장음표시 사용
321쪽
FA V C E S, ore adaperto, inspici posse assiemat, guttur uero minime. q. Rphorismorum sectione com . 3 . super uerbis Hippocratis. Si a febre habito, tumore non existente in faucibus, strangulatio superuenerit, letale, in quo commento ita habet Galenus. Dicit igitur tumore non apparente in faucibus; tanquam possibile sit, ore multum adaperto, partem ipsam diligentius inspicere, quod in gutture fieri nequit. Idem habet, & co m. sequenti, dum inquit. Cum enim in nullo horum apparuerit, neque ore aperto in faucibus, neque extrinsecus tumor, hominem uero contigerit no
posse deuorare, casus exitialis est. Quod etia ertissmis uerbis ostendit libro 3. Prognost.
com. I 6. ita scribens, ceruicem enim, intelligit collum; fauces uero, aperiendo os, ac linguam comprimendo deorsum, euidentem amplitudinem; in qua gemina uidentur ostiola, tum gulae, tum etiam guturis. Contrarium -attam e sensit libro .de Ratione uictus in mor.bis acutis com . 3 a. faucium in meatu,quod inflammatum est, minime uideri posse asserens. Quod etiam I . Prorrheticorum libro com .X I.
affirmat fieri posse, inquiens, ut faucium musculi inflammati, strangulationis efficiant symptoma; uideri tamen nequeant, etiam si quisos, plurimu m aperuerit ..ct . in As
322쪽
GA LENI 19 rm Qv As φαρυγνα dicunt graeci, faucci latini,voco inquit Valenus libro A. de male assectis locis, evitequinto, internum oris locum, ubi simulconueniunt, est gula, ct gutturis partes extrema, libro quoque Prognosticorum tertio , com. 16. ct I 8. praeiacentem gula, ct gutturi locum, faucω appellauit. Sumitaque fauces inspici posse affirmat Valenus, saucium principium conspicuum esse dicendum eIE; 'sarum
vero meatus , musiculas1, propter colli incuruationem, conspici minime posse. Quapropter 2 in libro de Ratione υιLlus in morbis acutis, atque in libris Prorrheticorum, dum fauces inspici pose negat, de alto saucium meatu intelligi par est, quod propter colli incuruatione is, atque tum potissimum, dum, partibus in illis inflammatio continiit. Inflammata quippe ipsa pars attollitur ita, ut nihil, quod infra i am en, conspicuum esse queat. LII. FεBREM putridam , ex prohibita tantum transpiratione, atque ex sola obstructione fieri posse testatus est libro I.de Disser. febriu, - capite 7. & libro octauo Therapeu. methodi, capite a. his uerbis. De stipatione uero meatuum , unde digressus sum, liquido scire licet, solam eam, si reliqua omnia desint, accendere febrem posse . Atque idem asseruisse uisus est libro pariter nono eiusdem Methodi medddi cap. 3. dum inquit. Debent enim quae putrescunt, tum calida, humidaq; esse, tum uero dif
323쪽
ficilem transpirationem habere; difficilis autem transpiratio tunc fit, cum uiae minime ampertae sunt . Quod etiam libro x I. cap. . assi
mauit; putredinem inquiens prohibita sequi
transpirationem, sicuti in uestibus, in fructi bus M seminibus . Oppositum cuius nobis apertissimum est; putridae nanque ipsae febres, inon a prohibita tantum transpiratione,sed ab alijs etiam innumeris causis fieri possunt, ab alicuius nempe partis inflammatione; a qua demum accensus calor, per partem post partem , uniuersum occupet corpus, ad cor autem ubi deveneritiam febris excitetur. Quin magis eodem auctore libro 8. Methodi medendi capite febris raro accenditur obcutim stipatam; atque non meatuum obstructionem, febrem continuo parere uoluit, quin potius , ipsum febris principium meatuum stipationem, quae prius non aderat, quandoque tacere scripsit libro V. Therapeutices methodi, capite a. ubi cum horrore inuasit, ex humorum nempe concussu. Ecce quo pacto, nulla .erat praece dens obstructio, febris autem adueniens, humore Sq; concutiens, ob structiones peperit . Cum itaque febris aliqua,obstructionem,quae prius non aderat, parere possit, non Omnes itaque ab obstructione sola, procreari dice dum est. P v I R E D o in externis quidem rebus, quemad
324쪽
G A L E N I. 293 modum in vestibus, in frustibus, ali due huiuscem di, licu non con enim, traflu tamen temporis ex prohibita transtiratione proculdubio feri valor ; in internis vero, uiam absque hac seri potest, quem admodum ex corporis distositione ,--o ebullientes , aliqua occasione succi, struent, corPoridi nostri temperiem alterant, at que immutant; uel qMudo vitiosus cibus in ventriculo, a*s ue partibus, putrescens, extraneum pariter in humoribus excitat calorem . Putrida itaque ebris ipsa , non ab obstructione semper, prohibitiaue transpiratione ,se i ratam absque huc ieri quandoque poterit, quemadmo sim distum est; quin imo cum inarum inartim es iam apertione, vel a cibari in ventriculo putreficentibu , atque humoralem massam inflammant bus , ut labinis ortam ab alia qua uis occasione , i bullientibus Dccis. Dum itaque Galenu , libro nono M ttidi medendi, limpliciter scripsit, ea, qμα putrescunt, tum calida, humida' esse, tum d scitim tra 'irationem habere, non de interpetis ini filex:t .sea ae externis rantum rebus, quae nisi transtirent, IEcio ου-tique , licu non alco, ira hi tamen te mystris, Are redini obnoxiasiunt. Quocirca hbro x i. eiurim capi
te . id nobis planum fecit, dum Icripsit ν trechnim prohibitam siqui transpirationem sicuti m D tibin, in rustibus, in seminibus o c. ni que us uerbib as r- mauit a sola dissicili trahoirat 'ne , ct non ab asis Gram causis putredinem,putrida uesib rem in corpore, ortam habere post; quo to
325쪽
nasci putredo potest; atque per consequens ct putri- . da ipsa ebris;quinimo ipsa meatuum ob tractio,prohibitas transpiratio febrem in nobis putrida, non parit, nisi id quod transtirat, ct copiosium sit. cr calidum, quemadmodum ab ipso apertissime traditum est libro nono A fethodi medendi, capite 2. LIII. FEBRI sus in putridis, nullum esse remedium praestantius, sanguinis missione, scripsit libro x i. Methodi medendi, capite I 3. inquiens. Saluberrimum autem ut praediximus est, in febribus uenam incidere, non continuis modo, uerum etiam aliis omnibus, quas putrescens humor concitat, ubi praesertim nec
aetas, nec uires prohibent. Quod etiam alibi frequetissime asseruit. In tractatu tamen desectione uenae aduersus Erasistra theos, qui Romae degebant, oppositum credidit, inquiens, illos, qui febres omnes, in principio, uenae sectione, indigere putant, non mediocri noxa
aegros afficere. Quod si in febrium principio
minime conuenit, multo minus in aliis temporibus competere putandum est; in principiis nanque, siquid uidetur mouendum, mouere debemus, cum uero consistunt, ac uigent, melius est, quietem habere iuxta doctrinam Hippocratis a. Aphorismorum sectione aphori1-mo 29. Videmus praeterea ipsum in libro dei Febria
326쪽
pebribus ad Glauconem, dum puram tertianam curat, sanguinem non misisse, neque pariter in febris tertianae nothae curatione,in quibus ait,si sanguinem mittere oporteat,neque illud omittendu esse . Amplius & libro Ia. Therapeutices methodi, ubi a frigidioribus succis contracta febris sit, sanguinem mitti prohibuit , sola tum frictione curare docens, maiorem nimirum cruditatem, atque ab ea , syncopem metuens. Quocirca, aliud uidetur proponere in uniuersali methodo, quam in particulari exquatur.
FEBRI Bus in ipsis putridis,nullum utique prafantius esse remedium sanguinis missione , omnibus iam medicis acceptum est quemadmodum apertispiame Valenvi testatus ea libro x I. AMethodi, atque alibifrequentissime. Quando autem in tractatu desectione uena aduersus Erasistratheos, qui Roma dogebant, non singulas fibres, sanguinis missione, curando esse scripsit,de lys intellexit, qua ab humorum aequali congerie ,sed a copiosi ima, pradominantio flava bile ; uel eriam a crudioribus succis, exiguo admixtis sanguine confantur: quoniam tunc sangui' nis missio, cholericos ficit furere, ac rigidos incrudat,quemadmodum inuicennascripsit q. I. capitodio. de ρhlebotomia agens, ac inquiens. Etsummopere tibi caue , ne agrum ad unam duarum rerum
perducas, humorum scillare cholericoram ebulliti nem, Origidorum cruditatem atquepropterea in
327쪽
1 ε CONTRADICTION A si bro ad Glauconem , in euratione tertiana pura,
quia pradominans erat bilis flava, sanguinem non duraxit, eodem modo neque in tertiana notha , in qua, pituita, aliys pradominabatur fluctas, nisi uriana fuerit rubra, ct crassa, plurimam indicans sanguinis cum pituita admixtionem. Dicendum itaque ME, Abribus in quibuscunque, atque potissimumsynoehis anguinis duratiionem omnino necessariam e se, ut qua asanguinis copia piant; ali uero in fibri - bus, optimam quidem esse, atquesecundum quirinouautem simpliciter necessariam , Ut qua ex albs μceis, sanguine non ualde admixtis fieri possint. qui-,bus ,secti uena, utilis adeo non est, neque necessaria adeo, quemadmodum Onochis ipsis febribus commoda existit. LIIII. ζFg8RE in continua uni sormi, quam ἐμοτο- νον vocant, exhibendi cibi tempus, horam faciliorem esse asseruit libro x i. Methodi medendi , capite s. Nulla uidetur dici posse hora facilior, cum uniformiter affligat, unumquodque itaque tempta, indistincte, exhibendo cibo, opportunum esse potest. Licar stbre in continua, qua OAονοςsit, a
que eundem seruet ordinem, una hora facitior altora , atque yro exhibendo cibo commodior , reperiri nequeat, cum vn firmis sit, eundi mrs seruor ordinem ; requenter tamen usu Venit, ut uua hora, me-kus quam abera, aegruu cm serat agrotta , que
328쪽
exhibendo cibo aptior erit is i Ii V l l
LV FE B R E s continuas, quarum uniuersum te pus in una consumitur accessione, quae a principio, usque ad finem pertingit, a putredine cholerae fieri autumat libro a. de Differ. febrium capite x. in initio, sic inquiens . Coutinuarum autem, quae ex flaua proueniunt bi' te,duplex est species; altera earum, quae a conttinuo feruore synochae appellantur,quaru uniuersum tempus , in una consumitur accessi ne, quae a principio usque ad finem pertingit; altera earum, quae idem, cum genere, nomen sortiuntur, & continuae, atque in pluribus circuitibus continentur. Atque idem habuit lib. α. de Crisibus capite sexto; quod ab Hippocrate forsitan mutuatus est, qui libro de Natur hominis ad calcem, febrium species quatuor esse scribens , ait, Continens autem appellata a plurima, ac meracissima bile prouenit, & iudicationes quam breuissimo tempore facit . Hoc ueritati non uidetur consonum , cum alibi, passimq; in suis libris scriptum reliquerit Galenus. febres quae a cholerae putredine fiunt , non continuas uniformes, seu omotonas
esse: sed uel tertianas periodicas; uel exacerba tiones saltem, alternis quibusque diebus habere; ipsa nempe bilis, tertio quoque die, motu
329쪽
αρη CONTRADICTIONE smouetur suo. Cum Galeno in eandem qu que sententiam ueniens Aetius Sermone 3. capite 77.ubi de febribus continuis loquitur, dude febris ardentis differentia, a continenti putrida uerba facit, ait hanc, a putrefacto con fari sanguine, atque a principio, usque in sinem , unam habere exacerbationem. Quod etiam Paulus Aegineta comprobauit libro Σ. capite a8. Quocirca reliquum est, ut cum doctoribus his , febrem illam, quae unicum tantum habet paroxismum, uniformem, uel ag- mastica sit, uel paragmastica, uel omotona, a sangiuiae , potius quam a bile fieri dicamus.
SCIO, grauis os alioqui uiros, hanc, artis procerum , controuersiam, ita diremisse, dicentes, sanguinem bifariam putrescere, uno generali modo cum, ut caloris prater naturam ,segregantur, qua
in e uni sub Liantia dissimilci, faua ac tenuis, ab atra, qua crassa, terrenai ectri qua degeneratio cinquiuntὰ uerius corruptio, quam putredo censetur. atque anguis hac ratione putressat; accendatur 'bris ι eam, non synochon, sed uel biliosam , uel melancholicam euadere. Alio modo, uere cis iuvi)sanguis putrescit, cum citra subniantiarum siecreti
nem, totvi corrumpitur,magno foetore, auigraueo-
lentia, ut quando e uenis in pectus, in uentriculum, in intestina, aut in aliam capacitatem, praeter na turam effusius, uitiatur, ac putressit, ct in music DI irrumpens tumorem prater naturam, phlegmo
330쪽
nemi parit, atque putrescit primum, deindesiuppurat. Uel re iam cum phlegmone tentatur iecori ub-santia ,sanguisi totus, non modo putri ε, uerum etiam purulentus nonnunquam ex it ; atque per bres , qui detrahitur, animaduertitur quandoque
deo, ut nec sibi cohaerere, nec concressere queat, omni scilicet eius ris putredine consumptis;atque hoc pacto profecto si sanguis corrumperesur, synochos accenderetur putrida . Verum commissa hoc loco . diuersa, de putredine sanguinis, feculatione, ego . prout ab initiostatui, ambiguas clarismorum auctorumsententias reseruens, atque concilians,quo Ualenimentem, hoc loco explicem; continuam uni-srmem sibrem, uiam a putredine cholera, hoc pactosire posse dico. Quatuor cum sint, qua conclusam febrem, arqua continuam omotonam,seu
mem usicere pquent: Acci uidelices substantia, quantitas. qualitas, ct locus in quo putresicis, operapre- in est aecere, quod seu exsanguine febris, conclusasit; de sanguinei nanque humoris natura est unistrmiter succedere in sua putredine,ad quod,&subflautia eim plurimu facit, qua putrescibilis est; ct quantitas, quoniam multus aliorum respectu, in corpore nostro reperitur; qualitas praeterea,humidus nanque atque humditas ad putredinem maxime prona est ;pariter er locus, quoniam in uenis, ac circa cor, copiosius flat. Contingit tamen aliquando, huiuDemois continuam febrem conclusam , ex ipsa saua bile ,