius, i fini lib-ia tioni isti patrocinatur Maro, cum I. divini operis oratorem suum vult, tum gravem eise meritis ac pietate, tum dictis regere animos, ac pectora mulcere. Neque enim negamus, plurimum ad persuadiandum momenti adseue, ut jam ante de probita- tealicitius in)aarreat opinio animis audito rum ; uin illud negamus, eum, cui hoc

desit,

37쪽

desit, oratorem dici non posse.1Neque ratio solum, sed experientia ipsa Fabio re pugnat. Nam, ut de Critia, & Alcibiade, nihil dicam . nihil item de Tiberio Graccho, atque Caio Carbone, viris eloquentibus , at civibus perniciosis: fortasse nec ipsum Dein ,sinenem, nec Ciceronem , quibus tamen nemo magis

inter bonos habeat bonus vitartini censen Vcrum Iane ut falsa, ac, quod Fabius Ceniet, ab inimicis conficta sint pleraquc eo rum, quae de utroque horum legimuS: ne garitamen non potest, in plurimis id ora toribus contingere. Ac videri quoque possiit co respexisse Hercnnius Senecio, qui, ut apud Plinium ' legimus, Cato

nis de nitionem satiricu inVcrtebat, Ora-. toremque definiebat, virum malum ne di impcritum. Non tamen iunc eo 10 tuebor. 2 equc enim non video, et

quentiam quoque cadem a Senecione adimi oratori At quid est, quod dici queat ad istud Raphaelis Volaterrani lib. XXX tu: Ego, in Ie , costatis veterum ac N υθλαμ exemplis, qualue legi,partim etiam

38쪽

ditur a Fabio, atque aliis, quoa homirici improbi eligant deteriora s, quod est insipi- cntis: at eloquentiam cste Copiose loquin rem sapientiam, eoque clo luciὶtes quoque esse sal ntes ac proinde reapso semper

φον ut ait aqua Platonem, So crates: cui benarius ille λncinit

Verum ficulnum hoc cst argumentum. t Quispe haut aliter, atquei caeteris a IM . tibus , in Oratoria quoque usa venit In 'illis multos reperire est imprudentes , .si i speetes vitae gubernationem , qui t meta in arte: sua sunt:πιπα δά μ'. ac prudeli- . iiiiiiiiii ' sic, ut ibidem Fabius ipse anu, scit, Cornelius Russinus; divis erat malus, sed dux utilis inde est quod Scipio eum, licet sibi inimicum, palam consulem sus fragio suo fecit , atquc id admirati bus quibusdam,respondit, a civesic stoli ira a quam ab se te venire . Itidem igitur insisti iam vir fuerit imprudens', sed oro i tot prudens : quia aliud est prudentia, b Pa est yjrthitum omia una moralium regi- na , aliud hautam, qua significat peritiam, .&acci et

39쪽

. &accuratumjudicium in arte aliqua.

rum dicat sertast. aliquis, cadere quidem

eloquentiam in fritin malum : sed minime

exscrturam in co Vim suam. quanto enim

improbi maiore pollent facundia ., tanto magis sibi quemlibet cave ztanquam ab οἴνο ς μιεριιγράνοις '. Sed qui sic ratiocinan tur, duobus nominibus fallunt cluntur

que . Neque enini hoc volumus , aeque cum, cuius nota improbitas , quod vult, perii rasurum , ac si probus crederetur: sed hoc tantum dicimus etiam oratorem Virum malum sie posse. Deinde, cum siclo λ: quuntur, minime distinguunt inter simu latam virtutem,& apertam improbitatem.

Atqui licet satius iit, esse virum bonum cicum Catone, quain haberi cum Caesare: facilius etiam vir probus , modo par adsit facundia, persuasurus sit, quesn improbus dii licue cium est sic dicere, ut nusquam crumpat simulatio) tamen id minime impedit, quo minus persuadere quis pollit, etiamsi non fuerit reapse Vir bonus: quia susscit virtutis opinio , quam non modo habet; qui virtutem habet; sed etiam, qui habere videtur. Non longe mihi ab hac. sententia abiisse videtur Ludovicus Vivos cuna lib. IV. de corruptis disciplinis ait, i Virum

40쪽

virum bonum a Catone intelligi , non quidem ex Stoicorumsententia; sed eum, qui nullo probro est infamis. Quippe nihil prohibet, quo minus, qui istiusmodi est,

utut reapse intercutibus laboret VitiiS, ora- tionc tamen ita proboS eXprimat mores,

ut probi si unus credatur. Imo non id solum oratio Efficit, ut oratoripse probus habeatur, licet improbus sit sed & ii, pro quibus dicit, si illis ab oratore tribuatur sermo viri probi. Argiimento esse potest, quod M. Antonius C. Norbanum , seditiosum furiosumque hominem, liberavit, cum illi adfinxisset optimi civis persenam. Sed dc Tullius oratione istiusnodi defendit Coeialium, cum eius in optimis disciplinis studia atque operam in spem suturae probitatis

amplificaret. Quamobrem ita statuimus, cum bona existimatio de vita ac moribus bifariam acquiratur, Vita, ac oratione: illam quidem artis expertem esse, ac utilem oratori , haut tamen necessariam , hanc Vero, quae Oratione comparatur,& a dicen

di magistris necessario doceri, & in oratore omnimodis requiri