Institutionum canonicarum libri tres ad usum seminarii neapolitani auctore Julio Laurentio Selvagio cum animadversionibus, atque additamentis Josephi Romani .. 1

81쪽

nevenianorum, a. De Regio placito, 3. De recursta ad Principem , 4. De pensionibus , 5, ut 6. De unione , ac Suppressione egonarum Cathedralium , Eccle- Siarumque nullius Dioecesis. 1ὶ

i) Πeie adnoeti debent pacta inlla anno 18I8. inter Pium

VII. Summum Pontificem , aeterna memoria dignum, et Ferdinandum I. oli in Regem nostrum piissi inum , quibus pleraque ad Ecelesiae disciplinam spectantia, alque triginta quinque artieulis absoluta, constituta suerunt. In illis agitur do Episcoporum nominatione, do Srnodorum convocatione; de libertate Antistilum ad pastor lia munia juxta Canonum sanctionem obeunda, de beneficiorum collatione, et Ecclesiae pensionibus , nec non ipsius Ecclesiae bonorum vacantium administratione, sup pressis jam monio frumentario , ae regii delegati jurisdietiono, aliisque id genus. Cum vero pacta isti lare jus novissimum consti- . luant, uou abs ro erit eadem suo loco sigillatim tuterserere. Diqi tred by Corale

82쪽

CANONICARUM

Quoniam Sacri Ecclesias Canones plerumque Ius Divinum aeque Naturale, ae Positivum vel involutum ovolvunt , vel adversus ingruentes morum corrupte-Ias in integrum restituunt, poeniSque Sepiunt gravioribus , vel denique ex alterutro , aut ambobus consociaria deducunt: hinc nemo sane non videt ad ponitiorem Iuris Canonici cognitionem adsequendam conserro plurimum utriusque illius Divini Iuris , scilieot Naturalis, ac Pusilivi indolem , et propriciales propius rimari, ac veluti in nucleo exhibere. Facilius Onim suminum cursus diriget , qui sontes, unde siuviales aquae emanant, perspectos habebit.

TITULUS PRIMUS

DE IURE DIPINO NATURALI , AC POSITIVO.

1. Vocabulum Ius a δεον originem habere sibi por. suasit Monagius: 1ὶ a Iono Scipio Genlitis: Originoi Grolius 2ὶ Verum hi durius ἐτη λογειν mihi viden-

83쪽

5Dtur : nam prona est, et cuivis palens vocis hujus originalio a jubendo. Veteros cnim, ut apud Festum logitur, jura dicebant nya, ot . 83a; quod ea nempe continerent, quae iussisset Populus. II. Ius vocabulum est maxime πολυοχμον gigni a-tione varium. ij Potest enim minus proprie pro eo accipi, quod aequum, ac bonum est, quodque rationi consonum; unde Terent. Heaut Iv. 1. Quid eum illis παδ, qui neques δεδ, no=ue bonum, neyuct aequum Reiunt. Similiter et intelligi solet pro legitima lacullate, quae cuique a natura, a ratione, a lege datur ad aliquid agendum, vel O miliendum, adSequendum, vel retinendum. Hinc idem Terent. Adelpli. Ι.

I. 27. Non neceδδe habeo omnia pro meo iure astere. At vero princeps hujus vocis notio est, ut Principium, seu Regulam designos, quae aut actiones hominum vel ratione, vel lege poenam minante, praemiumve proponento ad id, quod bonum, aequum, aejustum est dirigat, aut ab eo avertat, quod malum est, iniquum, atque injustum. III. Iam vero Ius 1 orlia hae notione necopium recto definitur . Complerio imum omnium uniu3, ejuSaemque seneris. Quamobrem videt quisque quales sunt leges, lato inde Ius, durisprudentiam, Iustitiam emergere. Quum igitur Leges vel Divinae sint, vel Humanae ; videlicet vel Deum ipsum humani generis

Londilorum, vel hominem cieant auctorem; hine Ius, vol Divinum erit, vel Humanum. IV. Porro Deus Voluntatem suam aeternam aequi,

et justi Rogulam , vel per rociam rationem, Vel per sacras litteras hominibus promulgasit. Jus igitur Divinum vel Naturale, et Genlium est, vel Pogitivum. Duplex quoque ost et Jus humanum ; nimirum CLτile, qnod Populus, Optimates, vel Summus Impera

i L. XI. , et XII. C. de justitia , et' iure.

84쪽

5 Ilor constituit, ct Canonreum Ecelegiasticum, Ponti ficium, quod Ecclesiarum Pastores, et Pastorum Prin cops , et Caput pro recto commissi sibi gregis regi mi ne sanxerunt. Ad haec utrumque tam Civile, quam C, nonicum Ius in E rogaum ἐγ παρον δcriptum, ot Taenum ἀγραρον non geriptum dispesci solet, qnod jam

viderat Aristomles , qui Jus Vocat το κατα γραμματα, και υ κατα-1: δecundum Scripta, EI Recundum minreδ , Sive conmetudines.

De Iuro divino Nammali.

V. Ins Naturae est Lmum compleoeso a Deo porreetam Rasionem univeras generi humano promul- salarum circa Fa , quas facienda , vel omittendagunt. Recta igitur ratio medium illud est, quo leges nobis suas Suprema Ralio aperit. Unde quae jure naturae hominibus vel praecipiuntur, Vel Vetantur, sunt ad legem comparata per se bona, vel malar sciliedi

vel ad hominis conservationem, persectionemque Suapte natura prosunt, Vel eumdem destruunt, dolorioremquc reddunt. Ac proinde contingere nequaquam P0test, ut quae bona sunt, mali; et quae mala sunt, boni unquam induatit natUram. VI. Et sane I. scriptae sunt in Archetypis supremae

Rationis Ideis , in immutabilibus Divinae Voluntatis

Regulis Praeceptiones eae , quas proinde neceSSario suprema Ratio dictat, necessario summa Voluntas jubet, no sibi ipsi adversari videatur. Adhaee 2. jus naturae quum Deum habeat Auctorem; et Drus sit sapientissimus astque, ne Sanctissimus, et in sua Sapientia, et Sanctitate Immulabilis, plane nequit, quae Sapienter , et sancte jussit optima , justa, et nequa unquam in mala , injusta , et iniqua commulare. VII. II inc elegantissimo, ct si unquam aliud Pgrin

85쪽

aempiterna , quae voces ad incium jubendo I D fando a fraudo deforreat. Huic lovi nec Grosari fas eat, neque derosari or hac aliquid licet, no- quo Iola abrogari poloδί. Nec vero aut per Senatum , aut per populum δolci hac lege postgumus. Neque eδι quaerenaeus e lanator , aut inferpres ejus aliu3. Nec eris alia lor Romae, alia Athenis, alia nunc, alia μοδHac, Red et Omnes sentes, olomni tempore, una lex et Rempiterna , et immutabilis continebit. Guyguo eris communia quasimvisser, et imperator omnium Deus. Illo imis huyus inventor , disceptator , lator , cui qui non parebit, ψ3s 8s fusio ι, ac naturam hominia asspernabitur. Hoc ψyo luet marimas poenag etiam-δi caetera gupplicia, quae putanlur, os Ferit. Posthace divina Mene hominis verba , ut Luciaulius sui

dit , a veritatis notitia remoti videntur ii , qui cum Loibnitio 2ὶ mutabile jus naturae fingunt. VIII. Forte id innuero voluerunt, scilicet quaedam

jure naturae ita esse constituta , ut mutationem aliquam subire videantur. At in his non Ius naturaemulatur, sed ea ipsa, de quibus jus illud constituit,

quaeque mutationi sunt Obnoxia, commulantur. Ita homini vitam adimere homicidium ost, ct ost surtum res alienas Surripere , quae voces vilium involvunt ;aclum nempe privata nuctoritale contra alterius vitam, aut bona. Verum si Deo jubente , ct vita impio , ct avaro hona auferantur, neque homicidium , neque surtum erit; quia haec Dei consilio siunt, qui Vitae Λuctor, et Rerum supremus Dominus est. Hinc uti Scholastici loqui amant, quidam actus ita jure naturao

1ὶ Lib. do Rep. III. apud Laetant. Inst. Div. Lib. IV. cap. 8. a) Diss. do principiis Iur. Nat. adversus Cocerium. Diqitigod by Corale

86쪽

sunt veliti, ut nulla. unquam circumstantia cohone. stari possint; secus vero alii. Prioris generis Sunt mendacium, periurium, prava in Deum, ant proximum voluntas etc. posterioris homicidium , furtum etc. Id quod non intelligendum , quasi vilia permittuntur ,

scd potius , quae alias eSSent Vitia , Omnem prorsus malitiam exuero ; mulatur enim materia legis , non lex, juris ol eolum, non forma. IX. Iam vero quum Omnia propter semetipsum inperatus sit Deus ; et Deus ipse in sinita , qua praeditus est, bonitate , omites homines , quos condidit , velit osso quam silicissimos: ad haec felicitatem ipsam

humanam sine ordinata charilate constare haud posse tam perspicuum sit, quam quod maxime: hinc ordinata chartis ' erya Duum, no3 ψSOL alio8quo fimminea principium erit verum , evidens, et adaequatum , quo et Divinae voluntati per reclam rationem praecipienti, aut velanti obtemperabimus , et ipsam soliditatem adsequemur. X. Porro per ordinatam charitatem nos vel perfecte,

vel hypothetice, vel imperfectes ad quaedam agenda , aut omittenda obligamur. Hinc quisque videt o ficia pro manare vel per focis, sive absoluta, vel hypothesica , vel imperfecta. Priora vulgo dicuntur justitiae , ultima humanitatis , et benescentiae, messia nunc justitiae, nunc beneficentiae, prout res ipsa sese

r. Justiliae ossicia sunt, e. g. Deum interno, eX- ternoque cultu, ut creaturas decet, venerari, seipsum Servare, alios non laedere , sive suum cuique tribuere.

2. Hypothetica sunt non praetermittere quaedam duvini cultus indicia alias non praecepta, Si graVe Senn datum inde capiant fratres: sic Daniel non omisit si lis horis versus Hierusalem pre os sundere, licet contra urgeret Regis praeceptum. Tum vilao jactura su-heunda est, ubi aliter peccatum adversus Deum deel, SELvAcius Insi. Cau. TOm. f. 7

87쪽

nari nequeat: hoc praestito officio infiniti homines mamtyrii palmam promeruerunt. Demum justo bello hostes

interficere, urgente necessi late ad vitam sustinendam surari, officia sunt hypothetica , non absoluta juris naturae. Quod discrimen si non neglexisset Salmasius, erroris utique Rom. Iurisconsultos non arguisset, ut qui furtu in admittere naturali jure prohibitum aut marent; quamquam nee ratio furti in necessitale extrema locum habet, ubi juxta primaevum juris principium omnia evadunt cummunia. 3. Sunt postremo officia humanitatis , vel benefico tiae ; quae nobis supersunt indigis earum communicare , peritura apud nos in aliorum convertum utiliatatem , alterum , quum possumus , Ope , et conSilio juvare, erraniem in viam revocare, Silienti aquam,

algenti ignem, aestu languenti umbram, samo laboranti panem non negare , et his similia. Do Iuro Genlium. XI. Ex hactenus diciis facito est Ius Genlium dos-ntro, quod sit ipsissimum sua naturae vitae hominia Melasii, et noeoliis tam publicis , quam privatis Societatum , infeyrarumque gentium ordinali amoris vinculo conjunctarum a sicarum. Quum enim status Moralis , scilicet quo Actiones hominum liboerae ab amore ordinato per reclam rationem reguntur,

vel hominibus sit connatus , vel ab aliquo hominum facio pendoat; bine ab uno. eodemque principio it rex jus oriri videtur , Nammo scilicet, et Gentium. gitur quisque jam videt statum moralem; qui ab hominum facto pendent, scilicet Ius Gentitim , esse homini veluti Adventitium. Qualitas enim est, quam Singuli homines facto suo si hi eligunt. XII. Verum quiuia Ius Gontium sit ipsum Ius natura vitae hominum sociali nil plicauim; hinc priusquam ad

88쪽

reliqua deveniamus, advertero juvat , quibusnam de caussis, quibusque gradibus ad Societates ineundas animum adpulerint hominus. Licet inter homines aller praealtero persectior Sit, Vel imperfectior; natura tamen inter se aequales sunt, quum iisdem partibus osseu tialibus , scilicet mente, et corpore, constent. Status orgo Naturalis status est aequalitatis: et quia aequalis in aequalem jus non habet, hinc status naturalis erit quoque flatus libertatis. Natura in humania o-mma gunt paria. si XIII. Quid igitur homines ab aequalitatis liberialis.

que flatu ad illum inaequalitatis , ad societatem scilieot impulit ' dicam quod sentio. Societas quum I.

sit consensus plurium in eumdem finem, et media eadem ad propositum finem oblinendum necessaria ;lum a. Societas sine rectoribus, et subdilis fingi non

possit ; ad haec 3. Societas ipsa vel ai leae sit, volox pluribus simplicibus compugila; nino quamvis Grotius , Pussendorfius , Hobbesius , Lethnilius, aliique tuler se dilitigent; ox sacra lamon Historia satis liquet in simplicos Societates Deum homines conjunxisse , ut so invicem juvarent; in composilas vero

homines ipsos coaluisse , ut 8s invicem merensur , Deo lamen auctore, ratione duce , necessitate suadente. Nam quum vidisset Deus non esse bonum hominem esse solum , socii Evam Adjutorium illi simile: ac aὶ proinde filiorum, qui ex conjugio procream

lur, cum parentibus societatem Deus ipse instituit, ut si ii ipsi inde educationum acciporem, unde vitam habuissent. At compositam civitatis societatam subinda Adao filii constituere, Deo probante, natura dueento , ratione dictante, denique necessitato cogente , qua Cain primus civitatem instituisse videtur, qui ob

1 Varro in fragment apud Non. II. M. et Gen. II. 18.

89쪽

datam Abolo mortem ii) profugus a Deo sibi ab hominibus timebat. XIV. Igitur ut se invicem lucrentur, quod rationi consentaneum est, ad compositam Societalom impulsi sunt hominos. Atque adeo id verum est , ut ipsa Romanae Urbis exordia non aliundo orlum habuerint , quam ex iis, qui Vel no arum rerum cupidi , vel scelere aliquo admisso , ex finitimis populistulandae suae vilae caussa ad apertum a Romulo n-sIlum confugerunt. Verum quia ex ipsa quotidiana consuetudine , et diuturna cohabitations amicilia oritur; et amicitia, uti Cicero observat, G2ὶ ex pluribus fiat unum , unum idemque Sentiendo , et vicissim se juvando ; hac de caussa, ut in simplicioribus sit sociolatibus, cives nonnulla sibi adiumenta, et humanitatis , boneficentiaeque ossicia praestant. Quare egre

nem, i nter ae hominum plurimorum , in qui bus aint reuonlea alii, alii delerioreδ conjuncti inter εο ooncordia, asque inde δibi opem, atque auetilium δε- ferentea , iisdem Dyibus , rectis lamen ossicia a

Av. luare Societatum omnium lam simplicium , quam compositarum ea Suprrina lex est, et institutum ex ipso naturali jure derivatum, nempe ad ea omnia , vel dicenda , vel agenda obstrictos esse Socios, quibus positis , veluti mediis, sinis, quem vel natura , vel sibi societas ratione dictante proposuit , facile Obtinetur et os ad ea omnia vel tacenda , vel omittenda, quast societalis fini adversantur. XVI. Hinc I. consectarii loco observandum, quod quum sine consensu ad rationis normam nulla Stare

90쪽

societas possit , et quum consensus possit esse, vel coe-δ 33uδ, Vel tacitu3, Vel pra Sumptus , hinc Sponte sua fuit triplici modo coalescere societates posse. Sic Umpreage in societatem convenerunt qui primum urbes ,

vol oppida sundarunt, Tacile, qui in urbibus, oppidisquo jam flandulis nascuntur, et qui ex una in mi iam urbona domicilium , res , fortuniisque Sub S irai Pserunt. Pinaesumptivo demum filii eum har 'ulibus so- ei elalom ineunt ; praesumitur enim uolle non pussa liberos cum parentilius in societate Vivere, Sine qua ipsi ad omnia impares, nec conservari, nec commode educari posSUB t. XVII. IIinc et . quum quaelibet societas sociorum consenSu, Vel expresso, Vel tacito, vel praesumpto ad certum finem tendero debeat, ne brutorum vitam Vivant , quumque sines alii , alque alii esse possint :alia quoque , ntque alia erunt societatum genera. Quare si justus , licitusque erit sinis , justa et licita orit Simcietas, injusta vero et illicita, si illici ius, et injustus orit sinis, ideoque segreganda. XVIII. Hinc. 3. consequitur , quod quum quandinque non singuli hominos tantum , sed integrae jam

constitutae societates eumdem sinem, ei media ad eum-dom finem consequendum neceSsaria intendant, quumque consensu oriatur societas possunt qu0que ex pluribus sucietatibus jam constitutis , tanquam ex moralibus pers0nis, sive individuis, majores, et maxime

compositae coalescere. Sic ex multis inter se conso

cialis familiis Hyi, et ex pluribus pagis Urbes , et

ex Urbibus Reyp., et Reyna exsistunt. Sic quoque eX pluribus per totum orbem constitutis Christianis Ecclesiis una coaloscit Catholicae Ecclesiae Christiana Re publica : Christo lamen instituente , sanciente, minniente unitatem uno Capile consiliolo , ut schismatis

tolleretur Occasio.