장음표시 사용
51쪽
atque exagitat Plato, quia sela fere tum temporis excolebatur a Sophistis, atque iis, qui Remp. gubernabat. Sensit idem Quin
ctilianus, cuius haec verba lib. II. Cap. XV. uidam Rhetoricen, neque vim, nequesci-eutiam, neque artem, putaverunt: sed Critolaus usum dicendi . nam hoc signi Leat. Athenaeus sedendi artem. Plerique au tem,dum pauca ex Gorgia Platonis a prioribus imperite excerpta, legere contenti, neque hoc
tantum, neque alia eius volamma,evoli unt, in maximum errorem inciderunt: creduntque
eum in hac esse opinione, ut Rhetoricen, nouarum, sed peritiam quandam gratia ac voluptatis exisimet: se alio loco citilitatis particu imulachrum, cst quartanoartem adulationis: quod duas partes civilitatis corpori assignet, medicinam , se quam interpretantur exercitatricem: duas animo, legalem, at que justitiam : adulationem autem medicinae, vocet coquorum arti tum se exercitatricis, mangonum ui colorem fuco,es verum rob r. inanisagina mentiantur: legatis, cavit tri-eem e Iustitia, Rhetoricen. tuae omnia sunt quidem scripta in hoc libro, icthue a Socra-ie; cuius persona etidetur Plato Anificare, quid sentiat: sed ali unt eius sermones ad coarguendos, qui contra distulant, composti.
52쪽
quos ελεγγιδ eali vocant alij ad praecipiendum,
qui δρογματικοι appetuntur. Socrates autem, seu Plato, eam quidem, quae tum exercebatur, Rhetoricen, talemputavit. nam est dicit his verbis, τοῦτον τὸν , ον υριῶς non veram autem honesam intelligit. Itaque dissutatio ista contra Gorgiam ita claudia
δε δικαιον βουλήθ* δικωα, s πώ-m. Ad quod ilis quidem conticescit, sed sermonem suseipit Polm, juvenili calore incomideratior; contra puem ilia de simulachro cr adulatione dicuntur. Tum Callicles adhuc concitatior , qui tamen ad hanc perducitur clausu lam, ον ἔσεoes , A-καον δει εἰναs ,e-των δεκίειαν, ut appareat Platoni, non Rhetoricen videri malam ; sed eam meram,nis justo c bono, non contingere . Adhuc autem in Phaedro maianifestius facit hanc artem eonsiummari citFa
justitiae quoquessentiam non possit cui opi
nioni nos quoque accedimus. n aliter δε- fensionem Socratis, Hr eorum, qui pro patria ceciderant, laudem scrip sisset ' quae certe sunt oratoris opera. Sed in illud hominum genus, quod facultate dicendi male utebatur, in c- ctus eis. Nam ct Socrates inhonestam bi credidit orastonom, quam ei Lysias reo compo-C v serato
53쪽
siuerat: ci' tum maxime seribere litigatori-bin, quae illi pro se ipsi dicerent , erat moris: at lue ita furi, quo non licebat pro altero si re , statu adhibebatur. Doctores quoque mos artis parum idonei Platoni videbantur,. qui
Rhetoricen a justitia sipararent, se veris credibilia praeferrent. nam id quoque dicit
in Phaedro. Hactenus Fabius. Porro prae- ter ea loca, qtuae Fabius annotavit, alia quoque observavit doctus Platonis inter- .pres, Ioannes Serranus, quae apud eum legi postunt . Nec enim necessarium puto , ut omnia Cum pulvisculo huc Congeramus : praesertim cum ea, quae hacte nus diximus , abunde ostendant, minimc aliam damnari Rhetoricen, quam eam, quae a Sophistis tradebatur. Q os inter magnum semper nomen fuit Gorgiae Leontini, a quo huius Platonis dialogo nomen. Item Protagorae Abderitae , a quo alteri dialogo nomen fecit idemplato. sit. Prodici Cei, Hippiae Eliensis, pluriumque aliorum, quemadmodum cum ex Fabio aliis inserius docebimus, tum Platone ipso, qui passim eos traducit. quamquam is fortasse non omnia satis sincere de iis scri it, verum pluscula tradit ambitiose : uti quoque cen- set
54쪽
set Dionysius Halicarnassensis' epist. ad
CAp. III. De . Rhetorices , ac singilia- :tim de genere. Vaciatas Mn quae sit natura, ostendi iar. EUHguntur cum eterum multa , tum e junioribus Zabaresia. RHETORICE , ut a Semone illo Ari
stotele edocti sumus, Δωριμις- πλῆκαιπν Λό- -m,m: Facultas videndi in unaquaque re, , auod in ea in ad persuadendum idoneum: Hve, ut Fabius transfert lib. II. Cap. XV. Vis
inveniendi , quid in quaque re pol sit esse persuadibile . Patrocles similiter ut idem ait 2 definivit, nisi quod omiserit, in quaque re L Vim enim Vocat inveniendi , quod sit in oratione persuadibile . Nec longe abit illa apud Ammonium, SC Aphthonii Scholiastem
, Rhetorice est orationis ad persua- a dendum
55쪽
cta in cassis ci vilibus , enim finis si benedicere . Multa autem in Aristotelea ilia definitione culpant multi; eosque intsr Hilario, monachus Veronensis; cuius Rhetorices Hermogenicae Compendium, vel dispendium potius, olim editum ab Aldo. Quare me curae pretium facturum puto, si singulas definitionis partes excutiam. Genus igitur Rhetoricae est διυα ιις, quod alii transferunt facultatem, adii potestatem, alii mim,ut Fabius. Sic enim inquit lib. II cap.XV. Tuod ego vim appello, plerique potesatem, nonnulli facultat em vocant; quae res ne quid asserat ambiguitatis, vim dico H- δωυαριιν. Cicero non semel facultatem Vertit;quemadmodum S coim unctim et im se facultatem transieri I. de Oratore, cum ait: Cum
que esset omnis oratoris vis ac facultas in quinque partes distributa. Aben-rois interpres in libello de Beatitudine animae Cap. ΙΙ avppctat possibilitatem o quamsa potentia bifariam differre tradit; primum quod possibilitas tribuatur suboeelo; potentia autem referatur ad formam, ad quam est praeparatio. Deinde quod non sit necesse postibilitatem exire in actum ; at potentia semper redigatur ad actum. Ita potentiae est,
56쪽
quod ignis urit ; quia non potest non uretei possibilitatis est, quod nomo ambulat;
poterat enim non ambulare. Δαυαρος igitur squam vocem Plautus, si locus est: sa-nm, usurpat quoque Pseudolo ', ubi olivi idynamin legitur in vulgatis) non significat hoc loco potentiam, ut quae ad unum determinetur : verum poss1bilitatem, vel, ut Latine Hagis dicamus,facultatem, sive potestatem, quae )us habet in contradicentes actiones: unde eam necessitati opponit selinus, Cur Deus homo lib. U. Cap. X. Imprimis vero huc facit locus iste Alexandri Aphrodisiensis praefatione in primum
cuiusque conditionem, ut aeque respiciat nisa: ominutrumque contrarium: quomodo &toricae, &Dialecticae, quae duae sollim sunt IWς'
Iacultates, docent tueri utramque partem. potestates apin
Sane quod de Academia dicit Lucianus in ἡ ν b, όδ' Bis accusato, id de utraque facultare verum adet est;quia & Orator, & Dialectacus, ἀὼ et ς P
57쪽
que faciamus non enim oportet mala perstradere 1ed ne haleat, ut sese habe ant atque alio ute ite ratio , malisipsis
utramque semper partem paratam habes orationem , atque in eo etiam sese exercet, ut contraria fossit tueri. Quin male ali quando audivit Aristoteles ob traditum hoc artificium. Nam cum Cassander Antipatrum, patrem statim, absentem dc-fenderet , argumentum contra se alla tum refellens a contrario ; Alexander Magnus, cognito, artificio , subridens, haec , inquit, astuta illa S fallax ratio Aristotelis est , in utramque partem argumentandi . Ita Plutarchus in Alexandro sub ex tum libri. Veriim facultatem quidem requirit Aristotcles defendendi in utramque partem , at non Volunta 'tem, ουχ οπως, inquit ' ἀμφοπωτωμεν ζ έ τί φαύλα πείθεινὰ ἀλά
να μητε λομόνα νη πως εχει , μως ἀλ-λου- ῖς λογοις. O mς μ.- ληέως, λυειν εχωριεν Porro ex hac faculta tis Conditione Conditionem alteram cli cit Aben-roes ut non necestario con
sequatur suum finem'; quomodoci nunc suPerior , nunc inferior discedit Ora tor ; neque semper Victoriam obtinet Dialecticus.
mibus Rhetoricae genus est, vel scientia , vcl ars , hi vel genus constituunt, quod
58쪽
quod genus non est, vel non adsignant genus proXimum. Primum illud fecit Ariston, Critolai Peripatetici discipulus: cui l ut Fabius lib. II. cap. XV. testatur Rhetorice definitur , Scientia videndi, agendi, in quaestionibus civilibm , per orationem popularis persuasionis. Item alii, Fabio approbante, ibidem , Rhetorice eis scientia bene dicendi. Verum
scientia genus non est , quia ea est rerum neccs artarum ι Rhetorice autem potissimum versatur circa humanaS actioneS , quae siliat contingentes. Quod si late qius scientiae vocem accipi dicat
pro uavis disciplina : jam quidem Rhetorica recte scientia appellabitur; mini- 'mC tamen per eam poterit definiri quia in definitionibus , quando licet prinprie dc presse vocabulis uti oportet. AGtem vero esse Rhetoricam, negari non potest , idque non tantum , quia Plato in Gorgia, Aristoteles lib. I. Rhetor. S .
Ciccro lib. II. de Oratore, eam artem Vocent. quippe videri queant latius hoc usi vocabulo, pro quavis peritia : quomodo & scientiam vocari posse dicebamus Verum imprimis , quia cum recta ratione essiciat orationem, eoque omnino
59쪽
omnino ei competat Aristotelica artis definitio, est lib. VI. Ethic. Nicomach. cap. IV. Sed hoc genus est remotum, ut quod genus sit ipsius λωάμ ιγ ; cum artium taliae finem habeant , sive determinatum; aliae non habeant, ut quae dicuntur comecturis plurimum utantur: cuiusnod artes proprie sunt ni οὐχ εις,seu facultates. Rhetoricam Vero esse: χαοκlia, cum ante ostendimus, tum Plato scripsit in Philoebo. Non igitur proximum genus adseruiar, quibus dcfinitur ars recte dicendi: aut Theodorus adareus ', a quo definiebatur, ars inventris, se judicat hix , emmciatrix de me ornatu, secundum mentionem eius, quod1s
quoque potess sumi persuadibιle in materi cimili. Ac longe minus genus erit sive usus: quanquam Critolao Peripatetico , Fabio teste, definiatur usus dicendi. Idem judicium esto de quod est experietia, seu peritia ab experientia nata: quomodo Socrates Rhetoricen appellandam ait apud Platonem iii Gorgia; ubi disertim negat, Rhetoricen esse artem. Sed uti superius fuse ostensum J disputat hoc dialogo Socrates adversiis Rhetoricen adulterinam, seu adulatricem, quam
60쪽
verius, quis esse censet. Stoici Rhetoricen virtutem esse d
Cent, eamque sententiam acriter defendit Fabius D. II. cap.XX. Verum Rhetoricen non esse v1rtutem l moralem dico,non di nocticam) argumento est, quod hac abuti possimus. unde idem Fabius lib. XII. cap.
II. Facultas dicendi s in malos incidit, isse judicanda eis malum. Priores enim illos facit, quibus contigit. At, uti Philosephi consentiunt, omnium rerum abusius est , praeterquam virtutis. Qu'd si quis virtutem dianoeticam intelligat ue jam non adferet genus proximum ; cum Aristoteles eam in Nicomachiis dividat in νῆν, scientiam,s pientiam, prudentiam, & artem. Zab
rella lib. de natura Logicae Rhetoricen vult esse habitum instrumentshm. Verum non minus habitus instrumentales , quam
principales, sib illis quinque habitibus
quos Aristoteles in Ethicis enumerat) continentur: eoque, seu quis Rhetoricen habitum, seu limitate-instrumentalem habitum appellat, non adfert genus proximum: cum habitus quidem artis, ars autem genus sit facultatis, uti vidimus. 'Contra sententiam hanc Zabarellaciliabitus instrumentales ex habituum ab Aristo-D . ' tele