장음표시 사용
141쪽
sari auderent. Concilium Cpolitanum II, Iustinianus si plurilius confirmat ; tu in concludit Mennae patriarchao praecipiens, ut ad Metropolitas suae Dioecoseos mittat, quae Sacer lio visa δunt, et ab Imperio oon
κε υρωρομα. Constantinus Po natus 'in . Si nodi VI. Boecreta more veterum Principum suo edicto se confirmasse
scribit; id quod adeo gratum suit Leoni, ut in ham Verba Constantino gratulat,undus roscripserit : Synodissilur aenseritia, et Imperialia Edisti cengura, tamquam ancipiti viraua stadio , cum priscis haer gibus etiam novae pravitalis error e unctis eaet. At quid plura in ro Ecclesiasticis monumentis adeo testata' eo igitur primo tendit Placitum Regium, ut Liblerae Apostolicae felicius, ac facilius exequi possint. X. Huc accedit et alia ratio, ne scilicet salsae Apostolicas litteras exoculioni manduntur non sino Sedis Apostolicae infamia, ac Populi offendiculo. Cautum id in yluribus Regnorum Constitutionibus ad augmentum Ecclosiasticae M oslatis, et socuritatem Populi Christiani. XI. Nec abludit ot ca ratio, quod aliquando per o, reptionem , vel subreptionem quaedam sive Decreta, sive Rescripta sollicitentur , quae deinde execulioni mandqri non possunt sine ovidenti partium detrimento, ac notoria justitiae Offensione. XII. Adhaoc ipsi Pontificos, ut reseribatur, permittunt , si quandoque in publica jura, et privilegia illa impingani; ut monuit Pius II. 3ὶ Quod ai in aliquo
a, Ep. ad Looncm II. IJ Ep. ad Carolum VI l. Galliae regem. 43 cap. V. do rescriptis.
142쪽
infra : Qualitatem neyolii, pro quo tibi goribitur,
quia patienter auatinebimus , is non feceris, quod prava nobis fuerit insinuatione 3 Pegrum. Et Idem R. Pontifex sic sci ibit : si in Si mandatum noatrum
pro alicUυδ provisione receperis, aequamimiser amatinemus, si pro eo mandatum no3trum non duae
XIII. Quid quod Romani Pontificos aliquando inte
cesserunt, ut perniciosae Civilis Potestatis leges rescimdorentur ' Hinc Zenonis Imp. Homolicon Felix Papa, Heraclii Eolegis Severinus , et Joannes IV. Constam lis Pupum Martinus I. damnarunt; et Gregorius M. Mauritii legem de arcendis ab monachismo militibustum improbavit, tum apud Imperatorem datis litteris egit pro obtinenda legis moderatione : scilicet, ut cum
delecto militos ad vitae monasticae pro sessionem ad- miliantur. Eadem serine ratione , ne scilicet involeratae locorum consuetudines, privilegia, institula comvellantur , neve in publica commoda offendatur, Rom. Curiae Decretis aliquando Principes intercedunt; non quidem , ut ipsi de caussa cognoscant, aut jura expendant, sed ut ilorum sub rectissimis Sedis Rom. oculis res subjiciatur, ac novo adhibito examine, DO-visIue expensis rationibus maturius de ea decernatur. XIV. Haec sorto animo volvens Sapientissimus Romanus Pontifex Benedictus XIV. , ac precibus etiam flexus nostrorum Principum inter secretos novissimi Concordali Articulos Mysi aequatur consuetudinem recenseri passus est; id simul cavens , ut Mandata
143쪽
1. Potestas a Christo Domino ad fidelium regimen Ecclesiae concredita tria haec potissimum spectat, numirum motrinam, Mores, et Diso linam; quammbrem Canonibus , quos identidem in Episeoporum coe-libus Ecclesia condidit, vel Fidei Dogmata Oxplicata sunt, vel Morum Regulae constitutae, vel Ecclesiastica politia ad peculiares quasdam leges composita. Exemplo sit I. Oecumenicum Concilium , scilicet Nicaenum I., quo et Verbum Patri νοουτιον congubδIanisa. Io adversus Arianos dofinitum est, et Canones sanet-ti , ad quos Clericis suae vitae mores essent exigendi, ac demum plura Ecclosiasticae diseiplinao Capita, Pa. triarchas praecipue, Metropolitas, Episcopos spectan tia , constituta sunt. Porro licet postremi hi Canon duntaxat mulationi subjacoant, haud vero qui Fidem,
aut Moros respiciunt: attamen Omnes ex aequo inter
pretatione aliquando indigent. Aliqua igitur hie bre
i)IIole vero illud animadvertendum est, Reyium nempe Ge- quasvr eas Pontificis constitutiones duulaxat respicere , quao ad incram Ecclesiae disciplinam spectant. Pordi illa omnia, quae vel universa Ecclesia in Oecumenica Sruqήo Ilutuit, vel a christi Vieario ex Cathedra insallibiter decernuntur quoad fidei, Et morum inviolabile depositum , ipsa utique perscrutari nequit Christianus Princeps; cum christi Sponsa jura divino leges istaseonstituat, quibus sideles omnes parere debent. Quamobrem hoc sensu acceptum Restium Mequatur novissima conventione anno agi 8 ratum fuit, et cautum art. XXIII, ut eFistolae circulares, Dyes, et decreta circa liceat seribere, priusquam in caussis ecclesiasticis ad ApostoIieam Sedem appellatio provocetue, peni'
ius abrogentur. Diuitiam by Corale
144쪽
viter da canonum interpretatione dabimus , quibus v mci genuina canonis alicujus sententia facilius, M. liciusque dignosci poterit. II. Ac primo rem nostram quod spectat, Iulerpretatio recte definitur: μι imis, aut Canonis obscuri per aliud declarasio : unde interpretationi erit. locus, tibi verba logis, aut Canonis aliquam ipsa vetustate patiantur obscuritatem , vel ipso verborum flexu plurimorum animum dubium faciant. Quum enim tu verbis nulla adparet ambiguilas, interpretatione opus nou
III. Plorique canonislao interpretationis quatuor species agnoscunt: scilicet Authenticam, Usualem, Iur, dicam , et Doctrinalem. M I, Authenticam, quam vocant etiam Generalem, Auctoritativam, et Εγγρα- ρον Scriptam, eam esse contendunt, quae ab ipso sit Legislatore, ejusve successore, Vel ab eo, qui parem cum Legislatoro auctoritalem habet. Unde colligunt jus interpretandi Canones nonnisi illi convenire, qui eos condendi potestate pollet. Ad rem Iustinianus Imp. aὶ Si leges condere soli Imperatori conce38umeat, ει lmes inferpretari aolo Gynum imperio esses
Τum Innocentius III. 3) Undo jus prodiis, inquit,
interpretatis quoquo pro edat. Id quod adeo verum est, ut R. Pontificis interpretatio etiamsi non generaliter, et per modum legis perlata sit, sed in aliquo speciali casu , et ad alicujus consultationem edita , adhue lamen Authentica habenda sit , . et generalis.
Adposite Iustinianus Imp. 4M Si imperialis Majestas
145쪽
cau88am cunitionaliter examinaveris, et Partibus cominus conalisulis sontentiam diaerest, omnea Omniano Iudisos aetant hanc ogge Dyom non δolum illi cau38ae, pro qua producta egi, god et omnibus εimilibu8. 2. Interpretationem Usualem, Generalem quoque dicunt, at αγροτρον non Scriptam ; eamque usu , et consuetudine induci docent. Profecto quum rationabi lis, ae legitime induela consuetudo vim legis adqiii-rat, atque adeo priorem etiam legem abroget ; poli ri jure obscuram , ae dubiam Canonis sententiam interpretabitur. Conguetudo eat optima legum' intompres: 1ὶ Si de interpretalione Loeia quaeratur, inprimis inviolendum eδι quo jure civitas retro in jusmodi casibus usa fuisset: Optima enim Gl D-
sum inserprra conmem . 3. Interpretationem Iuridicam, quae etiam auctor, Ialiva; et aer'is dici potest , at non. generalis , eam esse explicant , quum Judex de aliqua controversia cognoscens ambiguam legem eo animo exponit , ut secundum eiusmodi interpretationem jus diacat. si Verum nonnisi eo sensu dicitur auctoritativa,
quod inter contendentes jus faciat; Res enim judieata pro veritate accipitur : 3ὶ At generalis diei noquit, quia jura litigantium non egreditur.
Doctrinalem demum, et Probabilem eam vocant,quao juris canonici consultos auctores habet: cujusmodi sunt Interpretationes Glossarum , et Canonisi rum in singulos Corporis Iuris Canonici Libros Commontaria. Atqui horum interpretationes tanti faciem dae quanti valent argumenta, quibus innituntur. Qua 1 cap. VlII. de Consuet. , et L. XXXVII. D. de Leg.
et in L. XIII. D. do Legibus. 33 L. XXV. D. de statu hom.
146쪽
lor legem aliquam interpretetur, non uli Princeps, sed tamquam privatus Doctor, si vo Magister, ea interpretatio non authentica , Sive nucioritati va, sed doctrinalis lantummodo erit , si vo probabilis. Rusmodi sunt quamplures Canonum interpretationes, quas profert Benedictus XIV. in suo egregio opero do Syn. Dioecesana : quod sane opus aeque haberi voluii, ac si privali alicujus Doctoris studio elaboratum laret. IV. Quatuor hactenus explicatas Interpretationis species , uti modo indicavimus, plerique agnoscunt, explicantque Canonisino. At eam distributionem si aculo expendere velimus , profecto parum reclam , legitimamque inveniemus: neque enim ab interpretationis natura, alque vi petita est, ut vel Summus Imperans , vel Usus, vel Judices, vel Dociores interpretes esse possint. Hac sane rationc inullas alias inlem prelationis speciis inducemus, si diversa interpretationi nomina ex dixersis interpretum speciebus adponamus. Unde Fagnanus quadripartitam illam interpretalionis divisionem explicaturus, principio ipsam nonnisi revectu e sentis, sive interprefantis agnoscere doctarat , mox desinitionem intermetationis proprie sumptae profert; eiusquo duplex genus agnoscit: scilicet Litteralem , quae verba legis declarat, et eam , quae in verba simul, et sententiam, vel duntaxat in sententiam legis inquirit. V. Nos igitur parum ab Fagnano discedentes interpretationem proprio sumplam rectius in Lilleralem,ol Philosophistam dividendam censemus. Litteratis sive Grammatica ea ost, quas Legis verbis stricle adhaeret , et juxta verborum vim legem interpretatur. Philosophica autem , quae legis mentem , rationemque
respicit, quam Lesis animam dicunt; et potius quam ad verba, ad legislatoris sinem intendii. Exempla ore profana non proferam; unum placet o sacro novi
147쪽
odoris cidico adserro. Iudaeos vorbati Divinae Legis intorpretationi plurimum fuisse addictos constat , ac justius aequo. Quamobrem Pharisaeus saepe Christus Salvator perstringit : ut quum Sabbato osus vel necessarium, aut pium peragere illis negantibus fas o, se, ipso reponit: Sabbatum propter hominem factum , non hominem propter Sabbatum. Profecto Christus Dominus ad Logislatoris mentom , illi contra ad Logis verba respici obant. Ad rem Caelestinus Ρωpa. si in Non debet aliquis verba con8iderare, aedinfensionem, et voluntatem e qum non debet intem
o verbis deservire , ged verba infensioni, et alia M. IIJ Non cubium eat in Ioeem committere eum, qui verba luis ampleris, contra Dyis nititur um
V1. Postremo methodum in interpretando servandam placet hic paucis tradere , in quo sane canones quidam statuendi sunt. T. Canon : In condisi Canonia Emeham in userendum , ut apsa voeabulis, quibua Canon confinoetus eat, tribuatur molio. Non enim fieri ulla ratione potest, ut antiqua intelligamus monumenta, nisi amtiquis vocibus, etiam ontiquorum notiones Subjiciamus. Id perspicuum ost in vocabulis D eeeείδ, paroeeia, Communio, Viaticum , πιδδα, aliisque, quorum apud veteres acceptio ab ea, quam postea sortita sunt, quamlonge distat. Haec regula in Canonibus post V., et VI. saeculum conditis praecipue adtendonda ; in quibus intelligendis verborum proprietatem ex puriore latinitate, vel graecitato frustra repetes , quum ex usulem poris, vel loci , quibus Canones conscripti sunt , omnino sit eruenda. Conserenda igitur sunt γλωσσαρια Dietionaria sequioris aetatis: at prae reliquis illa Caci Can. XI. q. S. C. XXII. et L. V. C. de Leg.
148쪽
roli Du-Dosne Domini Du-cange, tum mediae, eι in ast latinitatis , tum mediae, et in ae 9raebitalis. 2. Canon: Graecorum Canonum intelligentis eae Moramdem in orisinali MAmare lectione polisaimum haurienda. Nam x. natura sua dissicilis est ex una iualiam linguam translatio. 2. Latine. doctus nemo habendus , qui in graecis litteris hospes sit. Qui igitur graecae linguae ignarus Fraecos Canones interpreta. bilur Τ 3. I in suae dissimiles sunt , nec satis sibi in Vicem respondent. 4. Demum interpretes la lini non
semper Veram canonum graecorum sententiam exhibuerunt : tum quod graece non bene scirent , tum quod cos disciplinae apud latin os suo aevo receptae aptare voluerint; unde necesso suit canonibus graecis aliquid addi , aut detrahi. Id in Martino Bracarens iam supra notavimus. Verum negandum non est ejus modi translationes , sive potius interpretationes pluribmum conferre , ' ut inde latinae Ecclesiae disciplina
3. Canon: De Canonis acopo , Occa3sanct , aliis gus περιστασεσι circumstantiis At Issandum; haec enim senuinam Canonis gententiam potiagimum eahibent. Namque contra legem, vel canonem facit, qui ejus verba tenens, sententiam negIigit : si in Prosecto, ubi recto constabit quidnam in caussa fuerit, cur Ca- non conderetur ; quaenam morum, vel disciplinae abusio, cui eliminandae Canon Sancitus ; quisnam e ror , cui Canon oppositus; quaenam denique contro- Versia, quam per Lanonem Palrcs definitam volucre: ubi , inquam , haec omnia constabunt, atque adeo cum ipso Canonis contextu expendantur , mirum inuequantum luminis inde adsulgebit ad canonis sentcn- si L. V. Cod. do Leg.
149쪽
Canon: Consuetudines illorum temporum, quibus
Canones sanciti sunt, adlendendae. Pros octo in Saeris Canonibus innumeras reperire ost Ulusiones ad consuetudin tune temporis in Ecclesia obtinentes; quas
nisi perspectas habeamus , dubio procul quamplurium Canonum Rensum non adsequemur , si aliunde interpretem , quem consulamus , nancisci non liceat. Hoc adeo manifestum est , ut demonstratione non egeat; atque adeo quaestiones innumerae, quae in Sacrorum canonum explanatione inter BD. exoriuntur, facile componerentur, si Canon isto in subsidium advocaretur. Sic. e. g. locus ille Κvangelicus : si in Filii autom Myni emolentur in tenebras caetersores , profecto oppido obscurus est ; verum, uti recto observant talius , ol Maldonatus hise , satis explicari videtur , si advertatur Christum m loci adludoro ad Iudaeorum morem convivia noctu agendi : unde qui ex niua convivii excludebantur , tu tenebris externis orant sientes , Demontesquo furore , alquo indignati inno. Τum Canoni VI. Nicaeno , qui eruditorum ingenia torsit, dubio procul maximam adsert lueem Rufiniana interpretatio, quia Rufinus, qui eodem saeculo vixit , Canonem illum secundum consuetudinem tunc temporis Romao obtinentem interpretatus est. 5. Canon : Opiniones quoque, quae diversis tempωribus oblinuere , spectandas. Namque Canonum Conditores haud raro ad opiniones respiciunt sua nutalo generatim ubique receptas; atque aveo aliquando Canones disciplinam spectantes iisdem convenientes evulgant. Quare opiniones , quas Canones spectant , si
ruis ignoret , nc do adlusione quidem cogitabit, neum nodos in intelligendis antiquis Canonibus longo
150쪽
II7 asperrimos Solvere poterit. Exemplo sint verba Ps. XC. Ab incurau, et Gemonio meri ans, quae haud facito intelliges, nisi animadvertas ibi ad Vulgi opinionem respici, qui credebat Daemonas meridie poetissimum esse limendos. Hieron. , et Theodor. hic. Tum canon XLIX. Cone. Tolet. IV., et Can. IX. cono. Aurelianensis V. de puerulis paterna devotione monaehatui perpetuo addictis, profecto opinionem illius aevi conlinent. 6. Canon: Decretalium fonteδ , undo Frumensa Sumpta gunt, omnim adeundi. Hae regula In inferpretandis Docrotalibus Collectionis Gregorianae poti Simum utendum est; scilicet non integras Decretales nobis exhibuit Bamundus, sed aliquando , dum vellet , Superflua reSecare , ea detraxit, quae maxim ad Decretalium laciebant intelligentiam : atqui dum sonios adimus , antecedentia , et consequentia , ceu quaedam saces sunt , unde fragmentis inde depromptis non modica lux accedit. Porro ex quinque antiquis Decretali Collectionibus , unde Gregoriana adornata ost , 'quatuor priores Antonius Augustinus, quintam Innocentius Cironius adjectis observationibus edidere. Utinam et aeque integra extarent α τσΥρapta amstarapha omnium Constitutionum , et Decretalium , ex quibus lum VI. Bonifacit VIII., tum Libri Clomentinarum compacti sunt. Nequo enim Bonifacius VIII., et Gregorius X. Docretales in suas Collectiones relatias integras protulerunt, sed aliquando resecuerunt , immutarunt , correxerunt; ut ipsemet Bonifacius in Prooemio testatur , et advertit Jο. Andreas si).